جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «بندانگشتی|جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی‌الحدید == م...» ایجاد کرد) |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | [[پرونده:Ketab218.jpg|بندانگشتی|جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه | + | [[پرونده:Ketab218.jpg|240px|بندانگشتی|[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42372/%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87/&from=search&&query=%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87%20%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B4%D8%B1%D8%AD%20%D9%86%D9%87%D8%AC%20%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87&count=20&execute=true '''جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه''']]] |
| − | + | کتاب «'''جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید»'''، اثر دکتر محمود مهدوى دامغانى، برگردان فارسى بخشهای تاریخى «[[شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید (کتاب)|شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحدید]]» است. این اثر از نظر [[علم رجال]] و تذکره یاران [[امام علی علیه السلام|امام على]] (علیه‌السلام)، دشمنان آن حضرت، [[معصوم|معصومان]] علیهم‌السلام، [[پیامبران]] پیشین و [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] (صلی الله علیه وآله) و ده‌ها شخصیت دیگر دارای اهمیت است. نگارش این کتاب سه سال، یعنى از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۰ش. به طول انجامیده است. | |
| + | ==ساختار کتاب== | ||
| − | + | کتاب در هشت جلد نگارش یافته است. جلد اول مشتمل بر مقدمه مترجم، مقدمه [[ابن ابی الحدید|ابن ابى‌الحدید]] و ترجمه ۴۳ [[خطبه]] مى‌باشد. | |
| − | + | جلد دوم نیز مشتمل بر مقدمه‌اى، به قلم مترجم و ترجمه برخى خطبه‌هاى [[نهج البلاغة|نهج‌البلاغه]] مى‌باشد. جلد اول تا پنجم خطبه‌هاى حضرت را در برمى‌گیرد. جلد ششم و هفتم، مشتمل بر ترجمه نامه‌هاى حضرت است و ترجمه کلمات قصار حضرت در انتهاى جلد هفتم و نیز جلد هشتم کتاب آمده است. | |
| − | + | مترجم براى ترجمه، بهترین چاپ شرح نهج‌البلاغه را که به اهتمام استاد محمد ابوالفضل ابراهیم در مصر انجام شده است، در اختیار داشته و از مطابقت آن با چاپ سنگى تهران که در سال ۱۲۷۱ق چاپ شده است، غافل نبوده و خوانندگان ضمن مطالعه به مواردى که در پاورقى تذکر داده شده است، پى خواهند برد. | |
| + | براى رعایت ترتیب و سهولت مراجعه به متن اصلى، مترجم شماره خطبه و نخستین عبارت آن را آورده و سپس مطالب تاریخى و اجتماعى مطرح شده را ترجمه نموده است. | ||
| − | + | ترجمه روان و سلیس علمى در حوزه تحقیقى-علمى، فهرست مطالب و فهرست اعلام، اماکن و فرق، ارائه منابع و مآخذ مورد لزوم و نیز توضیح مطالب پیچیده و راهنمایى خواننده، از دیگر ویژگى‌هاى این اثر مى‌باشد. | |
| + | ==گزارش محتوا== | ||
| − | + | شرح [[ابن ابی الحدید|ابن ابى‌الحدید]] بر [[نهج البلاغة|نهج‌البلاغه]] که از لحاظ کیفیت، دائرة‌المعارفى از علوم، ادب، [[علم کلام|کلام]]، [[فقه]]، [[اخلاق]]، تاریخ صدر [[اسلام]]، انساب و فرهنگ عامه عرب است، از لحاظ کمیت هم از کتاب‌هاى بسیار بزرگ است. چاپ جدید این کتاب که به اهتمام استاد محمد ابوالفضل ابراهیم، بر طبق تقسیم‌بندى خود ابن ابى‌الحدید، در بیست جلد، چاپ شده است، شش هزار و چهار صد و شصت صفحه است. آن چه در خور ذکر است، این است که ابن ابى‌الحدید، گاه موضوعى را دو بار و ضمن دو خطبه شرح داده است، مثلًا موضوع [[واقعه سقیفه بنی ساعده|سقیفه]]، یک بار در چهل صفحه (از صفحه ۲۱ تا ۶۱ج ۲) و بار دیگر ضمن خطبه ۶۶ (در ۴۰ صفحه از صفحه ۵ تا ۴۵ جلد ششم) مورد بحث قرار گرفته است؛ ولى مطالب مورد بحث تکرارى نیست و چون موضوعاتى نظیر [[جنگ صفین|جنگ صفین]] و [[خوارج]] در خطبه‌هاى متعددى مطرح مى‌شده است، ضمن خطبه‌هاى مذکور، به تناسب از این موضوعات یاد کرده و شرح زده است. | |
| − | + | موضوع دیگرى که از لحاظ کمیت در خور توجه است، حدود هشت هزار بیت [[شعر]] است- که در موضوعات مختلف صرفى و نحوى و لغوى و تاریخى و بیان عقاید و رسوم عامه و اخلاق مورد استشهاد قرار گرفته است- که استخراج همین مقدار شعر حدود چهار صد صفحه خواهد بود، البته که اشعار تکرار شده و از یک بیت در موارد مختلف استفاده شده است. معمول ابن ابى‌الحدید چنین است که به چند بیت قناعت مى‌کند، در عین حال از آوردن [[قصیده|قصاید]] هم غافل نبوده است و به عنوان مثال قصایدى از فضل بن عبدالرحمان (ص ۱۶۵، ج ۷) و [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سید رضى]] (ص ۱۷۴ و ص ۲۶۴، ج ۱۱) آورده است. ابن ابى‌الحدید مقدارى از اشعار خود را که در مناجات و [[زهد]] است، در صفحات ۵۰ تا ۵۲ ج ۱۳ نقل کرده است. | |
| + | با توجه به اهمیت کیفى و کمى این کتاب ترجمه کامل آن، چنان که شاید و باید، از عهده یک تن بیرون است و باید براى این کار از هیأتى که داراى تخصص در رشته‌هاى مختلف هستند، استفاده شود؛ ولى به جهاتى که بر خوانندگان گرامى پوشیده نیست، کارهاى گروهى غالباً به نتیجه مطلوب نمى‌رسد و اختلاف نظرها از سرعت کار مى‌کاهد. با توجه به «ما لا یدرک کله لا یترک کله» مترجم در صدد برآمده، بخشى از آن را که مربوط به تاریخ است، ترجمه نماید و کتاب حاضر بخشى از آن است. | ||
| − | [[شرح | + | با توجه به آن چه درباره محتواى کتاب [[شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید (کتاب)|شرح نهج البلاغه ابن ابى‌الحدید]] گفته شد و با نظرى اجمالى، معلوم مى‌شود که بخش عمده آن مباحث تاریخى - اجتماعى است که براى عموم مردم هم سود بخش‌تر و ساده‌تر است. هدف اصلى مترجم هم استخراج مطالب [[تاریخ اسلام|تاریخ اسلام]] از مجموعه مطالب [[ابن ابی الحدید|ابن ابى‌الحدید]] و ترجمه آن به فارسى بوده، تا استفاده از این کتاب براى فارسى زبانانى که نمى‌توانند از متون عربى بهره‌مند شوند، فراهم آید. |
| − | + | ==منابع مقاله== | |
| − | + | *مقدمه مترجم. | |
| + | *درباره محمود مهدوى دامغانى، سایت vista، بازدید: ۲۴/۳/۱۳۸۹. | ||
| + | *جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى‌الحدید، کتاب ماه دین، فروردین ۱۳۸۰،ش ۴۱و۴۲، ص۲۵. | ||
| − | == | + | ==منبع== |
| + | ویکی نور | ||
| − | + | == متن کتاب == | |
| − | + | [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42372/%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87/&from=search&&query=%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87%20%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B4%D8%B1%D8%AD%20%D9%86%D9%87%D8%AC%20%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87&count=20&execute=true '''جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى‌الحدید'''] | |
| − | + | [[رده:شروح نهج البلاغه]] | |
| − | + | [[رده:منابع تاریخ اسلام]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
نسخهٔ کنونی تا ۷ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۳۷
کتاب «جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید»، اثر دکتر محمود مهدوى دامغانى، برگردان فارسى بخشهای تاریخى «شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحدید» است. این اثر از نظر علم رجال و تذکره یاران امام على (علیه‌السلام)، دشمنان آن حضرت، معصومان علیهم‌السلام، پیامبران پیشین و پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) و ده‌ها شخصیت دیگر دارای اهمیت است. نگارش این کتاب سه سال، یعنى از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۰ش. به طول انجامیده است.
ساختار کتاب
کتاب در هشت جلد نگارش یافته است. جلد اول مشتمل بر مقدمه مترجم، مقدمه ابن ابى‌الحدید و ترجمه ۴۳ خطبه مى‌باشد.
جلد دوم نیز مشتمل بر مقدمه‌اى، به قلم مترجم و ترجمه برخى خطبه‌هاى نهج‌البلاغه مى‌باشد. جلد اول تا پنجم خطبه‌هاى حضرت را در برمى‌گیرد. جلد ششم و هفتم، مشتمل بر ترجمه نامه‌هاى حضرت است و ترجمه کلمات قصار حضرت در انتهاى جلد هفتم و نیز جلد هشتم کتاب آمده است.
مترجم براى ترجمه، بهترین چاپ شرح نهج‌البلاغه را که به اهتمام استاد محمد ابوالفضل ابراهیم در مصر انجام شده است، در اختیار داشته و از مطابقت آن با چاپ سنگى تهران که در سال ۱۲۷۱ق چاپ شده است، غافل نبوده و خوانندگان ضمن مطالعه به مواردى که در پاورقى تذکر داده شده است، پى خواهند برد.
براى رعایت ترتیب و سهولت مراجعه به متن اصلى، مترجم شماره خطبه و نخستین عبارت آن را آورده و سپس مطالب تاریخى و اجتماعى مطرح شده را ترجمه نموده است.
ترجمه روان و سلیس علمى در حوزه تحقیقى-علمى، فهرست مطالب و فهرست اعلام، اماکن و فرق، ارائه منابع و مآخذ مورد لزوم و نیز توضیح مطالب پیچیده و راهنمایى خواننده، از دیگر ویژگى‌هاى این اثر مى‌باشد.
گزارش محتوا
شرح ابن ابى‌الحدید بر نهج‌البلاغه که از لحاظ کیفیت، دائرة‌المعارفى از علوم، ادب، کلام، فقه، اخلاق، تاریخ صدر اسلام، انساب و فرهنگ عامه عرب است، از لحاظ کمیت هم از کتاب‌هاى بسیار بزرگ است. چاپ جدید این کتاب که به اهتمام استاد محمد ابوالفضل ابراهیم، بر طبق تقسیم‌بندى خود ابن ابى‌الحدید، در بیست جلد، چاپ شده است، شش هزار و چهار صد و شصت صفحه است. آن چه در خور ذکر است، این است که ابن ابى‌الحدید، گاه موضوعى را دو بار و ضمن دو خطبه شرح داده است، مثلًا موضوع سقیفه، یک بار در چهل صفحه (از صفحه ۲۱ تا ۶۱ج ۲) و بار دیگر ضمن خطبه ۶۶ (در ۴۰ صفحه از صفحه ۵ تا ۴۵ جلد ششم) مورد بحث قرار گرفته است؛ ولى مطالب مورد بحث تکرارى نیست و چون موضوعاتى نظیر جنگ صفین و خوارج در خطبه‌هاى متعددى مطرح مى‌شده است، ضمن خطبه‌هاى مذکور، به تناسب از این موضوعات یاد کرده و شرح زده است.
موضوع دیگرى که از لحاظ کمیت در خور توجه است، حدود هشت هزار بیت شعر است- که در موضوعات مختلف صرفى و نحوى و لغوى و تاریخى و بیان عقاید و رسوم عامه و اخلاق مورد استشهاد قرار گرفته است- که استخراج همین مقدار شعر حدود چهار صد صفحه خواهد بود، البته که اشعار تکرار شده و از یک بیت در موارد مختلف استفاده شده است. معمول ابن ابى‌الحدید چنین است که به چند بیت قناعت مى‌کند، در عین حال از آوردن قصاید هم غافل نبوده است و به عنوان مثال قصایدى از فضل بن عبدالرحمان (ص ۱۶۵، ج ۷) و سید رضى (ص ۱۷۴ و ص ۲۶۴، ج ۱۱) آورده است. ابن ابى‌الحدید مقدارى از اشعار خود را که در مناجات و زهد است، در صفحات ۵۰ تا ۵۲ ج ۱۳ نقل کرده است.
با توجه به اهمیت کیفى و کمى این کتاب ترجمه کامل آن، چنان که شاید و باید، از عهده یک تن بیرون است و باید براى این کار از هیأتى که داراى تخصص در رشته‌هاى مختلف هستند، استفاده شود؛ ولى به جهاتى که بر خوانندگان گرامى پوشیده نیست، کارهاى گروهى غالباً به نتیجه مطلوب نمى‌رسد و اختلاف نظرها از سرعت کار مى‌کاهد. با توجه به «ما لا یدرک کله لا یترک کله» مترجم در صدد برآمده، بخشى از آن را که مربوط به تاریخ است، ترجمه نماید و کتاب حاضر بخشى از آن است.
با توجه به آن چه درباره محتواى کتاب شرح نهج البلاغه ابن ابى‌الحدید گفته شد و با نظرى اجمالى، معلوم مى‌شود که بخش عمده آن مباحث تاریخى - اجتماعى است که براى عموم مردم هم سود بخش‌تر و ساده‌تر است. هدف اصلى مترجم هم استخراج مطالب تاریخ اسلام از مجموعه مطالب ابن ابى‌الحدید و ترجمه آن به فارسى بوده، تا استفاده از این کتاب براى فارسى زبانانى که نمى‌توانند از متون عربى بهره‌مند شوند، فراهم آید.
منابع مقاله
- مقدمه مترجم.
- درباره محمود مهدوى دامغانى، سایت vista، بازدید: ۲۴/۳/۱۳۸۹.
- جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى‌الحدید، کتاب ماه دین، فروردین ۱۳۸۰،ش ۴۱و۴۲، ص۲۵.
منبع
ویکی نور
متن کتاب
