بلاشر: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(منابع)
 
(۶ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{نیازمند ویرایش فنی}}
+
[[پرونده:بلاشر.jpg|240px|بندانگشتی|]]
{{مدخل دائرة المعارف|دانشنامه جهان اسلام}}
+
'''«رژی بلاشر»''' (۱۹۷۳-۱۹۰۰ م)، خاورشناس، [[قرآن|قرآن‌]]<nowiki/>پژوه، ادیب و عربی‌دان فرانسوی است. از مسئولیتهای او مدیریت «مؤسسه مطالعات اسلامی آکادمی پاریس» بود و آثار متعددی در حوزه [[اسلام]] تألیف نمود، از جمله: «ترجمه قرآن» و «مسئله [[پیامبر اسلام|محمد]] (صلی الله علیه وآله)».
 +
==زندگی‌نامه==
  
بلاشر ،  رژیس ، خاورشناس و عربی دان فرانسوی . در 1900 در حومة پاریس زاده شد. پانزده ساله بود که پدرش به کشور مغرب مهاجرت کرد و در دارالبیضاء (کازابلانکا) مسکن گزید. رژیس در دبیرستان لیوتة آن شهر به تحصیل پرداخت و از همان روزگار، عشق شدید به مطالعه و بویژه فراگرفتن زبانهای بیگانه در او پدیدار بود.
+
رِژی بِلاشر در ۱۹۰۰ میلادی در حومه پاریس فرانسه زاده شد. پانزده ساله بود که پدرش به کشور [[مراکش|مغرب]] مهاجرت کرد و در دارالبیضاء (کازابلانکا) مسکن گزید. رژی در دبیرستان لیوته آن شهر به تحصیل پرداخت و از همان روزگار، عشق شدید به مطالعه و به ویژه فراگرفتن زبانهای بیگانه در او پدیدار بود.  
  
== تحصیلات ==
+
بلافاصله پس از اخذ دیپلم ناظر مدرسه مولای یوسف رباط شد، سپس از دانشگاه الجزیره لیسانس گرفت (۱۹۲۲ م) و پس از آن نیز چندی از درسهای ویلیام مارسه در همان دانشگاه بهره برد. در ۱۹۲۴ م. در امتحان ورودی فوق لیسانس مدرسی پذیرفته شد و چون پدرش کارمندی ساده بود، وی ناگزیر ضمن تحصیل در الجزیره بکار خود در مدرسه مولای یوسف ادامه داد و پیوسته میان رباط و الجزیره در رفت و آمد بود؛ اما سرانجام در ۱۹۲۹ م. مدرسه رباط را ترک کرد و به یاری لوی پرووانسال در «مؤسسه پژوهش های عالی مغرب» سرپرست پژوهش گردید و تا ۱۹۳۵ م. به کار خود ادامه داد. سال بعد از دو رساله دکتری خود، اولی درباره «متنبّی» و دومی ترجمه و تحقیق کتاب «طبقات الامم» دفاع کرد.
 
رژیس ، بلافاصله پس از اخذ دیپلم ، ناظر مدرسة مولای یوسف رباط شد، سپس از دانشگاه الجزیره لیسانس گرفت (1922) و پس از آن نیز چندی از درسهای ویلیام مارسه در همان دانشگاه بهره برد. در 1924 در امتحان ورودی فوق لیسانس مدرّسی پذیرفته شد و چون پدرش کارمندی ساده بود، وی ناگزیر، ضمن تحصیل در الجزیره ، به کار خود در مدرسة مولای یوسف ادامه داد و پیوسته میان رباط و الجزیره در رفت و آمد بود؛ اما سرانجام در1929 مدرسة رباط را ترک کرد و به یاری لوی پرووانسال در «مؤسسة پژوهشهای عالی مغرب » سرپرست پژوهش گردید و تا 1935 به کار خود ادامه داد. سال بعد، از دو رسالة دکتری خود، اولی دربارة متنبی و دومی ترجمه و تحقیق کتاب طبقات الامم  <ref> رجوع کنید به ادامة مقاله </ref> ، دفاع کرد. پس از دریافت درجة دکتری ، در «مدرسة ملی زبانهای شرقیِ» پاریس استاد زبان عربی شد و به مدت پانزده سال به آن کار ادامه داد. در 1950 کرسی استادی زبان و ادبیات عربیِ دانشگاه سوربن را به او سپردند که تا زمان بازنشستگیش در1970 در این سمت باقی بود.
 
  
== مسئولیتهای دیگر ==
+
بلاشر پس از دریافت درجه دکتری در «مدرسه ملی زبانهای شرقیِ» پاریس استاد زبان عربی شد و به مدت پانزده سال به آن کار ادامه داد. در ۱۹۵۰ م. کرسی استادی زبان و ادبیات عربیِ دانشگاه سوربن را به او سپردند که تا زمان بازنشستگی‌اش در ۱۹۷۰ م. در این سمت باقی بود.
  
بلاشر در کنار وظایف استادی ، مسئولیتهای دیگری نیز به عهده داشت : از 1950 در «مدرسة کاربردی مطالعات عالی » وابسته به دانشگاه سوربن به جای ویلیام مارسه ، سرپرست پژوهش بود؛ از 1956تا1965 ریاست مؤسسة مطالعات اسلامی در فرهنگستان پاریس ، از 1956، ریاست عالیة «انجمن پیشبرد پژوهشهای اسلامی » و از 1962 ریاست «مرکز لغت شناسی عربی » را بر عهده داشت . در 1972، عضو «فرهنگستان خط نگاره و ادب » شد و یک سال بعد در مرداد 1351/ اوت 1973 درگذشت .
+
بلاشر در کنار وظایف استادی، مسئولیت های دیگری نیز به عهده داشت: از ۱۹۵۰ م. در «مدرسه کاربردی مطالعات عالی» وابسته به دانشگاه سوربن به جای ویلیام مارسه، سرپرست پژوهش بود؛ از ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۵ م. ریاست «مؤسسه مطالعات اسلامی» در فرهنگستان پاریس از ۱۹۵۶، ریاست عالیه «انجمن پیشبرد پژوهشهای اسلامی» و از ۱۹۶۲ م. ریاست «مرکز لغت شناسی عربی» را بر عهده داشت.  
  
== بلاشر خاورشناس ==
+
رژی بلاشر در ۱۹۷۲ م، عضو «فرهنگستان خط نگاره و ادب» شد، و سرانجام یک سال بعد در اوت ۱۹۷۳ میلادی (مرداد ۱۳۵۱ ش) درگذشت.
  
بلاشر را می توان آخرین مردِ کلان از سلسلة خاورشناسانی دانست که نزدیک به دو سده به پژوهش در زبان و ادبیات کلاسیک عربی پرداخته اند. اینک شیوة کار و حتی واژگان ادب شناسان دگرگون شده و اینگونه پژوهشها به شیوه های تازه ای انجام می شود، و به عقیدة برخی از محققان امروزی ، بزرگانی چون بلاشر، طی دویست سال مواد لازم را برای تحلیلهای امروزی فراهم آورده اند.
+
==بلاشر و خاورشناسی==
  
== تألیفات ==
+
بلاشر را می توان آخرین مردِ کلان از سلسله خاورشناسانی دانست که نزدیک به دو سده به پژوهش در زبان و [[ادبیات عرب|ادبیات عربی]] کلاسیک پرداخته اند. اینک شیوه کار و حتی واژگان ادب شناسان دگرگون شده و این گونه پژوهش ها به شیوه های تازه ای انجام می شود و به عقیده برخی از محققان امروزی، بزرگانی چون بلاشر طی دویست سال مواد لازم را برای تحلیل های امروزی فراهم آورده اند.
  
بلاشر در زندگی پر بار خود حدود دوازده کتاب و بیش از چهل مقاله تألیف کرده و انبوهی گزارش و معرفی و نقد کتاب نوشته است . مقالات او در مجلات معروف فرانسوی ( مجلة آسیایی ؛ عربیکا ) و دایرة المعارفهای بزرگ ( دایرة المعارف اسلام ؛ لاروس ؛ اونیورسالیس ...) به چاپ رسیده است . برخی از کتابهای او، در شمار منابع اصلی تحقیق در آمده اند. از جمله آثار اوست :  گزیده ای از آثار جغرافی نویسان قرون وسطی (بیروت ـ الجزیره 1934)؛ یک شاعر عرب در سدة چهارم قمری : ابوالطیب المتنبی  (پاریس 1935)؛ ترجمة کتاب طبقات الامم قاضی صاعد اندلسی به فرانسوی همراه با تعلیقات (پاریس 1935)؛  دستور زبان عربی کلاسیک  (پاریس 1937)؛  عناصر برگزیده از عربی کلاسیک (پاریس 1939)؛  تمرین برای عربی کلاسیک  ؛ (پاریس 1946)؛  مقدمه بر قرآن  (پاریس 1947) که با عنوان در آستانة قرآن به همت محمود رامیار به فارسی ترجمه و در1359 ه ش در تهران منتشر شده است (صفحه عنوان کتاب )؛ ترجمة قرآن  (پاریس 1949ـ1950) که در آن کوشیده است ، سوره های قرآن کریم را بر حسب زمان نزول تنظیم کند. این ترجمه به شکلی ساده تر و با مراعات ترتیب رایج در نزد مسلمانان ، چند بار به چاپ رسیده است ؛  مسئلة محمد صلی الله علیه وآله و سلم  مشتمل بر زندگینامة پیامبر اکرم (پاریس 1952)؛  تاریخ ادبیات عرب از آغاز تا پایان قرن پانزدهم ، در سه جلد (پاریس 1952ـ1966). این کتاب را ابراهیم کیلانی به عربی (دمشق 1973ـ1974) و جلد اول آن را نیز آذرتاش آذرنوش به فارسی برگردانده است (تهران 1363 ه ش )؛  همگام با محمد  صلی الله علیه وآله وسلم (پاریس 1956)؛  فرهنگ عربی ـ فرانسه ـ انگلیسی  ، با همکاری دو خاورشناس دیگر. از 1967 به بعد، از این کتاب سه جلد منتشر شده است .
+
در میان مستشرقین و قرآن‏پژوهان غربی، رژی بلاشر، نسبت به سایرین از جایگاه ویژه ‏ای برخوردار است. بلاشر با ترجمه ‏ای که از [[قرآن]] به زبان فرانسه به عمل آورد، به شهرت به سزایی دست یافت. گرچه وی تلاش کرده است که در پژوهش‏های قرآنی، نهایت بی‏طرفی خود را حفظ کند و بهترین [[ترجمه قرآن]] به زبان اروپایی را ارائه دهد، اما در پاره ‏ای از موارد گرفتار قضاوت‏های یک جانبه و در حقیقت غیر محققانه شده است.
  
پس از مرگ بلاشر، چندین مقاله دربارة او انتشار یافت که برخی از مهمترین آنها جزو منابع این مقاله بوده است . در 1354ه ش / 1975 انجمن فرانسوی دمشق ، یادنامه ای همراه با زندگینامه ، فهرست جامع آثار و تمامی مقالات علمی او منتشر کرد .
+
==آثار و تألیفات==
  
==پانویس==
+
بلاشر در زندگی خود حدود دوازده کتاب و بیش از چهل مقاله تألیف کرده و انبوهی گزارش و معرفی و نقد کتاب نوشته است. مقالات او در مجلات معروف فرانسوی (مجله آسیایی؛ عربیکا) و دایرة المعارفهای بزرگ (دایرة المعارف اسلام؛ لاروس؛ اونیورسالیس...) به چاپ رسیده است. برخی از کتابهای او در شمار منابع اصلی تحقیق درآمده اند.
  
{{پانویس}}
+
از جمله آثار او عبارت است از:
== منابع ==
 
  
*عبدالرحمان بدوی ، موسوعة المستشرقین ، بیروت 1984، ص 82؛ رژیس بلاشر، تاریخ ادبیات عرب ، ترجمة آذرتاش آذرنوش ، تهران 1363ه ش ؛
+
# گزیده ای از آثار جغرافی نویسان قرون وسطی (بیروت ـ الجزیره ۱۹۳۴)؛
إgis Blachةre, Analecta , Damas 1975; David Cohen, Rإgis Blachةre (1900-1973) , Journal Asiatique , 262 (1974), 1-10.
+
# یک شاعر عرب در سده چهارم قمری: ابوالطیب المتنبی (پاریس ۱۹۳۵)؛
 +
# ترجمه کتاب طبقات الامم، اثر قاضی صاعد اندلسی به فرانسوی همراه با تعلیقات (پاریس ۱۹۳۵)؛ 
 +
# دستور زبان عربی کلاسیک (پاریس ۱۹۳۷)؛
 +
# عناصر برگزیده از عربی کلاسیک (پاریس ۱۹۳۹)؛
 +
# تمرین برای عربی کلاسیک (پاریس ۱۹۴۶)؛ 
 +
# مقدمه بر [[قرآن]] (پاریس ۱۹۴۷)، که با عنوان «در آستانه قرآن» به همت دکتر محمود رامیار به فارسی ترجمه و در ۱۳۵۹ ه.ش در تهران منتشر شده است؛
 +
# ترجمه قرآن (پاریس ۱۹۴۹ـ۱۹۵۰) که در آن کوشیده است، [[سوره|سوره های]] قرآن کریم را بر حسب زمان [[نزول قرآن|نزول]] تنظیم کند. این ترجمه به شکلی ساده تر و با مراعات ترتیب رایج در نزد مسلمانان چند بار به چاپ رسیده است؛
 +
# مسئله [[پیامبر اسلام|محمد]]، مشتمل بر زندگینامه [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] (صلی الله علیه و آله) (پاریس ۱۹۵۲)؛
 +
# تاریخ ادبیات عرب از آغاز تا پایان قرن پانزدهم، در سه جلد (پاریس ۱۹۵۲ـ۱۹۶۶). این کتاب را ابراهیم کیلانی به عربی (دمشق ۱۹۷۳ـ۱۹۷۴) و جلد اول آن را نیز آذرتاش آذرنوش به فارسی برگردانده است (تهران ۱۳۶۳ ه.ش)؛
 +
# همگام با محمد (صلی الله علیه و آله) (پاریس ۱۹۵۶)؛ 
 +
# فرهنگ عربی ـ فرانسه ـ انگلیسی، با همکاری دو خاورشناس دیگر. از ۱۹۶۷ به بعد از این کتاب سه جلد منتشر شده است.
  
 
==منابع==
 
==منابع==
*[http://www.encyclopaediaislamica.com/ دانشنامه جهان اسلام] مدخل "بلاشر"از آذرتاش آذرنوش.
+
 
[[رده:ادیبان]]
+
*دانشنامه جهان اسلام، مدخل "بلاشر"، از آذرتاش آذرنوش.
 +
*"نقدی بر نظرات رژی بلاشر"، شهاب کاظمی، مجله رشد آموزش قرآن، ۱۳۸۲، شماره ۳.
 +
 
 +
[[رده:خاورشناسان]]
 +
[[رده:مترجمان قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۳۵

بلاشر.jpg

«رژی بلاشر» (۱۹۷۳-۱۹۰۰ م)، خاورشناس، قرآن‌پژوه، ادیب و عربی‌دان فرانسوی است. از مسئولیتهای او مدیریت «مؤسسه مطالعات اسلامی آکادمی پاریس» بود و آثار متعددی در حوزه اسلام تألیف نمود، از جمله: «ترجمه قرآن» و «مسئله محمد (صلی الله علیه وآله)».

زندگی‌نامه

رِژی بِلاشر در ۱۹۰۰ میلادی در حومه پاریس فرانسه زاده شد. پانزده ساله بود که پدرش به کشور مغرب مهاجرت کرد و در دارالبیضاء (کازابلانکا) مسکن گزید. رژی در دبیرستان لیوته آن شهر به تحصیل پرداخت و از همان روزگار، عشق شدید به مطالعه و به ویژه فراگرفتن زبانهای بیگانه در او پدیدار بود.

بلافاصله پس از اخذ دیپلم ناظر مدرسه مولای یوسف رباط شد، سپس از دانشگاه الجزیره لیسانس گرفت (۱۹۲۲ م) و پس از آن نیز چندی از درسهای ویلیام مارسه در همان دانشگاه بهره برد. در ۱۹۲۴ م. در امتحان ورودی فوق لیسانس مدرسی پذیرفته شد و چون پدرش کارمندی ساده بود، وی ناگزیر ضمن تحصیل در الجزیره بکار خود در مدرسه مولای یوسف ادامه داد و پیوسته میان رباط و الجزیره در رفت و آمد بود؛ اما سرانجام در ۱۹۲۹ م. مدرسه رباط را ترک کرد و به یاری لوی پرووانسال در «مؤسسه پژوهش های عالی مغرب» سرپرست پژوهش گردید و تا ۱۹۳۵ م. به کار خود ادامه داد. سال بعد از دو رساله دکتری خود، اولی درباره «متنبّی» و دومی ترجمه و تحقیق کتاب «طبقات الامم» دفاع کرد.

بلاشر پس از دریافت درجه دکتری در «مدرسه ملی زبانهای شرقیِ» پاریس استاد زبان عربی شد و به مدت پانزده سال به آن کار ادامه داد. در ۱۹۵۰ م. کرسی استادی زبان و ادبیات عربیِ دانشگاه سوربن را به او سپردند که تا زمان بازنشستگی‌اش در ۱۹۷۰ م. در این سمت باقی بود.

بلاشر در کنار وظایف استادی، مسئولیت های دیگری نیز به عهده داشت: از ۱۹۵۰ م. در «مدرسه کاربردی مطالعات عالی» وابسته به دانشگاه سوربن به جای ویلیام مارسه، سرپرست پژوهش بود؛ از ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۵ م. ریاست «مؤسسه مطالعات اسلامی» در فرهنگستان پاریس از ۱۹۵۶، ریاست عالیه «انجمن پیشبرد پژوهشهای اسلامی» و از ۱۹۶۲ م. ریاست «مرکز لغت شناسی عربی» را بر عهده داشت.

رژی بلاشر در ۱۹۷۲ م، عضو «فرهنگستان خط نگاره و ادب» شد، و سرانجام یک سال بعد در اوت ۱۹۷۳ میلادی (مرداد ۱۳۵۱ ش) درگذشت.

بلاشر و خاورشناسی

بلاشر را می توان آخرین مردِ کلان از سلسله خاورشناسانی دانست که نزدیک به دو سده به پژوهش در زبان و ادبیات عربی کلاسیک پرداخته اند. اینک شیوه کار و حتی واژگان ادب شناسان دگرگون شده و این گونه پژوهش ها به شیوه های تازه ای انجام می شود و به عقیده برخی از محققان امروزی، بزرگانی چون بلاشر طی دویست سال مواد لازم را برای تحلیل های امروزی فراهم آورده اند.

در میان مستشرقین و قرآن‏پژوهان غربی، رژی بلاشر، نسبت به سایرین از جایگاه ویژه ‏ای برخوردار است. بلاشر با ترجمه ‏ای که از قرآن به زبان فرانسه به عمل آورد، به شهرت به سزایی دست یافت. گرچه وی تلاش کرده است که در پژوهش‏های قرآنی، نهایت بی‏طرفی خود را حفظ کند و بهترین ترجمه قرآن به زبان اروپایی را ارائه دهد، اما در پاره ‏ای از موارد گرفتار قضاوت‏های یک جانبه و در حقیقت غیر محققانه شده است.

آثار و تألیفات

بلاشر در زندگی خود حدود دوازده کتاب و بیش از چهل مقاله تألیف کرده و انبوهی گزارش و معرفی و نقد کتاب نوشته است. مقالات او در مجلات معروف فرانسوی (مجله آسیایی؛ عربیکا) و دایرة المعارفهای بزرگ (دایرة المعارف اسلام؛ لاروس؛ اونیورسالیس...) به چاپ رسیده است. برخی از کتابهای او در شمار منابع اصلی تحقیق درآمده اند.

از جمله آثار او عبارت است از:

  1. گزیده ای از آثار جغرافی نویسان قرون وسطی (بیروت ـ الجزیره ۱۹۳۴)؛
  2. یک شاعر عرب در سده چهارم قمری: ابوالطیب المتنبی (پاریس ۱۹۳۵)؛
  3. ترجمه کتاب طبقات الامم، اثر قاضی صاعد اندلسی به فرانسوی همراه با تعلیقات (پاریس ۱۹۳۵)؛
  4. دستور زبان عربی کلاسیک (پاریس ۱۹۳۷)؛
  5. عناصر برگزیده از عربی کلاسیک (پاریس ۱۹۳۹)؛
  6. تمرین برای عربی کلاسیک (پاریس ۱۹۴۶)؛
  7. مقدمه بر قرآن (پاریس ۱۹۴۷)، که با عنوان «در آستانه قرآن» به همت دکتر محمود رامیار به فارسی ترجمه و در ۱۳۵۹ ه.ش در تهران منتشر شده است؛
  8. ترجمه قرآن (پاریس ۱۹۴۹ـ۱۹۵۰) که در آن کوشیده است، سوره های قرآن کریم را بر حسب زمان نزول تنظیم کند. این ترجمه به شکلی ساده تر و با مراعات ترتیب رایج در نزد مسلمانان چند بار به چاپ رسیده است؛
  9. مسئله محمد، مشتمل بر زندگینامه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) (پاریس ۱۹۵۲)؛
  10. تاریخ ادبیات عرب از آغاز تا پایان قرن پانزدهم، در سه جلد (پاریس ۱۹۵۲ـ۱۹۶۶). این کتاب را ابراهیم کیلانی به عربی (دمشق ۱۹۷۳ـ۱۹۷۴) و جلد اول آن را نیز آذرتاش آذرنوش به فارسی برگردانده است (تهران ۱۳۶۳ ه.ش)؛
  11. همگام با محمد (صلی الله علیه و آله) (پاریس ۱۹۵۶)؛
  12. فرهنگ عربی ـ فرانسه ـ انگلیسی، با همکاری دو خاورشناس دیگر. از ۱۹۶۷ به بعد از این کتاب سه جلد منتشر شده است.

منابع

  • دانشنامه جهان اسلام، مدخل "بلاشر"، از آذرتاش آذرنوش.
  • "نقدی بر نظرات رژی بلاشر"، شهاب کاظمی، مجله رشد آموزش قرآن، ۱۳۸۲، شماره ۳.