حسن سعيد تهرانى: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (صفحه‌ای جدید حاوی ' {{بخشی از یک کتاب}} ==حسن سعيد تهرانى == «دانشور درد آشنا» '''جان مشتعل ''' آيت الله ...' ایجاد کرد)
 
(←‏ولادت و خاندان)
 
(۴۱ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{بخشی از یک کتاب}}
+
'''آیت الله حسن سعید تهرانی''' (۱۲۹۸-۱۳۷۴ ش) نوه [[میرزا مسیح مجتهد تهرانی|میرزا مسیح مجتهد تهرانى]]، فقیه و نویسنده معاصر [[شیعه]]، و از شاگردان [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]] و [[سید ابوالقاسم خویی]] بود. نشر کتابهای دینی، تأسیس کتابخانه چهل‌ستون، مدرسه علمی و گنجینه قرآن، از جمله فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی وی بوده است. حسن سعید صاحب تألیفات ارزشمندی در زمینه [[فقه]] و [[علم کلام|کلام]]، از جمله "محاضرة حول الامام المهدى عجّل الله تعالی فرجه" می باشد.
−
==حسن سعيد تهرانى ==
+
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = حسن سعید تهرانى
 +
||تصویر=[[پرونده:Tehrany.jpg|۲۲۰px|center]]
 +
||زادروز = ۱۲۹۸ شمسی
 +
|زادگاه = [[تهران]]
 +
|وفات = ۱۳۷۴ شمسی
 +
|مدفن =  [[قم]]، قبرستان شیخان
 +
|اساتید =  [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]]، [[سید ابوالقاسم خویی]]، شیخ حسین بن على حلى،...
 +
|شاگردان =
 +
|آثار = محاضرة حول الامام المهدى، الرسول و الشیعه، موسوعة المکاسب، الفقه فى تشریعه و تبیینه و استنباطه، حکومت از دیدگاه قرآن و عترت،...
 +
}}
 +
==ولادت و خاندان==
  
−
«دانشور درد آشنا»
+
حسن به سال ۱۳۳۸ ه.ق (۱۲۹۸ ه.ش) در تهران دیده به جهان گشود. پدرش، آیت الله حاج میرزا عبدالله سعید تهرانی مشهور به چهلستونی(م، ۱۳۵۰ ه.ش)، از علماى طراز اول [[تهران]] بود. وی در سال ۱۳۳۰ ه.ق، به [[نجف]] اشرف رفت و در آن سامان از محضر آیات عظام [[محمدحسین نائینی|نائینى]]، [[ضیاء عراقى|آقا ضیاء عراقى]] و [[سید احمد کربلایی|سید احمد کربلایى]] استفاده کرد. وى کتاب هاى کتابخانه اش را [[وقف]] کتابخانه چهل ستون [[مسجد جامع]] تهران کرد و آثارى چون: حاشیه بر مکاسب، هفت رساله در مبداء و معاد، جمع کتاب و سنت و عقل و تفسیر، اصول فلسفه و سنن النبى از او برجاى ماند.<ref> زندگینامه رجال و مشاهیر ایران، ج ۴، ص ۵۳.</ref>
  
−
'''جان مشتعل '''
+
همچنین جدّ وى، [[میرزا مسیح مجتهد تهرانی|میرزا مسیح مجتهد تهرانى]] (۱۱۹۳-۱۲۶۳ ه.ق) از فقهای بنام بود و گروه زیادى از [[شیعه|شیعیان]] نقاط شمالى، غربى و مرکزى [[ایران]] او را به عنوان [[مرجعیت|مرجع]] خویش پذیرفتند. میرزا مسیح رهبرى قیام پرخروش را به دوش گرفت و بر علیه سیاستمداران روس در جامعه ستم زده عصر قاجاریه بپاخاست. بنا به توصیه وى مردم تهران در [[شعبان]] ۱۲۴۴ ه.ق، به سفارت روس یورش بردند تا «گریبایدوف» - وزیر مختار روس - را از برخى خلافکارى و اجحاف هایى که بر شیعیان روا مى داشت، برحذر دارند.
  
−
آيت الله شيخ حسن سعيد در زمره عالمان سخت كوش و دانشوران دردشناسى است كه عمر بابركت خود را وقف تحصيل [[علم]] و [[معرفت]]، گسترش [[دين]] و دفاع از حريم تشيع كرد. او عطش انسان هاى تشنه [[حق]] را كه در اقصى  نقاط عالم بودند، به خوبى درك مى كرد. با وجود كسالتى كه چندين سال متوالى دامنگيرش بود، مشكلات جهان اسلام را به خوبى احساس مى كرد.
+
==تحصیل و اساتید==
 +
حسن سعید تحصیلات دوران نوجوانى را زیر نظر پدر عالمش گذراند. او با توصیه پدر و بر حسب ذوق درونى و استعداد ذاتى، علوم مقدماتى را در [[حوزه علمیه قم]] و [[تهران]] آموخت.<ref> مقدمه کتاب شناخت قرآن به قلم محمود سعید تهرانى (فرزند آیت الله سعید).</ref> آنگاه راهى حوزه مقدسه [[نجف]] اشرف شد و از محضر علماى این حوزه نیز بهره برد. برخی از اساتید او عبارتند از:
  
−
ناملايماتى كه به خواسته صورت هاى گوناگون براى امت بپا شيعه بروز مى يافت، قلب بيمارش را در فشارى جانكاه قرار مى داد، خود مى گفت: «آن چه كه گه گاهى به گوشم مى رسد و مطالبى را كه از خارج و داخل، بر حسب اتفاق، آگاهى پيدا مى كنم همه دست به دست مى دهند و قلب مجروح مرا آزار داده و راحتى را از من سلب مى كنند گويى در ميان آتش مى سوزم و چاره اى جز دريدن نيست. تنها ياد خداست كه در تمام موارد پشتيبان و نگهبان است و نيرو مى بخشد»(1).
+
*آیت الله [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]] (۱۳۰۶-۱۳۹۰ ه.ق): آیت الله حکیم افرادى را که همچون حسن سعید استعداد نویسندگى داشتند، تشویق مى کرد و بر مقدارى از مجلات مهم اسلامى (اضواء رسالة الاسلام، الایمان) و نیز جزواتى تحت عنوان «من هدى النجف» اشراف و نظارت داشت.<ref>درباره این شخصیت بنگرید به کتاب سید محسن حکیم مرزبان حوزه نورى (از سرى دیدار با ابرار)، عباس عبیرى و نیز مجله نور علم شماره مسلسل ۲۴، مجله فرهنگ شماره ۲ و ۳.</ref>
  
−
او نسبت به امور مسلمين احساس مسئوليت مى كرد. لحظه اى از دفاع، نسبت به مقدسات و شعائر مذهبى و مسئله ولايت غافل نماند و شايد بتوان زندگى و [[مرگ]] او را در عبارت «عاش سعيدا و مات سعيدا» خلاصه كرد. آيت  الله حسن سعيد همواره به نيازهاى فرهنگى و اجتماعى زمانى كه در آن مى زيست، توجه داشت و مصداق سخن [[امام صادق]] علیه السلام بود كه مى فرمايد: «العالم بزمانه لاتهجم عليه  اللوابس» همت او بر اين بود كه در انديشه هاى التقاطى غريقى را نجات دهد و در اين مسير رنج فراوانى تحمل كرد و بارها تحسين علما و اهل پژوهش را، به خاطر سخنرانى ها و نوشته هاى آموزنده اش برانگيخت.
+
*آیت الله حسین حلى (۱۳۰۹-۱۳۹۴ ه.ق): وى فقیهى اصولى، عالمى ادیب و مورخى بصیر بشمار مى رفت و احاطه اى وافر به تاریخ، ادب و لغت داشت. از آثارش «اخذالاجرة على  الواجب» را مى توان نام برد.<ref> گنجینه دانشمندان، ج ۷، ص ۲۸۰.</ref> آیت الله سعید تقریرات او را تحت عنوان «شرح مکاسب» به رشته تحریر درآورد.<ref>وصیت من، مجموعه وصایاى آیت الله حاج شیخ حسن سعید، تهیه و تنظیم مؤسسه تحقیقاتى فرهنگى جلیل، ص ۱۵.</ref> آیت الله حسین حلى در تقریظى که بر این اثر نگاشته، از او به عنوان عالم محقق و مورد وثوق و خودش نام قرةالعین برد.<ref> تصویر من، دستخط این تقریظ در آخر کتاب احوال و آثار حضرت آیت الله سعید آمده است.</ref>
  
−
'''اجداد و خاندان '''
+
*آیت الله [[سید ابوالقاسم خویی]] (۱۳۱۷-۱۴۱۳ ه.ق): این فقیه بزرگوار متجاوز از نیم قرن به تلاش علمى در عرصه [[فقه]] مشغول بود و هزاران عالم و مدرس را تربیت کرد.<ref> یادنامه حضرت آیت الله خویى، مجله نور علم، ش ۴۷، جمله تاریخ و فرهنگ معاصر، ش ۵.</ref>
  
−
جد وى، ميرزا مسيح مجتهد تهرانى استرآبادى (1193-1263 ه.ق) با مجاهدتى توان فرسا در زمره كاروان فقاهت قرار گرفت و گروه زيادى از شيعيان نقاط شمالى، غربى و مركزى ايران او را به عنوان مرجع خويش پذيرفتند. ميرزا مسيح ضمن آن كه راهنماى مسايل دينى و [[احكام]] شرعى و گشاينده گره هاى اجتماعى جامعه بود، چون احساس كرد «ديو سلطه» مى خواهد فرشته عزت شيعيان را در چنگال خود نابود كند، رهبرى قيام پرخروش را به دوش گرفت و بر عليه سياستمداران روس در جامعه ستم زده عصر قاجاريه بپاخاست.  
+
ذکاوت و نبوغ علمى شیخ سعید تهرانی او را مورد توجه و علاقه اساتید خود و علماى طراز اول حوزه [[نجف]] قرار داد و پس از اتمام تحصیلات به [[تهران]] بازگشت.
  
−
بنا به توصيه وى مردم تهران در [[شعبان]] 1244 ه.ق، به سفارت روس يورش بردند تا «گريبايدوف» - وزير مختار روس - را از برخى خلاف كارى و اجحاف هايى كه بر شيعيان روا مى داشت، برحذر دارند. در اين ماجرا عده اى از مردم به شهادت رسيدند. «گريبايدوف» و مقدارى از همراهان او نيز به هلاكت رسيدند. البته ميرزا مسيح فرمان به كشتن كسى را نداده بود بلكه رفتار ناهنجار وزير مختار چنين حادثه اى را پديد آورد.(2)
+
==فعالیت‌هاى فرهنگى==
  
−
فضل و كمال اين مرجع عاليقدر و مجتهد مبارز، از طريق يكى از فرزندانش، ميرزا ابوالحسن ادامه يافت و از او به حاج «ميرزا آقا بزرگ» و پس از وى به حاج ميرزا عبدالله تهرانى، پدر آيت الله حسن سعيد، منتقل شد.(3)
+
'''تأسیس کتابخانه چهل‌ستون:'''
  
−
آيت الله حاج ميرزا عبدالله، از علماى طراز اول تهران، به سال 1305 ه.ق، در اين ديار ديده به جهان گشود و مدتى در تهران نزد علمايى چون؛ شيخ على نورى، ميرزا سيد محمد تنكابنى، حاج ميرزا مسيح طالقانى، ميرزا هاشم شفتى، حاج آقا بزرگ ساوجى و آقا شيخ باقر معزالدوله به تحصيل علوم دينى پرداخت.  
+
آیت الله حسن سعید تهرانی در سال ۱۳۸۰ ه.ق، اقدام به تأسیس کتابخانه چهل‌ستون [[مسجد جامع]] تهران کرد. بخش اول ساختمان این کتابخانه در سال ۱۳۸۶ ه.ق تکمیل شد و اینک با داشتن بیش از چهل هزار جلد کتاب و نیز گنجینه عظیمى از [[قرآن کریم]]، یکى از ذخایر بسیار نفیس و گرانبهاى کتب اسلامى در این سرزمین بشمار مى رود.<ref>گفتگوى فصلنامه بینات با آیت الله حسن سعید، سال اول، شماره سوم، پاییز ۱۳۷۳.</ref>
  
−
در سال 1330 ه.ق، در بازگشت از [[مكه]] به [[نجف]] اشرف رفت و در آن سامان از محضر آيات عظام نائينى، شريعت، آقا ضياء الدين عراقى و سيد احمد كربلايى استفاده كرد و در سال 1333 ه.ق، به تهران بازگشت. بعد از ارتحال پدرش چند سالى امامت مسجد جامع تهران را به عهده گرفت و در سال 1342 ه.ق كه مراجع عاليقدر [[شيعه]] از عراق به ايران تبعيد شدند، او به استقبال شتافت و همراه آنان به قم آمد.  
+
آیت الله حسن سعید وقتى از نجف به تهران بازگشت، مدرسه اى در کنار مسجد بنا کرد که از سال ۱۳۸۶ ه.ق دوره هاى تحصیل در آن آغاز شد. او از بهترین مدرسان [[تهران]] و [[قم]] و اساتیدى چون حاج آقا نقوى و آیت الله [[سبحانی تبریزی، جعفر|جعفر سبحانى]] دعوت کرد تا طلاب جوان و نیروهاى دانشگاهى را با مبانى [[اسلام]] آشنا کنند.
  
−
در اين شهر مقدس در مكتب آيت الله حائرى و آيت الله حاج شيخ ابوالقاسم كبير حاضر شد. به سال 1356 ه.ق و پس از رحلت آيت الله حائرى، به تهران بازگشت و تا آخرين سال حيات، سال 1391 ه.ق، به اقامه [[نماز جماعت]]، تدريس و انجام وظايف دينى، شرعى و اجتماعى پرداخت. ميرزا عبدالله در عرصه سياسى نيز از خود فعاليت هايى بروز داد. وقتى امام خمينى قدس  سره به تركيه تبعيد شد، تلگرافى به رئيس جمهور اين كشور مخابره كرد و از آن دولت خواست در رعايت احترام و تجليل از مقام امام خمينى نهايت اهتمام را داشته باشد و موجبات خشنودى امت مسلمان و روحانيت را فراهم سازد.(4)
+
براى این که جوانان متوجه نیروى پرقدرت خود گردند، مجله اى تحت عنوان «بررسى جوانان درباره مسائل اسلامى» به راه انداخت که خود جوان ها، خصوصاً طلاب و دانشجویان، با همکارى برخى اساتید به نام خود مقاله تهیه مى کردند. متأسفانه در شماره ششم آن که آیت الله [[شهید مطهری]] نیز مقاله عالمانه اى مرقوم داشته بود، مجله توقیف شد و از آن پس انتشار نیافت.<ref>چشمه روشن، على مسجد جامعى، ص ۱۲.
 +
</ref>
 +
استاد شهید مطهرى مى نویسد: «من این ابتکار جناب آقاى سعید را که با وارد کردن جوانان در بررسى مسایل اسلامى گام مثبت و مفیدى در راه نشر تعالیم اسلامى برداشته اند، به معظم له تبریک مى گویم...».<ref>همان مأخذ، ص ۱۴.</ref>
  
−
جنازه حاج ميرزا عبدالله تهرانى، پس از فوت به سال 1350 ه.ش به شهر رى حمل شد و به امانت به خاك سپرده شد. وى كتاب هاى كتابخانه اش را وقف كتابخانه چهل ستون مسجد جامع تهران كرد(5) و آثارى چون؛ حاشيه بر مكاسب، هفت رساله در مبداء، [[معاد]]، جمع كتاب و سنت و عقل و [[تفسير]]، اصول فلسفه و سنن النبى از او برجاى ماند.(6) از حاج ميرزا عبدالله چهار پسر و دو دختر باقى ماند كه آيت الله حسن سعيد به كسوت روحانيت درآمد و فعاليت علمى تبليغى پدر را پى گرفت.(7)
+
'''گنجینه قرآنى:'''
  
−
'''تحصيلات '''
+
آیت الله سعید براى مقابله با حربه مخالفان که موضوع [[تحریف قرآن|تحریف قرآن]] را به [[شیعه]] نسبت دادند، نسخه هایى از تمام [[قرآن]] هاى موجود در [[ایران]]، [[پاکستان|پاکستان]]، هندوستان، کشورهاى عربى و اروپایى و با ترجمه هاى گوناگون فارسى، اردو، انگلیسى، فرانسه، آلمانى و... را جمع آورى کرد و گنجینه قرآنى تشکیل داد. در این مجموعه حدود هزار نسخه [[قرآن کریم]] از سراسر دنیا جمع آورى شد که برخى از آنها [[نسخه خطی|نسخه خطى]] است. در این گنجینه اولین قرآن چاپ شده در ایران، اولین قرآن به طبع رسیده در جهان، قرآن علی بن هلال معروف به [[ابن بواب]]، قرآن چاپ بمبئى که تمامى سطور آن در همه صفحات با حرف الف شروع شده است، نگهدارى مى شود.
  
−
آيت الله حسن سعيد به سال 1338 ه.ق (1298 ه.ش) ديده به جهان گشود. دوران كودكى و نوجوانى را زير نظر پدرش گذراند. او با توصيه پدر و بر حسب ذوق درونى و استعداد ذاتى، علوم مقدماتى را در حوزه هاى علميه قم و تهران آموخت.(8) آنگاه راهى حوزه مقدسه [[نجف]] اشرف شد و از محضر علماى اين حوزه نيز بهره برد. اساتيد وى عبارتند از:
+
همچنین نیمى از کتاب هاى کتابخانه چهل ستون مسجد جامع به [[تفسیر]] و [[علوم قرآن|علوم قرآنى]] اختصاص دارد. یکى از محصولات پرفایده این جایگاه، تهیه «دائرة المعارف قرآن کریم» است که در آن آثار [[شیعه]]، کتاب هاى قرآنى و مقالات دینى نشریافته و در دوازده جلد گرد آمده است.<ref>احوال و آثار حضرت آیت الله سعید، ص ۱۰.</ref> در ایام غدیر، از چهاردهم [[ذى  الحجه]] تا روز [[عید غدیر|عید غدیر]]، تمامى قرآن  ها با شناسنامه روى میز قرار داده مى شوند تا علاقه مندان از نزدیک با این مجموعه گران سنگ آشنا شوند. همچنین قرآن حامد که مورد توجه بلاد اسلامى است، با قطع جیبى به مناسبت اعیاد بزرگ اسلامى در چهارده شکل براى جوامع اسلامى، به عنوان هدیه، ارسال شده است.<ref>فصلنامه بینات، سال اول، شماره سوم، گفتگو با آیت الله حسن سعید.</ref>
  
−
* 1- آيت الله سيد محسن حكيم (1306-1390 ه.ق):
+
'''دفاع از مکتب اهل بیت:'''
  
−
اين شخيصت برجسته جهان تشيع از شاگردان مرحوم سيد محمدكاظم يزدى، ميرزاى نائينى، آقا ضياء الدين عراقى و سيد ابوتراب خوانسارى است و نسب شريفش با سى واسطه به حضرت [[امام على]] علیه السلام مى رسد. آيت الله حكيم افرادى را كه همچون حسن سعيد استعداد نويسندگى داشتند، تشويق مى كرد و بر مقدارى از مجلات مهم اسلامى (اضواء رسالة الاسلام، الايمان) و نيز جزواتى تحت عنوان (من هدى النجف) اشراف و نظارت داشت.(9)
+
آیت الله سعید تهرانی علاقه و ارادت عجیبى به [[ائمه اطهار|ائمه معصومین]] علیهم السلام و به مقام مقدس [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت ولی عصر]] عجل الله تعالی فرجه الشریف داشت. او مى کوشید مردم را به مسایل [[ولایت]] و فرهنگ ائمه علاقه مند سازد و بدون هیچ ادعایى براى احقاق حقوق [[اهل  بیت]] علیهم السلام با اغلب علماى [[اهل سنت]] مکاتبه داشت. خود به تنهایى یک دارالتقریب بود و هنر نویسندگى را به عنوان وسیله اى براى بیان حقایق و نشر فضایل خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام، به خدمت گرفت و تا آخرین لحظه به این برنامه التزام داشت. مى گفت: «شاید خدا خواسته که در این برهه از زمان یادداشت هایى سودمند به یادگار بگذارم و در پیشرفت مکتب [[تشیع]] و آثار ستارگان درخشان آسمان امامت بدون سر و صدا کارى انجام دهم. امیدوارم خداى متعال تا آخرین لحظه حیات این توفیق را از من نگیرد و در راه نشر معارف این خاندان جان دهم و خدمتگزارى باشم که در حال انجام وظیفه جان تسلیم نموده و به لقاء حق پیوسته است».  
  
−
* 2- آيت الله العظمى سيد ابوالقاسم خويى (1317-1413 ه.ق):
+
او کمال مطلوب را در خدمت به [[قرآن]] و [[اهل  بیت]] مى دانست و با کسالت و دست هاى لرزانى که حتى استکان چاى را به زحمت نگه مى داشت، مى کوشید پایه های فرهنگ اهل  بیت را استوار و برافراشته نگاه دارد.<ref>این نامه را آیت الله سعید در ۱۳ رجب سال ۱۴۱۴ ه.ق نگاشته است.</ref>
  
−
اين فقيه بزرگوار متجاوز از نيم قرن به تلاش علمى در عرصه [[فقه]] مشغول بود و هزاران عالم و مدرس را تربيت كرد. آثار ممتاز وى در فقه، [[اصول]]، [[رجال]] و تفسير همواره مورد استفاده علماى اعلام و حوزه هاى علميه بوده و خواهد بود.(10)
+
در سال ۱۳۹۶ ه.ق (مطابق سال ۱۹۷۶ م) وزارت معارف کشور [[عربستان|عربستان سعودى]] کتابى به نام «التاریخ» براى تدریس در دبیرستان هاى آن کشور چاپ و منتشر کرد که ضمن آن مذهب [[شیعه]] در ردیف مذاهب [[شرک|شرک]] قلمداد شده بود. از جمله شخصیت هاى شیعه که علیه انتشار این گونه مطالب به مبارزه اى پیگیر در سطح جهان اسلام پرداخت، آیت الله حسن سعید بود که علاوه بر ترتیب دادن اجتماعى در مسجد جامع [[تهران]] (سال ۱۳۵۶ ه.ش) و ارسال نامه هایى براى دولت و رجال وقت [[ایران|ایران]]، مبارزه را به خارج از کشور کشانید و با نوشتن نامه هایى مکرر به مراجع [[نجف]] و مجلس اعلاى شیعیان [[لبنان]] و رئیس جامع الازهر و اعلام رونوشت این نامه به دولت و سفارتخانه عربستان، قاطعانه جمع آورى کتاب مذکور و منبع تکرار انتشار این  گونه مطالب را خواستار شد و چون آیت الله حسن سعید در این ارتباط نامه اى به [[امام موسی صدر|امام موسى  صدر]] نوشته بود تا ایشان با اقتدارى که دارد، مانع این روند ضد شیعه گردد، امام موسى  صدر با مقامات عربستان مذاکره کرد و آنان دستور صریح براى جلوگیرى از طبع مجدد کتاب -مگر با تصحیح- را صادر کردند.<ref> دائرة المعارف قرآن کریم، حسن سعید، ج ۷، ص ۱۵.</ref>
  
−
* 3- آيت الله حسين بن على  بن حسين حلى (1309-1394 ه.ق):
+
آیت الله سعید هنوز از مبارزه با این کتاب ضدشیعه فارغ نشده بود که کتاب دیگرى به نام «منکرة التوحید» براى تدریس در کلاس هاى دوره دوم مدارس متوسطه، در کشور [[مصر]] چاپ و توزیع شد و مؤلف آن کتاب ضمن بحث پیرامون تشیع اهانت هاى وارده در کتاب «التاریخ» را تکرار کرد. سرانجام پس از مکاتبات و مباحثات پى گیر شیخ عبدالحلیم محمود، رئیس جامع الازهر، وعده اصلاح کتاب یاد شده را داد.<ref>متن دستخط امام موسى صدر خطاب به آیت الله حسن سعید در ص ۵۱-۵۲ کتاب احوال و آثار حضرت آیت الله سعید آورده است.</ref>
  
−
وى فقيهى اصولى، عالمى اديب و مورخى بصير بشمار مى رفت و احاطه اى وافر به تاريخ، ادب و لغت داشت، از آثارش «اخذالاجرة على  الواجب» را مى توان نام برد.(11) آيت الله سعيد تقريرات او را تحت عنوان «شرح مكاسب» به رشته تحرير درآورد.(12)
 
  
−
آيت الله حسين حلى در تقريظى كه بر اين اثر نگاشته، از او به عنوان عالم محقق و مورد وثوق و خودش نام قرةالعين برد.(13) ذكاوت و نبوغ علمى آيت الله سعيد او را مورد نظر و علاقه اساتيد خود و علماى طراز اول حوزه [[نجف]] قرار داد و پس از اتمام تحصيلات به تهران بازگشت.
+
==آثار و تألیفات==
  
−
'''تلاش هاى فرهنگى '''
+
سخت کوشى در راه مطالعه و افزایش دانش، آشنایى با نظرات مشاهیر و آگاهى از نظرات دینى و [[فلسفه|فلسفى]] دیگر مسلمان هاى جهان از خصوصیات بارز آیت الله سعید تهرانی بود. وى از ۲۳ سالگى به تحقیق و تألیف روى آورد<ref>همان، ص ۳۵.</ref>
 +
و حتى در بستر بیمارى دست از کار و تلاش برنداشت و در مدت چهل ماه، با وجود بیمارى چشم، کتابى تحت عنوان «اسلام از دیدگاه قرآن و عترت» به نگارش درآورد.<ref>همان، ص ۱۰.</ref>
  
−
آيت الله حسن سعيد در سال 1380 ه.ق، اقدام به تأسيس كتابخانه چهل  ستون مسجد جامع تهران كرد. بخش اول ساختمان اين كتابخانه در سال 1386 ه.ق تكميل شد و اينك با داشتن بيش از چهل هزار جلد كتاب و نيز گنجينه عظيمى از [[قرآن كريم]]، يكى از ذخاير بسيار نفيس و گرانبهاى كتب اسلامى در اين سرزمين بشمار مى رود. امروزه ارسال كتاب به ديگر نقاط ايران و برخى كشورهاى جهان به زبان هاى گوناگون، از ديگر فعاليت هاى مهم اين كتابخانه است.(14)
+
آیت الله حسن سعید بیش از چهل کتاب و مقاله در باب معارف اسلامى، [[قرآن]] و [[اهل بیت]]، به زبان عربى و فارسى نوشت. فهرست اهم آثار وى به شرح ذیل است:
 +
[[پرونده:Rasool.jpg|بندانگشتی|الرسول یدعوکم - یکی از آثار آیت الله سعید تهرانی]]
  
−
آيت الله حسن سعيد وقتى از نجف به تهران بازگشت، براى جلوگيرى از تبليغات مسموم كه مغزهاى جوانان را در زمان رژيم طاغوت به سوى خود جلب مى كرد، مدرسه اى در كنار مسجد بنا كرد كه از سال 1386 ه.ق دوره هاى تحصيل در آن آغاز شد. او از بهترين مدرسان [[تهران]] و [[قم]] و اساتيدى چون حاج آقا نقوى و آيت الله سبحانى دعوت كرد تا طلاب جوان و نيروهاى دانشگاهى را با مبانى [[اسلام]] آشنا كنند.
+
#اصول فقه (تقریرات بحث [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویى]])؛
 +
#دماء ثلاثه (تقریرات بحث شیخ حسین حلى)؛
 +
#الرسول و الشیعه؛
 +
#موسوعة المکاسب؛
 +
#شیعتنا؛
 +
#الرسول یحدّثنا؛
 +
#الى علماء الاسلام؛
 +
#الرسول یدعوکم؛
 +
#رسالة فى الولایة ولاضرر؛
 +
#محاضرة حول الامام المهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف؛
 +
#[[حضرت فاطمه]] دژ شکست  ناپذیر وحى؛
 +
#[[امام حسین]] علیه السلام از دیدگاه وحى؛
 +
#همه در انتظار اویند؛
 +
#حکومت از دیدگاه قرآن و عترت؛
 +
#[[امام مهدی]] عجل الله تعالی فرجه الشریف، راهگشاى عالم غیب؛
 +
#شرح قصیده بُرده؛
 +
#در مکتب امام حسین علیه السلام؛
 +
#در مکتب [[امام حسن علیه السلام|امام حسن مجتبى]] علیه السلام؛
 +
#اصول دین؛
 +
#ولایت فقیه؛
 +
#شناخت شیعه؛
 +
#نمودارى از حکومت [[امام على]] علیه السلام؛
 +
#پیک [[رمضان]]؛
 +
#نگهبان مکتب توحید (کتابنامه [[امام مهدی]] علیه السلام)؛
 +
#دائرة المعارف [[قرآن کریم]] در دوازده مجلد؛
 +
#اسلام از دیدگاه قرآن و عترت؛
 +
#شناخت قرآن (گزیده مقالات درباره قرآن کریم)؛
 +
#افکار پریشان یا مقالات سعید؛
 +
#ترجمه نورالابرار من حکم امیرالمؤمنین علیه السلام؛
 +
#حیات یابى (ترجمه احیاءالمیت به فضایل اهل البیت)؛
 +
#ما با خدا کار داریم؛
 +
#سیره رسول الله صلی الله علیه و آله، سنت الهى است؛
 +
#غدیر پیوند ناگسستنى رسالت و امامت؛
 +
#مبعث بیانگر رسالت و امامت در مکتب تشیع؛
 +
#مسئولیت؛
 +
#خدا و اولى الامر؛
 +
#نگهبان مکتب ما؛
 +
#الفقه فى تشریعه و تبیینه و استنباطه؛
 +
#مالکیت الاراضى؛
 +
#پیغمبر با شما سخن مى گوید؛
 +
#على از دیدگاه وحى؛
 +
#امامت و ولایت از نظر [[امام رضا علیه السلام|على بن موسى الرضا]] علیه السلام؛
 +
#[[امام صادق]] علیه السلام؛
 +
#پیام [[امام حسن عسکری]] علیه السلام.<ref>در این مورد بنگرید به ص ۵۴، مأخذ قبل و نیز ص ۴۸-۴۹ کتاب چشمه روشن.
 +
</ref>
  
−
آيت الله سعيد با طلاب و دانشجويان چون پدرى دلسوز رفتار مى كرد و اگر مايه اى از ذوق و علاقه در شاگردان مى يافت، آنان را تشويق مى كرد و براى شكوفايى استعداد مشتاقان علم و معرفت آنان را به كوشش افزونتر، از راه برگزارى مسابقات علمى به مقاله نويسى تشويق مى نمود و با اعطاى جوايز ارزنده برندگان دلگرمشان مى ساخت.
+
==وفات==
  
−
براى اين كه جوانان متوجه نيروى پرقدرت خود گردند، مجله اى تحت عنوان «بررسى جوانان درباره مسائل اسلامى» به راه انداخت كه خود جوان ها، خصوصاً طلاب و دانشجويان، با همكارى برخى اساتيد به نام خود مقاله تهيه مى كردند. متأسفانه در شماره ششم آن كه آيت الله [[شهيد مطهرى]] نيز مقاله عالمانه اى مرقوم داشته بود، مجله توقيف شد و از آن پس انتشار نيافت.(15)
+
سرانجام مرحوم آیت الله حسن سعید تهرانی پس از عمرى مجاهدت بى دریغ در مسیر نشر فرهنگ [[تشیع]]، در ۱۸ [[شعبان]] المعظم ۱۴۱۶ ه.ق (۱۳۷۴ ش)، پس از تحمل بیمارى به دیدار معبود شتافت. پیکرش پس از [[تشییع جنازه|تشیعى]] شکوهمند در [[تهران]] و [[قم]]، در مزار شیخان قم (کنار مقبره [[میرزای قمی|میرزاى قمى]]) به خاک سپرده شد.
  
−
استاد شهيد مطهرى مى نويسد: «من اين ابتكار جناب آقاى سعيد را كه با وارد كردن جوانان در بررسى مسايل اسلامى گام مثبت و مفيدى در راه نشر تعاليم اسلامى برداشته اند، به معظم  له تبريك مى گويم...».(16)
+
==پانویس==
 +
<references />
  
−
آيت الله مكارم شيرازى مى گويد: «به اعتقاد من تأسيس كتابخانه تنها يكى از كارهاى ايشان و تقريباً بهانه اى براى گسترش فعاليت هاى فرهنگى بود. يادم نمى رود در اين مكان و در زمان طاغوت، كلاس هاى درس آبرومندى براى نسل جوان كه آن روزگار به شدت در معرض خطر بود، تشكيل مى شد، حتى خود من در بعضى از آن جلسات شركت و مطالبى ايراد مى كردم. كلاس هاى درس و ارتباط گسترده نسل جوان با كتابخانه ايشان از ساليان دراز پيش از انقلاب اسلامى و بدون مبالغه آن  چنان چشمگير و قابل ملاحظه است كه نمى توان به سادگى از كنارش گذشت».(17)
+
==منابع==
  
−
به موازات تلاش هاى ارزنده مذكور ايشان متوجه اين واقعيت شد كه بايد جوانان خارج از كشور را نيز به [[معارف اسلامى]] آشنا ساخت تا با سرمايه اى معنوى به كشور بازگردند. براى رسيدن به اين مقصود كتاب هايى تأليف و چاپ كرد و آن چه ديگران بر ضداسلام گفته يا نوشته بودند با منطقى مستدل و سخنانى متين جواب داده شد. انتشار وسيع و گسترده مسائل اسلامى به صورت نشريات متعدد و به زبان هاى مختلف براى كشورهاى آسيايى، آفريقايى، اروپايى و خاور دور در جهت ارائه سيماى تشيع به جهانيان، از كوشش هاى وى در اين راستا بود كه با استقبال بى حد روبرو شد.(18)
+
*غلامرضا گلى زواره، [[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد ۵.
  
−
'''بر ساحل قرآن و عترت '''
+
==آرشیو عکس و تصویر==
−
 
+
<gallery mode="packed" heights="170">
−
آيت الله سعيد براى مقابله با حريه مخالفان كه موضوع تحريف [[قرآن]] را به [[شيعه]] نسبت دادند، نسخه هايى از تمام قرآن هاى موجود در ايران، پاكستان، هندوستان، كشورهاى عربى و اروپايى و با ترجمه هاى گوناگون فارسى، اردو، انگليسى، فرانسه، آلمانى و... را جمع آورى كرد و گنجينه قرآنى تشكيل داد. در اين مجموعه حدود هزار نسخه [[قرآن كريم]] از سراسر دنيا جمع آورى شد كه برخى از آن ها خطى است. در اين گنجينه اولين قرآن چاپ شده در ايران، اولين قرآن به طبع رسيده در جهان، قرآن على  بن هلال معروف به ابن بواب، قرآن چاپ بمبئى كه تمامى سطور آن در همه صفحات با حرف الف شروع شده است، نگهدارى مى شود.
+
پرونده:تهرانی (12).jpg|حسن سعید تهرانی در نوجوانی
−
 
+
پرونده:تهرانی (10).jpg|حسن سعید تهرانی در جوانی
−
همچنين نيمى از كتاب هاى كتابخانه چهل  ستون مسجد جامع به [[تفسير]] و علوم قرآنى اختصاص دارد. يكى از محصولات پرفايده اين جايگاه، تهيه «دائرة المعارف قرآن كريم» است كه در آن آثار [[شيعه]]، كتاب هاى قرآنى و مقالات دينى نشريافته و در دوازده جلد گرد آمده است.(19) در ايام غدير، از چهاردهم [[ذى  الحجه]] تا روز عيد غدير، تمامى قرآن  ها با شناسنامه روى ميز قرار داده مى شوند تا علاقه مندان از نزديك با اين مجموعه گران سنگ آشنا شوند. همچنين قرآن حامد كه مورد توجه بلاد اسلامى است، با قطع جيبى به مناسبت اعياد بزرگ اسلامى در چهارده شكل براى جوامع اسلامى، به عنوان هديه، ارسال شده است.(20)
+
پرونده:تهرانی (2).jpg|alt=آیت الله تهرانی در کنار پدر در جوانی|از راست: مصطفی مسجد جامعی، عبدالله حسن تهرانی و حسن سعید تهرانی
−
 
+
پرونده:تهرانی00.jpg|علی فلسفی و حسن سعید تهرانی
−
مرحوم آيت الله سعيد همراه با [[قرآن]] [[نهج  البلاغه]] را مورد بررسى قرار داد و بسيارى از مسائل بنيادى اجتماعى و سياسى و فرهنگى مورد نياز جامعه و جوانان را از آن استخراج كرد. او به مناسبت چهاردهمين قرن ولادت [[امیرالمومنین]] علیه السلام نامه اى همراه با ترجمه انگليسى نهج  البلاغه، به جوامع فرهنگى غرب ارسال كرد و در آن خاطر نشان ساخت كه اين كتاب از بهترين دست  آوردهايى است كه از عالم [[وحى]] گرفته شده و پيشوايى الهى آن را به عنوان دروس انسان  ساز مكتب تشيع به جامعه بشريت ارزانى داشته است.(21)
+
پرونده:تهرانى 1.jpg|از راست: ناشناس، [[محمدتقی فلسفی]]، حسن سعيد تهرانى و مصطفی مسجد جامعی
−
 
+
پرونده:تهرانی (5).jpg|عبدالله سعید تهرانی مشهور به چهلستونی و حسن سعید تهرانی
−
آيت الله سعيد علاقه و ارادت عجيبى به ائمه معصومين علیهم السلام و به مقام مقدس ولايت امر حضرت ولى  عصر عجل الله تعالی فرجه شریف داشت. او مى كوشيد مردم را به مسايل ولايت و فرهنگ ائمه علاقه مند سازد و بدون هيچ ادعايى براى احقاق حقوق [[اهل  بيت]] علیهم السلام با اغلب علماى [[اهل سنت]] مكاتبه داشت. خود به تنهايى يك دارالتقريب بود و هنر نويسندگى را به عنوان وسيله اى براى بيان حقايق و نشر فضايل خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام، به خدمت گرفت و تا آخرين لحظه به اين برنامه التزام داشت.
+
پرونده:تهرانی (3).jpg|از راست: شهید [[شهید بهشتی|سید محمد بهشتی]]، سید عبدالحمید مولانا، مصطفی مسجد جامعی، [[امام خمینی|سید روح الله خمینی]]، [[سید علی حسینی خامنه ای]]، حسن سعید تهرانی و ناشناس
−
 
+
پرونده:تهرانی (7).jpg|حسن سعید تهرانی
−
مى گفت: «شايد خدا خواسته كه در اين برهه از زمان يادداشت هايى سودمند به يادگار بگذارم و در پيشرفت مكتب تشيع و آثار ستارگان درخشان آسمان امامت بدون سر و صدا كارى انجام دهم. اميدوارم خداى متعال تا آخرين لحظه حيات اين توفيق را از من نگيرد و در راه نشر معارف اين خاندان جان دهم و خدمتگزارى باشم كه در حال انجام وظيفه جان تسليم نموده و به لقاء [[حق]] پيوسته است. او كمال مطلوب را در خدمت به [[قرآن]] و [[اهل  بيت]] مى دانست و با كسالت و دست هاى لرزانى كه حتى استكان چاى را به زحمت نگه مى داشت، مى كوشيد پايه ها و ستون هاى فرهنگ اهل  بيت را استوار و برافراشته نگاه دارد.(22)
+
پرونده:تهرانی0.jpg|ردیف جلو از راست: ناشناس، حسن سعید تهرانی، [[سید احمد خوانساری|سید احمد موسوی خوانساری]]، مصطفی مسجد جامعی و نصرالله شاه آبادی
−
 
+
پرونده:تهرانی (6).jpg|حسن سعید تهرانی و محمدباقر آشتیانی
−
او يك لحظه از دفاع نسبت به ولايت و شعائر مذهبى غافل نماند و كتاب هاى بسيارى در مناقب و فضائل اهل بيت علیهم السلام از گوشه و كنار جهان فراهم كرد. در مجالس عزاى اين خاندان شركت مى كرد و در ايام عاشورا و ساير مناسبت هاى سوگ ائمه و نيز اعياد اسلامى در منزل، كتابخانه و مدرسه مجلس سوگوارى يا جشن برپا مى نمود.(23)
+
پرونده:تهرانی (1).jpg|حسن سعید تهرانی در راهپیمایی انقلاب
−
 
+
پرونده:حایری (3).jpg|از راست تکیه به دیوار: احمد مجتهدی تهرانی، [[مهدی حائری تهرانی|مهدى حائرى تهرانى]]، ناشناس، ناشناس، حسن سعید تهرانی، ناشناس و [[محمدتقی فلسفی]]
−
'''تحقيقات ارزشمند'''
+
پرونده:مرعشی (14).jpg|از راست: سید محمدعلی سبط الشیخ، [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی]] و حسن سعید تهرانی
−
 
+
پرونده:تهرانی (4).jpg|از راست: سید محمد ضیاءآبادی، حسن سعید تهرانی و ناشناس
−
سخت كوشى در راه مطالعه و افزايش دانش، آشنايى با نظرات مشاهير و آگاهى از نظرات دينى و فلسفى ديگر مسلمان هاى جهان از خصوصيات بارز آيت الله سعيد بود. وى از بيست  و سه سالگى به تحقيق و تأليف روى آورد.(24)
+
پرونده:تهرانی (8).jpg|حسن سعید تهرانی
−
 
+
پرونده:تهرانی (9).jpg|قبر حسن سعید تهرانی
−
بهترين زمان عمرش را صرف نگارش مقاله و كتاب كرد. در نوشتن بسيار سريع بود و زياد زحمت مى كشيد. از هر كس كه در موضوع مورد تحقيق وى اطلاعاتى داشت، استمداد مى طلبيد؛ حتى در بستر بيمارى دست از كار و تلاش برنداشت و در مدت چهل ماه، با وجود بيمارى چشم، كتابى تحت عنوان «اسلام از ديدگاه [[قرآن]] و عترت» به نگارش درآورد.(25)
+
</gallery>
−
 
+
[[رده:علمای معاصر|سعید تهرانى، حسن]]
−
از نخستين فعاليت هاى وى، مبارزه با انحرافات كسروى بود. كسروى مى خواست با سخنان فريبنده جوانان را اغوا كند. استاد مى فرمود: در رد انحرافات كسروى مقالاتى نوشتم و به استادم، مرحوم علامه محمود شهابى (متوفى 1365 ه.ش) دادم تا بعد از مطالعه دستور چاپ آن ها را صادر فرمايد. ايشان آن مقالات را ديد و آن را در مجله خودشان به نام «ايمان» چاپ نمودند.
+
[[رده:مجتهدین]]
−
 
+
[[رده:مدفونین در قبرستان شیخان]]
−
آن مرحوم آثارى در دفاع از حقيقت دين و مسايل مذهبى انتشار داد و مراقب بود تا اگر كسى در جايى به مذهب حمله كرد يا اشتباهاتى صورت گرفت، به دفاع برخيزد و نابسامانى ها را سامان دهد.(26) از اين كه كتاب هايى ناپسند در برخى نقاط جهان بر عليه شيعه انتشار مى يافت، به شدت ناراحت مى شد، برمى خروشيد و مى گفت: «برماست كه با جان و دل و تمام توان بكوشيم و اين  چنين آثار مخرب را خنثى كنيم و معارف ناب تشيع را به سلامت به دست نسل هاى ديگر و ساير ملل جهان برسانيم».(27)
 
−
 
 
−
در سال 1396 ه.ق (مطابق سال 1976 م) وزارت معارف كشور عربستان سعودى كتابى به نام «التاريخ» براى تدريس در دبيرستان هاى آن كشور چاپ و منتشر كرد كه ضمن آن مذهب [[شيعه]] در رديف مذاهب شرك قلمداد شده بود. از جمله [[شخصیت ها]]ى شيعه كه عليه انتشار اين گونه مطالب به مبارزه اى پيگير در سطح جهان اسلام، آيت الله حسن سعيد بود كه علاوه بر ترتيب دادن اجتماعى در مسجد جامع تهران (سال 1356 ه.ش) و ارسال نامه هايى براى دولت و رجال وقت ايران، مبارزه را به خارج از كشور كشانيد و با نوشتن نامه هايى مكرر به مراجع [[نجف]] و مجلس اعلاى شيعيان لبنان و رئيس جامع الازهر و اعلام رونوشت اين نامه به دولت و سفارتخانه عربستان، قاطعانه جمع آورى كتاب مذكور و منبع تكرار انتشار اين  گونه مطالب را خواستار شد و چون آيت الله حسن سعيد در اين ارتباط نامه اى به امام موسى  صدر نوشته بود تا ايشان با اقتدارى كه دارد. مانع اين روند ضدشيعه گردد، امام موسى  صدر با مقامات عربستان مذاكره كرد و آنان دستور صريح براى جلوگيرى از طبع مجدد كتاب؛ مگر با تصحيح را صادر كردند.(28)
 
−
 
 
−
آيت الله سعيد هنوز از مبارزه با اين كتاب ضدشيعه فارغ نشده بود كه كتاب ديگرى به نام «منكرةالتوحيد» براى تدريس در كلاس هاى دوره دوم مدارس متوسطه، در كشور مصر چاپ و توزيع شد و مؤلف آن كتاب ضمن بحث پيرامون تشيع اهانت هاى وارده در كتاب «التاريخ» را تكرار كرد. سرانجام پس از مكاتبات و مباحثات پى گير شيخ  عبدالحليم محمود، رئيس جامع الازهر، و عده اصلاح كتاب ياد شده را داد.(29)
 
−
 
 
−
آيت الله حسن سعيد بيش از چهل كتاب و مقاله در باب معارف اسلامى، [[قرآن]] و [[اهل بيت]]، به زبان عربى و فارسى نوشته، فهرست اهم آثار وى به شرح ذيل است:
 
−
 
 
−
* 1- تقريرات بحث آيت الله شيخ حسين حلى دماء ثلاثه؛
 
−
 
 
−
* 2- دماء ثلاثه قسمتى از حج (تقريرات بحث آيت الله حكيم)؛
 
−
 
 
−
* 3- اصول فقه تقريرات (بحث آيت الله خويى)؛
 
−
 
 
−
* 4- الرسول والشيعه؛
 
−
 
 
−
* 5- موسوعة المكاسب؛
 
−
 
 
−
* 6- شيعتنا؛
 
−
 
 
−
* 7- الرسول يحدثنا؛
 
−
 
 
−
* 8- الى علماء الاسلام؛
 
−
 
 
−
* 9- الرسول يدعوكم؛
 
−
 
 
−
* 10- رسالة فى  الولاية ولاضرر؛
 
−
 
 
−
* 11- محاضرة حول  الامام  المهدى عجل الله تعالی فرجه شریف؛
 
−
 
 
−
* 12- [[حضرت فاطمه]] دژ شكست  ناپذير وحى ؛
 
−
 
 
−
* 13- [[امام حسين]] علیه السلام از ديدگاه وحى؛
 
−
 
 
−
* 14- همه در انتظار اويند؛
 
−
 
 
−
* 15- حكومت از ديدگاه قرآن و عترت؛
 
−
 
 
−
* 16- [[امام مهدی]] عجل الله تعالی فرجه شریف، راهگشاى عالم غيب؛
 
−
 
 
−
* 17- شرح قصيده بُرده؛
 
−
 
 
−
* 18- در مكتب [[امام حسين]] علیه السلام؛
 
−
 
 
−
* 19- در مكتب [[امام حسن]] مجتبى علیه السلام؛
 
−
 
 
−
* 20- [[اصول دين]]؛
 
−
 
 
−
* 21- [[ولايت فقيه]]؛
 
−
 
 
−
* 22- شناخت شيعه؛
 
−
 
 
−
* 23- نمودارى از حكومت حضرت [[امام على]] علیه السلام؛
 
−
 
 
−
* 24- پيك [[رمضان]]؛
 
−
 
 
−
* 25- نگهبان مكتب توحيد (كتابنامه [[امام مهدی]] علیه السلام)؛
 
−
 
 
−
* 26- دائرة المعارف [[قرآن كريم]] در دوازده مجلد؛
 
−
 
 
−
* 27- اسلام از ديدگاه قرآن و عترت؛
 
−
 
 
−
* 28- شناخت قرآن (گزيده مقالات درباره قرآن كريم)؛
 
−
 
 
−
* 29- افكار پريشان يا مقالات سعيد؛
 
−
 
 
−
* 30- ترجمه نورالابرار من حكم اميرالمؤمنين علیه السلام؛
 
−
 
 
−
* 31- حيات يابى (ترجمه احياالميت به فضايل اهل البيت)؛
 
−
 
 
−
* 32- ما با خدا كار داريم؛
 
−
 
 
−
* 33- سيره رسول  الله صلی الله علیه و آله، سنت الهى است؛
 
−
 
 
−
* 34- غدير پيوند ناگسستنى رسالت و امامت؛
 
−
 
 
−
* 35- مبعث بيانگر رسالت و امامت در مكتب تشيع؛
 
−
 
 
−
* 36- مسئوليت؛
 
−
 
 
−
* 37- خدا و [[اولى الامر]]؛
 
−
 
 
−
* 38- نگهبان مكتب ما؛
 
−
 
 
−
* 39- الفقه فى تشريعه و تبيينه و استنباطه؛
 
−
 
 
−
* 40- مالكيت  الاراضى؛
 
−
 
 
−
* 41- پيغمبر با شما سخن مى گويد؛
 
−
 
 
−
* 42- على از ديدگاه وحى؛
 
−
 
 
−
* 43- امامت و ولايت از نظر على  بن موسى  الرضا علیه السلام؛
 
−
 
 
−
* 44- [[امام صادق]] علیه السلام؛
 
−
 
 
−
* 45- پيام [[امام حسن عسکری]] علیه السلام.(30)
 
−
 
 
−
'''خصوصيات اخلاقى '''
 
−
 
 
−
آيت الله حسن سعيد با [[امام خمينى]] مكاتبات متقابل داشت. امام خمينى در يكى از مكتوبات خود مى فرمايد: خدمت جناب مستطاب عمادالاعلام و حجت الاسلام، آقاى حاج حسن آقاى سعيد دامت افاضاته: به عرص مى رساند، مرقوم شريف واصل، سلامت و سعادت جنابعالى را خواستار است. اين جانب، به حمدالله تعالى مزاجا سلامت، اميد است به بركت ادعيه حضرات اعلام موجبات آسايش روحى نيز فراهم شود. خدمت حضرت آقاى والد و جناب آقاى اخوى سلام مخصوص، موكول به لطف عالى است. والسلام  عليكم. روح  الله  الموسوى  الخمينى.(31)
 
−
 
 
−
حضرت آيت الله  العظمى مرعشى نجفى در مرقومه اى اظهار داشته است: حضرت مستطاب حجت الاسلام والمسلمين آقاى حاج حسن آقا سعيد آيت الله  زاده تهرانى دامت بركاته؛ به عرض عالى مى رساند، اميد است وجود شريف ترين صحت و عافيت بوده باشد. غرض از تصديع آن كه به كمال افسردگى و حزن و اندوه اين عريضه عرض مى شود، امروز صبح دفعا مدرستين مباركتين فيضيه و دارالشفاء را تصرف و طلاب را بيرون كردند و اين بيچاره ها با حال گريه و تأثرات شديد، پراكنده شدند. اجمالاً چنانچه بشود با حضرات آيات تهران و حجج اسلام و علماء اعلام مذاكره بنمائيد كه بلكه فرجى به جهت طلاب قم بشود و بيش از اين مزاحمت ندارم...(32)
 
−
 
 
−
آيت الله  العظمى ميلانى نيز طى نامه اى تأثر خودرا از وضع اسف آور [[عراق]] و فشار به حوزه هاى علميه و [[شيعه]]، در آن كشور اعلام كرده است. آيت  الله حسن سعيد اين عالم باهمت، مكتوباتى براى آيت الله  العظمى گلپايگانى فرستاد و آن مرجع عاليقدر نيز در نامه هايى ايشان را مورد لطف قرار داد. امام موسى صدر در نامه اى كه براى آيت الله حسن سعيد نوشت، از او با عنوان، برادر مكرم و دوست محترم، دانشمند مجاهد و گل بى خار جهان، چراغ محفل گرفتاران و مرهم دل هاى پريشان نام مى برد.(33)
 
−
 
 
−
آيت الله مكارم شيرازى درباره فضايل اخلاقى وى اين گونه اظهار داشته است: يكى از امتيازات اين مرد روحانى كاركردن مخلصانه بود. هيچ گونه تظاهرى نداشت و هميشه به نتيجه عملش مى انديشيد؛ نه به اين كه به نام چه كسى تمام شود و پاى چه كسى در ميان باشد. آيت الله موسوى اردبيلى هم خاطرنشان كرده است: خصيصه بارز اين مرحوم كه خيلى برجسته مى نمود، خدمت به خلق بود و در اين راه هيچ چيز مانع او نمى شد... به هيچ وجه تكبر و خودبينى و منيت نداشت. ويژگى ديگر ايشان كه بسيار جالب مى نمود، ارادت مخلصانه به [[اهل  بيت]] علیهم السلام بود.(34)
 
−
 
 
−
آيت الله صافى ويژگى هاى اخلاقى آيت الله حسن سعيد را چنين وصف كرده است: اخلاق حسنه و وارستگى و فروتنى كه در ايشان به چشم مى خورد، به گونه اى بود كه وقتى اين وارستگى و اخلاق را در ايشان مى ديدند، مجذوب مى شدند و هم به رجال دين و هم به تربيت دينى حسن ظن پيدا مى كردند. در برآوردن حوائج مؤمنان بسيار ساعى بودند. تا مى توانستند به بندگان خدا خدمت مى كردند. مراقب بودند تا اگر كسى در جايى به مذهب حمله كرد و اشتباهاتى صورت گرفت، به دفاع برخيزند و نابسامانى ها را سامان دهند.
 
−
 
 
−
يكى از رموز موفقيت و محبوبيت آيت الله سعيد، داشتن اخلاق الهى، فروتنى و عدم ادعاى او در تلاش هاى گوناگون علمى، فرهنگى و اجتماعى بود. او از مردم دور نبود. در روابط خود با جامعه اسلامى و مردم كوچه و بازار، چنان گرم و صميمى و مهربان رفتار مى كرد كه براى افراد چون برادرى شفيق، مهربان، پدرى عطوف، معلمى غم خوار و اهل سخاوت بود و چنان با مردم صميميت داشت كه آنان بين خود و او فاصله اى احساس نمى كردند.
 
−
 
 
−
حافظه اى «خارق العاده» داشت و تمام مذاكراتى كه با اشخاص مختلف طى ساليانى انجام داده بود، لفظ به لفظ به يادش مانده بود، آن چه بر لطف محضر وى مى افزود. حُسن بيان و تقريرش بود كه اغلب به صورت هنرى خاص جلوه مى كرد، چنان شيرين گفتار بود كه هرگز احدى را از شنيدن گفتار او ملال دست نمى داد و هيچ كس از همنشينى با او سير نمى شد و همگان تا آخرين لحظه با كمال دلبستگى و اشتياق به گفتارش گوش دل مى سپردند.
 
−
 
 
−
'''عروج از اين خاكدان '''
 
−
 
 
−
سرانجام آيت الله حسن سعيد پس از عمرى مجاهدت بى دريغ در مسير نشر فرهنگ تشيع، سر [[اخلاص]] به مقدم مبارك مولايش نهاد و در ساعت پنج  و نيم بعد از ظهر چهارشنبه، هيجدهم [[شعبان]] المعظم 1416 ه.ق، پس از تحمل بيمارى به ديدار معبود شتافت. پيكرش با حضور نماينده مقام معظم رهبرى، حضرت آيت الله خامنه اى و جمع كثيرى از حضرات آيات و حجج اسلام و مسؤلان كشورى پس از تشيعى شكوهمند در تهران و قم، در مزار شيخان قم (حوالى مقبره ميرزاى قمى) به خاك سپرده شد. رحمت خداوند بر او باد.
 
−
 
 
−
حضرت آيت الله  العظمى خامنه اى به مناسبت ارتحال اين عالم سخت  كوش تلگرام تسليتى به شرح ذيل صادر فرمود: درگذشت عالم جليل مرحوم مغفور آيت الله آقاى حاج حسن  آقا سعيد را به جنابعالى و خاندان محترم ايشان تسليت مى گويم، خداوند آن مرحوم را مشمول فضل و رحمت واسعه خود قرار دهد. والسلام عليكم و رحمة الله . سيد على  خامنه اى.
 
−
 
 
−
پى  نوشت
 
−
 
 
−
(1). از [[عرفات]] تا [[كربلا]]، آيت الله حسن سعيد، مقدمه مؤلف، ص 1-2.
 
−
 
 
−
(2). تفصيل اين ماجرا را در كتاب ميرزا مسيح مجتهد و فتواى شرف (از مجموعه ديدار با ابرار) به قلم نگارنده مطالعه فرمائيد.
 
−
 
 
−
(3). مؤلف كتاب گنجينه دانشمندان، حاج ميرزا عبدالله را فرزند حاج ميرزا مسيح تهرانى معروف دانسته، سال تولد وى را سال 1305 ه.ق، يعنى 52 سال پس از رحلت ميرزا مسيح درج كرده است. در كتاب آيينه دانشوران سيد عليرضا ريحان يزدى (متوفى 1363 ه.ق) اين اشتباه به چشم مى خورد و حسن مرسلوند نيز در كتاب خود (زندگى نامه رجال و مشاهير ايران) دچار اين خطا شده است.
 
−
 
 
−
(4). متن اين تلگراف در ص 176 كتاب ميرزا مسيح مجتهد و فتواى شرف درج گرديده است.
 
−
 
 
−
(5). متن اين وقفنامه در ص 302، مجلد هفتم دائرة المعارف [[قرآن كريم]] (گردآورنده آمده است ص 300).
 
−
 
 
−
(6). زندگينامه رجال و مشاهير ايران، ج 4، ص 53.
 
−
 
 
−
(7). گنجينه دانشمندان، محمد شريف  رازى، ج 3، ص 483.
 
−
 
 
−
(8). مقدمه كتاب شناخت قرآن به قلم محمود سعيد تهرانى (فرزند آيت الله سعيد).
 
−
 
 
−
(9). درباره اين شخصيت بنگريد به كتاب سيد محسن حكيم مرزبان حوزه نورى (از سرى ديدار با ابرار)، عباس عبيرى و نيز مجله نور علم شماره مسلسل 24، مجله فرهنگ شماره 2 و 3.
 
−
 
 
−
(10). يادنامه حضرت آيت الله خويى، مجله نور علم، ش 47، جمله تاريخ و فرهنگ معاصر، ش 5.
 
−
 
 
−
(11). گنجينه دانشمندان، ج 7، ص 280.
 
−
 
 
−
(12). وصيت من، مجموعه وصاياى آيت الله حاج شيخ حسن سعيد، تهيه و تنظيم مؤسسه تحقيقاتى فرهنگى جليل، ص 15.
 
−
 
 
−
(13). تصوير من، دستخط اين تقريظ در آخر كتاب احوال و آثار حضرت آيت الله سعيد آمده است.
 
−
 
 
−
(14). گفتگوى فصلنامه بينات با آيت الله حسن سعيد، سال اول، شماره سوم، پاييز 1373.
 
−
 
 
−
(15). چشمه روشن، على مسجد جامعى، ص 12.
 
−
 
 
−
(16). همان مأخذ، ص 14.
 
−
 
 
−
(17). بررسى جوانان درباره مسائل اسلامى، ج اول، ص 5.
 
−
 
 
−
(18). گفتگو با حضرت آيت الله مكارم شيرازى پيرامون شخصيت مرحوم آيت الله سعيد مندرج در جزوه احوال و آثار حضرت آيت الله سعيد، ص 36-37.
 
−
 
 
−
(19). احوال و آثار حضرت آيت الله سعيد، ص 10.
 
−
 
 
−
(20). فصلنامه بينات، سال اول، شماره سوم، گفتگو با آيت الله حسن سعيد.
 
−
 
 
−
(21). وصيت من، ص 7.
 
−
 
 
−
(22). اين نامه را آيت الله سعيد در 13 [[رجب]] سال 1414 ه.ق نگاشته است.
 
−
 
 
−
(23). چشمه روشن، ص 33.
 
−
 
 
−
(24). همان، ص 35.
 
−
 
 
−
(25). همان، ص 10.
 
−
 
 
−
(26). اسلام از ديدگاه قرآن و عترت، آيت الله حسن سعيد، مقدمه نويسنده، ص 17.
 
−
 
 
−
(27). احوال و آثار حضرت آيت الله سعيد.
 
−
 
 
−
(28). دائرة المعارف قرآن كريم، حسن سعيد، ج 7، ص 15.
 
−
 
 
−
(29). متن دستخط امام موسى صدر خطاب به آيت الله حسن سعيد در ص 51-52 كتاب احوال و آثار حضرت آيت الله سعيد آورده است.
 
−
 
 
−
(30). در اين مورد بنگريد به ص 54، مأخذ قبل و نيز ص 48-49 كتاب چشمه روشن.
 
−
 
 
−
(31). احوال و آثار حضرت آيت الله سعيد، ص 21-22؛ شناخت قرآن كريم، ص 3؛ چشمه روشن، ص 37-38 ميرزا مسيح مجتهد و فتواى شرف، ص 49-50.
 
−
 
 
−
(32). اين نامه در تاريخ 1389 ه.ق نوشته شده و در ص 45 كتاب احوال و آثار حضرت آيت الله سعيد درج شده است.
 
−
 
 
−
(33). اين نامه قبل از انقلاب اسلامى نگاشته شده است.
 
−
 
 
−
(34). چشمه روشن، ص 52.
 
−
 
 
−
===منبع===
 
−
 
 
−
غلامرضا گلى  زواره , ستارگان حرم، جلد 5
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۳۰

آیت الله حسن سعید تهرانی (۱۲۹۸-۱۳۷۴ ش) نوه میرزا مسیح مجتهد تهرانى، فقیه و نویسنده معاصر شیعه، و از شاگردان سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خویی بود. نشر کتابهای دینی، تأسیس کتابخانه چهل‌ستون، مدرسه علمی و گنجینه قرآن، از جمله فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی وی بوده است. حسن سعید صاحب تألیفات ارزشمندی در زمینه فقه و کلام، از جمله "محاضرة حول الامام المهدى عجّل الله تعالی فرجه" می باشد.

۲۲۰px
نام کامل حسن سعید تهرانى
زادروز ۱۲۹۸ شمسی
زادگاه تهران
وفات ۱۳۷۴ شمسی
مدفن قم، قبرستان شیخان

Line.png

اساتید

سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی، شیخ حسین بن على حلى،...


آثار

محاضرة حول الامام المهدى، الرسول و الشیعه، موسوعة المکاسب، الفقه فى تشریعه و تبیینه و استنباطه، حکومت از دیدگاه قرآن و عترت،...

ولادت و خاندان

حسن به سال ۱۳۳۸ ه.ق (۱۲۹۸ ه.ش) در تهران دیده به جهان گشود. پدرش، آیت الله حاج میرزا عبدالله سعید تهرانی مشهور به چهلستونی(م، ۱۳۵۰ ه.ش)، از علماى طراز اول تهران بود. وی در سال ۱۳۳۰ ه.ق، به نجف اشرف رفت و در آن سامان از محضر آیات عظام نائینى، آقا ضیاء عراقى و سید احمد کربلایى استفاده کرد. وى کتاب هاى کتابخانه اش را وقف کتابخانه چهل ستون مسجد جامع تهران کرد و آثارى چون: حاشیه بر مکاسب، هفت رساله در مبداء و معاد، جمع کتاب و سنت و عقل و تفسیر، اصول فلسفه و سنن النبى از او برجاى ماند.[۱]

همچنین جدّ وى، میرزا مسیح مجتهد تهرانى (۱۱۹۳-۱۲۶۳ ه.ق) از فقهای بنام بود و گروه زیادى از شیعیان نقاط شمالى، غربى و مرکزى ایران او را به عنوان مرجع خویش پذیرفتند. میرزا مسیح رهبرى قیام پرخروش را به دوش گرفت و بر علیه سیاستمداران روس در جامعه ستم زده عصر قاجاریه بپاخاست. بنا به توصیه وى مردم تهران در شعبان ۱۲۴۴ ه.ق، به سفارت روس یورش بردند تا «گریبایدوف» - وزیر مختار روس - را از برخى خلافکارى و اجحاف هایى که بر شیعیان روا مى داشت، برحذر دارند.

تحصیل و اساتید

حسن سعید تحصیلات دوران نوجوانى را زیر نظر پدر عالمش گذراند. او با توصیه پدر و بر حسب ذوق درونى و استعداد ذاتى، علوم مقدماتى را در حوزه علمیه قم و تهران آموخت.[۲] آنگاه راهى حوزه مقدسه نجف اشرف شد و از محضر علماى این حوزه نیز بهره برد. برخی از اساتید او عبارتند از:

  • آیت الله سید محسن حکیم (۱۳۰۶-۱۳۹۰ ه.ق): آیت الله حکیم افرادى را که همچون حسن سعید استعداد نویسندگى داشتند، تشویق مى کرد و بر مقدارى از مجلات مهم اسلامى (اضواء رسالة الاسلام، الایمان) و نیز جزواتى تحت عنوان «من هدى النجف» اشراف و نظارت داشت.[۳]
  • آیت الله حسین حلى (۱۳۰۹-۱۳۹۴ ه.ق): وى فقیهى اصولى، عالمى ادیب و مورخى بصیر بشمار مى رفت و احاطه اى وافر به تاریخ، ادب و لغت داشت. از آثارش «اخذالاجرة على الواجب» را مى توان نام برد.[۴] آیت الله سعید تقریرات او را تحت عنوان «شرح مکاسب» به رشته تحریر درآورد.[۵] آیت الله حسین حلى در تقریظى که بر این اثر نگاشته، از او به عنوان عالم محقق و مورد وثوق و خودش نام قرةالعین برد.[۶]
  • آیت الله سید ابوالقاسم خویی (۱۳۱۷-۱۴۱۳ ه.ق): این فقیه بزرگوار متجاوز از نیم قرن به تلاش علمى در عرصه فقه مشغول بود و هزاران عالم و مدرس را تربیت کرد.[۷]

ذکاوت و نبوغ علمى شیخ سعید تهرانی او را مورد توجه و علاقه اساتید خود و علماى طراز اول حوزه نجف قرار داد و پس از اتمام تحصیلات به تهران بازگشت.

فعالیت‌هاى فرهنگى

تأسیس کتابخانه چهل‌ستون:

آیت الله حسن سعید تهرانی در سال ۱۳۸۰ ه.ق، اقدام به تأسیس کتابخانه چهل‌ستون مسجد جامع تهران کرد. بخش اول ساختمان این کتابخانه در سال ۱۳۸۶ ه.ق تکمیل شد و اینک با داشتن بیش از چهل هزار جلد کتاب و نیز گنجینه عظیمى از قرآن کریم، یکى از ذخایر بسیار نفیس و گرانبهاى کتب اسلامى در این سرزمین بشمار مى رود.[۸]

آیت الله حسن سعید وقتى از نجف به تهران بازگشت، مدرسه اى در کنار مسجد بنا کرد که از سال ۱۳۸۶ ه.ق دوره هاى تحصیل در آن آغاز شد. او از بهترین مدرسان تهران و قم و اساتیدى چون حاج آقا نقوى و آیت الله جعفر سبحانى دعوت کرد تا طلاب جوان و نیروهاى دانشگاهى را با مبانى اسلام آشنا کنند.

براى این که جوانان متوجه نیروى پرقدرت خود گردند، مجله اى تحت عنوان «بررسى جوانان درباره مسائل اسلامى» به راه انداخت که خود جوان ها، خصوصاً طلاب و دانشجویان، با همکارى برخى اساتید به نام خود مقاله تهیه مى کردند. متأسفانه در شماره ششم آن که آیت الله شهید مطهری نیز مقاله عالمانه اى مرقوم داشته بود، مجله توقیف شد و از آن پس انتشار نیافت.[۹] استاد شهید مطهرى مى نویسد: «من این ابتکار جناب آقاى سعید را که با وارد کردن جوانان در بررسى مسایل اسلامى گام مثبت و مفیدى در راه نشر تعالیم اسلامى برداشته اند، به معظم له تبریک مى گویم...».[۱۰]

گنجینه قرآنى:

آیت الله سعید براى مقابله با حربه مخالفان که موضوع تحریف قرآن را به شیعه نسبت دادند، نسخه هایى از تمام قرآن هاى موجود در ایران، پاکستان، هندوستان، کشورهاى عربى و اروپایى و با ترجمه هاى گوناگون فارسى، اردو، انگلیسى، فرانسه، آلمانى و... را جمع آورى کرد و گنجینه قرآنى تشکیل داد. در این مجموعه حدود هزار نسخه قرآن کریم از سراسر دنیا جمع آورى شد که برخى از آنها نسخه خطى است. در این گنجینه اولین قرآن چاپ شده در ایران، اولین قرآن به طبع رسیده در جهان، قرآن علی بن هلال معروف به ابن بواب، قرآن چاپ بمبئى که تمامى سطور آن در همه صفحات با حرف الف شروع شده است، نگهدارى مى شود.

همچنین نیمى از کتاب هاى کتابخانه چهل ستون مسجد جامع به تفسیر و علوم قرآنى اختصاص دارد. یکى از محصولات پرفایده این جایگاه، تهیه «دائرة المعارف قرآن کریم» است که در آن آثار شیعه، کتاب هاى قرآنى و مقالات دینى نشریافته و در دوازده جلد گرد آمده است.[۱۱] در ایام غدیر، از چهاردهم ذى الحجه تا روز عید غدیر، تمامى قرآن ها با شناسنامه روى میز قرار داده مى شوند تا علاقه مندان از نزدیک با این مجموعه گران سنگ آشنا شوند. همچنین قرآن حامد که مورد توجه بلاد اسلامى است، با قطع جیبى به مناسبت اعیاد بزرگ اسلامى در چهارده شکل براى جوامع اسلامى، به عنوان هدیه، ارسال شده است.[۱۲]

دفاع از مکتب اهل بیت:

آیت الله سعید تهرانی علاقه و ارادت عجیبى به ائمه معصومین علیهم السلام و به مقام مقدس حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف داشت. او مى کوشید مردم را به مسایل ولایت و فرهنگ ائمه علاقه مند سازد و بدون هیچ ادعایى براى احقاق حقوق اهل بیت علیهم السلام با اغلب علماى اهل سنت مکاتبه داشت. خود به تنهایى یک دارالتقریب بود و هنر نویسندگى را به عنوان وسیله اى براى بیان حقایق و نشر فضایل خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام، به خدمت گرفت و تا آخرین لحظه به این برنامه التزام داشت. مى گفت: «شاید خدا خواسته که در این برهه از زمان یادداشت هایى سودمند به یادگار بگذارم و در پیشرفت مکتب تشیع و آثار ستارگان درخشان آسمان امامت بدون سر و صدا کارى انجام دهم. امیدوارم خداى متعال تا آخرین لحظه حیات این توفیق را از من نگیرد و در راه نشر معارف این خاندان جان دهم و خدمتگزارى باشم که در حال انجام وظیفه جان تسلیم نموده و به لقاء حق پیوسته است».

او کمال مطلوب را در خدمت به قرآن و اهل بیت مى دانست و با کسالت و دست هاى لرزانى که حتى استکان چاى را به زحمت نگه مى داشت، مى کوشید پایه های فرهنگ اهل بیت را استوار و برافراشته نگاه دارد.[۱۳]

در سال ۱۳۹۶ ه.ق (مطابق سال ۱۹۷۶ م) وزارت معارف کشور عربستان سعودى کتابى به نام «التاریخ» براى تدریس در دبیرستان هاى آن کشور چاپ و منتشر کرد که ضمن آن مذهب شیعه در ردیف مذاهب شرک قلمداد شده بود. از جمله شخصیت هاى شیعه که علیه انتشار این گونه مطالب به مبارزه اى پیگیر در سطح جهان اسلام پرداخت، آیت الله حسن سعید بود که علاوه بر ترتیب دادن اجتماعى در مسجد جامع تهران (سال ۱۳۵۶ ه.ش) و ارسال نامه هایى براى دولت و رجال وقت ایران، مبارزه را به خارج از کشور کشانید و با نوشتن نامه هایى مکرر به مراجع نجف و مجلس اعلاى شیعیان لبنان و رئیس جامع الازهر و اعلام رونوشت این نامه به دولت و سفارتخانه عربستان، قاطعانه جمع آورى کتاب مذکور و منبع تکرار انتشار این گونه مطالب را خواستار شد و چون آیت الله حسن سعید در این ارتباط نامه اى به امام موسى صدر نوشته بود تا ایشان با اقتدارى که دارد، مانع این روند ضد شیعه گردد، امام موسى صدر با مقامات عربستان مذاکره کرد و آنان دستور صریح براى جلوگیرى از طبع مجدد کتاب -مگر با تصحیح- را صادر کردند.[۱۴]

آیت الله سعید هنوز از مبارزه با این کتاب ضدشیعه فارغ نشده بود که کتاب دیگرى به نام «منکرة التوحید» براى تدریس در کلاس هاى دوره دوم مدارس متوسطه، در کشور مصر چاپ و توزیع شد و مؤلف آن کتاب ضمن بحث پیرامون تشیع اهانت هاى وارده در کتاب «التاریخ» را تکرار کرد. سرانجام پس از مکاتبات و مباحثات پى گیر شیخ عبدالحلیم محمود، رئیس جامع الازهر، وعده اصلاح کتاب یاد شده را داد.[۱۵]


آثار و تألیفات

سخت کوشى در راه مطالعه و افزایش دانش، آشنایى با نظرات مشاهیر و آگاهى از نظرات دینى و فلسفى دیگر مسلمان هاى جهان از خصوصیات بارز آیت الله سعید تهرانی بود. وى از ۲۳ سالگى به تحقیق و تألیف روى آورد[۱۶] و حتى در بستر بیمارى دست از کار و تلاش برنداشت و در مدت چهل ماه، با وجود بیمارى چشم، کتابى تحت عنوان «اسلام از دیدگاه قرآن و عترت» به نگارش درآورد.[۱۷]

آیت الله حسن سعید بیش از چهل کتاب و مقاله در باب معارف اسلامى، قرآن و اهل بیت، به زبان عربى و فارسى نوشت. فهرست اهم آثار وى به شرح ذیل است:

الرسول یدعوکم - یکی از آثار آیت الله سعید تهرانی
  1. اصول فقه (تقریرات بحث آیت الله خویى)؛
  2. دماء ثلاثه (تقریرات بحث شیخ حسین حلى)؛
  3. الرسول و الشیعه؛
  4. موسوعة المکاسب؛
  5. شیعتنا؛
  6. الرسول یحدّثنا؛
  7. الى علماء الاسلام؛
  8. الرسول یدعوکم؛
  9. رسالة فى الولایة ولاضرر؛
  10. محاضرة حول الامام المهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف؛
  11. حضرت فاطمه دژ شکست ناپذیر وحى؛
  12. امام حسین علیه السلام از دیدگاه وحى؛
  13. همه در انتظار اویند؛
  14. حکومت از دیدگاه قرآن و عترت؛
  15. امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، راهگشاى عالم غیب؛
  16. شرح قصیده بُرده؛
  17. در مکتب امام حسین علیه السلام؛
  18. در مکتب امام حسن مجتبى علیه السلام؛
  19. اصول دین؛
  20. ولایت فقیه؛
  21. شناخت شیعه؛
  22. نمودارى از حکومت امام على علیه السلام؛
  23. پیک رمضان؛
  24. نگهبان مکتب توحید (کتابنامه امام مهدی علیه السلام)؛
  25. دائرة المعارف قرآن کریم در دوازده مجلد؛
  26. اسلام از دیدگاه قرآن و عترت؛
  27. شناخت قرآن (گزیده مقالات درباره قرآن کریم)؛
  28. افکار پریشان یا مقالات سعید؛
  29. ترجمه نورالابرار من حکم امیرالمؤمنین علیه السلام؛
  30. حیات یابى (ترجمه احیاءالمیت به فضایل اهل البیت)؛
  31. ما با خدا کار داریم؛
  32. سیره رسول الله صلی الله علیه و آله، سنت الهى است؛
  33. غدیر پیوند ناگسستنى رسالت و امامت؛
  34. مبعث بیانگر رسالت و امامت در مکتب تشیع؛
  35. مسئولیت؛
  36. خدا و اولى الامر؛
  37. نگهبان مکتب ما؛
  38. الفقه فى تشریعه و تبیینه و استنباطه؛
  39. مالکیت الاراضى؛
  40. پیغمبر با شما سخن مى گوید؛
  41. على از دیدگاه وحى؛
  42. امامت و ولایت از نظر على بن موسى الرضا علیه السلام؛
  43. امام صادق علیه السلام؛
  44. پیام امام حسن عسکری علیه السلام.[۱۸]

وفات

سرانجام مرحوم آیت الله حسن سعید تهرانی پس از عمرى مجاهدت بى دریغ در مسیر نشر فرهنگ تشیع، در ۱۸ شعبان المعظم ۱۴۱۶ ه.ق (۱۳۷۴ ش)، پس از تحمل بیمارى به دیدار معبود شتافت. پیکرش پس از تشیعى شکوهمند در تهران و قم، در مزار شیخان قم (کنار مقبره میرزاى قمى) به خاک سپرده شد.

پانویس

  1. ↑ زندگینامه رجال و مشاهیر ایران، ج ۴، ص ۵۳.
  2. ↑ مقدمه کتاب شناخت قرآن به قلم محمود سعید تهرانى (فرزند آیت الله سعید).
  3. ↑ درباره این شخصیت بنگرید به کتاب سید محسن حکیم مرزبان حوزه نورى (از سرى دیدار با ابرار)، عباس عبیرى و نیز مجله نور علم شماره مسلسل ۲۴، مجله فرهنگ شماره ۲ و ۳.
  4. ↑ گنجینه دانشمندان، ج ۷، ص ۲۸۰.
  5. ↑ وصیت من، مجموعه وصایاى آیت الله حاج شیخ حسن سعید، تهیه و تنظیم مؤسسه تحقیقاتى فرهنگى جلیل، ص ۱۵.
  6. ↑ تصویر من، دستخط این تقریظ در آخر کتاب احوال و آثار حضرت آیت الله سعید آمده است.
  7. ↑ یادنامه حضرت آیت الله خویى، مجله نور علم، ش ۴۷، جمله تاریخ و فرهنگ معاصر، ش ۵.
  8. ↑ گفتگوى فصلنامه بینات با آیت الله حسن سعید، سال اول، شماره سوم، پاییز ۱۳۷۳.
  9. ↑ چشمه روشن، على مسجد جامعى، ص ۱۲.
  10. ↑ همان مأخذ، ص ۱۴.
  11. ↑ احوال و آثار حضرت آیت الله سعید، ص ۱۰.
  12. ↑ فصلنامه بینات، سال اول، شماره سوم، گفتگو با آیت الله حسن سعید.
  13. ↑ این نامه را آیت الله سعید در ۱۳ رجب سال ۱۴۱۴ ه.ق نگاشته است.
  14. ↑ دائرة المعارف قرآن کریم، حسن سعید، ج ۷، ص ۱۵.
  15. ↑ متن دستخط امام موسى صدر خطاب به آیت الله حسن سعید در ص ۵۱-۵۲ کتاب احوال و آثار حضرت آیت الله سعید آورده است.
  16. ↑ همان، ص ۳۵.
  17. ↑ همان، ص ۱۰.
  18. ↑ در این مورد بنگرید به ص ۵۴، مأخذ قبل و نیز ص ۴۸-۴۹ کتاب چشمه روشن.

منابع

آرشیو عکس و تصویر

  • حسن سعید تهرانی در نوجوانی

  • حسن سعید تهرانی در جوانی

  • آیت الله تهرانی در کنار پدر در جوانی

    از راست: مصطفی مسجد جامعی، عبدالله حسن تهرانی و حسن سعید تهرانی

  • علی فلسفی و حسن سعید تهرانی

  • از راست: ناشناس، محمدتقی فلسفی، حسن سعيد تهرانى و مصطفی مسجد جامعی

  • عبدالله سعید تهرانی مشهور به چهلستونی و حسن سعید تهرانی

  • از راست: شهید سید محمد بهشتی، سید عبدالحمید مولانا، مصطفی مسجد جامعی، سید روح الله خمینی، سید علی حسینی خامنه ای، حسن سعید تهرانی و ناشناس

  • حسن سعید تهرانی

  • ردیف جلو از راست: ناشناس، حسن سعید تهرانی، سید احمد موسوی خوانساری، مصطفی مسجد جامعی و نصرالله شاه آبادی

  • حسن سعید تهرانی و محمدباقر آشتیانی

  • حسن سعید تهرانی در راهپیمایی انقلاب

  • از راست تکیه به دیوار: احمد مجتهدی تهرانی، مهدى حائرى تهرانى، ناشناس، ناشناس، حسن سعید تهرانی، ناشناس و محمدتقی فلسفی

  • از راست: سید محمدعلی سبط الشیخ، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و حسن سعید تهرانی

  • از راست: سید محمد ضیاءآبادی، حسن سعید تهرانی و ناشناس

  • حسن سعید تهرانی

  • قبر حسن سعید تهرانی

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=حسن_سعيد_تهرانى&oldid=145196»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا