وادی السلام

وادی السلام قبرستانی است واقع در شهر نجف اشرف نزدیک حرم امام علی علیه السلام. روایاتی که در فضیلت این قبرستان در منابع حدیثی نقل شده است نشان از جایگاه والای آن دارد. در این قبرستان قبر هود و صالح علیهما السلام از پیامبران الهی ذکر شده در قرآن و همچنین قبور بسیاری از علما و مومنین قرار دارد.

کشور	عراق
شهر	نجف اشرف
	طول:"41.2'18°44 شرقی عرض:"14.6'00°32 شمالی
مشاهده در نقشه

خصوصیات قبرستان وادی السلام

وادي السلام از معروفترين و قديمي ترين قبرستان هاي جهان اسلام است. گفته مي شود قبرستان وادي السلام بعد از بقيع و قبرستان ابوطالب مهمترين و والاترين قبرستان مسلمين محسوب مي شود. قدمت اين قبرستان به بيش از هزار سال مي رسد. وادى السلام يكى از مكانهاى مقدس نجف است كه در آن هزاران نفر به خاك سپرده شده اند از جمله قبر تعدادى از پيامبران و بسيارى از سادات، صالحان و بزرگان دين نيز در آن است. اين قبرستان قديمى و تاريخى نجف اشرف در شمال شرقى شهر واقع است و بيست كيلومترمربع مساحت دارد. قدمت آن به بيش از هزار سال مى رسد و بسيارى از قبرهاى آن داراى بقعه و گنبد است.

اديب الملك اين قبرستان را چنين توصيف مى كند: «باطن آن قبرستان معلوم است كه بهشت جاودان است و مكان ارواح مؤمنان ليكن در ظاهر نيز قبرستانى به آن شكوه و به آن طراوت و روح در ربع مسكون نيست و مقبره مطهر هود و صالح پيغمبر در آنجا است».

فضایل قبرستان وادی السلام

براى اين قبرستان فضايل زيادى نقل شده است از جمله: امام على عليه السلام مى فرمايد: «در اين سرزمين ارواح مؤمنان دسته دسته با يك ديگر صحبت مى كنند و هر مؤمنى در هر جايى از زمين بميرد به او گفته مى شود: «به وادى السلام ملحق شو كه وادى السلام جايگاهى از بهشت است».

و نيز از امام صادق عليه السلام نقل است: «هر مؤمنى كه در شرق يا غرب عالم بميرد، خداوند روحش را به وادى السلام مى برد». همچنين گفته اند از اين قبرستان خداوند هفتاد هزار نفر را بدون حساب وارد بهشت مى كند».

مرقد هود و صالح عليه السلام

در وادى السلام، مقبره حضرت هود عليه السلام و حضرت صالح عليه السلام قرار دارد. بر اين دو مقبره ابتدا به كوشش علامه بحرالعلوم بقعه و بنايى از گچ و سنگ ساخته شدو در 1337 ق بناى آن توسط يكى از نيكوكاران ايرانى تجديد و گنبد آن نيز كاشى كارى شد.

مقام هاى امام مهدى و امام صادق و امام سجاد عليهم السلام

قسمت شمال وادى السلام محلى است كه آن را مقام مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف و امام صادق عليه السلام مى نامند. ساختمانى نسبتاً قديمى با دو تابلو كه مكان نماز آن دو بزرگوار را مشخص مى كند و گنبدى به رنگ آبى برفراز آن استوار است. در داخل ساختمان چاهى قرار دارد كه به «بئر امام مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف» معروف است و اطراف آن را چند قبر فراگرفته است. گويند امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را در اين مكان مشاهده كرده اند.

بناى اين ساختمان به كوشش علامه بحرالعلوم برپا شده است. اين بنا تا 1310ق باقى بود كه در آن سال يكى از افراد نيكوكار به نام سيد محمدخان آن را به طرزى زيبا تجديد بنا كرد كه اكنون به همان صورت باقى است. او همچنين گنبدى با كاشى هاى آبى رنگ بر روى اين مقام احداث كرد. در داخل بنا سنگى وجود دارد كه زيارت حضرت حجت روى آن حك شده است. تاريخ كتابت اين سنگ 1200 ق است. از امام صادق عليه السلام نقل شده: «هر كس حرم جدم را زيارت كرد دو ركعت نماز بخواند و دوباره دو ركعت نماز ديگر و آنگاه دو ركعت ديگر بخواند، اولين آن بر در محل قبر اميرالمؤمنين عليه السلام و دومين در محل رأس الحسين و سومين در محل منبر حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف». البته موضعى كه حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف در آن نماز مى گزارد، روشن نيست.

در داخل اين مكان، مقام ديگرى وجود دارد كه به امام صادق عليه السلام منسوب است. از وجه تسميه اين مقام اطلاعى در دست نيست.

داخل آن محرابى به عنوان محل نماز امام سجاد عليه السلام تعبيه شده است. گويند زمانى كه ايشان براى زيارت امام على عليه السلام به نجف آمد در اين مكان نماز گزارد و بيتوته كرد. در دوران صفويه بنايى در اين مكان ساختند كه تاكنون پابرجاست. در پايان حكومت عثمانى ها، اين بنا تعمير شد و در محراب آن سنگ زيبايى قرار گرفت كه حروف مقطعه روى آن نقش بسته است. البته معناى آن براى كسى روشن نيست.

قبر ایرانیان در وادی السلام

مدفن تعدادي از علما و مشاهير ايراني نيز در وادي السلام قرار دارد. از جمله آنها مي توان به مزار مرقد آيت الله سيد علي قاضي طباطبايي اشاره کرد. اين قبر در قسمت جنوبي​ وادي السلام و در نزديکي مرقد حضرات هود و صالح قرار دارد. ديگر قبر معروف ايراني در وادي السلام، مزار رئيسعلي دلواري از مبارزان ايراني عليه استعمار انگليس است. گفته مي شود پيکر وي پس از به شهادت رسيدن به وصيت خودش به اين قبرستان منتقل شده است. علاوه بر وي، قبر شهيد اول صاحب لمعه در قسمت شمالي وادي السلام قرار دارد.

همچنين در اين قبرستان که به عنوان بزرگترين قبرستان جهان نيز شناخته مي شود، بسياري از پادشاهان و و رئيسان و وزيران و فقيران و قربانيان حوادث طبيعي و جنگها و گشته شدگان بدست رژيم هاي ديکتاتور، در کنار يکديگر دفن شده اند.

منابع

• اصغر قائدان، عتبات عالیات عراق.
• قبرستان وادي السلام، روزنامه ايران، شماره 5266، 13/10/91، در دسترس در مگ ایران، بازیابی: 14 اسفند 1392.
• لغت نامه دهخدا، واژه وادی السلام، در دسترس در واژه یاب.