احمد کافی

نام کامل	احمد ضیافتی کافی
زادروز	۱۳۱۵ شمسی
زادگاه	مشهد
وفات	۱۳۵۷ شمسی
مدفن	مشهد، آرامگاه خواجه ربیع
اساتید	سید ابوالقاسم خویی، سید محمود شاهرودی، سید اسدالله مدنی، حسین راستی کاشانی، ابوالفضل تبریزی،...
آثار	کلید نجات و ایمنی از فتنه‌های آخرالزمان، روضه‌های مرحوم کافی، نغمه‌های فاطمیه، لطیفه‌های چهارده معصوم علیهم‌السلام،...

«شیخ احمد ضیافتی کافی» (۱۳۱۵-۱۳۵۷ ش)، خطیب نامدار و روحانی مجاهد شیعه معاصر بود. وی در منابر و مجالس مختلف، به ایراد سخنرانی‌های انتقادی و روشنگری علیه حکومت پهلوی و مبارزه با تفکر بهائیت و صهیونیسم می‌پرداخت، از این‌رو بارها توسط ساواک بازداشت و ممنوع‌المنبر شد. شیخ احمد کافی، احیاگر دعای ندبه و مؤسس «مهدیه تهران» بود.

ولادت

شیخ احمد ضیافتی کافی فرزند میرزا محمد، روز جمعه اول خرداد ۱۳۱۵ شمسی (اول ربیع الاول ۱۳۵۵ ق) در مشهد دیده به جهان گشود. در برخی اسناد با نام کافی خراسانی و کافی تهرانی نیز از وی یاد شده است. پدربزرگش آیت الله میرزا احمد کافی امامی، از علمای معروف یزد بود که به قصد زیارت به مشهد عزیمت و در آنجا سکنی گزیده بود.

تحصیل و استادان

احمد کافی، همزمان با تحصیل دروس جدید در نزد نیای خود آیت الله میرزا احمد کافی به فراگیری علوم اسلامی پرداخت. بخشی از مقدمات را نزد وی فراگرفت و در ۱۳۲۷ ش. وارد مدرسه علمیه نواب مشهد شد. شیخ احمد تحت نظارت پدربزرگش ضمن کسب فضایل اخلاقی، دروس متداول حوزه را فراگرفت و در این میان، نبوغ و استعداد خارق العاده خود را در ایراد خطابه و منبر آشکار ساخت. گرچه او از دوران کودکی با جمع کردن اعضای خانواده برای آنها به اصطلاح منبر رفته و سخنرانی می کرد؛ ولی در دوران نوجوانی با ذوق و اشتیاق زائدالوصفی در مجالس هفتگی پدربزرگ خویش که محفل انس و دیدار برخی از علمای مشهد بود به منبر می رفت و مورد تحسین و تشوق آنان قرار می گرفت. او از پانزده سالگی در حرم مطهر رضوی حضور می یافت و با صدای گرم و دلنشین خود برای زائران آن حضرت دعای کمیل را زمزمه و مرثیه سرایی می کرد.

شیخ احمد برای ادامه تحصیلات دینی و کسب معرفت، در سال ۱۳۳۳ ش. به همراه آیت الله حاج احمد کافی عازم نجف اشرف گردید، و در مدرسه آیت الله سید محمدکاظم یزدی معروف به مدرسه سید به تحصیل پرداخت و طی پنج سال اقامت در نجف اشرف از محضر عالمان وارسته و پرهیزکاری چون: آیت الله سید ابوالقاسم خویی، آیت الله سید محسن حکیم، آیت الله سید محمود شاهرودی، آیت الله حسین راستی کاشانی و آیت الله شهید سید اسدالله مدنی بهره مند گردید.

بین برخی از طلاب و فضلای نجف مرسوم بود که از مسیر نخلستان فاصله نجف تا کربلا را با پای پیاده طی کرده تا شب جمعه در کنار مرقد حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام حضور داشته باشند و حجة الاسلام کافی نیز از جمله این عاشقان بود. وی در صحن مطهر امام حسین علیه السلام به قرائت دعای کمیل و دعای ندبه می پرداخت.

حجة الاسلام کافی در سال ۱۳۳۸ ش. به توصیه شهید آیت الله مدنی، به مشهد بازگشت و در همین دوران با دختر آیه الله سید حسین موسوی خراسانی ازدواج نمود. وی سپس جهت ادامه تحصیل، راهی شهر مقدس قم شده و ۲ الی ۳ سال در محضر میرزا ابوالفضل تبریزی و دیگر بزرگان قم کسب علم می کند. ایشان در اواخر ۱۳۴۲ ش. به تهران عزیمت نمود و در آنجا سکنی گزید.

فعالیت‌های اجتماعی

منبرهای مرحوم کافی یک منبر کامل و جامع بود. توجه خاص ایشان به حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه، خواندن روایات مستند، داستان‌های آموزنده، موعظه، شوخی، گفتن از دردهای مردم، صدای زیبا و رسای وی، خواندن مصیبت‌های جانسوز و ... همه و همه وی را به واعظ شهیر و توانا تبدیل کرده بود و اینکه فقط به گفتن اکتفا نمی‌کرد و خود شخصاً در مقام عمل بر می‌آمد.

مرحوم کافی ذاکر عاشق حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه بود و در بیشتر اوقات در سخنرانی هایش شرح حال تشرف یافتگان به خدمت حضرت را بیان می‌کرد و در آن زمان در تشویق مردم برای رفتن به مسجد جمکران نقش بسزایی داشت. بسیاری علت جذابیت کلام حاج کافی را توجه ویژه به حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه و مشکلات جوانان می‌دانند.

استاد کافی در ابتدا مراسم دعای ندبه صبح جمعه را در منزل خود برگزار می‌کرد. بعد از افزایش جمعیت و بروز مشکلات برای همسایگان، وی با توسل به امام زمان عجل الله تعالی فرجه، تصمیم به تأسیس مهدیه تهران کرد. او ابتدا قصد داشت با فروش منزلش، اقدام به خرید زمین مهدیه کند اما بازاریان تهران که متوجه مسئله می شوند مانع می شوند و با کمک ایشان و نیز عدّه بسیاری از مردم، در سال ۱۳۴۸ زمینی به مساحت ۱،۲۰۰ مترمربع در خیابان ولیعصر بالاتر از خیابان مولوی خریداری کرد. شهید محراب آیت‌الله مدنی نیز کلنگ آن را بر زمین زد. مهدیه از ابتدا نقطه مقابلی برای هجوم تبلیغاتی فرقه‌های ضاله بهاییت، درویشی و غیره شد. همچنین ایشان در طول مسافرتهایش به شهرهای گوناگون ایران بنای ۷۲ مهدیه را با کمک اهالی محل پی‌ریزی کرد.

علاوه بر ساخت مهدیه، برخی دیگر از خدمات اجتماعی مرحوم کافی عبارت است از: تأسیس تشکیلاتی به‌عنوان درمانگاه خاتم‌الانبیاء در مشهد به منظور ارائه‌ی خدمات درمانی، پزشکی و داروئی، کمک به نیازمندان، ایجاد صندوق قرض الحسنه، خرید شراب فروشی و تبدیل آن به کتاب فروشی در تهران، کمک به سادات " نُخاوله" و احداث چاه آب در روستای "اوریز" و ساخت چندین مسجد.

فعالیت‌های سیاسی

حجةالاسلام شیخ احمد کافی از مصادیق وعّاظ و خطبایی بود که خط قرمزهای ابلاغ‌شده ساواک را درنوردیده بود. گرچه عده‌ای بر این عقیده بودند که او یک روحانی غیرسیاسی است، ولی اسناد ساواک این برداشت را تأیید نمی‌کند. وی حضرت امام خمینی را به عنوان پیشرو و مرجع جامع الشرایط معرفی می نمود. همچنین با اندیشه و تفکر بهائیت مقابله می کرد (در ایلام، از فروش نوشابه‌ی پپسی کولا که از سود آن به نفع تبلیغات بهائیان استفاده می‌شد، جلوگیری به عمل آمد و از خرید آن در دوران خفقان، به عنوان اعتراض به این سودجوئی رژیم که به نفع فرقه‌ی ضاله‌ی بهائیت بود، دوری‌جسته، انزجار و تنفر خود را نشان داد).

شیخ احمد کافی دائماً علیه یهود و صهیونیسم با صراحت تمام موضع‌گیری و با ترویج اجناس صهیونیستی در کشور و هشدار نسبت به خطرات اسرائیل برای امت اسلامی مبارزه می‌کرد. عمق و ورود ویژه‌ای به مسأله یهود در ایران و صهیونیسم در جهان اسلام داشت و گویی اخبار تحولات حوزه‌ی فلسطین را روزبه‌روز رصد کرده و در مقابل آن یک موضع قاطع اتخاذ می‌کرد؛ بسیاری از اوقات با روایت داستان بنی‌اسرائیل و انبیاء مبعوث‌شده در میان آن‌ها، حرف خود را می‌زد. در واقع، شیخ کافی با بیان تاریخ، به مصادیق عملکرد یهود و اوضاع فعلی فلسطین می پرداخت و علاوه بر مطرح کردن علت این معضل در جهان اسلام و بشریت امروز، راه‌حل را تحریم کالاها و منع همکاری با یهودیان و بهائیان (که در یک کالبد مشغول ضربه‌زدن به اسلام و مسلمین بودند) مطرح می کرد.

موضع شیخ کافی در قبال یهود، اسرائیل و صهیونیسم، آن‌قدر صریح و قاطع بود که در نهایت با واکنش «یوسف کهن» نماینده‌ی یهودیان در مجلس مواجه شد. او یکی از نوارهای کافی که به صراحت، موضع کافی در آن بیان شده بود را به ساواک تحویل داده و طیّ آن درخواستی مبنی بر برخورد با کافی مطرح کرده بود.
کافی دو سال قبل از رحلتش، در سال ۱۳۵۵ هجری شمسی، به مدت دو سال از سوی رژیم به شهر ایلام تبعید شد. از رهگذر ارشادات دینی و روشنگری‌های مذهبی او، چند باب مغازه‌ی مشروب‌فروشی در ایلام نیز تعطیل شد و صاحبان آن توبه نموده، از این کار دست کشیدند. همچنین، چندین قمارخانه با تبلیغ و هدایت او بسته شد و گردانندگان آن از انجام آن کارها توبه نمودند.

آثار

استاد کافی در زمان حیاتش اثری مکتوب نداشت، ولی بسیاری از سخنرانی‌های وی پس از وفات، در قالب کتاب و لوح فشرده گردآوری شده است که برخی از آنها عبارتند از:

• آخرالزمان به روایت معصومین علیهم السلام از زبان کافی
• کلید نجات و ایمنی از فتنه‌های آخرالزمان
• روضه‌های مرحوم کافی
• لطیفه‌های چهارده معصوم علیهم السلام
• نجات یافتگان امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از زبان احمد کافی
• نغمه‌های فاطمیه (آخرین سخنرانی‌های مرحوم کافی).

وفات و مدفن

امام خمینی، در سال ۱۳۵۷ با صدور بیانیه‌ای خاطرنشان کرده بود که شادمانی و سرور بر روی اجساد به خون خفته فرزندان اسلام در حالی که بسیاری از عزیزان ملّت، در تبعید و زندان و شکنجه بسر می‌برند، جایز نیست؛ و از همه مردم خواستند برای ادامه نهضت و اعلان مبارزه با جنایات رژیم از بر‌پایی جشن و چراغانی خودداری کرده و برپایی مراسم عید را به روزی واگذارند که بنیاد ظلم و ظالم را از بین ببرند.

این بیانیه باعث شد که مرحوم کافی نیز مانند بسیاری دیگر از مردم و روحانیون، از برپایی جشن و چراغانی، که هر سال به گونه‌ای باشکوه در مهدیه برپا می‌شد، خودداری کنند. اما ساواک که از این اقدام به ستوه آمده بود، مرحوم کافی را احضار کرده و ضمن مشاجره لفظی و حتّی ضرب و شتم، او را مجبور کرد که یا جشن و چراغانی هرساله را ادامه دهد و یا تهران را ترک کند و به مشهد برود. مرحوم کافی نیز اگر چه قرار بود در روز نیمه شعبان، ساختمان بانک اسلامی و کتابخانه مهدیه را افتتاح کند، ولی به خاطر پیروی از امام و همراهی با نهضت اسلامی، تهران را ترک کرد و ظهر روز پنجشنبه ۲۹ تیرماه ۱۳۵۷ راهی سفر اجباری به مشهد مقدّس شد.

مرحوم کافی در مسیر زیارت امام رضا علیه السلام، بعد از توقّف در شیروان و اقامه نماز صبح، به سفر ادامه داد، امّا در چند کیلومتری مشهد (آلاجوق) تصادف دلخراشی روی داد. در این تصادف که در اثر برخورد چهار خودروی سواری با یک خوروی ارتشی رخ داد، شش نفر کشته و تعدادی نیز زخمی شدند که توسّط مردم به بیمارستانهای قوچان و مشهد منتقل شدند.

به این ترتیب مرحوم شیخ احمد کافی در صبح روز جمعه، نیمه‌ شعبان سال ۱۳۹۸ ق (۳۰ تیرماه سال ۱۳۵۷ ش)، در زاد روز تولد حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه، جان به جان آفرین تسلیم کرد و پیکرش در آرامگاه خواجه ربیع مشهد به خاک سپرده شد.

منابع

• سایت موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
• پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی
• زندگینامه و معرفی مجموعه آثار حجةالاسلام والمسلمین حاج شیخ احمد کافی (ره)
• کافی از کلام کافی (واعظ شهیر)
• کافی، شهید نیمه شعبان
• حجه‌الاسلام حاج شیخ احمد کافی به روایت اسناد ساواک

آرشیو عکس و تصویر

• 

  احمد ضیافتی کافی در نوجوانی

• 

  احمد ضیافتی کافی در جوانی

• 

  دستگیری احمد ضیافتی کافی بعد از قیام 15 خرداد

• 

  از راست: سید علمی حسینی، احمد ضیافتی کافی و شهید سید اسدالله مدنی

• 

  احمد ضیافتی کافی در لباس احرام در سرزمین وحی

• 

  اطلاعیه تعطیل شدن شراب فروشی به همت احمد ضیافتی کافی

• 

  1. محمد ضیافتی کافی و 2. احمد ضیافتی کافی

• 

  تشیع پیکر احمد ضیافتی کافی

• 

  اعلامیه وفات احمد ضیافتی کافی

• 

  قبر احمد ضیافتی کافی در خواجه ربیع مشهد