خط ریحان: تفاوت بین نسخه‌ها
جز |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | ''' | + | [[پرونده:2ریحان.jpg|بندانگشتی|خط ریحان]] |
| + | '''«خط ریحان»''' مشتق از [[خط محقق]] و کاربردی شبیه خط محقق دارد. خطی است ظریف و کوچک اندام و تمام ویژگیهای خط محقق را دارد ولی ظریف‌تر است و به همین جهت آن را به گل و برگ و ریحان تشبیه کرده‌اند. این خط برای سهولت و روانی در نگارش ابداع شده‌است و خواسته‌اند سبک و روش محقق را در خلاصه‌نویسی و ریز نویسی بکار برده باشند. لذا خط ریحان تمام خصوصیات محقق را با اندام خردتر داراست. الف ها و حرکات در ریحان کوتاه تر از محقق است. | ||
| + | برخی بر این عقیده هستند که، این خط از ابداعات على بن عبیدالله ریحانى است و به همین دلیل نام ریحانى گرفته است. برخى نیز آن را به [[ابن بواب|ابن بوّاب]] نسبت مى‌دهند، زیرا براى این خط و زیباسازى آن تلاش‌هاى شایانى کرده است و این خط را کامل کرد. هر دو خط محقق و ریحان از زمان ابن بواب رو به ترقی و رواج بیشتر گذاشت و پیوسته رو به تکامل بود تا به زمان [[یاقوت مستعصمی|یاقوت]] و شاگردان او رسیده که در این زمان به اوج خود رسیده بود. | ||
| − | + | تا قرن دهم و یازدهم خط محقق و ریحان در ممالک اسلامی در نوشتن مصاحف و گاهی [[دیوان (تشکیلات اداری)|دیوان‌ها]] به کار می رفته است و از آن پس به تدریج از رواج آن کاسته شد تا امروز که نویسندگان آن کمیاب شده اند. شاید سرّ این رکود به کندی در نوشتن آن ها به ویژه در نوع محقق، و صرف وقت زیاد بوده است. چون این دو خط بسیار واضح و زیبا می باشد و خط ریحانی بر بسیاری از خطوط برتری دارد. | |
| − | + | «محمود یارز»، مؤلف کتاب «مفتاح الکتابات القدیمه»، در این باره نظری دارد: «به مناسبت شباهت بعضی حروف محقق به [[خط ثلث]] کم کم محقق از رواج افتاد و جای خود را به ثلث و ریحانی داد. ریحانی گر چه عمرش از محقق درازتر شد امّا به اندازه ثلث دوام نیافت، پیشتر از این [[قرآن|قرآن‌ها]] برای خوانا بودن با محقق و ریحانی نوشته شدند، بعدها ریحانی هم برای نوشتن مطالب کوتاه و نوشته های تجملی منحصر گشت.» | |
| − | + | از نمونه های ممتاز کتابت خط ریحان می توان به نسخه ای از [[قرآن|قرآن کریم]] به خط [[یاقوت مستعصمی]] اشاره کرد. | |
| − | == | + | ==منابع== |
| − | *[http://akhsh.com/portal/main/r/?lan=1&nid=76&ttl=%D8%AE%D8%B7%20%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86| انجمن خوشنویسان ایران]، | + | *[http://akhsh.com/portal/main/r/?lan=1&nid=76&ttl=%D8%AE%D8%B7%20%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86| انجمن خوشنویسان ایران]، ۱۷ بهمن ۱۳۹۳. |
{{ترتیب:ریحان، خط}} | {{ترتیب:ریحان، خط}} | ||
[[رده:خوشنویسی]] | [[رده:خوشنویسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۰۷
«خط ریحان» مشتق از خط محقق و کاربردی شبیه خط محقق دارد. خطی است ظریف و کوچک اندام و تمام ویژگیهای خط محقق را دارد ولی ظریف‌تر است و به همین جهت آن را به گل و برگ و ریحان تشبیه کرده‌اند. این خط برای سهولت و روانی در نگارش ابداع شده‌است و خواسته‌اند سبک و روش محقق را در خلاصه‌نویسی و ریز نویسی بکار برده باشند. لذا خط ریحان تمام خصوصیات محقق را با اندام خردتر داراست. الف ها و حرکات در ریحان کوتاه تر از محقق است.
برخی بر این عقیده هستند که، این خط از ابداعات على بن عبیدالله ریحانى است و به همین دلیل نام ریحانى گرفته است. برخى نیز آن را به ابن بوّاب نسبت مى‌دهند، زیرا براى این خط و زیباسازى آن تلاش‌هاى شایانى کرده است و این خط را کامل کرد. هر دو خط محقق و ریحان از زمان ابن بواب رو به ترقی و رواج بیشتر گذاشت و پیوسته رو به تکامل بود تا به زمان یاقوت و شاگردان او رسیده که در این زمان به اوج خود رسیده بود.
تا قرن دهم و یازدهم خط محقق و ریحان در ممالک اسلامی در نوشتن مصاحف و گاهی دیوان‌ها به کار می رفته است و از آن پس به تدریج از رواج آن کاسته شد تا امروز که نویسندگان آن کمیاب شده اند. شاید سرّ این رکود به کندی در نوشتن آن ها به ویژه در نوع محقق، و صرف وقت زیاد بوده است. چون این دو خط بسیار واضح و زیبا می باشد و خط ریحانی بر بسیاری از خطوط برتری دارد.
«محمود یارز»، مؤلف کتاب «مفتاح الکتابات القدیمه»، در این باره نظری دارد: «به مناسبت شباهت بعضی حروف محقق به خط ثلث کم کم محقق از رواج افتاد و جای خود را به ثلث و ریحانی داد. ریحانی گر چه عمرش از محقق درازتر شد امّا به اندازه ثلث دوام نیافت، پیشتر از این قرآن‌ها برای خوانا بودن با محقق و ریحانی نوشته شدند، بعدها ریحانی هم برای نوشتن مطالب کوتاه و نوشته های تجملی منحصر گشت.»
از نمونه های ممتاز کتابت خط ریحان می توان به نسخه ای از قرآن کریم به خط یاقوت مستعصمی اشاره کرد.
منابع
- انجمن خوشنویسان ایران، ۱۷ بهمن ۱۳۹۳.
