جبن: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{متوسط}} | {{متوسط}} | ||
| + | یکی از رذایل اخلاقی که ناشی از تفریط در قوه‌ی [[غضب]] است، '''جُبن''' (ترس) می باشد،<ref> مراد از آن، ترس نامعقول است نه معقول.</ref> که عبارت است از این که در مواردى که مثلا اولى انتقام است، هیچ جنبشى و حرکتى نکند. قوه غضب در همه موجود است، ولى در بعضى از افراد ضعف و نقص مى‌یابد و در آنها جُبن پدیدار مى‌گردد. | ||
| − | + | == زیان ترس و علاج آن == | |
| + | جُبن از مهلکات بزرگ است و آدمى به سبب آن دچار صفات مذمومى مانند خوارى و [[ذلت نفس]] و ناگوارى زندگى مى‌شود و مردم در جان و مال او طمع مى‌کنند و در کارهاى خود بى‌ثبات و تنبل و راحت طلب مى‌گردد. از این رو از همه سعادت ها باز مى‌ماند و ستمکاران دست تجاوز بر او مى‌گشایند و انواع رسوائی ها را درباره خود و اهل خود تحمل مى‌کند و دشنام ها و تهمت هاى ناروا را مى‌شنود و نسبت به آنچه موجب ننگ و رسوائى است بى‌مبالات مى‌شود و مقاصد و امور مهم خود را مهمل و معطل مى‌گذارد ولذا در شریعت از آن نکوهش شده است. | ||
| − | و از | + | و علاج آن - بعد از این که [[نفس]] را از مهلک بودن جبن و این که نوعی نقص است آگاه کرد - این است که انگیزه‌هاى غضب را در آنچه جبن به سبب آنها پدید مى‌آید، تحریک کند. از حکما نقل شده است که خود را در معرض مخاطرات شدید قرار می دادند تا ترسشان از بین برود. |
| − | و | + | مورد دیگری که براى معالجه ترس سودمند است این است که با کسانى که خود را از شرّ و دشمنى او ایمن مى‌دانند وضع مخاصمه بگیرد تا نیروى غضب او تحریک شود و هنگامی که در نفس او ملکه [[شجاعت]] حاصل شد، آنگاه خویش را از این که تجاوز کند و دچار افراط شود نگاه دارد. |
| − | + | ==روایاتی در مذمت ترس== | |
| − | + | *در [[حدیث|حدیثی]] از [[امام حسن]] علیه السلام در تعریف جبن، می خوانیم: {{متن حدیث|قیل فما الجُبن قال الجرأة علی الصدیق والنُکول عن العدو}}؛ ترسو بودن آن است که در برابر دوستان جسور و در برابر دشمنان ناتوان باشی! <ref>[[تحف العقول]]، ص۲۲۵</ref> | |
| − | * | + | *[[امام علی علیه السلام|امیرالمؤمنین]] علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|الجبن و الحرص والبخل غرائز سوء یجمعها سوء الظن بالله سبحانه}}؛ ترس و [[حرص]] و [[بخل]]، صفات زشتی است که در [[سوء ظن|سوءظن]] به خداوند سبحان خلاصه می شود! <ref>[[غرر الحکم]]، ص۲۹۲</ref> |
| + | *[[امام باقر]] علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|... وَلَا یکونُ الْمُؤْمِنُ جَبَاناً وَ لَاحَرِیصاً و لَاشَحِیحاً؛ }}؛ انسان باایمان نه ترسو است و نه حریص و نه بخیل! <ref>[[وسائل الشیعة]]، ج۹، ص۴۰</ref> | ||
| − | * | + | *امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|لاتشرکنّ فی رأیک جَباناً یضعفک عن الامر الامور و یعظم علیک ما لیس بعظیم}}؛ هرگز با انسان ترسو، مشورت نکن؛ چرا که تو را از کارهای مهم باز می دارد و موضوعات کوچک را در نظر تو بزرگ جلوه می دهد! <ref>غررالحکم، ص۴۴۲</ref> |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | *[[پیامبر اسلام|رسول خدا]] صلی الله علیه و آله فرمود: {{متن حدیث|... مَن أَحَسَّ مِن نَفسِهِ جُبناً فَلَا یَغزُ}}؛ کسی که در خود ترسی احساس می کند، در جنگ شرکت نکند! <ref>[[مستدرک الوسائل]]، ج۱۱، ص۱۲۵</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | *[http://www.downloadbook.org/maasumin/np/tarsou.HTM سایت دانلود بوک، بخش با معصومین، مقاله ترس، نوشته جمعی از پژوهشگران] | |
| − | * [http://www.downloadbook.org/maasumin/np/tarsou.HTM سایت دانلود بوک، بخش با معصومین، مقاله ترس، نوشته | + | *ج‍لال‌ال‍دی‍ن م‍ج‍ت‍ب‍وی، علم اخلاق اسلامی، (ترج‍م‍ه ک‍ت‍اب ج‍ام‍ع ال‍س‍ع‍ادات، ت‍أل‍ی‍ف ملا مهدی ن‍راق‍ی). |
| − | * ج‍لال‌ال‍دی‍ن م‍ج‍ت‍ب‍وی، علم اخلاق اسلامی، (ترج‍م‍ه ک‍ت‍اب ج‍ام‍ع | ||
| − | |||
[[رده:اخلاق فردی]] | [[رده:اخلاق فردی]] | ||
[[رده:صفات ناپسند]] | [[رده:صفات ناپسند]] | ||
| + | [[رده:مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= ضعیف | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= متوسط | ||
| + | |جامعیت= خوب | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= متوسط | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۳۰
یکی از رذایل اخلاقی که ناشی از تفریط در قوه‌ی غضب است، جُبن (ترس) می باشد،[۱] که عبارت است از این که در مواردى که مثلا اولى انتقام است، هیچ جنبشى و حرکتى نکند. قوه غضب در همه موجود است، ولى در بعضى از افراد ضعف و نقص مى‌یابد و در آنها جُبن پدیدار مى‌گردد.
زیان ترس و علاج آن
جُبن از مهلکات بزرگ است و آدمى به سبب آن دچار صفات مذمومى مانند خوارى و ذلت نفس و ناگوارى زندگى مى‌شود و مردم در جان و مال او طمع مى‌کنند و در کارهاى خود بى‌ثبات و تنبل و راحت طلب مى‌گردد. از این رو از همه سعادت ها باز مى‌ماند و ستمکاران دست تجاوز بر او مى‌گشایند و انواع رسوائی ها را درباره خود و اهل خود تحمل مى‌کند و دشنام ها و تهمت هاى ناروا را مى‌شنود و نسبت به آنچه موجب ننگ و رسوائى است بى‌مبالات مى‌شود و مقاصد و امور مهم خود را مهمل و معطل مى‌گذارد ولذا در شریعت از آن نکوهش شده است.
و علاج آن - بعد از این که نفس را از مهلک بودن جبن و این که نوعی نقص است آگاه کرد - این است که انگیزه‌هاى غضب را در آنچه جبن به سبب آنها پدید مى‌آید، تحریک کند. از حکما نقل شده است که خود را در معرض مخاطرات شدید قرار می دادند تا ترسشان از بین برود.
مورد دیگری که براى معالجه ترس سودمند است این است که با کسانى که خود را از شرّ و دشمنى او ایمن مى‌دانند وضع مخاصمه بگیرد تا نیروى غضب او تحریک شود و هنگامی که در نفس او ملکه شجاعت حاصل شد، آنگاه خویش را از این که تجاوز کند و دچار افراط شود نگاه دارد.
روایاتی در مذمت ترس
- در حدیثی از امام حسن علیه السلام در تعریف جبن، می خوانیم: قیل فما الجُبن قال الجرأة علی الصدیق والنُکول عن العدو؛ ترسو بودن آن است که در برابر دوستان جسور و در برابر دشمنان ناتوان باشی! [۲]
- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: الجبن و الحرص والبخل غرائز سوء یجمعها سوء الظن بالله سبحانه؛ ترس و حرص و بخل، صفات زشتی است که در سوءظن به خداوند سبحان خلاصه می شود! [۳]
- امام باقر علیه السلام فرمود: ... وَلَا یکونُ الْمُؤْمِنُ جَبَاناً وَ لَاحَرِیصاً و لَاشَحِیحاً؛ ؛ انسان باایمان نه ترسو است و نه حریص و نه بخیل! [۴]
- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: لاتشرکنّ فی رأیک جَباناً یضعفک عن الامر الامور و یعظم علیک ما لیس بعظیم؛ هرگز با انسان ترسو، مشورت نکن؛ چرا که تو را از کارهای مهم باز می دارد و موضوعات کوچک را در نظر تو بزرگ جلوه می دهد! [۵]
- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: ... مَن أَحَسَّ مِن نَفسِهِ جُبناً فَلَا یَغزُ؛ کسی که در خود ترسی احساس می کند، در جنگ شرکت نکند! [۶]
پانویس
- ↑ مراد از آن، ترس نامعقول است نه معقول.
- ↑ تحف العقول، ص۲۲۵
- ↑ غرر الحکم، ص۲۹۲
- ↑ وسائل الشیعة، ج۹، ص۴۰
- ↑ غررالحکم، ص۴۴۲
- ↑ مستدرک الوسائل، ج۱۱، ص۱۲۵
منابع
- سایت دانلود بوک، بخش با معصومین، مقاله ترس، نوشته جمعی از پژوهشگران
- ج‍لال‌ال‍دی‍ن م‍ج‍ت‍ب‍وی، علم اخلاق اسلامی، (ترج‍م‍ه ک‍ت‍اب ج‍ام‍ع ال‍س‍ع‍ادات، ت‍أل‍ی‍ف ملا مهدی ن‍راق‍ی).
