مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

محمدتقی شوشتری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (←‏منابع)
(←‏آرشیو عکس و تصویر)
 
(۳۱ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
محمدتقی شوشتری (تستری) معروف به علامه شوشتری یا محقق شوشتری که در بین مردم شوشتر مشهور به شیخ شوشتری و حاج شیخ بود، یکی از علما و دانشمندان معاصر است که در ساحت حدیث‌ پژوهی خدمات ارزنده و بی‌سابقه‌ای انجام داده‌ است.
+
{{خوب}}
 +
'''محمدتقی شوشتری (تستری)''' معروف به علامه شوشتری (1320 - 1415 ق) (1281 - 1372 ش) که در بین مردم شوشتر مشهور به شیخ شوشتری و حاج شیخ بود، یکی از علما و دانشمندان معاصر است که در ساحت [[حدیث|حدیث‌]] پژوهی خدمات ارزنده و بی‌سابقه‌ای انجام داد.
  
−
==مولود نجف==
+
{{شناسنامه عالم
 +
|نام شخصیت = محمد تقی شوشتری
 +
|تصویر=[[پرونده:Shoshtary.jpg|220px|center]]
 +
|نام کامل = محمد تقی شوشتری
 +
|زادروز= ۱۲۸۱ شمسی
 +
|زادگاه = [[نجف]]
 +
|اساتید =  سید حسین نوری • سید محمد علی امام • سید علی اصغر حکیم،...
 +
|شاگردان = [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت الله مرعشی نجفی]]، [[غلامرضا عرفانیان یزدی|شیخ غلامرضا عرفانیان]]، حجه الاسلام [[رضا استادی مقدم|رضا استادی]]،...
 +
|وفات = ۱۳۷۲ شمسی
 +
|مدفن = شوشتر
 +
|آثار= [[قاموس الرجال]] • [[قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه‌السلام) (کتاب)|قضاء امیرالمؤمنین علیه السلام]] • [[بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه|بهج الصباغه]] • [[الاخبار الدخیله]]،...
 +
}}
  
−
سال ۱۳۲۰ هـ.ق برای شیخ کاظم شوشتری سالی بس پربرکت و با میمنت بود. چنین می‌نمود که خدای رحیم، لطف بزرگی در حق او فرموده و چشمش را با میلاد پسری با استعداد و شایسته روشنی بخشیده است.<ref>تاریخ تولد محقق شوشتری به نوشته نقباءالبشر، ج1، ص265، سال 1321 ق. ولی بنا به گفته خود محقق در مصاحبه با كیهان فرهنگی، سال دوم، شماره اول، ص5، در سال 1320ق.</ref> پدر او را به نام نهمین پیشوای شیعیان «محمدتقی» نامید تا هر لحظه به یاد دوستی بزرگ از دوستان برگزیده خدا یعنی حضرت [[جوادالائمه]] علیه السلام باشد و همیشه ذكر و سپاس حق گوید.
+
==ولادت و خاندان==
 +
محمد تقی شوشتری در سال ۱۳۲۰ هـ.ق متولد گردید.<ref>تاریخ تولد محقق شوشتری به نوشته نقباءالبشر، ج۱، ص۲۶۵، سال ۱۳۲۱ ق. ولی بنا به گفته خود محقق در مصاحبه با کیهان فرهنگی، سال دوم، شماره اول، ص۵، در سال ۱۳۲۰ق.</ref> پدر او شیخ محمد کاظم شوشتری فرزند شیخ محمدعلی، فرزند آیت الله [[شیخ جعفر شوشتری]] بود. و هنگام ولادت شیخ محمدتقی در نجف اشرف سکونت داشت اما در سن ۷ سالگی او به شوشتر بازگشت.<ref>[http://www.aviny.com/bozorgan/sheykh-mohamad-taghi-shoshtari/zendegi-name.aspx?&mode=print شیخ محمد تقی شوشتری ، سایت آوینی]</ref> و پس از چندی شیخ محمد تقی و مادرش نیز به نزد او در شوشتر رفتند.
  
−
==پدر و مادر علامه شوشتری==
+
خاندان مادری محقق از خانواده‎های متدین ایرانی بودند که از مدت ها پیش، شهر [[نجف]] را برای سکونت برگزیده بودند و مادرش متولد نجف اشرف بود.
  
−
خاندان مادری محقق از خانواده‎های متدین ایرانی بودند كه از مدت ها پیش، شهر [[نجف]] را برای سكونت برگزیده بودند. مادرش متولد نجف اشرف بود و در همان شهر با روحانی جوان شوشتر، محمدكاظم شوشتری [[ازدواج]] كرد. شیخ محمدكاظم از تباری تابناك بود كه نسل در نسل از نوریان و دانشمردان شوشتر بودند و پیش از میلاد محقق، مردان نام آور بسیاری چون شیخ جعفر شوشتری و... را در كهكشان درخشانشان نظارگر بودند.
+
پدر محمد تقی شوشتری، یگانه مرجع شوشتر و از مردان مبارز آن دیار بود. او در دفاع از کیان مسلمانان به ویژه در حریم [[حجاب]] اسلامی، مرزبانی مبارز و مبارزی بیدار بود که توسط طاغوتیان از شوشتر به بروجرد تبعید شد و روزگار درازی را ـ هم در زمان رضاخان و هم در عصر محمدرضا پهلوی ـ دور از وطن، غریبانه در بروجرد زیست.<ref>کیهان فرهنگی، سال ۲، شماره ۱، ص ۶ و ۱۱.</ref>
  
−
پدر دانشمند محقق، یگانه مرجع شوشتر و از مردان مبارز آن دیار بود. او در دفاع از كیان مسلمانان به ویژه در حریم حجاب اسلامی، مرزبانی مبارز و مبارزی بیدار بود كه توسط طاغوتیان از شوشتر به بروجرد تبعید شد و روزگار درازی را ـ هم در زمان رضاخان و هم در عصر محمدرضا پهلوی ـ دور از وطن، غریبانه در بروجرد زیست.<ref> كیهان فرهنگی، سال 2، شماره 1، ص 6 و 11.</ref>
+
==تحصیلات==
 +
علامه شوشتری قبل از هفت سالگی در مکتب، [[قرآن]] و خواندن و نوشتن و خط ترسل را فرا گرفت، و بعد از آن که به شوشتر رفت مقدمات و سطح را نزد سید حسین نوری، سید محمدعلی امام و سید علی‌اصغر حکیم -که اغلب از شاگردان پدرش بودند- گذراند، و پس از آن نیز با آموزش‌های استادانی نظیر محمدتقی شیخ‌الاسلام و سید مهدی آل طیب و پدر خود، در سن شانزده یا هفده سالگی به درجه [[اجتهاد]] نایل شد.  
  
−
شیخ شوشتر كه فرزند پدری چنان مبارز و بیدار بود تحمل هیچ تهاجمی را بر ساحت مقدس تشیع و [[اسلام]] روا نمی‎دید. چنین بود كه عَلَم مخالفت با مزدوران اجانب را مردانه برافراشت.  
+
وی با توجه به نبوغ و ذکاوت فراوانی که داشت، بسیاری از کتاب‌هایش را بدون استاد مطالعه می‌نمود، یعنی ابتدای هر کتابی را از استادان فرا می‌گرفت، و بقیه اش را خود مطالعه می‌کرد، و به خوبی آن‌را فرا می‌گرفت.
  
−
محقق برای بیداری مردم و تهییج آنان بر ضد طاغوت وقت، شوشتر را ترك گفته، همراه خانواده‎اش راهی [[كربلا]] گشت... پس از چند صباحی كه در كربلا مشغول [[زیارت]] و درددل كردن با سالار شهیدان بود، ضمن گلگشتی كه در حلقه‎های درسی آن شهر داشت به این نتیجه رسید كه عازم [[نجف]] اشرف گردد تا به دریای دانش هایی كه در حلقه‎های درس و بحث آن روز حوزه نجف موج می‎زد، بپیوندد.<ref> قاموس الرجال، ج اول، ص 5 و 6، (مقدمه چاپ جدید).</ref>
+
بعد از سال ۱۳۵۴ ه‍.ق.(۱۳۱۴ ه‍.ش.) به دلیل قانون کشف [[حجاب]] به همراه سید باقر حکیم از شوشتر به [[عتبات عالیات|عتبات]] هجرت کرد، و در حوزه‌های علمیه [[کربلا]] و سپس [[نجف]] به کسب علوم و معارف اسلامی ادامه داد.
  
−
همان روزها در نجف اشرف یكی از آثار پربارش را با نام «قضاء [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام» (پیرامون قضاوت های [[امام علی]] علیه السلام) برای نخستین بار به دست چاپ سپرد<ref> كیهان فرهنگی، سال 2، شماره اول، ص 5.</ref> و با انتشار آن، چشم دانشورانِ نجف را معطوف خود ساخت.
+
همان روزها در نجف اشرف یکی از آثار پربارش را با نام «[[قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه‌السلام) (کتاب)|قضاء امیرالمؤمنین علیه السلام]]» (پیرامون قضاوت های [[امام علی]] علیه السلام) برای نخستین بار به دست چاپ سپرد<ref>کیهان فرهنگی، سال ۲، شماره اول، ص ۵.</ref> و با انتشار آن، چشم دانشورانِ نجف را معطوف خود ساخت.
  
−
محقق تا سال 1321 ش. (1360 ق) در حوزه نجف بود. پس از آن كه رضاشاه از قدرت به زیر كشیده شد به شهرش شوشتر برگشت.<ref> قاموس الرجال، ج 1، ص 6.</ref> او تا واپسین روزهای عمرش در آن دیار ماند تا آن جا كه در سایه سار و سعی و كوشش های شبانه روزی‎اش نام شوشتر بر سر زبان ها افتاد و گذشته درخشان خود را كه روزی به «دارالمؤمنین» شهرت داشت دوباره بازیافت چنان كه هر دانشمندی كه به [[زیارت]] او در شوشتر توفیق می‎یافت جهانی جمیل و عالمی پر از صفا را در آن دیار می‎دید و بی‎اختیار بیت زیر در ذهنش تداعی می‎شد:
+
همچنین در آنجا اقدام به تألیف کتاب ارزشمند [[قاموس الرجال]] نمود و موفق به کسب [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] از [[شیخ آقا بزرگ تهرانی]] گردید. ایشان در این ایام به سختی زندگی خود را می گذارند و در عین حال خود را وقف تحقیق و تألیف نموده بود چنانچه خود در مورد این بخش از زندگی اش می گوید: «درعتبات که بودیم کفران نعمت زیاد می شد، در مساجد و جاهای  دیگر  نان و چیزهای دیگر می ریختند، من هم گاهی از آن نان به منزل می بردم و دیگر نان نمی خریدیم و با پول نان کتاب می خریدم.»
  
−
{{بیت|هر آن كس ز دانش برد توشه‎ای|جهانی است بنشسته در گوشه‎ای}}
+
محمد تقی شوشتری تا سال ۱۳۲۱ شمسی در حوزه نجف بود و پس از آن که رضاشاه از قدرت به زیر کشیده شد به شهرش شوشتر برگشت.<ref> قاموس الرجال، ج ۱، ص ۶.</ref> او تا واپسین روزهای عمرش در آن دیار ماند و تحقیق و تالیف و تدریس اشتغال داشت.
  
−
==اساتید علامه شوشتری==
+
==اساتید و شاگردان==
  
−
مربیان و معلمان بزرگی كه در شكوفایی آن استعداد درخشان و در طلوع آن آفتاب روشنگر، به نوعی سهیم بودند، به عنوان استادان محقق نام برده می‎شوند:
+
مربیان و عالمانی که در شکوفایی استعداد ایشان به نوعی سهیم بودند عبارتند از:
  
−
# حجت الاسلام سید حسین نوری
+
#حجت الاسلام سید حسین نوری
−
# حجت الاسلام سید علی‌اصغر حكیم (1348 ق)
+
#حجت الاسلام سید علی‌اصغر حکیم (۱۳۴۸ ق)
−
# حجت الاسلام سید محمدعلی امام، معروف به امام شوشتری، (1308ـ1394 ق)
+
#حجت الاسلام سید محمدعلی امام، معروف به امام شوشتری، (۱۳۰۸ـ۱۳۹۴ ق)
−
# آیت الله شیخ محمدكاظم شوشتری (پدرشان)
+
#آیت الله شیخ محمدکاظم شوشتری (پدرشان)
−
# آیت الله سید مهدی آل طیب جزایری (1362 ق)
+
#آیت الله سید مهدی آل طیب جزایری (۱۳۶۲ ق)
−
# آیت الله سید محمدتقی شیخ الاسلام. (1342 ق).<ref>ماهنامه وحید، سال 3، شماره 3، ص 186ـ184 (اسفند 1344).</ref>
+
#آیت الله سید محمدتقی شیخ الاسلام. (۱۳۴۲ ق).<ref>ماهنامه وحید، سال ۳، شماره ۳، ص ۱۸۶ـ۱۸۴ (اسفند ۱۳۴۴).</ref>
  
−
==برخی از اجازه روایی گرفتگان از او==
+
اما بعضی از بزرگان و دانشوران معاصری که از محقق شوشتری [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] روایتی داشته و از طرف ایشان مجاز در نقل [[حدیث]] هستند عبارت‎اند:
  
−
بعضی از بزرگان و دانشوران معاصری كه از محقق شوشتری اجازه روایتی داشته و از طرف ایشان مجاز در نقل [[حدیث]] هستند عبارت‎اند:
+
#[[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت الله العظمی مرعشی نجفی]]
 +
#آیت الله [[غلامرضا عرفانیان یزدی|شیخ غلامرضا عرفانیان]]
 +
#استاد حجه الاسلام [[رضا استادی مقدم|رضا استادی]]
 +
#استاد قیس آل قیس
 +
#دکتر سید کمال حاج سید جوادی
 +
#سید جمال الدین دین پرور
 +
#سید محمدحسن آل غفور
 +
#استاد محمدعلی جاودان.
  
−
# آیت الله العظمی مرعشی نجفی
+
==آثار و تألیفات==
−
# آیت الله شیخ غلامرضا عرفانیان؛<ref> میان محقق شوشتری و استاد عرفانیان دام ظله مكاتبات و نامه‎های بسیاری مكاتبه می‎شد كه احتمال دارد نزدیك به پنجاه نامه رقم زده شود. استاد عرفانیان لطف فرموده و بیش از بیست نامه برگزیده را كه به دست خط مرحوم محقق شوشتری است در اختیار نویسنده قرار دادند كه آكنده از مطالبی مفید و... هست و هر كدام برگ سبزی از تاریخ فرهنگ معاصر محسوب می‎شود. سوگمندانه این نامه‎های گرانبها پس از حروفچینی كتاب «محقق شوشتری، قاموس پژوهش» به دست نویسنده رسید و...!</ref>
+
[[پرونده:Rouya.jpg|thumb|left|گنجینه رویا ترجمه آیات بینات فی حقیّه بعض المنامات - یکی از آثار علامه شوشتری]]
−
# استاد حجه الاسلام رضا استادی
 
−
# استاد قیس آل قیس
 
−
# دكتر سید كمال حاج سید جوادی
 
−
# سید جمال الدین دین پرور
 
−
# سید محمدحسن آل غفور
 
−
# استاد محمدعلی جاودان...
 
  
−
==آثار پربار علامه شوشتری==
+
#شرح وجیزه [[شیخ بهایی]] (نخستین نوشته ایشان)
 +
#حاشیه بر متن [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|لمعه]] و بر [[شرح لمعه]]
 +
#النجعه فی شرح اللمعه، در ۱۱ جلد
 +
#[[الاخبار الدخیله]]، در ۴ جلد
 +
#[[قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه‌السلام) (کتاب)|قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام]] (پر انتشارترین اثر محقق که به زبان فارسی ده‌ها بار به چاپ و به زبان انگلیسی هم نشر یافته است).
 +
#آیات بینات فی حقیّه بعض المنامات، به تازگی به زبان فارسی نیز ترجمه و انتشار یافت.
 +
#الاوائل
 +
#[[قاموس الرجال شوشتری (کتاب)|قاموس الرجال فی تحقیق رواه الشیعه و محدّثیهم]]، در ۱۴ جلد و پرآوازه‎ترین و پربارترین کتاب محقق شوشتری است در [[علم رجال]].
 +
#رساله فی تواریخ النبی و الآل (تاریخ [[چهارده معصوم]] علیهم السلام)
 +
#رساله فی سهو النبی صلی الله علیه و آله
 +
#الدر النظیر فی المکنّین بابی بصیر
 +
#البدایع (گلستانی که از هر چمن گلی را به ارمغان دارد.)
 +
#[[بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه ]]در چهارده جلد (تفسیر موضوعی و انتقادی)
 +
#مقدمه‎ای بر [[توحید مفضل (کتاب)|توحید مفضّل]]، به زبان فارسی
 +
#الاربعون حدیثا، (چهل [[حدیث]] در فضائل [[ائمه اطهار|ائمه]] معصومین و مسائل [[فقه|فقهی]])
 +
#الاربعینیات الثلاث
 +
#کشکول، در ۲۳۷ صفحه جیبی (غیر از کتاب البدایع است)
 +
#نوادر الاخبار و جواهر الآثار
 +
#حواشی بر توضیح المسائل [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]]
 +
#حواشی و استدراکات بر کتاب [[ثواب الأعمال (کتاب)|ثواب الاعمال و عقاب الاعمال]]
 +
#جزوه کوچکی در [[دعا|ادعیه]] و [[ذکر|اذکار]]
 +
#حواشی بر «منتخب المنتخب» (رساله عملیه پدرشان)
 +
#غرر و درر، در ادبیات
 +
#یادداشت‌های [[تفسیر قرآن]] در ۲ جلد که توسط آقای بهراد جعفری تصحیح و منتشر شده است.
  
−
بیش از پنجاه سال است كه كتابهای محقق، به ویژه «قاموس و نهج الفصاحه و اخبار دخیله» ایشان از منابع مهم و مرجع شمرده می‎شوند و همین ما را از توصیف بیشتر آن ها مستغنی می‎كند. پس تنها به نامبری آن ها اكتفا می‎شود:
+
==صفات اخلاقی==
 +
علامه شوشتری محققِ متقی، مرد محراب محبت و الهی ملکوتی در وادی [[ولایت|ولایت]] بود. از ایشان سؤال شد که اگر خداوند شما را دوباره جوان کند و قدرت و توانایی سابق را بدهد چه خواهید کرد؟ در پاسخ فرمود: «تحقیق در آثار [[اهل بیت]] علیهم السلام».
  
−
# شرح وجیزه [[شیخ بهایی]] (نخستین نوشته ایشان)
+
==وفات==
−
# حاشیه بر متن لمعه و بر شرح لمعه
 
−
# النجعه فی شرح اللمعه، در 11 جلد
 
−
# الاخبار الدخیله، در 4 جلد
 
−
# قضاء [[امیرالمؤمنین]] علی بن ابی طالب علیه السلام (پرانتشارترین اثر محقق كه به زبان فارسی ده‌ها بار به چاپ و به زبان انگلیسی هم نشر یافته است).
 
−
# آیات بینات فی حقیّه بعض المنامات، به تازگی به زبان فارسی نیز ترجمه و انتشار یافت.
 
−
# الاوائل
 
−
# قاموس الرجال فی تحقیق رواه الشیعه و محدّثیهم، در 14 جلد و پرآوازه‎ترین و پربارترین كتاب محقق شوشتری است در [[علم رجال]]
 
−
# رساله فی تواریخ النبی و الآل (تاریخ چهارده معصوم علیهم السلام)
 
−
# رساله فی سهو النبی صلی الله علیه و آله
 
−
# الدر النظیر فی المكنین بابی بصیر
 
−
# البدایع (گلستانی كه از هر چمن گلی را به ارمغان دارد.)
 
−
# بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه در چهارده جلد (تفسیر موضوعی و انتقادی)
 
−
# مقدمه‎ای بر توحید مفضّل، به زبان فارسی
 
−
# الاربعون حدیثا، (چهل [[حدیث]] در فضائل ائمه معصومین و مسائل فقهی)
 
−
# الاربعینیات الثلاث
 
−
# كشكول، در 237 صفحه جیبی (غیر از كتاب البدایع است)
 
−
# نوادر الاخبار و جواهر الآثار
 
−
# حواشی بر توضیح المسائل آیت الله خویی
 
−
# حواشی و استدراكات بر كتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
 
−
# جزوه كوچكی در ادعیه و اذكار
 
−
# حواشی بر «منتخب المنتخب» (رساله عملیه پدرشان)
 
−
# غرر و درر، در ادبیات
 
−
# تفسیر [[قرآن]]، محقق شوشتری در این تفسیری كه آرزوی اتمام و انتشارش را داشت، بیشتر به دو تفسیر معروف شیعی نظر داشت. تفسیر تبیان، اثر بزرگ [[شیخ طوسی]] و [[تفسیر المیزان]] اثر جاوید [[علامه طباطبایی]] این اثر سال‌هاست كه در دست استاد علی‌اكبر غفاری است تا توسط انتشارات مكتبه الصدوق چاپ و منتشر شود.
 
  
−
==مكتب تربیت علامه شوشتری==
+
مرحوم شوشتری در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۷۲ (۱۹ [[ذی الحجه]] ۱۴۱۵) وفات نمود. و پیکرش در کنار بقعه سید محمد گلابی، در شوشتر به خاک سپرده شد.
  
−
علامه شوشتری در مكتب تربیتی خویش نیز اشخاص بسیاری را تربیت كرده و به جامعه دانش و فرهنگ تحویل داده است كه ما تنها به افراد خانواده ایشان بسنده می‎كنیم و برخی را به اختصار نام می‎بریم:
+
==پانویس==
 +
<references />
  
−
* شیخ بهاءالدین شوشتری معروف به آقا شیخ بهاء: وی برادر محقق شوشتری و اهل [[علم]] و فضل است و امروزه از رجال بنام شوشتر شمرده می‎شود با وجود این كه در حدود 90 سال از عمرشان می‎گذرد همچنان مشغول تبلیغ [[دین]] و تعلیم [[اخلاق]] و آداب اسلامی است و همه روزه در [[مسجد]] و مدرسه مرحوم شیخ جعفر شوشتری به امامت و ارشاد می‎پردازد.
+
==منابع==
−
 
 
−
* دكتر محمدعلی شیخ شوشتری: تنها پسر علامه شوشتری است كه عمری را در اعتلای [[فرهنگ اسلامی]] و یاری پدر دانشمندش كوشیده است و تاكنون دهها كتاب و مقاله پربار نوشته و منتشر ساخته است كه می‎تواند دانشوران را بكار آید. ایشان از اساتید نامدار دانشگاه تهران بود تا این كه اخیراً‌ از طرف مردم شوشتر به نمایندگی انتخاب شد و به مجلس شورای اسلامی راه یافت. استاد دكتر شیخ فرزند فرزانه‎ای به نام مسعود داشت كه با اشتیاق در جبهه‎های جهاد شركت جست تا مفقود الاثر گشت و جاودانه شد.
 
  
−
علامه شوشتری دارای سه دختر نیز بود كه در این جا لازم است از داماد با فضلشان آقای حاج سید ابوالحسن شوشتری نام برد كه عمری را در لباس مقدس روحانیت و در سنگر سجاده و محراب و منبر به نورافشانی و ارشاد مردم پرداخت و پیش از علامه شوشتری بدرود حیات گفت.<ref> این بخش را از آقای فرهنگ كه سال‌ها در خدمت و ملازم علامه شوشتری بود سود بردیم، در ضمن همین مكالمه تلفنی كه در تاریخ 19/1/76 ش با ایشان داشتیم ایشان گفت: اینك دو كتابخانه و چندین مؤسسه فرهنگی و مذهبی به نام علامه شوشتری در شهر شوشتر دایر است یكی از آن ها «كتابخانه [[آستان قدس رضوی]]، اهدایی حاج شیخ شوشتری» و دیگری كتابخانه علامه شوشتری است.</ref>
+
*مجموعه [[گلشن ابرار (کتاب)|گلشن ابرار]]، جلد ۲، زندگی نامه "علامه شوشتری" از جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم.
 +
*محمدحسین بهرامی، بررسی اندیشه های حدیثی علامه محمدتقی شوشتری در کتاب النجعه، [http://hawzah.org/FA/ThesisView.html?ThesisID=74105 پایگاه اطلاع رسانی حوزه]، بازیابی: 18 اسفند 1392.
 +
*علامه شیخ محمدتقی شوشتری، رجالی عظیم معاصر (مصاحبه با ایشان)، کیهان فرهنگی، فروردين 1364 - شماره 13 (9 صفحه - از 3 تا 11).
  
−
==صفات اخلاقی علامه شوشتری==
+
==آرشیو عکس و تصویر==
−
 
+
<gallery mode="packed" heights="170">
−
محققِ متقی، مرد محراب محبت و الهی ملكوتی در وادی ولایت بود. از ایشان سؤال شد كه اگر خداوند شما را دوباره جوان كند و قدرت و توانایی سابق را بدهد چه خواهید كرد؟ در پاسخ فرمود: «تحقیق در آثار [[اهل بیت]]علیهم السلام».
+
پرونده:شوشتری0 (2).jpg|از راست: محمدتقی شوشتری، ضیاءالدین محیط، بهاءالدین شریعت
−
 
+
پرونده:Shoshtari2.jpg|alt=علامه شوشتری در حال مطالعه|محمدتقی شوشتری
−
==وفات علامه شوشتری==
+
پرونده:شوشتری (1).jpg|محمدتقی شوشتری در حلقه ارادتمندان
−
 
+
پرونده:شوشتری (2).jpg|محمدتقی شوشتری
−
خورشید خوزستان پس از عمری نورافشانی در آسمان دانش و دین بالاخره در 29/2/74 (19 [[ذی الحجه]] 1415) غروب كرد و روزنامه‎ها با تیترهای درشتی چون «حضرت آیت الله العظمی شیخ محمدتقی شوشتری به ملكوت اعلی پیوست» خبر از وصالش دادند و شروع فصل فراق و هجرانِ فرهنگ دوستان را اعلام كردند.
+
پرونده:شوشتری0 (3).jpg|از راست: ایرج نیرومند، بهاءالدین شریعت، محمدتقی شوشتری، محمدرضا شریعت و ضیاءالدین محیط
−
 
+
پرونده:شوشتری (3).jpg|محمدتقی شوشتری
−
چنین بود كه نابغه‎ای به خواست خویش رسید و پرواز تا برِ دوست را آغاز كرد و این بار نیز همگان در سوگ نشستند و افسوس كنان كه چرا تا زنده بود غریب و ناشناخته ماند و چرا پس از [[مرگ]] او را شناختیم زبان حال مردم بود. باری نوری كه از [[نجف]] تابیده بود. بالاخره در شوشتر غروب كرد و دفینه‎ای دیگر در «مقام سید محمد گلابی» و خاك پاك ایران زمین دفن شد.
+
پرونده:شوشتری0 (1).jpg|قبر علامه شوشتری در کنار بقعه سید محمد گلابی در شوشتر
−
 
+
</gallery>
−
این مقاله را با ابیاتی كه حكایت از ارادتِ این كوچكترین به ساحت آن شیعی مرد پارسا و آزاداندیش است به پایان می‎بریم تا كه قبول افتد و چه در نظر آید:
 
−
 
 
−
{{بیت|شیخ ما نه مشرب «مشّا» گزید|نه به حكمت ماه ما «اشراقی» است}}
 
−
{{بیت|مِهر ما از مكتب آل علی|آفتابی است كه خود آفاقی است}}
 
−
{{بیت|گرچه این دفتر به پایانش رسید|همچنان اما حكایت باقی است}}
 
−
 
 
−
==پانویس==
 
−
<references/>
 
−
 
 
−
==منابع==
 
−
* تلخيص از مجموعه گلشن ابرار، جلد 2، زندگی نامه "علامه شوشتری" از جمعي از پژوهشگران حوزه علميه قم.
 
−
* محمدحسین بهرامی، بررسی اندیشه های حدیثی علامه محمدتقی شوشتری در کتاب النجعه، [http://hawzah.org/FA/ThesisView.html?ThesisID=74105 پایگاه اطلاع رسانی حوزه]، بازیابی: 18 اسفند 1392.
 
  
−
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
+
[[رده:علمای معاصر|شوشتری،محمدتقی]]
 +
[[رده:علمای قرن چهاردهم|شوشتری،محمدتقی]]
 
[[رده:راویان حدیث]]
 
[[رده:راویان حدیث]]
 +
[[رده:شارحان نهج البلاغه]]
 +
[[رده:فقیهان]]
 +
[[رده:مفسرین قرآن]]
 +
[[رده: مقاله های مهم]]
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۴۴

Confirm3.jpg

محمدتقی شوشتری (تستری) معروف به علامه شوشتری (1320 - 1415 ق) (1281 - 1372 ش) که در بین مردم شوشتر مشهور به شیخ شوشتری و حاج شیخ بود، یکی از علما و دانشمندان معاصر است که در ساحت حدیث‌ پژوهی خدمات ارزنده و بی‌سابقه‌ای انجام داد.

Shoshtary.jpg
نام کامل محمد تقی شوشتری
زادروز ۱۲۸۱ شمسی
زادگاه نجف
وفات ۱۳۷۲ شمسی
مدفن شوشتر

Line.png

اساتید

سید حسین نوری • سید محمد علی امام • سید علی اصغر حکیم،...

شاگردان

آیت الله مرعشی نجفی، شیخ غلامرضا عرفانیان، حجه الاسلام رضا استادی،...

آثار

قاموس الرجال • قضاء امیرالمؤمنین علیه السلام • بهج الصباغه • الاخبار الدخیله،...


ولادت و خاندان

محمد تقی شوشتری در سال ۱۳۲۰ هـ.ق متولد گردید.[۱] پدر او شیخ محمد کاظم شوشتری فرزند شیخ محمدعلی، فرزند آیت الله شیخ جعفر شوشتری بود. و هنگام ولادت شیخ محمدتقی در نجف اشرف سکونت داشت اما در سن ۷ سالگی او به شوشتر بازگشت.[۲] و پس از چندی شیخ محمد تقی و مادرش نیز به نزد او در شوشتر رفتند.

خاندان مادری محقق از خانواده‎های متدین ایرانی بودند که از مدت ها پیش، شهر نجف را برای سکونت برگزیده بودند و مادرش متولد نجف اشرف بود.

پدر محمد تقی شوشتری، یگانه مرجع شوشتر و از مردان مبارز آن دیار بود. او در دفاع از کیان مسلمانان به ویژه در حریم حجاب اسلامی، مرزبانی مبارز و مبارزی بیدار بود که توسط طاغوتیان از شوشتر به بروجرد تبعید شد و روزگار درازی را ـ هم در زمان رضاخان و هم در عصر محمدرضا پهلوی ـ دور از وطن، غریبانه در بروجرد زیست.[۳]

تحصیلات

علامه شوشتری قبل از هفت سالگی در مکتب، قرآن و خواندن و نوشتن و خط ترسل را فرا گرفت، و بعد از آن که به شوشتر رفت مقدمات و سطح را نزد سید حسین نوری، سید محمدعلی امام و سید علی‌اصغر حکیم -که اغلب از شاگردان پدرش بودند- گذراند، و پس از آن نیز با آموزش‌های استادانی نظیر محمدتقی شیخ‌الاسلام و سید مهدی آل طیب و پدر خود، در سن شانزده یا هفده سالگی به درجه اجتهاد نایل شد.

وی با توجه به نبوغ و ذکاوت فراوانی که داشت، بسیاری از کتاب‌هایش را بدون استاد مطالعه می‌نمود، یعنی ابتدای هر کتابی را از استادان فرا می‌گرفت، و بقیه اش را خود مطالعه می‌کرد، و به خوبی آن‌را فرا می‌گرفت.

بعد از سال ۱۳۵۴ ه‍.ق.(۱۳۱۴ ه‍.ش.) به دلیل قانون کشف حجاب به همراه سید باقر حکیم از شوشتر به عتبات هجرت کرد، و در حوزه‌های علمیه کربلا و سپس نجف به کسب علوم و معارف اسلامی ادامه داد.

همان روزها در نجف اشرف یکی از آثار پربارش را با نام «قضاء امیرالمؤمنین علیه السلام» (پیرامون قضاوت های امام علی علیه السلام) برای نخستین بار به دست چاپ سپرد[۴] و با انتشار آن، چشم دانشورانِ نجف را معطوف خود ساخت.

همچنین در آنجا اقدام به تألیف کتاب ارزشمند قاموس الرجال نمود و موفق به کسب اجازه از شیخ آقا بزرگ تهرانی گردید. ایشان در این ایام به سختی زندگی خود را می گذارند و در عین حال خود را وقف تحقیق و تألیف نموده بود چنانچه خود در مورد این بخش از زندگی اش می گوید: «درعتبات که بودیم کفران نعمت زیاد می شد، در مساجد و جاهای دیگر نان و چیزهای دیگر می ریختند، من هم گاهی از آن نان به منزل می بردم و دیگر نان نمی خریدیم و با پول نان کتاب می خریدم.»

محمد تقی شوشتری تا سال ۱۳۲۱ شمسی در حوزه نجف بود و پس از آن که رضاشاه از قدرت به زیر کشیده شد به شهرش شوشتر برگشت.[۵] او تا واپسین روزهای عمرش در آن دیار ماند و تحقیق و تالیف و تدریس اشتغال داشت.

اساتید و شاگردان

مربیان و عالمانی که در شکوفایی استعداد ایشان به نوعی سهیم بودند عبارتند از:

  1. حجت الاسلام سید حسین نوری
  2. حجت الاسلام سید علی‌اصغر حکیم (۱۳۴۸ ق)
  3. حجت الاسلام سید محمدعلی امام، معروف به امام شوشتری، (۱۳۰۸ـ۱۳۹۴ ق)
  4. آیت الله شیخ محمدکاظم شوشتری (پدرشان)
  5. آیت الله سید مهدی آل طیب جزایری (۱۳۶۲ ق)
  6. آیت الله سید محمدتقی شیخ الاسلام. (۱۳۴۲ ق).[۶]

اما بعضی از بزرگان و دانشوران معاصری که از محقق شوشتری اجازه روایتی داشته و از طرف ایشان مجاز در نقل حدیث هستند عبارت‎اند:

  1. آیت الله العظمی مرعشی نجفی
  2. آیت الله شیخ غلامرضا عرفانیان
  3. استاد حجه الاسلام رضا استادی
  4. استاد قیس آل قیس
  5. دکتر سید کمال حاج سید جوادی
  6. سید جمال الدین دین پرور
  7. سید محمدحسن آل غفور
  8. استاد محمدعلی جاودان.

آثار و تألیفات

گنجینه رویا ترجمه آیات بینات فی حقیّه بعض المنامات - یکی از آثار علامه شوشتری
  1. شرح وجیزه شیخ بهایی (نخستین نوشته ایشان)
  2. حاشیه بر متن لمعه و بر شرح لمعه
  3. النجعه فی شرح اللمعه، در ۱۱ جلد
  4. الاخبار الدخیله، در ۴ جلد
  5. قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام (پر انتشارترین اثر محقق که به زبان فارسی ده‌ها بار به چاپ و به زبان انگلیسی هم نشر یافته است).
  6. آیات بینات فی حقیّه بعض المنامات، به تازگی به زبان فارسی نیز ترجمه و انتشار یافت.
  7. الاوائل
  8. قاموس الرجال فی تحقیق رواه الشیعه و محدّثیهم، در ۱۴ جلد و پرآوازه‎ترین و پربارترین کتاب محقق شوشتری است در علم رجال.
  9. رساله فی تواریخ النبی و الآل (تاریخ چهارده معصوم علیهم السلام)
  10. رساله فی سهو النبی صلی الله علیه و آله
  11. الدر النظیر فی المکنّین بابی بصیر
  12. البدایع (گلستانی که از هر چمن گلی را به ارمغان دارد.)
  13. بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه در چهارده جلد (تفسیر موضوعی و انتقادی)
  14. مقدمه‎ای بر توحید مفضّل، به زبان فارسی
  15. الاربعون حدیثا، (چهل حدیث در فضائل ائمه معصومین و مسائل فقهی)
  16. الاربعینیات الثلاث
  17. کشکول، در ۲۳۷ صفحه جیبی (غیر از کتاب البدایع است)
  18. نوادر الاخبار و جواهر الآثار
  19. حواشی بر توضیح المسائل آیت الله خویی
  20. حواشی و استدراکات بر کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
  21. جزوه کوچکی در ادعیه و اذکار
  22. حواشی بر «منتخب المنتخب» (رساله عملیه پدرشان)
  23. غرر و درر، در ادبیات
  24. یادداشت‌های تفسیر قرآن در ۲ جلد که توسط آقای بهراد جعفری تصحیح و منتشر شده است.

صفات اخلاقی

علامه شوشتری محققِ متقی، مرد محراب محبت و الهی ملکوتی در وادی ولایت بود. از ایشان سؤال شد که اگر خداوند شما را دوباره جوان کند و قدرت و توانایی سابق را بدهد چه خواهید کرد؟ در پاسخ فرمود: «تحقیق در آثار اهل بیت علیهم السلام».

وفات

مرحوم شوشتری در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۷۲ (۱۹ ذی الحجه ۱۴۱۵) وفات نمود. و پیکرش در کنار بقعه سید محمد گلابی، در شوشتر به خاک سپرده شد.

پانویس

  1. ↑ تاریخ تولد محقق شوشتری به نوشته نقباءالبشر، ج۱، ص۲۶۵، سال ۱۳۲۱ ق. ولی بنا به گفته خود محقق در مصاحبه با کیهان فرهنگی، سال دوم، شماره اول، ص۵، در سال ۱۳۲۰ق.
  2. ↑ شیخ محمد تقی شوشتری ، سایت آوینی
  3. ↑ کیهان فرهنگی، سال ۲، شماره ۱، ص ۶ و ۱۱.
  4. ↑ کیهان فرهنگی، سال ۲، شماره اول، ص ۵.
  5. ↑ قاموس الرجال، ج ۱، ص ۶.
  6. ↑ ماهنامه وحید، سال ۳، شماره ۳، ص ۱۸۶ـ۱۸۴ (اسفند ۱۳۴۴).

منابع

  • مجموعه گلشن ابرار، جلد ۲، زندگی نامه "علامه شوشتری" از جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم.
  • محمدحسین بهرامی، بررسی اندیشه های حدیثی علامه محمدتقی شوشتری در کتاب النجعه، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، بازیابی: 18 اسفند 1392.
  • علامه شیخ محمدتقی شوشتری، رجالی عظیم معاصر (مصاحبه با ایشان)، کیهان فرهنگی، فروردين 1364 - شماره 13 (9 صفحه - از 3 تا 11).

آرشیو عکس و تصویر

  • از راست: محمدتقی شوشتری، ضیاءالدین محیط، بهاءالدین شریعت

  • علامه شوشتری در حال مطالعه

    محمدتقی شوشتری

  • محمدتقی شوشتری در حلقه ارادتمندان

  • محمدتقی شوشتری

  • از راست: ایرج نیرومند، بهاءالدین شریعت، محمدتقی شوشتری، محمدرضا شریعت و ضیاءالدین محیط

  • محمدتقی شوشتری

  • قبر علامه شوشتری در کنار بقعه سید محمد گلابی در شوشتر

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=محمدتقی_شوشتری&oldid=148041»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا