مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

ابونصر فراهی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
بدرالدین محمود بن ابوبکر، نامدار به ابونصر فراهی، شاعر، ادیب و لغت شناس سده‌ی هفتم هجری است. ابو نصر در روستای فراه (در میان راه هرات و سیستان) به دنیا آمد. و گویند: كور مادرزاد بود و در دربار بهرامشاه بن تاج‌الدین حرب، پادشاه [[سیستان]] كه با پادشاهان غور پیوستگى داشت، مى‌زیست.  
+
{{خوب}}
 +
'''«بدرالدین مسعود بن ابوبکر»''' معروف به '''«ابونصر فراهی»''' (م، ۶۴۰ ق)، فقیه، شاعر، ادیب و لغت‌شناس [[ایران|ایرانی]] در قرن هفتم هجری است. ابونصر فراهی در [[علم لغت|لغت]] و [[فقه]] و [[حدیث]] مهارت داشت. کتاب شعری معروف او «[[نصاب الصبیان]]»، نخستین کتاب لغت منظوم عربی به فارسی است که به منظور سهولت تعلیم لغات عرب به کودکان و نوآموزان بزرگسال فارسى زبان سروده شده است.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل = ابونصر مسعود فراهی
 +
|تصویر=
 +
|زادروز =
 +
|زادگاه = فراه، افغانستان
 +
|وفات =  ۶۴۰ قمری
 +
|مدفن =  فراه
 +
|اساتید = 
 +
|شاگردان =
 +
|آثار =  [[نصاب‌ الصبیان (کتاب)|نصاب الصبیان]]، لمعة البدر، شرح ذات العقدین،...
 +
}}
 +
==ولادت ==
 +
بدرالدین مسعود یا محمد بن ابی بکر بن حسین فراهى، در شهری به نام «فره» یا «فراه»<ref> راهنماى دانشوران در ضبط نامها، نسب‏ها و نسبت‏ها، ج‏۲، ص: ۹۶.  </ref> که میان هرات و سیستان قرار دارد متولد شد. او هنگام تولد نابینا بود.<ref> ‏مؤلفین کتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاکنون، ج‏۶، ص: ۱۸۱. </ref> از زندگی او اطلاعی در دست نیست، تنها می‌دانیم که وی در اوایل حملۀ مغول به [[ایران]] و در زمان آخرین ملوک سیستان می‌زیسته است.<ref>رازی، هفت اقلیم، ۳۰۰-۳۰۱.</ref>
  
−
==نصاب الصبیان==
+
== جایگاه علمی ==
−
اثر برجسته‌ی ابونصر فراهی، «[[نصاب‌ الصبیان]]» نام دارد که آن را به فرمان نظام الملك حسن وزیر، بهرامشاه به نظم آورد.این کتاب ترجمه فارسى بسيارى از لغات عربى به فارسی است که برای آموزش کودکان نوشته شده است. گر چه برای هر کسی که خواهان یادگیری عربی باشد مفید است.
+
ابونصر فراهی در [[علم لغت|لغت]] و [[فقه]] و [[حدیث]] مهارت داشت.<ref>‏مؤلفین کتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاکنون، ج‏۶، ص: ۱۸۱.</ref> او با اینکه نابینا زاده شد، در [[شعر]] و [[ادبیات عرب|ادب]] عربی و فارسی نیز مقامی بلند یافت و ظاهراً با زبانهای هندی و ترکی نیز آشنایی داشته است.
  
−
بر «نصاب الصبیان» شروح بسیار نوشته شده از جمله می توان شرح « ریاض الفتیان» ابن حسام در نیمه ی نخست سدۀ هشتم ، شرح « رافع النصاب» از احمد بن الفقیه (818) ، « کنزالفنون» از یک دانشمند در هند در سدۀ یازدهم را نام برد.
+
وی از نابینایانی بوده است که هوش سرشار داشته و دربارۀ فراست و روشنی باطن او داستانهایی گفته می‌شده است. چنانکه در تذکرۀ «عرفات العاشقین» به یکی از این داستانها اشاره شده و هم در آنجا از سفر او به [[مکه]] سخن رفته است.<ref>اوحدی، عرفات العاشقین، ۴۶.</ref> 
  
−
پس از نصاب الصبیان تقلیدهاى بسیارى از آن شده كه از مشهورترین آنها «زهرة الادب» در لغت عربى به فارسى است.
+
== آثار و تألیفات ==
  
−
دوصد بیتی که او در نصاب الصبیان گرد آورده از جمله ابیاتی است که قرنها در مکاتب و مدارس افغانستان و کشورهای همجوار به عنوان کتاب درسی استفاده میشده و در حوزه های ایران و افغانستان تدریس می شده است.
+
# [[نصاب‌ الصبیان (کتاب)|نصاب الصبیان]]؛ نخستین کتاب لغت منظوم عربی به فارسی است که به سبب ارزش تعلیمی آن در روزگار گذشته و اهمیت آن در تعلیم لغت عربی به نوآموزان، شهرت و رواج تمام داشته است. این کتاب منظومه‌ای است شامل ۲۰۰ [[بیت (شعر)|بیت]] در ۷ [[بحر شعری|بحر]] مختلف و در ۴۰ بند. مجموع واژه‌های عربی آن ۲۲۲‘۱ است. اهمیت این کتاب امروز به سبب اشتمال آن بر شمار قابل توجهی از لغات اصیل و درست فارسی و معانی و معادلهای آنها به زبان عربی است.
−
 
+
# لمعة البدر؛ ابونصر فراهی در ۶۱۷ ق. کتاب [[فقه|فقهی]] معروف «جامع الصغیر فی الفروع» محمد بن حسن شیبانی (۱۳۵-۱۸۷ ق) را به نام «لمعة البدر» به نظم درآورد که علاءالدین محمد بن عبدالرحمن خجندی نیز شرحی بر آن به نام «ضوء اللمعة» نگاشت.  
−
در دوران معاصر استاد[[ علامه حسن ‌زاده آملی]]، این کتاب را تصحيح نموده و همراه با چندين بيت اشعار ملحقه و اعراب كلمات مشكله و پانوشت‌هاى ارزنده، به امر [[علامه شعرانى]]، با نام ياد شده، به چاپ رسانده است.
+
# شرح ذات العقدین؛ در توضیح پاره‌ای ازمسائل فقه [[حنفی]] به نظم عربی که نسخه‌ای از آن در کتابخانۀ برلین موجود است.
−
==دیگر آثار ابو نصر فراهی==
 
−
از ابونصر فراهی آثار دیگری از جمله «ذات‌العقدین» به جای مانده است. همچنین او منظومه ای بنام « لمعة النور» در فقه دارد
 
−
 
 
−
==وفات ابو نصر==
 
−
تاریخ مرگ او روشن نیست، اما به گفته‌ی کاتب چلبی در «[[کشف‌الظنون]]» وی تا ۶۴۰ هجری زنده بوده است.
 
  
 +
==وفات==
 +
تاریخ وفات ابونصر فراهی معلوم نیست؛ بقول [[حاجی خلیفه|کاتب چلبى]] در [[کشف الظنون (کتاب)|کشف الظنون]]، او تا سال ۶۴۰ هجرى حیات داشته است. ابن حسام در شرح خود بر [[نصاب الصبیان]] که در نیمه قرن هشتم آنرا نوشته می نویسد: که [[قبر]] او در قریه رج از نواحى فراه است.<ref> نصاب الصبیان، فراهى، مقدمه. </ref>
 +
==پانویس==
 +
<references />
 
==منابع==
 
==منابع==
−
* [[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[اثرآفرینان]]، ج1، ص190.
+
*"ابونصر فراهی"، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
−
*[http://lib.ahlolbait.com/book/35668/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2-%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%A8-%DB%8C%D8%A7-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86 خود آموز نصاب الصبیان]
+
*راهنماى دانشوران در ضبط نامها، نسب‏ها و نسبت‏ها.
−
*[http://iranak.org/data/node/3474 ابونصر فراهی، ایرانک]، بازیابی:8 شهریور 1393
+
*نصاب الصبیان‏، ابونصر فراهی.
−
*[http://abunasr.loxblog.com/ ابونصر فراهی، بزرگ اما ناشناخته، وبلاگ ابونصر]، بازیابی:8 شهریور 1393
+
*مؤلفین کتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاکنون.
 +
==پیوندها==
 +
* [http://lib.ahlolbait.com/book/read/35668/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2-%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%A8-%DB%8C%D8%A7-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86/page/1/first کتاب نصاب الصبیان]
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده=دارد
 +
}}
  
−
==پیوندها==
 
−
[http://lib.ahlolbait.com/book/read/35668/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2-%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%A8-%DB%8C%D8%A7-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86/page/1/first کتاب نصاب الصبیان]
 
 
[[رده:علمای قرن هفتم]]
 
[[رده:علمای قرن هفتم]]
−
[[رده:ادیبان]]
+
[[رده:فقیهان]][[رده:ادیبان]][[رده:لغت شناسان]]
 
[[رده:شعرای پارسی گوی قرن هفتم]]
 
[[رده:شعرای پارسی گوی قرن هفتم]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۶

Confirm3.jpg

«بدرالدین مسعود بن ابوبکر» معروف به «ابونصر فراهی» (م، ۶۴۰ ق)، فقیه، شاعر، ادیب و لغت‌شناس ایرانی در قرن هفتم هجری است. ابونصر فراهی در لغت و فقه و حدیث مهارت داشت. کتاب شعری معروف او «نصاب الصبیان»، نخستین کتاب لغت منظوم عربی به فارسی است که به منظور سهولت تعلیم لغات عرب به کودکان و نوآموزان بزرگسال فارسى زبان سروده شده است.

نام کامل ابونصر مسعود فراهی
زادگاه فراه، افغانستان
وفات ۶۴۰ قمری
مدفن فراه

Line.png


آثار

نصاب الصبیان، لمعة البدر، شرح ذات العقدین،...

ولادت

بدرالدین مسعود یا محمد بن ابی بکر بن حسین فراهى، در شهری به نام «فره» یا «فراه»[۱] که میان هرات و سیستان قرار دارد متولد شد. او هنگام تولد نابینا بود.[۲] از زندگی او اطلاعی در دست نیست، تنها می‌دانیم که وی در اوایل حملۀ مغول به ایران و در زمان آخرین ملوک سیستان می‌زیسته است.[۳]

جایگاه علمی

ابونصر فراهی در لغت و فقه و حدیث مهارت داشت.[۴] او با اینکه نابینا زاده شد، در شعر و ادب عربی و فارسی نیز مقامی بلند یافت و ظاهراً با زبانهای هندی و ترکی نیز آشنایی داشته است.

وی از نابینایانی بوده است که هوش سرشار داشته و دربارۀ فراست و روشنی باطن او داستانهایی گفته می‌شده است. چنانکه در تذکرۀ «عرفات العاشقین» به یکی از این داستانها اشاره شده و هم در آنجا از سفر او به مکه سخن رفته است.[۵]

آثار و تألیفات

  1. نصاب الصبیان؛ نخستین کتاب لغت منظوم عربی به فارسی است که به سبب ارزش تعلیمی آن در روزگار گذشته و اهمیت آن در تعلیم لغت عربی به نوآموزان، شهرت و رواج تمام داشته است. این کتاب منظومه‌ای است شامل ۲۰۰ بیت در ۷ بحر مختلف و در ۴۰ بند. مجموع واژه‌های عربی آن ۲۲۲‘۱ است. اهمیت این کتاب امروز به سبب اشتمال آن بر شمار قابل توجهی از لغات اصیل و درست فارسی و معانی و معادلهای آنها به زبان عربی است.
  2. لمعة البدر؛ ابونصر فراهی در ۶۱۷ ق. کتاب فقهی معروف «جامع الصغیر فی الفروع» محمد بن حسن شیبانی (۱۳۵-۱۸۷ ق) را به نام «لمعة البدر» به نظم درآورد که علاءالدین محمد بن عبدالرحمن خجندی نیز شرحی بر آن به نام «ضوء اللمعة» نگاشت.
  3. شرح ذات العقدین؛ در توضیح پاره‌ای ازمسائل فقه حنفی به نظم عربی که نسخه‌ای از آن در کتابخانۀ برلین موجود است.

وفات

تاریخ وفات ابونصر فراهی معلوم نیست؛ بقول کاتب چلبى در کشف الظنون، او تا سال ۶۴۰ هجرى حیات داشته است. ابن حسام در شرح خود بر نصاب الصبیان که در نیمه قرن هشتم آنرا نوشته می نویسد: که قبر او در قریه رج از نواحى فراه است.[۶]

پانویس

  1. ↑ راهنماى دانشوران در ضبط نامها، نسب‏ها و نسبت‏ها، ج‏۲، ص: ۹۶.
  2. ↑ ‏مؤلفین کتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاکنون، ج‏۶، ص: ۱۸۱.
  3. ↑ رازی، هفت اقلیم، ۳۰۰-۳۰۱.
  4. ↑ ‏مؤلفین کتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاکنون، ج‏۶، ص: ۱۸۱.
  5. ↑ اوحدی، عرفات العاشقین، ۴۶.
  6. ↑ نصاب الصبیان، فراهى، مقدمه.

منابع

  • "ابونصر فراهی"، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
  • راهنماى دانشوران در ضبط نامها، نسب‏ها و نسبت‏ها.
  • نصاب الصبیان‏، ابونصر فراهی.
  • مؤلفین کتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاکنون.

پیوندها

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=ابونصر_فراهی&oldid=147145»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا