ام فروه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
ام فروه، همسر [[امام باقر]] و مادر [[امام صادق]] علیهم السلام، دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر بود. نام وی فاطمه یا قریبه و ام فروة کنیه اش بود.
+
«أمّ فَروه» [[کنیه]] «فاطمه»، همسر بافضیلت [[امام باقر]] علیه السلام و مادر [[امام صادق]] علیه السلام است. او همچنین، دختر [[قاسم بن محمد بن ابی بکر|قاسم بن محمد بن ابی‌بکر]] است که از اصحاب مورد اعتماد [[امام زین العابدین]] علیه‌السلام و یکى از فقهاى هفتگانه [[مدینه]] بوده و از بزرگان [[تابعین]] محسوب مى‌گردید.
  
فاطمه دختر قاسم بن محمد بن ابى‌بكر و فرزند اسماء دختر عبدالرحمن بن ابى‌بكر كه با [[كنيه]] ام‌فروه شهرت داشته، مادر [[امام صادق]] علیه‌السلام و همسر بافضيلت [[امام باقر]] علیه‌السلام بوده است و به همين جهت امام صادق علیه‌السلام فرموده است: ولدنى ابوبكر مرتين؛ [[ابوبكر]]، از دو طريق سبب ولادت من گرديده است.
+
از [[مسعودی|مسعودى]] روایت شده، ام فروه از تمام بانوان عصر خویش در مقام [[تقوى]] و پرهیزکارى سرآمد و ممتاز بوده است. امام صادق علیه‌السلام درباره عظمت [[ایمان]] و مقام معنوى مادر خویش ام‌فروه فرموده است: «کانت امى ممن آمنت و اتّقت و احصنت والله یحب المحسنین»؛ مادر من، از جمله بانوانى است که باایمان بوده، پاکى و پرهیزگارى داشته درستى و نیکوکارى شیوه او بوده و خداوند متعال هم نیکوکاران را بسیار دوست مى‌دارد.<ref>شهیدی، سیدجعفر، ۱۳۸۴، ص۵.</ref>
  
ام‌فروه‌، مادر امام صادق علیه‌السلام اضافه بر مقام بلند [[عرفان]] و [[تقوى]] و ارزش‌هاى عميق اخلاقى و انسانى، آن طور كه [[كلينى]] و [[مامقانى]] و برقى نوشته‌اند: وى به عنوان بانوى صحابى و راوى [[حديث]] هم، از فرزند عالي‌مقام خويش، امام ششم معرفى شده است.
+
از تعریفى که امام صادق علیه‌السلام از مادر خود انجام داده، چنان که [[عبدالله مامقانی|مامقانى]] هم مى‌گوید: دلالت روشنى بر وثاقت و اعتبار [[حدیث]] ام‌فروه دارد، زیرا آن امام مادر خود را با خصلت تقوى و پرهیزگارى و حسن عمل مورد ستایش قرار داده است.
  
اين بانوى بلندمقام، مادر امام و همسر امام است و آن طور كه از مسعودى روايت شده، وى از تمام بانوان عصر خويش در مقام تقوى و پرهيزكارى سرآمد و ممتاز بوده است. [[امام صادق]] علیه السلام درباره مادرش فرموده است: مادرم مؤمن، متقی و نیکوکار بود و خدا نیکوکاران را دوست دارد.<ref>شهیدی، سیدجعفر، 1384، ص5.</ref>
+
«ام فروه»، اضافه بر مقام بلند [[عرفان]] و تقوى و ارزش‌هاى عمیق اخلاقى و انسانى، آن طور که [[شیخ کلینی|کلینى]] و مامقانى و [[برقى]] نوشته‌اند: به عنوان راوى [[حدیث]] معرفى شده است. امام صادق علیه‌السلام از مادر خود روایت مى‌کند که وى از همسر خود [[امام باقر]] علیه‌السلام بازگو کرده که آن حضرت فرموده است: من در هر شبانه‌روز هزار بار براى شیعیان گناهکار خود [[دعا]] مى‌کنم و از درگاه الهى براى آنان درخواست آمرزش مى‌نمایم زیرا ما در برابر مصایب و مشکلاتى که مشاهده مى‌کنیم صبر و شکیبایى را پیشه مى‌سازیم در حالى که عالم و آگاه به اجر و پاداش الهى هستیم. اما شیعیان ما چنین علم و دانشى را ندارند و فقط به خاطر پیروى و اطاعت از ما براى حفظ عقیده و دیندارى خود، هر گونه سختى و مشقتى را تحمل مى‌نمایند!
 
 
از نظر اصالت خانوادگى نيز، پدر او قاسم بن محمد هم پسرخاله و هم از اصحاب معتبر و مورد اعتماد على بن الحسين، [[امام زين العابدين]] علیه‌السلام مى‌باشد. [[امام صادق]] علیه‌السلام درباره عظمت [[ايمان]] و مقام معنوى مادر خويش ام‌فروه فرموده است: كانت امى ممن آمنت واتقت، واحصنت والله يحب المحسنين؛ مادر من، از جمله بانوانى است كه باايمان بوده پاكى و پرهيزگارى داشته درستى و نيكوكارى شيوه او بوده و خداوند متعال هم نيكوكاران را بسيار دوست مى‌دارد.
 
 
 
همچنين امام صادق علیه‌السلام از مادر خود روايت مى‌كند كه وى از همسر خود [[امام باقر]] علیه‌السلام بازگو كرده كه آن حضرت فرموده است: من در هر شبانه‌روز هزار بار براى شيعيان گناهكار خود [[دعا]] مى‌كنم و از درگاه الهى براى آنان درخواست آمرزش مى‌نمايم زيرا ما در برابر مصايب و مشكلاتى كه مشاهده مى‌كنيم صبر و شكيبايى را پيشه مى‌سازيم در حالى كه عالم و آگاه به اجر و پاداش الهى هستيم. اما شيعيان ما چنين علم و دانشى را ندارند و فقط به خاطر پيروى و اطاعت از ما براى حفظ عقيده و ديندارى خود، هر گونه سختى و مشقتى را تحمل مى‌نمايند!
 
 
 
كلينى از عبدالاعلى روايت كرده: من ام‌فروه را در [[طواف]] خانه [[كعبه]] در حالى كه چادر ساده‌اى به تن پيچيده بود،  مشاهده كردم وى در حالى كه طواف خود را انجام مى‌داد، با دست چپ هم [[حجرالاسود]] را لمس كرد اما اين عمل مورد انتقاد و اعتراض مردى واقع شد و او رفتار ام‌فروه را مغاير با سنت و [[احكام]] طواف تشخيص داد اما ام‌فروه در حالى كه از لحن اعتراض‌آميز آن مرد فهميده بود وى از پيروان [[اهل بيت]] علیه‌السلام نيست، پاسخ ‌داد: انا لاغنيا عن علمك؛ ما خانواده‌اى هستيم كه از علم و دانش تو‌ بى‌نياز مى‌باشيم.
 
 
 
خلاصه، ام‌فروه مادر [[امام صادق]] علیه‌السلام كه به عالم آل محمد صلی الله علیه و آله معروف بوده و همسر او باقرالعلوم نام داشته و پدر شوهر او هم يكى از دانشمندان و فقها هفتگانه [[مدينه]] بوده است و در خانواده علم و دانش و بينش و فضيلت مى‌زيسته، مى‌بايست هم از علم و دانش ديگران بى‌نياز باشد و لمس حجرالاسود در حال طواف را خلاف و باطل كننده [[طواف]] نداند.
 
 
 
آرى، از تعريفى كه امام صادق علیه‌السلام از مادر خود انجام داده، چنان كه مامقانى هم مى‌گويد: دلالت روشنى بر وثاقت و اعتبار [[حديث]] ام‌فروه دارد، زيرا آن امام مادر خود را با خصلت تقوى و پرهيزگارى و حسن عمل مورد ستايش قرار داده است.
 
 
 
درباره پدر ام‌فروه، يعنى قاسم بن محمد هم گفته‌اند: وى يكى از فقهاى هفتگانه [[مدينه]] بوده، از [[سادات]] [[تابعين]] محسوب مى‌گرديده كسى به مقام او نمى‌رسيده، حتى [[مالك بن انس]] هم او را مورد ستايش قرار داده و بالاخره محمد بن قاسم پدر ام‌فروه در سال 101 هجرى در هفتاد و دو سالگى از دنيا رفته است.
 
  
 +
[[شیخ کلینی|شیخ کلینى]] از عبدالاعلى روایت کرده: من ام‌فروه را در [[طواف]] خانه [[کعبه]] در حالى که چادر ساده‌اى به تن پیچیده بود، مشاهده کردم وى در حالى که طواف خود را انجام مى‌داد، با دست چپ هم [[حجرالاسود]] را لمس کرد؛ اما این عمل مورد انتقاد و اعتراض مردى واقع شد و او رفتار ام‌فروه را مغایر با سنت و [[احکام]] طواف تشخیص داد. اما ام‌فروه در حالى که از لحن اعتراض‌آمیز آن مرد فهمیده بود وى از پیروان [[اهل بیت]] علیه‌السلام نیست، پاسخ ‌داد: إنا لأغنیاء عن علمک؛ ما خانواده‌اى هستیم که از علم و دانش تو‌ بى‌نیاز مى‌باشیم.
 
==پانویس==  
 
==پانویس==  
<references/>
+
<references />
 +
==منابع==
  
==منابع==
+
*زنان دانشمند و راوى حدیث، احمد صادقى اردستانى.
* احمد صادقى اردستانى، زنان دانشمند و راوى حديث.
+
*"امّ فروه مادر امام صادق علیه السلام"، [http://www.hawzah.net/fa/book/bookview/45322/34297?ParentID=26652 پایگاه اطلاع رسانی حوزه]، بازیابی: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۳.
* امّ فروه مادر امام صادق علیه السلام، [http://www.hawzah.net/fa/book/bookview/45322/34297?ParentID=26652 پایگاه اطلاع رسانی حوزه]، بازیابی: 9 اردیبهشت 1393.
 
  
 
[[Category:زنان نمونه قرن دوم]]
 
[[Category:زنان نمونه قرن دوم]]
 
[[Category:زنان راوی حدیث]]
 
[[Category:زنان راوی حدیث]]
 
[[Category:وابستگان امام صادق علیه السلام]]
 
[[Category:وابستگان امام صادق علیه السلام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۹

«أمّ فَروه» کنیه «فاطمه»، همسر بافضیلت امام باقر علیه السلام و مادر امام صادق علیه السلام است. او همچنین، دختر قاسم بن محمد بن ابی‌بکر است که از اصحاب مورد اعتماد امام زین العابدین علیه‌السلام و یکى از فقهاى هفتگانه مدینه بوده و از بزرگان تابعین محسوب مى‌گردید.

از مسعودى روایت شده، ام فروه از تمام بانوان عصر خویش در مقام تقوى و پرهیزکارى سرآمد و ممتاز بوده است. امام صادق علیه‌السلام درباره عظمت ایمان و مقام معنوى مادر خویش ام‌فروه فرموده است: «کانت امى ممن آمنت و اتّقت و احصنت والله یحب المحسنین»؛ مادر من، از جمله بانوانى است که باایمان بوده، پاکى و پرهیزگارى داشته درستى و نیکوکارى شیوه او بوده و خداوند متعال هم نیکوکاران را بسیار دوست مى‌دارد.[۱]

از تعریفى که امام صادق علیه‌السلام از مادر خود انجام داده، چنان که مامقانى هم مى‌گوید: دلالت روشنى بر وثاقت و اعتبار حدیث ام‌فروه دارد، زیرا آن امام مادر خود را با خصلت تقوى و پرهیزگارى و حسن عمل مورد ستایش قرار داده است.

«ام فروه»، اضافه بر مقام بلند عرفان و تقوى و ارزش‌هاى عمیق اخلاقى و انسانى، آن طور که کلینى و مامقانى و برقى نوشته‌اند: به عنوان راوى حدیث معرفى شده است. امام صادق علیه‌السلام از مادر خود روایت مى‌کند که وى از همسر خود امام باقر علیه‌السلام بازگو کرده که آن حضرت فرموده است: من در هر شبانه‌روز هزار بار براى شیعیان گناهکار خود دعا مى‌کنم و از درگاه الهى براى آنان درخواست آمرزش مى‌نمایم زیرا ما در برابر مصایب و مشکلاتى که مشاهده مى‌کنیم صبر و شکیبایى را پیشه مى‌سازیم در حالى که عالم و آگاه به اجر و پاداش الهى هستیم. اما شیعیان ما چنین علم و دانشى را ندارند و فقط به خاطر پیروى و اطاعت از ما براى حفظ عقیده و دیندارى خود، هر گونه سختى و مشقتى را تحمل مى‌نمایند!

شیخ کلینى از عبدالاعلى روایت کرده: من ام‌فروه را در طواف خانه کعبه در حالى که چادر ساده‌اى به تن پیچیده بود، مشاهده کردم وى در حالى که طواف خود را انجام مى‌داد، با دست چپ هم حجرالاسود را لمس کرد؛ اما این عمل مورد انتقاد و اعتراض مردى واقع شد و او رفتار ام‌فروه را مغایر با سنت و احکام طواف تشخیص داد. اما ام‌فروه در حالى که از لحن اعتراض‌آمیز آن مرد فهمیده بود وى از پیروان اهل بیت علیه‌السلام نیست، پاسخ ‌داد: إنا لأغنیاء عن علمک؛ ما خانواده‌اى هستیم که از علم و دانش تو‌ بى‌نیاز مى‌باشیم.

پانویس

  1. شهیدی، سیدجعفر، ۱۳۸۴، ص۵.

منابع

  • زنان دانشمند و راوى حدیث، احمد صادقى اردستانى.
  • "امّ فروه مادر امام صادق علیه السلام"، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، بازیابی: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۳.