آقا نجفی قوچانی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{متوسط}} |
| − | ''' | + | '''«آیت‌الله سید محمدحسن حسینی»''' معروف به «آقانجفی قوچانی» (۱۳۶۳-۱۲۹۵ ق)، [[فقیه]]، حکیم و ادیب نامور [[شیعه]] در قرن ۱۴ قمری و از شاگردان [[آخوند خراسانی]] بود. این مرد عالم و عارف، به قوچان و [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] این شهر رونقی بسزا بخشید. از تألیفات مهم ایشان، دو کتاب مشهور «[[سیاحت شرق (کتاب)|سیاحت شرق]]» و «[[سیاحت غرب (کتاب)|سیاحت غرب]]» است. |
| + | {{شناسنامه عالم | ||
| + | ||نام کامل = سید محمدحسن آقانجفی قوچانی | ||
| + | ||تصویر= [[پرونده:قوچانی.jpg|۲۳۰px]] | ||
| + | ||زادروز = ۱۲۹۵ قمری | ||
| + | |زادگاه = قوچان | ||
| + | |وفات = ۱۳۶۳ قمری | ||
| + | |مدفن = قوچان | ||
| + | |اساتید = [[آخوند خراسانی]]، [[آخوند کاشانی|آخوند کاشی]]، [[جهانگیرخان قشقایی]]، [[شیخ عبدالکریم گزی]]، [[میرزا محمدباقر شیرازی|محمدباقر اصطهباناتى]]،... | ||
| + | |شاگردان = غلامرضا غروى، على قدوسى، محمد رئیسى، ذبیح‌الله اسلامى،... | ||
| + | |آثار = [[سیاحت شرق (کتاب)|سیاحت شرق]]، [[سیاحت غرب (کتاب)|سیاحت غرب]]، رساله عذر بدتر از گناه، شرح [[دعای صباح]]، شرح [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]،... | ||
| + | }} | ||
| + | ==تحصیل و استادان== | ||
| + | سید محمدحسن حسینی قوچانی در سال ۱۲۹۵ ه.ق (۱۲۵۷ ش)، در روستای خسرویه از توابع قوچان به دنیا آمد. پدر آقا نجفی اگر چه سواد مقدماتی داشته، ولی فردی خیّر و از طرفداران علم و علاقه مند به تحصیل فرزندش بوده و مقدمات این کار را از سنین کودکی و از همان مکتب فراهم کرده، به طوری که آقا نجفی قبل از هفت سالگی [[قرآن]] را نزد پدر ختم کرده است و به واسطه هوش و ذکاوت فطری در مدتی کوتاه دروس فارسی و عربی مرسوم آن زمان را در مکتب‌خانه روستا به اتمام رسانید. وی سپس در حالی که ۱۳ سال داشت، به اصرار پدرش روانه شهر قوچان شد. | ||
| − | + | آقا نجفی پس از سه سال تحصیل در قوچان، پیاده از راه سبزوار و نیشابور به [[مشهد]] رفت و در مدرسه دو درب و پریزاد ادبیات و سطح را تا [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین]] فرا گرفت. در سال ۱۳۱۳ قمری در سن ۱۹ سالگی همراه یکی از همدرسانش پیاده از راه طبس و کویر به [[یزد]] و از آنجا به [[اصفهان]] رفت و در [[مسجد]] «عربون» ساکن گردید. | |
| − | + | قوچانی در اصفهان «[[شرح منظومه سبزواری (کتاب)|منظومه]]» [[حاج ملاهادی سبزواری]] را نزد [[آخوند کاشانی|آخوند کاشی]]، [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] را نزد [[شیخ عبدالکریم گزی]] و [[حکمت]] را نزد [[جهانگیر خان قشقایی|میرزا جهانگیرخان قشقایی]] فراگرفت. همچنین در درس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] استادانی چون [[آقا نجفی اصفهانی]] و [[سید محمدباقر درچه ای|سید محمدباقر درچه‌اى]] حاضر می شد. | |
| − | |||
| + | وی در سال ۱۳۱۸ قمری و در سن بیست و سه سالگی پس از چهار سال توقف در اصفهان با یکی از دوستانش پیاده عازم [[عتبات عالیات]] گردید. چون به [[نجف]] رسید در حجره ای متروک واقع در یکی از مدارس شهر ساکن شد و به حوزه درس [[آخوند خراسانی|ملا محمدکاظم خراسانی]] راه یافت و همین امر موجب شد تصمیم بگیرد برای ادامه تحصیل در نجف بماند. وی به آخوند خراسانی بسیار ارادت می ورزید، به گونه ای که در قیام آخوند و سایر علمای نجف به هواخواهی از [[مشروطیت]] در [[ایران]]، وی نیز از طرفداران مشروطیت گردید. ایشان حقایقی از نقش روحانیت را در جنبش مشروطه در کتاب [[سیاحت شرق (کتاب)|سیاحت شرق]] یاد کرده است. او همچنین نزد [[شیخ الشریعه اصفهانی|شیخ الشریعه اصفهانى]] و [[میرزا محمدباقر اصطهباناتی شیرازی|محمدباقر اصطهباناتى]] تلمذ کرد و در سى سالگى به [[اجتهاد]] رسید. | ||
| + | |||
| + | آقا نجفی که در ابتدا به تحصیل بی علاقه بود، چنان اشتیاق به آن پیدا می کند که به فکر ریاضت می افتد، البته به خاطر منع مذهبی، از ریاضت منصرف می شود، ولی در عین حال به [[مراقبه|مراقبت]] و [[تزکیه نفس]] سخت مقید می شود. | ||
| + | |||
| + | == شاگردان == | ||
| + | نام برخى از شاگردان وى چنین است: | ||
| + | |||
| + | * غلامرضا غروى: شوهر خواهر آقا نجفى قوچانى. | ||
| + | * على قدوسى | ||
| + | * محمد رئیسى | ||
| + | * ذبیح الله اسلامى | ||
| + | * آقا فاضل | ||
| + | |||
| + | ==آثار و تألیفات== | ||
| + | از آیت الله سید محمدحسن آقانجفی آثار متعددی به جای مانده است، از جمله: | ||
| + | |||
| + | #[[سیاحت شرق (کتاب)|سیاحت شرق]]، این کتاب درباره سوانح عمر مؤلف از ابتدای زندگی، گزارش تحصیلات و مشقات دوران تحصیلی و مباحث و معارف اسلامی را به استناد [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] با قلمی ساده شرح داده است و خواننده را با نکات علمی و رویدادهای آن زمان آشنا می کند؛ رویدادهای تاریخی و انعکاس نهضت مشروطیت را در [[عراق]] بویژه در نجف به تفصیل شرح داده است؛ مسائل تعلیم و تربیت و [[تزکیه نفس]] نیز در این کتاب به چشم می خورد. این کتاب در ۱۳۴۷ قمری نگارش یافته و در ۱۳۶۲ شمسی در تهران چاپ شده است. در مورد اهمیت این کتاب همین بس که از قول آقای مدرسی طباطبائی نقل شده که کتاب سیاحت شرق جزء السنه شرقی در دانشگاه پرستون ایالت نیوجرسی آمریکا تدریس می شود. | ||
| + | #[[سیاحت غرب (کتاب)|سیاحت غرب]]؛ این کتاب، در کیفیت [[برزخ|عالم برزخ]] و سیر [[روح|ارواح]] بعد از [[مرگ]] می باشد که در ۱۳۱۲ شمسی نگارش و در ۱۳۴۹ شمسی چاپ شده است. | ||
| + | #شرح ترجمه «رساله تفاحیه»؛ اصل کتاب از آثار ارسطو مى باشد و [[بابا افضل کاشی|بابا افضل کاشانى]] آن را ترجمه کرده و آقا نجفى شرح داده است. | ||
| + | #رساله «سفری کوتاه به آبادیهای اطراف قوچان» | ||
| + | #رساله «عذر بدتر از گناه»؛ تلفیقی از نثر عربی و فارسی درباره [[مشروطیت]] در [[ایران]] | ||
| + | #شرح [[دعای صباح]] | ||
| + | #شرح [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] | ||
| + | #حیاة الاسلام فى احوال آیت الملک العلام؛ شامل اعلامیه ها و مکاتباتى است که بین مرحوم [[آخوند خراسانى]] و دربار ایران و سران قبائل و عشایر و عالمان دینى رد و بدل شده است. | ||
| + | #رساله اى در اثبات [[رجعت]] (عربى ـ فارسى) | ||
| + | #رساله اصالة البرائة در [[اصول فقه]]؛ حاشیه وى بر [[فرائد الاصول (کتاب)|فرائد الاصول]] شیخ مرتضى انصارى است. | ||
| + | |||
| + | ==فعالیت‌های اجتماعی== | ||
| + | آقا نجفی بعد از بیست سال زندگی در [[نجف]]، در روز سوم [[ماه رمضان|رمضان]] المبارک ۱۳۳۸ ه.ق رهسپار وطن می گردد و به درخواست مردم قوچان به آنجا وارد و در قوچان ماندگار می شود. او متجاوز از بیست و پنج سال بقیه عمر را در مقام فقاهت و حاکمیت شرع در قوچان می گذراند و در ضمن به اداره [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] دینی و تدریس در مدرسه عوضیه می پردازد. | ||
| + | |||
| + | بازگشت این مرد عالم و عارف به قوچان و سکونت در آن، به حوزه علمیه این شهر رونقی بسزا بخشید. محضر درس ایشان همه روزه قبل از طلوع آفتاب دایر بود. با همه طبقات حشر و نشر داشت، در صدور احکام مردی قاطع، در محضر درس، استادی بزرگ و والامقام و در برخورد با مردم انسانی ساده و بی پیرایه، در گرفتاریها حامی حقیقی آنان و بسیار [[متواضع]] و در عین حال بسیار شجاع و صریح و با هیبت بود. عده ای از بستگان ایشان معتقدند که اگر آقا نجفی به قوچان نمی آمد و مثلا در [[قم]] ساکن می شد مقام و شهرتش بیشتر بود، ولی با کمی دقت در طرز تفکر و شخصیت ایشان می توان پی برد که در نظر آقا نجفی منصب و مقام ارزشی نداشت و هدف او فقط رضای خدا و خدمت به مردم بود. | ||
| + | |||
| + | این مرد وارسته تا آخر عمر از کار و تلاش دست برنداشت، همواره با [[خرافات]] در ستیز بود و در این راه جهدی بلیغ مبذول می داشت و پیوسته در این فکر بود که چرا دیگران آن قدر در علم جلو رفته و ما عقب مانده ایم. | ||
| + | |||
| + | ==وفات== | ||
| + | مرحوم آیت الله سید محمدحسن آقانجفی قوچانی، سرانجام در شب جمعه ۲۶ [[ماه ربیع الثانی|ربیع الثانی]] ۱۳۶۳ قمری (۱۳۲۳ ش) در ۶۸ سالگی در قوچان زندگی را بدرود گفت و در یکى از اتاقهاى منزل خود به خاک سپرده شد. آرامگاه او اکنون زیارتگاه مردم قوچان است. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * [[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[ | + | *"سید محمدحسن آقانجفی قوچانی"، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. |
| − | + | *[http://pajoohe.ir/Product.aspx?ProductID=47671 سید محمدحسن حسینی قوچانی (آقا نجفی قوچانی)، دانشنامه پژوهه]. | |
| + | *[[اثرآفرینان]]، [[انجمن مفاخر فرهنگی]]، ج۱، ص۵۷. | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
| + | [[رده:علمای قرن چهاردهم]][[رده:علماء شیعه]] | ||
[[رده:فقیهان]] | [[رده:فقیهان]] | ||
| + | [[رده:عارفان]] | ||
[[رده:ادیبان]] | [[رده:ادیبان]] | ||
| + | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۲۹
«آیت‌الله سید محمدحسن حسینی» معروف به «آقانجفی قوچانی» (۱۳۶۳-۱۲۹۵ ق)، فقیه، حکیم و ادیب نامور شیعه در قرن ۱۴ قمری و از شاگردان آخوند خراسانی بود. این مرد عالم و عارف، به قوچان و حوزه علمیه این شهر رونقی بسزا بخشید. از تألیفات مهم ایشان، دو کتاب مشهور «سیاحت شرق» و «سیاحت غرب» است.
| |
| نام کامل | سید محمدحسن آقانجفی قوچانی |
| زادروز | ۱۲۹۵ قمری |
| زادگاه | قوچان |
| وفات | ۱۳۶۳ قمری |
| مدفن | قوچان |
|
| |
| اساتید |
آخوند خراسانی، آخوند کاشی، جهانگیرخان قشقایی، شیخ عبدالکریم گزی، محمدباقر اصطهباناتى،... |
| شاگردان |
غلامرضا غروى، على قدوسى، محمد رئیسى، ذبیح‌الله اسلامى،... |
| آثار |
سیاحت شرق، سیاحت غرب، رساله عذر بدتر از گناه، شرح دعای صباح، شرح کفایة الاصول،... |
تحصیل و استادان
سید محمدحسن حسینی قوچانی در سال ۱۲۹۵ ه.ق (۱۲۵۷ ش)، در روستای خسرویه از توابع قوچان به دنیا آمد. پدر آقا نجفی اگر چه سواد مقدماتی داشته، ولی فردی خیّر و از طرفداران علم و علاقه مند به تحصیل فرزندش بوده و مقدمات این کار را از سنین کودکی و از همان مکتب فراهم کرده، به طوری که آقا نجفی قبل از هفت سالگی قرآن را نزد پدر ختم کرده است و به واسطه هوش و ذکاوت فطری در مدتی کوتاه دروس فارسی و عربی مرسوم آن زمان را در مکتب‌خانه روستا به اتمام رسانید. وی سپس در حالی که ۱۳ سال داشت، به اصرار پدرش روانه شهر قوچان شد.
آقا نجفی پس از سه سال تحصیل در قوچان، پیاده از راه سبزوار و نیشابور به مشهد رفت و در مدرسه دو درب و پریزاد ادبیات و سطح را تا قوانین فرا گرفت. در سال ۱۳۱۳ قمری در سن ۱۹ سالگی همراه یکی از همدرسانش پیاده از راه طبس و کویر به یزد و از آنجا به اصفهان رفت و در مسجد «عربون» ساکن گردید.
قوچانی در اصفهان «منظومه» حاج ملاهادی سبزواری را نزد آخوند کاشی، رسائل را نزد شیخ عبدالکریم گزی و حکمت را نزد میرزا جهانگیرخان قشقایی فراگرفت. همچنین در درس خارج فقه و اصول استادانی چون آقا نجفی اصفهانی و سید محمدباقر درچه‌اى حاضر می شد.
وی در سال ۱۳۱۸ قمری و در سن بیست و سه سالگی پس از چهار سال توقف در اصفهان با یکی از دوستانش پیاده عازم عتبات عالیات گردید. چون به نجف رسید در حجره ای متروک واقع در یکی از مدارس شهر ساکن شد و به حوزه درس ملا محمدکاظم خراسانی راه یافت و همین امر موجب شد تصمیم بگیرد برای ادامه تحصیل در نجف بماند. وی به آخوند خراسانی بسیار ارادت می ورزید، به گونه ای که در قیام آخوند و سایر علمای نجف به هواخواهی از مشروطیت در ایران، وی نیز از طرفداران مشروطیت گردید. ایشان حقایقی از نقش روحانیت را در جنبش مشروطه در کتاب سیاحت شرق یاد کرده است. او همچنین نزد شیخ الشریعه اصفهانى و محمدباقر اصطهباناتى تلمذ کرد و در سى سالگى به اجتهاد رسید.
آقا نجفی که در ابتدا به تحصیل بی علاقه بود، چنان اشتیاق به آن پیدا می کند که به فکر ریاضت می افتد، البته به خاطر منع مذهبی، از ریاضت منصرف می شود، ولی در عین حال به مراقبت و تزکیه نفس سخت مقید می شود.
شاگردان
نام برخى از شاگردان وى چنین است:
- غلامرضا غروى: شوهر خواهر آقا نجفى قوچانى.
- على قدوسى
- محمد رئیسى
- ذبیح الله اسلامى
- آقا فاضل
آثار و تألیفات
از آیت الله سید محمدحسن آقانجفی آثار متعددی به جای مانده است، از جمله:
- سیاحت شرق، این کتاب درباره سوانح عمر مؤلف از ابتدای زندگی، گزارش تحصیلات و مشقات دوران تحصیلی و مباحث و معارف اسلامی را به استناد آیات و روایات با قلمی ساده شرح داده است و خواننده را با نکات علمی و رویدادهای آن زمان آشنا می کند؛ رویدادهای تاریخی و انعکاس نهضت مشروطیت را در عراق بویژه در نجف به تفصیل شرح داده است؛ مسائل تعلیم و تربیت و تزکیه نفس نیز در این کتاب به چشم می خورد. این کتاب در ۱۳۴۷ قمری نگارش یافته و در ۱۳۶۲ شمسی در تهران چاپ شده است. در مورد اهمیت این کتاب همین بس که از قول آقای مدرسی طباطبائی نقل شده که کتاب سیاحت شرق جزء السنه شرقی در دانشگاه پرستون ایالت نیوجرسی آمریکا تدریس می شود.
- سیاحت غرب؛ این کتاب، در کیفیت عالم برزخ و سیر ارواح بعد از مرگ می باشد که در ۱۳۱۲ شمسی نگارش و در ۱۳۴۹ شمسی چاپ شده است.
- شرح ترجمه «رساله تفاحیه»؛ اصل کتاب از آثار ارسطو مى باشد و بابا افضل کاشانى آن را ترجمه کرده و آقا نجفى شرح داده است.
- رساله «سفری کوتاه به آبادیهای اطراف قوچان»
- رساله «عذر بدتر از گناه»؛ تلفیقی از نثر عربی و فارسی درباره مشروطیت در ایران
- شرح دعای صباح
- شرح کفایة الاصول
- حیاة الاسلام فى احوال آیت الملک العلام؛ شامل اعلامیه ها و مکاتباتى است که بین مرحوم آخوند خراسانى و دربار ایران و سران قبائل و عشایر و عالمان دینى رد و بدل شده است.
- رساله اى در اثبات رجعت (عربى ـ فارسى)
- رساله اصالة البرائة در اصول فقه؛ حاشیه وى بر فرائد الاصول شیخ مرتضى انصارى است.
فعالیت‌های اجتماعی
آقا نجفی بعد از بیست سال زندگی در نجف، در روز سوم رمضان المبارک ۱۳۳۸ ه.ق رهسپار وطن می گردد و به درخواست مردم قوچان به آنجا وارد و در قوچان ماندگار می شود. او متجاوز از بیست و پنج سال بقیه عمر را در مقام فقاهت و حاکمیت شرع در قوچان می گذراند و در ضمن به اداره حوزه علمیه دینی و تدریس در مدرسه عوضیه می پردازد.
بازگشت این مرد عالم و عارف به قوچان و سکونت در آن، به حوزه علمیه این شهر رونقی بسزا بخشید. محضر درس ایشان همه روزه قبل از طلوع آفتاب دایر بود. با همه طبقات حشر و نشر داشت، در صدور احکام مردی قاطع، در محضر درس، استادی بزرگ و والامقام و در برخورد با مردم انسانی ساده و بی پیرایه، در گرفتاریها حامی حقیقی آنان و بسیار متواضع و در عین حال بسیار شجاع و صریح و با هیبت بود. عده ای از بستگان ایشان معتقدند که اگر آقا نجفی به قوچان نمی آمد و مثلا در قم ساکن می شد مقام و شهرتش بیشتر بود، ولی با کمی دقت در طرز تفکر و شخصیت ایشان می توان پی برد که در نظر آقا نجفی منصب و مقام ارزشی نداشت و هدف او فقط رضای خدا و خدمت به مردم بود.
این مرد وارسته تا آخر عمر از کار و تلاش دست برنداشت، همواره با خرافات در ستیز بود و در این راه جهدی بلیغ مبذول می داشت و پیوسته در این فکر بود که چرا دیگران آن قدر در علم جلو رفته و ما عقب مانده ایم.
وفات
مرحوم آیت الله سید محمدحسن آقانجفی قوچانی، سرانجام در شب جمعه ۲۶ ربیع الثانی ۱۳۶۳ قمری (۱۳۲۳ ش) در ۶۸ سالگی در قوچان زندگی را بدرود گفت و در یکى از اتاقهاى منزل خود به خاک سپرده شد. آرامگاه او اکنون زیارتگاه مردم قوچان است.
منابع
- "سید محمدحسن آقانجفی قوچانی"، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- سید محمدحسن حسینی قوچانی (آقا نجفی قوچانی)، دانشنامه پژوهه.
- اثرآفرینان، انجمن مفاخر فرهنگی، ج۱، ص۵۷.
