مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(←‏منابع)
جز (مهدی موسوی صفحهٔ تسبیحات حضرت زهرا (س) را به تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام منتقل کرد)
 
(۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{مقاله از یک نشریه}}
+
{{عالی}}
 +
«تسبیحات حضرت زهرا» که [[پیامبر اکرم]] (صلی الله علیه و آله) آن را به [[حضرت زهرا]] (علیهاالسلام) آموختند، شامل ۳۴ مرتبه [[تکبیر|الله اکبر]]، ۳۳ مرتبه [[تحمید (حمدله)|الحمد لله]] و ۳۳ مرتبه [[تسبیح|سبحان الله]] است. روایات متعددی در بیان فضیلت و آثار تسبیحات حضرت زهرا در کتب معتبر حدیثی وجود دارد. 
 +
==آموزش تسبیحات به حضرت زهرا توسط پیامبر==
 +
مطابق با [[حدیث|حدیثی]] که [[علامه مجلسی]] در [[بحارالانوار]] به نقل از «[[علل الشرایع]]» [[شیخ صدوق]] آورده است،
 +
این تسبیحات را [[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله به [[حضرت فاطمه]] و [[حضرت علی]] علیه السلام در پاسخ به درخواست آنان برای در نظر گرفتن خادمی برای فاطمه سلام الله علیها داد، در حالی که کارهای سنگین روزانه بر جسم آن حضرت اثر نموده بود.  پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: آیا بهتر نیست چیزى به شما تعلیم نمایم که از خادم براى شما بهتر باشد، پس هر گاه خواستید بخوابید سى و سه مرتبه سبحان اللَّه، و سى و سه مرتبه الحمد للَّه، و سى و چهار مرتبه اللَّه‌ اکبر بگویید.<ref>ر.ک: محمدباقر مجلسى، زندگانى حضرت زهرا علیها السلام (ترجمه جلد ۴۳ بحار الأنوار) ترجمه روحانى.</ref>
  
−
==تسبیح زهرا سلام الله علیها هدیه آسمانی==
+
در کتاب [[من لایحضره الفقیه]] در ادامه حدیث فوق آمده است که حضرت فاطمه علیها السّلام پس از شنیدن این سخن از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «رضیتُ عن اللَّه و عن رسوله، رضیتُ عن اللَّه و عن رسوله». (من از خدا و رسولش راضى شدم من از خدا و رسولش راضى شدم‌).<ref> من لا یحضره الفقیه، ترجمه غفارى، صدر، ج‌۱، ص: ۵۰۲</ref>
  
−
ستارگان درخشانتر از همیشه تاریخ در آسمان [[مدینه]] پرتوافشانی می‌کردند. شمیم عطر محمدی صلی الله علیه و آله در کوچه‌های [[مدینه]] پراکنده بود و یاس علوی، آنگاه که به [[معراج]] [[نماز]] می‌رفت، نورش برای اهل آسمان می‌درخشید و بر چهره اهل زمین نور می‌پراکند.
+
==معنای تسبیحات حضرت زهرا==
  
−
در آن هنگام فاطمه سلام الله علیها را سختی کارهای خانه در زحمت‌ بود.<ref>ر.ک: اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا، علیرضا رجالی تهرانی، ص‌9. (حدیث امام صادق علیه السلام)</ref> امیرمؤمنان علیه السلام آنگاه که چنین دید به فاطمه توصیه کرد، نزد پدر برود و خدمتکاری درخواست کند تا در امور منزل یار و همکارش باشد.<ref>ر.ک: همان، ص‌18.</ref>
+
'''الله اکبر:'''
  
−
وقتی پیامبر صلی الله علیه و آله از خواسته آنان آگاهی یافت، فرمود: «ای فاطمه چیزی به تو عطا کنم که از خدمتکار و دنیا با آنچه در آن است، ارزشمندتر است؛ بعد از نماز سی و چهار مرتبه «الله اکبر» و سی و سه مرتبه «الحمدلله‌» و سی و سه مرتبه «سبحان الله‌» بگو و آن را با لا اله الا الله ختم کن. این کار برایت از چیزی که می‌خواهی و از دنیا و آنچه در آن است، بهتر است‌».<ref>ر.ک: تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها، عدنان زعفرانی، ص‌9.</ref>
+
در تسبیح فاطمی سلام الله علیها، انسان با گفتن «[[تکبیر|الله اکبر]]» به نهایت عجز خود اعتراف می‌کند و به ناتوانیش به درگاه الهی بارها اقرار می‌کند.
  
−
در آن لحظه که این هدیه آسمانی به فاطمه سلام الله علیها عطا شد، فرمود: «از خدا و رسول خدا راضی شدم».<ref>همان، ص‌21.</ref>
+
جمیع بن عمیر گوید: در محضر [[امام صادق]] علیه السلام بودم، حضرت از من پرسید: جمله «الله اکبر» یعنی چه؟ گفتم: یعنی خدا از همه چیز بزرگتر است، حضرت فرمود: مطابق این معنی، خدا را چیزی تصور کرده و سپس مقایسه با سایر اشیاء کرده‌ای و او را بزرگتر از آن چیزها تصور نموده‌ای. عرض کردم: پس معنی الله اکبر چیست؟ حضرت پاسخ داد: معنایش این است که؛ «الله اکبر مِن أن یوصَف؛ خداوند بزرگتر از آن است که توصیف گردد».<ref>همان، ص‌۶۵۶.</ref>
  
−
درک هدیه بزرگی که رسول اکرم صلی الله علیه و آله به فاطمه سلام الله علیها اعطاء کرد، بالاتر از طاقت غیرمعصوم است، به گونه‌ای که انسان از وصف آن عاجز می‌ماند و فقط از سرچشمه گفتار معصومین علیهم السلام است که تا اندازه‌ای می‌توان از برکاتش بهره‌مند شد.
+
'''الحمدلله:'''
  
−
[[امام باقر]] علیه السلام درباره تسبیح [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها می‌فرماید: «خداوند متعال با هیچ ستایشی، بالاتر از تسبیحات فاطمه زهرا سلام الله علیها عبادت نشده است و اگر چیزی افضل از آن وجود داشت، [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله آن را به فاطمه سلام الله علیها اعطاء می‌کرد».<ref>تسبیحات حضرت زهرا، ص‌10، به نقل از علل الشرایع/366.</ref>
+
پس از آن که انسان به عجز و ناتوانی خویش در شناخت‌ خالق اعتراف کرد، با گفتن «[[تحمید (حمدله)|الحمدلله]]» که از افضل اذکار تسبیح است، وارد مرحله بعدی می‌شود. [[امام خمینی]] در باب «حمد» می‌فرماید: «حمد خدا مساوق [[شکر]] است؛ چنانچه در روایات کثیره وارد است که کسی که بگوید: الحمدلله، شکر خدا را ادا کرده؛ چنانچه [[امام صادق]] علیه السلام فرمود: شکر هر نعمتی، و اگر چه بزرگ باشد این است که حمد خدای عزوجل کنی».
  
−
تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها که به مناسبت مداومت آن حضرت در انجام آن به وی منسوب گردید، در واقع تسبیح حق تعالی است! حضرت امام خمینی در کتاب اربعین حدیث چنین می‌نگارد: «...پرواضح است که تسبیح و تقدیس حق تعالی مستلزم علم و معرفت‌ به مقام مقدس حق و صفات جلال و جمال اوست».<ref>همان، ص‌14. «ما عبدالله بشی‌ء من التحمید افضل من تسبیح فاطمة سلام الله علیها. ولو کان شی‌ء افضل منه لنحله رسول الله صلی الله علیه و آله فاطمة سلام الله علیها».</ref>
+
و در حدیثی [[حمّاد بن عثمان|حماد بن عثمان]] گفت: حضرت صادق علیه السلام بیرون آمد از مسجد و حال آن که گم شده بود مرکوب آن حضرت. فرمود: «اگر خداوند رد کند آن را به من، هر آینه شکر می‌کنم او را حق شکر او». گفت: درنگی نکرد تا آنکه آن مرکوب آورده شد. پس فرمود: «الحمدلله‌». کسی عرض کرد: «فدایت‌ شوم، آیا شما نگفتید که شکر خدا می‌کنم حق شکر او را؟» فرمود: «آیا نشنیدی که من گفتم: الحمدلله». از این روایت معلوم می‌شود که حمد خداوند افضل افراد شکر لسانی است.<ref>اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌۴۸ به نقل از معانی الاخبار.</ref>
  
−
تسبیح عبادتی برگزیده است که هر کس در سیر معنوی خویش به قدر طاقت و معرفتش از آن بهره می‌گیرد و ائمه: قبل از خلقت عالم مادی، به تسبیح ذات اقدس حق مشغول بودند.
+
'''سبحان الله‌:'''
  
−
حضرت امام خمینی؛ در باب اشاره به مقامات ائمه در کتاب اربعین [[حدیث]] چنین می‌نگارد: «برای اهل بیت عصمت و طهارت، علیهم الصلوة والسلام، مقامات شامخه روحانیه‌ای است در سیر معنوی الی الله، که ادراک آن علما نیز از اقت‌ بشر خارج و فوق عقول ارباب عقول و شهود اصحاب عرفان است؛ چنانچه از احادیث‌ شریفه ظاهر می‌شود که در مقام روحانیت‌ با رسول اکرم صلی الله علیه و آله شرکت دارند و انوار مطهره آنها قبل از خلقت عوالم، مخلوق اشتغال به تسبیح و تحمید ذات مقدس داشتند».<ref>شرح چهل حدیث (اربعین حدیث) امام خمینی؛، ص‌417.</ref>
+
شخصی از [[حضرت علی]] علیه السلام پرسید: معنی «[[تسبیح|سبحان الله]]» چیست؟ حضرت فرمود: «سبحان الله‌» تعظیم مقام بلند و با عظمت‌ خدا و منزه دانستن او از آنچه که مشرکان می‌پندارند است و زمانی که بنده این کلمه را می‌گوید، همه [[فرشتگان]] بر او درود می‌فرستند».<ref>شرح چهل حدیث، امام خمینی، ص‌۳۴۹.</ref>
  
−
تسبیح از جهتی دیگر عبادتی عمومی بین تمام مخلوقات است، حضرت امام؛ در این باره می‌فرماید: «آیه شریفه [و یسبح لله ما فی السموات و الارض] دلالت کند بر تسبیح جمیع موجودات حتی نباتات و جمادات و تخصیص آن به ذوی العقول از احتجاب عقول ارباب عقول است».<ref>همان، ص‌551.</ref>
+
==فضیلت و آثار تسبیحات حضرت زهرا==
  
−
و باز می‌فرماید: «بالجمله، سریان حیات و تسبیح شعوری علمی اشیاء را باید از ضروریات [[فلسفه]] عالیه و مسلمات ارباب شرایع و عرفان محسوب داشت، ولی کیفیت تسبیح هر موجودی و اذکار خاصه‌ای که به هر یک اختصاص دارد و این که صاحب ذکر جامع انسان است و سایر موجودات به مناسبت نشئه خود ذکری دارند».<ref>همان، ص‌654.</ref>
+
روایات زیادی در فضیلت و آثار تسبیحات حضرت زهرا در کتب معتبر وجود دارد؛ [[امام باقر]] علیه السلام درباره تسبیح [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها می‌فرماید: «خداوند متعال با هیچ ستایشی، بالاتر از تسبیحات فاطمه زهرا سلام الله علیها عبادت نشده است و اگر چیزی افضل از آن وجود داشت، [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله آن را به فاطمه سلام الله علیها اعطاء می‌کرد».<ref>تسبیحات حضرت زهرا، ص‌۱۰، به نقل از علل الشرایع، ص۳۶۶.</ref>
  
−
تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، به چه معنی است؟
+
[[امام صادق]] علیه السلام نیز به فضیلت تسبیح بعد از نمازهای واجب چنین اشاره کرد: «من سبح تسبیح فاطمه الزهراء سلام الله علیها قبل ان یثنی رجلیه من صلاة الفریضه، غفر الله له. هر کس بعد از [[نماز]] واجب تسبیح فاطمه زهرا سلام الله علیها را به جا آورد، قبل از این که پای راست را از بالای پای چپ بردارد، جمیع گناهانش آمرزیده می‌شود».<ref>از هر معصوم چهل حدیث، محمدعلی کوشا، ص‌۳۶۴.</ref>
  
−
'''الله اکبر، اولین ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها:'''
+
و در حدیثی دیگر فرمود: «من سبح تسبیح فاطمة سلام الله علیها، فقد ذکرالله الذکر الکثیر. کسی که تسبیح فاطمه زهرا سلام الله علیها را بگوید، خدا را به ذکر کثیر یاد کرده است».<ref>اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها ص‌۱۲ به نقل از تهذیب ج‌۲، ص‌۱۰۵.</ref>
  
−
در تسبیح فاطمی سلام الله علیها، انسان با گفتن «الله اکبر» به نهایت عجز خود اعتراف می‌کند و به ناتوانیش به درگاه الهی بارها اقرار می‌کند.
+
روزی [[امام صادق]] علیه السلام ابوهارون را مخاطب ساخت و از تعلیم تسبیح [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها به کودکان سخن گفت: «یا ابا هارون، انا نأمر صبیاننا بتسبیح فاطمة سلام الله علیها کما نأمرهم بالصلاة، فألزمه، فإنه لم یلزمه عبد فشقی. ای ابوهارون، ما تسبیح فاطمه سلام الله علیها را به فرزندان خود سفارش می‌کنیم همچنان که آنها را به نماز توصیه می‌کنیم. تو نیز بر آن مداومت کن زیرا هر بنده‌ای که بر آن مواظبت و مداومت کند، سرانجام نیکو خواهد داشت».<ref>تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌۱۱.</ref>
  
−
جمیع بن عمیر گوید: در محضر [[امام صادق]] علیه السلام بودم، حضرت از من پرسید: جمله «الله اکبر» یعنی چه؟ گفتم: یعنی خدا از همه چیز بزرگتر است، حضرت فرمود: مطابق این معنی، خدا را چیزی تصور کرده و سپس مقایسه با سایر اشیاء کرده‌ای و او را بزرگتر از آن چیزها تصور نموده‌ای.
+
در جای دیگر آن حضرت از عظمت تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها در مقابل نمازهای [[مستحب|مستحبی]] چنین یاد کرد: «تسبیح فاطمه سلام الله علیها فی کل یوم فی دبر کل صلاة احب الی من صلاة الف رکعة فی کل یوم. تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها در هر روز به دنبال هر نماز، نزد من از هزار رکعت نماز (مستحبی) در هر روز، محبوبتر است».<ref>همان، ص‌۱۵.</ref>
  
−
عرض کردم: پس معنی الله اکبر چیست؟ حضرت پاسخ داد: معنایش این است که؛ «الله اکبر من ان یوصف؛ خداوند بزرگتر از آن است که توصیف گردد».<ref>همان، ص‌656.</ref>
+
[[امام هادی]] علیه السلام فرمود: «لنا اهل البیت عند نومنا عشر خصال: الطهارة... و تسبیح الله ثلاثا و ثلاثین و تحمیده ثلاثا و ثلاثین، و تکبیره اربعا و ثلاثین...؛ ما [[اهل البیت|اهل بیت‌]] به هنگام خواب ده کار را انجام می‌دهیم: [[وضو]] گرفتن... و سی و سه مرتبه «سبحان الله‌» گفتن و سی و سه مرتبه «الحمدلله‌» گفتن و سی و چهار مرتبه «الله اکبر» گفتن و...».<ref>همان، ص‌۱۶.</ref>  
  
−
'''الحمدلله، دومین ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها:'''
+
خواص و آثار فراوان دیگری برای گوینده تسبیحات آن حضرت ذکر شده که برخی از آنها بدین قرار است:  
  
−
پس از آن که انسان به عجز و ناتوانی خویش در شناخت‌ خالق اعتراف کرد، با گفتن الحمدلله که از افضل اذکار تسبیح است، وارد مرحله بعدی می‌شود.
+
ناکام و ناامید نشدن،<ref>همان، ص‌۱۶.</ref> دور کردن [[شیطان]]،<ref>همان، ص‌۲۰.</ref> برطرف نمودن سنگینی گوش،<ref>همان، ص‌۲۳.</ref> نجات یافتن از شقاوت و بدبختی،<ref>همان، ص‌۲۸.</ref> باعث‌ سنگینی اعمال، خوشنودی خداوند و رفتن به [[بهشت]] می‌شود.<ref>اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌۳۹.</ref>
  
−
حضرت امام خمینی؛ در باب حمد می‌فرماید: «حمد خدا مساوق شکر است؛ چنانچه در روایات کثیره وارد است که کسی که بگوید: الحمدلله، شکر خدا را ادا کرده؛ چنانچه [[امام صادق]] فرمود: شکر هر نعمتی، و اگر چه بزرگ باشد این است که حمد خدای عزوجل کنی».
+
==اوقات و مکانهای تسبیحات حضرت فاطمه==
  
−
و... امام صادق علیه السلام فرمود: ...کمال شکر گفتن مرد است، الحمدلله رب العالمین... و در حدیثی حماد بن عثمان گفت: بیرون آمد حضرت صادق علیه السلام، از مسجد و حال آن که گم شده بود مرکوب آن حضرت.
+
از اوقات مختلف و مکانهای زیادی برای تسبیح [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها یاد شده که برخی از آنها عبارتند از:  
−
 
 
−
فرمود: «اگر خداوند رد کند آن را به من، هر آینه شکر می‌کنم او را حق شکر او». گفت: درنگی نکرد تا آن که آن مرکوب آورده شد. پس فرمود: «الحمدلله‌». قائلی عرض کرد: «فدایت‌ شوم، آیا شما نگفتید که شکر خدا می‌کنم حق شکر او را؟»
 
−
 
 
−
فرمود: «آیا نشنیدی که من گفتم: الحمدلله».
 
−
 
 
−
از این روایت معلوم می‌شود که حمد خداوند افضل افراد شکر لسانی است.<ref>اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌48 به نقل از معانی الاخبار.</ref>
 
−
 
 
−
'''«سبحان الله‌»؛ سومین ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها:'''
 
−
 
 
−
شخصی از حضرت علی علیه السلام پرسید: معنی سبحان الله چیست؟ جضرت فرمود: «سبحان الله‌» تعظیم مقام بلند و با عظمت‌ خدا و منزه دانستن او از آنچه که مشرکان می‌پندارند، است و زمانی که بنده این کلمه را می‌گوید، همه فرشتگان بر او درود می‌فرستند».<ref>شرح چهل حدیث، امام خمینی، ص‌349.</ref>
 
−
 
 
−
بعد از آن که رسول اکرم صلی الله علیه و آله تسبیحات را به کوثرش عطا کرد، [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها ابتدا رشته‌ای از پشم تابیده و با آن به تسبیح پرداخت. تا این که حضرت حمزه بن عبدالمطلب شهید شد، پس حضرت فاطمه از تربت قبر آن بزرگوار خاک برداشت و تسبیح ساخت و با آن تسبیح می‌کرد و مردم نیز چنان کردند و چون سیدالشهدا حسین بن علی علیه السلام شهید شد، سنت‌ شد که از تربت آن امام مظلوم تسبیح سازند و با آن ذکر گویند.
 
−
 
 
−
درباره ثواب تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها با تربت [[امام حسین]] علیه السلام از حضرت صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه الشریف روایت‌ شده است که: هر که تسبیح تربت امام حسین علیه السلام را در دست داشته باشد و ذکر را فراموش کند، ثواب ذکر برای او نوشته می‌شود.
 
−
 
 
−
از حضرت صادق علیه السلام نقل شده است که تسبیح تربت آن حضرت ذکر می‌گوید، بی‌آنکه آدمی ذکر گوید و فرمود: که یک ذکر یا استغفار که با تربت‌ حضرت اباعبدالله علیه السلام گفته می‌شود برابر با هفتاد ذکر که با چیز دیگر گفته شود است. و اگر بی ذکر تسبیح را بگرداند به عدد هر دانه، هفت تسبیح برای او نوشته می‌شود.
 
−
 
 
−
به روایت دیگر، اگر با ذکر تسبیح را بگرداند به هر دانه چهل حسنه برای او نوشته می‌شود. مروی است که حوریان بهشت وقتی فرشته‌ای را می‌بینند که به زمین می‌آید از او درخواست می‌کنند تا تسبیح و تربت‌ حضرت حسین علیه السلام را برایشان بیاورد.
 
−
 
 
−
از حضرت موسی علیه السلام نقل شده است: پنج چیز همیشه همراه انسان پرهیزکار است؛ مسواک، شانه، سجاده [[نماز]]، تسبیح که سی و چهار دانه داشته باشد و انگشتر عقیق.<ref>اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌52 به نقل از معانی الاخبار.</ref>
 
−
 
 
−
==فضیلت و آداب تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها==
 
−
 
 
−
روایات زیادی در این باب در کتب معتبر وجود دارد و گستردگی روایات و عنایت اکثر ائمه به ذکر سخنی درباره تسبیح از عظمت آن پرده برمی‌دارد.
 
−
 
 
−
حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، درباره تسبیح فرمود: «ان فضل الدعاء والتسبیح بعد الفرائض علی الدعاء بعقب النوافل، کفضل الفرائض علی النوافل. فضیلت [[دعا]] و [[تسبیح]] بعد از نمازهای واجب در مقایسه با دعا و تسبیح پس از نمازهای مستحبی، مانند فضیلت واجبات بر مستحبات است».<ref>کلیات مفاتیح الجنان، [[شیخ عباس قمی]]، کتاب باقیات صالحات.</ref>
 
−
 
 
−
[[امام صادق]] علیه السلام نیز به فضیلت تسبیح بعد از نمازهای واجب چنین اشاره کرد: «من سبح تسبیح فاطمه الزهراء سلام الله علیها قبل ان یثنی رجلیه من صلاة الفریضه، غفر الله له. هر کس بعد از [[نماز]] واجب تسبیح فاطمه زهرا سلام الله علیها را به جا آورد، قبل از این که پای راست را از بالای پای چپ بردارد، جمیع گناهانش آمرزیده می‌شود».<ref>از هر معصوم چهل حدیث، محمدعلی کوشا، ص‌364.</ref>
 
−
 
 
−
و در حدیثی دیگر فرمود: «من سبح تسبیح فاطمة سلام الله علیها، فقد ذکرالله الذکر الکثیر. کسی که تسبیح فاطمه زهرا سلام الله علیها را بگوید، خدا را به ذکر کثیر یاد کرده است».<ref>اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها ص‌12 به نقل از تهذیب ج‌2، ص‌105.</ref>
 
−
 
 
−
روزی [[امام صادق]] علیه السلام ابوهارون را مخاطب ساخت و از تعلیم تسبیح [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها به کودکان سخن گفت: «یا ابا هارون، انا نامر صبیاننا بتسبیح فاطمة سلام الله علیها کما نامرهم بالصلاة، فالزمه، فانه لم یلزمه عبد فشقی. ای ابوهارون، ما تسبیح فاطمه سلام الله علیها را به فرزندان خود سفارش می‌کنیم همچنان که آنها را به [[نماز]] توصیه می‌کنیم. تو نیز بر آن مداومت کن زیرا هر بنده‌ای که بر آن مواظبت و مداومت کند، سرانجام نیکو خواهد داشت».<ref>تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌11.</ref>
 
−
 
 
−
در جای دیگر حضرت از عظمت تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها در مقابل نمازهای مستحبی چنین یاد کرد: «تسبیح فاطمه سلام الله علیها فی کل یوم فی دبر کل صلاة احب الی من صلاة الف رکعة فی کل یوم. تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها در هر روز، به دنبال هر نماز نزد من از هزار رکعت نماز (مستحبی) در هر روز، محبوبتر است». <ref>همان، ص‌15.</ref>
 
−
 
 
−
[[امام هادی]] علیه السلام فرمود: «لنا اهل البیت عند نومنا عشر خصال: الطهارة... و تسبیح الله ثلاثا و ثلاثین و تحمیده ثلاثا و ثلاثین، و تکبیره اربعا و ثلاثین... ما اهل بیت‌ به هنگام خواب ده کار را انجام می‌دهیم: [[وضو]] گرفتن... و سی و سه مرتبه «سبحان الله‌» گفتن و سی و سه مرتبه «الحمدلله‌» گفتن و سی و چهار مرتبه «الله اکبر» گفتن و...».<ref>همان، ص‌16.</ref>
 
−
 
 
−
خواص و آثار فراوان دیگری برای گوینده تسبیحات آن حضرت ذکر شده که برخی از آنها بدین قرار است: ناکام و ناامید نشدن،<ref>همان، ص‌16.</ref> دورکردن شیطان،<ref>همان، ص‌20.</ref> برطرف نمودن سنگینی گوش،<ref>همان، ص‌23.</ref> نجات یافتن از شقاوت و بدبختی،<ref>همان، ص‌28.</ref> باعث‌ سنگینی اعمال، خوشنودی خداوند و رفتن به بهشت می‌شود.<ref>اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌39.</ref>
 
−
 
 
−
==اوقات و مکانهای تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها<ref>همان، ص‌14.</ref>==
 
−
 
 
−
از اوقات مختلف و مکانهای زیادی برای تسبیح حضرت یاد شده که برخی عبارتند از: بعد از نمازهای واجب و مستحبی به هنگام خواب پس از نمازهای استغاثه به [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها و نماز زیارت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و نماز زیارت حضرت امیرالمؤمنین و نماز حضرت ولیعصر عجل الله تعالی فرجه الشریف در مسجد صاحب الزمان [[جمکران]] و قبل از زیارت [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها در [[قم]] به گونه‌ای که سبحان‌الله قبل از الحمدلله گفته می‌شود.
 
  
 +
بعد از نمازهای واجب و مستحبی، به هنگام خواب، پس از نمازهای استغاثه به حضرت فاطمه سلام الله علیها و نماز زیارت [[پیامبر اسلام|حضرت رسول]] صلی الله علیه و آله و نماز زیارت [[امام علی علیه السلام|حضرت امیرالمؤمنین]] و نماز [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت ولی عصر]] عجل الله تعالی فرجه الشریف در [[مسجد جمکران]] و قبل از زیارت [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها در [[قم]]، به گونه‌ای که سبحان‌الله قبل از الحمدلله گفته می‌شود.<ref>همان، ص‌۱۴.</ref>
 
==پانویس==  
 
==پانویس==  
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
−
 
 
==منابع==
 
==منابع==
−
تسبیح زهرا سلام الله علیها هدیه آسمانی، اسماعيل محمدى، ماهنامه كوثر، شماره 8.
+
*تسبیح زهرا سلام الله علیها هدیه آسمانی، اسماعیل محمدى، ماهنامه کوثر، شماره ۸.
−
 
+
*من لا یحضره الفقیه؛ شیخ صدوق؛ ترجمه غفارى، نشر صدوق‌؛ تهران؛ ۱۳۶۷ ش‌.
 +
*زندگانى حضرت زهرا علیها السلام (ترجمه جلد ۴۳ بحارالأنوار علامه مجلسى)، انتشارات مهام‌؛ تهران‌؛ ۱۳۷۹ ش‌.
 
[[رده:آداب و سنن]]
 
[[رده:آداب و سنن]]
 
[[رده:حضرت فاطمه سلام الله علیها]]
 
[[رده:حضرت فاطمه سلام الله علیها]]
 
[[رده:اذکار]]
 
[[رده:اذکار]]
 +
[[رده: مقاله های مهم]]
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۰۵

Confirm4.jpg

«تسبیحات حضرت زهرا» که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آن را به حضرت زهرا (علیهاالسلام) آموختند، شامل ۳۴ مرتبه الله اکبر، ۳۳ مرتبه الحمد لله و ۳۳ مرتبه سبحان الله است. روایات متعددی در بیان فضیلت و آثار تسبیحات حضرت زهرا در کتب معتبر حدیثی وجود دارد.

آموزش تسبیحات به حضرت زهرا توسط پیامبر

مطابق با حدیثی که علامه مجلسی در بحارالانوار به نقل از «علل الشرایع» شیخ صدوق آورده است، این تسبیحات را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به حضرت فاطمه و حضرت علی علیه السلام در پاسخ به درخواست آنان برای در نظر گرفتن خادمی برای فاطمه سلام الله علیها داد، در حالی که کارهای سنگین روزانه بر جسم آن حضرت اثر نموده بود. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: آیا بهتر نیست چیزى به شما تعلیم نمایم که از خادم براى شما بهتر باشد، پس هر گاه خواستید بخوابید سى و سه مرتبه سبحان اللَّه، و سى و سه مرتبه الحمد للَّه، و سى و چهار مرتبه اللَّه‌ اکبر بگویید.[۱]

در کتاب من لایحضره الفقیه در ادامه حدیث فوق آمده است که حضرت فاطمه علیها السّلام پس از شنیدن این سخن از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «رضیتُ عن اللَّه و عن رسوله، رضیتُ عن اللَّه و عن رسوله». (من از خدا و رسولش راضى شدم من از خدا و رسولش راضى شدم‌).[۲]

معنای تسبیحات حضرت زهرا

الله اکبر:

در تسبیح فاطمی سلام الله علیها، انسان با گفتن «الله اکبر» به نهایت عجز خود اعتراف می‌کند و به ناتوانیش به درگاه الهی بارها اقرار می‌کند.

جمیع بن عمیر گوید: در محضر امام صادق علیه السلام بودم، حضرت از من پرسید: جمله «الله اکبر» یعنی چه؟ گفتم: یعنی خدا از همه چیز بزرگتر است، حضرت فرمود: مطابق این معنی، خدا را چیزی تصور کرده و سپس مقایسه با سایر اشیاء کرده‌ای و او را بزرگتر از آن چیزها تصور نموده‌ای. عرض کردم: پس معنی الله اکبر چیست؟ حضرت پاسخ داد: معنایش این است که؛ «الله اکبر مِن أن یوصَف؛ خداوند بزرگتر از آن است که توصیف گردد».[۳]

الحمدلله:

پس از آن که انسان به عجز و ناتوانی خویش در شناخت‌ خالق اعتراف کرد، با گفتن «الحمدلله» که از افضل اذکار تسبیح است، وارد مرحله بعدی می‌شود. امام خمینی در باب «حمد» می‌فرماید: «حمد خدا مساوق شکر است؛ چنانچه در روایات کثیره وارد است که کسی که بگوید: الحمدلله، شکر خدا را ادا کرده؛ چنانچه امام صادق علیه السلام فرمود: شکر هر نعمتی، و اگر چه بزرگ باشد این است که حمد خدای عزوجل کنی».

و در حدیثی حماد بن عثمان گفت: حضرت صادق علیه السلام بیرون آمد از مسجد و حال آن که گم شده بود مرکوب آن حضرت. فرمود: «اگر خداوند رد کند آن را به من، هر آینه شکر می‌کنم او را حق شکر او». گفت: درنگی نکرد تا آنکه آن مرکوب آورده شد. پس فرمود: «الحمدلله‌». کسی عرض کرد: «فدایت‌ شوم، آیا شما نگفتید که شکر خدا می‌کنم حق شکر او را؟» فرمود: «آیا نشنیدی که من گفتم: الحمدلله». از این روایت معلوم می‌شود که حمد خداوند افضل افراد شکر لسانی است.[۴]

سبحان الله‌:

شخصی از حضرت علی علیه السلام پرسید: معنی «سبحان الله» چیست؟ حضرت فرمود: «سبحان الله‌» تعظیم مقام بلند و با عظمت‌ خدا و منزه دانستن او از آنچه که مشرکان می‌پندارند است و زمانی که بنده این کلمه را می‌گوید، همه فرشتگان بر او درود می‌فرستند».[۵]

فضیلت و آثار تسبیحات حضرت زهرا

روایات زیادی در فضیلت و آثار تسبیحات حضرت زهرا در کتب معتبر وجود دارد؛ امام باقر علیه السلام درباره تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها می‌فرماید: «خداوند متعال با هیچ ستایشی، بالاتر از تسبیحات فاطمه زهرا سلام الله علیها عبادت نشده است و اگر چیزی افضل از آن وجود داشت، رسول خدا صلی الله علیه و آله آن را به فاطمه سلام الله علیها اعطاء می‌کرد».[۶]

امام صادق علیه السلام نیز به فضیلت تسبیح بعد از نمازهای واجب چنین اشاره کرد: «من سبح تسبیح فاطمه الزهراء سلام الله علیها قبل ان یثنی رجلیه من صلاة الفریضه، غفر الله له. هر کس بعد از نماز واجب تسبیح فاطمه زهرا سلام الله علیها را به جا آورد، قبل از این که پای راست را از بالای پای چپ بردارد، جمیع گناهانش آمرزیده می‌شود».[۷]

و در حدیثی دیگر فرمود: «من سبح تسبیح فاطمة سلام الله علیها، فقد ذکرالله الذکر الکثیر. کسی که تسبیح فاطمه زهرا سلام الله علیها را بگوید، خدا را به ذکر کثیر یاد کرده است».[۸]

روزی امام صادق علیه السلام ابوهارون را مخاطب ساخت و از تعلیم تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها به کودکان سخن گفت: «یا ابا هارون، انا نأمر صبیاننا بتسبیح فاطمة سلام الله علیها کما نأمرهم بالصلاة، فألزمه، فإنه لم یلزمه عبد فشقی. ای ابوهارون، ما تسبیح فاطمه سلام الله علیها را به فرزندان خود سفارش می‌کنیم همچنان که آنها را به نماز توصیه می‌کنیم. تو نیز بر آن مداومت کن زیرا هر بنده‌ای که بر آن مواظبت و مداومت کند، سرانجام نیکو خواهد داشت».[۹]

در جای دیگر آن حضرت از عظمت تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها در مقابل نمازهای مستحبی چنین یاد کرد: «تسبیح فاطمه سلام الله علیها فی کل یوم فی دبر کل صلاة احب الی من صلاة الف رکعة فی کل یوم. تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها در هر روز به دنبال هر نماز، نزد من از هزار رکعت نماز (مستحبی) در هر روز، محبوبتر است».[۱۰]

امام هادی علیه السلام فرمود: «لنا اهل البیت عند نومنا عشر خصال: الطهارة... و تسبیح الله ثلاثا و ثلاثین و تحمیده ثلاثا و ثلاثین، و تکبیره اربعا و ثلاثین...؛ ما اهل بیت‌ به هنگام خواب ده کار را انجام می‌دهیم: وضو گرفتن... و سی و سه مرتبه «سبحان الله‌» گفتن و سی و سه مرتبه «الحمدلله‌» گفتن و سی و چهار مرتبه «الله اکبر» گفتن و...».[۱۱]

خواص و آثار فراوان دیگری برای گوینده تسبیحات آن حضرت ذکر شده که برخی از آنها بدین قرار است:

ناکام و ناامید نشدن،[۱۲] دور کردن شیطان،[۱۳] برطرف نمودن سنگینی گوش،[۱۴] نجات یافتن از شقاوت و بدبختی،[۱۵] باعث‌ سنگینی اعمال، خوشنودی خداوند و رفتن به بهشت می‌شود.[۱۶]

اوقات و مکانهای تسبیحات حضرت فاطمه

از اوقات مختلف و مکانهای زیادی برای تسبیح حضرت فاطمه سلام الله علیها یاد شده که برخی از آنها عبارتند از:

بعد از نمازهای واجب و مستحبی، به هنگام خواب، پس از نمازهای استغاثه به حضرت فاطمه سلام الله علیها و نماز زیارت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و نماز زیارت حضرت امیرالمؤمنین و نماز حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف در مسجد جمکران و قبل از زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها در قم، به گونه‌ای که سبحان‌الله قبل از الحمدلله گفته می‌شود.[۱۷]

پانویس

  1. ↑ ر.ک: محمدباقر مجلسى، زندگانى حضرت زهرا علیها السلام (ترجمه جلد ۴۳ بحار الأنوار) ترجمه روحانى.
  2. ↑ من لا یحضره الفقیه، ترجمه غفارى، صدر، ج‌۱، ص: ۵۰۲
  3. ↑ همان، ص‌۶۵۶.
  4. ↑ اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌۴۸ به نقل از معانی الاخبار.
  5. ↑ شرح چهل حدیث، امام خمینی، ص‌۳۴۹.
  6. ↑ تسبیحات حضرت زهرا، ص‌۱۰، به نقل از علل الشرایع، ص۳۶۶.
  7. ↑ از هر معصوم چهل حدیث، محمدعلی کوشا، ص‌۳۶۴.
  8. ↑ اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها ص‌۱۲ به نقل از تهذیب ج‌۲، ص‌۱۰۵.
  9. ↑ تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌۱۱.
  10. ↑ همان، ص‌۱۵.
  11. ↑ همان، ص‌۱۶.
  12. ↑ همان، ص‌۱۶.
  13. ↑ همان، ص‌۲۰.
  14. ↑ همان، ص‌۲۳.
  15. ↑ همان، ص‌۲۸.
  16. ↑ اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، ص‌۳۹.
  17. ↑ همان، ص‌۱۴.

منابع

  • تسبیح زهرا سلام الله علیها هدیه آسمانی، اسماعیل محمدى، ماهنامه کوثر، شماره ۸.
  • من لا یحضره الفقیه؛ شیخ صدوق؛ ترجمه غفارى، نشر صدوق‌؛ تهران؛ ۱۳۶۷ ش‌.
  • زندگانى حضرت زهرا علیها السلام (ترجمه جلد ۴۳ بحارالأنوار علامه مجلسى)، انتشارات مهام‌؛ تهران‌؛ ۱۳۷۹ ش‌.
برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=تسبیحات_حضرت_زهرا_علیهاالسلام&oldid=141748»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا