کینه: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(←کینه در احادیث) |
|||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{خوب}} | {{خوب}} | ||
| − | ''' | + | '''«کینه»''' -در مقابل [[عفو]]- که در زبان عربی از آن با کلمه «حِقد» تعبیر می‌شود، به معنای بُغض و دشمنی دیگری را در دل داشتن و حس انتقام‌جویی نسبت به اوست. کینه‌توزی در منابع اسلامی یکی از صفات ناشایست [[اخلاق|اخلاقی]] معرفی شده که آرامش شخص را از او می‌گیرد. |
| + | |||
==تعریف کینه== | ==تعریف کینه== | ||
| − | در [[لسان العرب]] | + | [[ابن منظور]] در «[[لسان العرب]]» می گوید: «الحِقْدُ: إِمساک العداوة فی القلب والتربص لِفُرْصَتِها»؛<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۳، ص۱۵۴</ref> حقد و کینه، نگه داشتن دشمنی در قلب و منتظر فرصتی بودن برای عقده گشایی است. |
| − | [[ملا محسن فیض کاشانی]] در تعریف کینه | + | [[ملا محسن فیض کاشانی]] در تعریف کینه آورده است: كينه‌توزى يا حقد آن است كه آدمى در دل از ديگرى سنگينى احساس كند و بغض او را در دل خود جاى دهد و از او نفرت داشته باشد و همين حال را پيوسته ادامه دهد.<ref>فیض کاشانی، الحقائق فی محاسن الأخلاق، ۱۴۲۳ ق، ص۷۹</ref> |
==کینه در احادیث== | ==کینه در احادیث== | ||
| − | '''دوری | + | '''دوری مؤمن از کینه‌ورزی:''' |
| − | رسول خدا صلی الله علیه | + | [[رسول خدا]] صلی الله علیه وآله فرمودند: «مؤمن کینه نمی ورزد»<ref>فیض کاشانی، الحقائق في محاسن الأخلاق، ۱۴۲۳ ق، ص۷۹</ref> و خود آن حضرت به عنوان کامل ترین نمونه مؤمن، قلبی عاری از کینه داشت و نسبت به همگان مهربان و دلسوز بود، به طوری که در سال هشتم هجری، وقتی كه [[مكه]] را فتح كرد و بر دشمنان خود چیره شد فرمود: {{متن حدیث|«الیومُ یومُ المرحمة»}}<ref>واقدی، المغازى، ج ۲، ص ۸۲۲.</ref> ؛ امروز، روز گذشت و بخشش است. |
| − | از امام صادق عليه السلام نقل شده است: | + | از [[امام صادق]] عليه السلام نقل شده است: {{متن حدیث|«حِقدُ المؤمنِ مَقامُهُ، ثُمَّ يُفارِقُ أخاهُ فلا يَجِدُ علَيهِ شَيئا، و حِقْدُ الكافِرِ دَهْرُهُ»}}<ref>شیخ عباس قمى، سفينة البحار، ج۲، ص۲۸۳</ref>؛ كينه مؤمن يك لحظه است و زمانى كه از برادر خود جدا شد، در دل خود كينه اى نسبت به او نگه نمى دارد؛ اما كينه كافر مادام العمر است. |
| − | + | '''آرامش در پرهیز از کینه:''' | |
| − | + | روایات، پرهیز از کینه را موجب رسیدن به آرامش معرفی نموده اند. [[امام علی]] علیه السلام می فرماید: «کسی که کینه را از خودش طرد کند، قلب و عقلش را در راحتی قرار داده است».<ref>تمیمی آمدی، تصنیف غرر الحکم، ص۲۹۹</ref> و [[امام حسن عسكرى]] عليه السلام فرمودند: «كم‌آسايش ترين مردم، كينه توز است».<ref>میزان الحکمه، جلد سوم، ذیل عنوان کینه</ref> | |
| − | + | '''کینه سبب بروز فتنه:''' | |
| − | + | در روایتی از امام علی علیه السلام، سبب [[فتنه]] ها، کینه دانسته شده است.<ref>تمیمی آمدی، تصنیف غرر الحکم، ص۲۹۹</ref> و آن حضرت فرموده است: «با بر كندن شرّ از سينه خود، آن را از سينه ديگران درو كن».<ref>میزان الحکمه، جلد سوم، ذیل عنوان کینه</ref> | |
| − | + | '''سرزنش عامل ایجاد کینه:''' | |
| − | + | امام على عليه السلام فرمودند: «برادرت را با همان خصوصياتى كه دارد تحمّل كن و زياد سرزنش نكن؛ زيرا اين كار كينه مى آورد».<ref>ابن شعبه حرانى، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۸۴</ref> | |
| − | + | ==درمان کینه‌توزی== | |
| − | == | + | * [[تفکر]] در این‌که کینه و عداوت، در دنیا ثمره ای جز اندوه و غم ندارد. آتشی است که به غیر از دود کدورت از آن بر نمی خیزد. و در [[آخرت]]، انسان را به [[عذاب]] الیم دچار می‌کند. شخص توجه داشته باشد که کینه علاوه بر این‌که خود [[گناه|گناهی]] بزرگ است، موجب گناهان دیگری نیز می‌شود؛ مثل [[حسادت]]، [[غیبت (گناه)|غیبت]] و [[تهمت]]، [[خیانت]]، [[تحقیر]] و آزردن، که همه موجب ضررهای فراوان دینوی و اخروی می‌شوند. |
| − | + | * انسان سعی کند که با آن شخص که عداوت و کینه دارد، رفتار دوستانه و گفتار مشفقانه به عمل آورد. در قضای حوائج او تلاش نماید. در مجامع و محافل، نیکی های او را اظهار نماید. این کار را پیوسته انجام دهد تا نفسش رام شود و آثار عداوت از دل او برطرف شود.<ref>نراقي، احمد، معراج السعادة، ص۲۰۱</ref> | |
| − | + | * دیگر این‌که در فضیلت [[عفو]] و گذشت، تفکر نماید. [[رسول اکرم]] صلّی الله علیه وآله فرمود: «ببخشید، که بخشش جز عزّت بر بنده نمی‌افزاید، پس همدیگر را ببخشید تا خدا عزتتان دهد.»<ref>سید عبدالله شبّر، اخلاق شبّر، ناشر هجرت، چاپ دوم، ۱۳۷۷، ص۲۵۳-۲۵۴.</ref> | |
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *ابن شعبه حرانى، | + | *تحف العقول، ابن شعبه حرانى، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش. |
| − | *ابن منظور، | + | *لسان العرب، ابن منظور، بيروت، دارالفكر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق. |
| − | *تميمى آمدى، | + | *تصنيف غررالحكم و دررالكلم، عبدالواحد تميمى آمدى، قم، دفتر تبلیغات، ۱۳۶۶ش. |
| − | * | + | *اخلاق شبّر، سید عبدالله شبّر، نشر هجرت، چاپ دوم، ۱۳۷۷ش. |
| − | *شیخ عباس قمى، | + | *سفينة البحار، شیخ عباس قمى، قم، اسوه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق. |
| − | * | + | *الحقائق في محاسن الأخلاق، فیض کاشانی، قم، دار الکتاب الإسلامی، ۱۴۲۳ق. |
| − | * | + | *معراج السعاده، ملااحمد نراقی، نشر كشف الغطاء، چاپ اول، ۱۳۸۲ش. |
| − | * | + | *المغازى، محمد بن عمر واقدی، تحقيق مارسدن جونس، بيروت، مؤسسة الأعلمى، ۱۴۰۹ق. |
[[رده:اخلاق فردی]] | [[رده:اخلاق فردی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۵۹
«کینه» -در مقابل عفو- که در زبان عربی از آن با کلمه «حِقد» تعبیر می‌شود، به معنای بُغض و دشمنی دیگری را در دل داشتن و حس انتقام‌جویی نسبت به اوست. کینه‌توزی در منابع اسلامی یکی از صفات ناشایست اخلاقی معرفی شده که آرامش شخص را از او می‌گیرد.
تعریف کینه
ابن منظور در «لسان العرب» می گوید: «الحِقْدُ: إِمساک العداوة فی القلب والتربص لِفُرْصَتِها»؛[۱] حقد و کینه، نگه داشتن دشمنی در قلب و منتظر فرصتی بودن برای عقده گشایی است.
ملا محسن فیض کاشانی در تعریف کینه آورده است: كينه‌توزى يا حقد آن است كه آدمى در دل از ديگرى سنگينى احساس كند و بغض او را در دل خود جاى دهد و از او نفرت داشته باشد و همين حال را پيوسته ادامه دهد.[۲]
کینه در احادیث
دوری مؤمن از کینه‌ورزی:
رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: «مؤمن کینه نمی ورزد»[۳] و خود آن حضرت به عنوان کامل ترین نمونه مؤمن، قلبی عاری از کینه داشت و نسبت به همگان مهربان و دلسوز بود، به طوری که در سال هشتم هجری، وقتی كه مكه را فتح كرد و بر دشمنان خود چیره شد فرمود: «الیومُ یومُ المرحمة»[۴] ؛ امروز، روز گذشت و بخشش است.
از امام صادق عليه السلام نقل شده است: «حِقدُ المؤمنِ مَقامُهُ، ثُمَّ يُفارِقُ أخاهُ فلا يَجِدُ علَيهِ شَيئا، و حِقْدُ الكافِرِ دَهْرُهُ»[۵]؛ كينه مؤمن يك لحظه است و زمانى كه از برادر خود جدا شد، در دل خود كينه اى نسبت به او نگه نمى دارد؛ اما كينه كافر مادام العمر است.
آرامش در پرهیز از کینه:
روایات، پرهیز از کینه را موجب رسیدن به آرامش معرفی نموده اند. امام علی علیه السلام می فرماید: «کسی که کینه را از خودش طرد کند، قلب و عقلش را در راحتی قرار داده است».[۶] و امام حسن عسكرى عليه السلام فرمودند: «كم‌آسايش ترين مردم، كينه توز است».[۷]
کینه سبب بروز فتنه:
در روایتی از امام علی علیه السلام، سبب فتنه ها، کینه دانسته شده است.[۸] و آن حضرت فرموده است: «با بر كندن شرّ از سينه خود، آن را از سينه ديگران درو كن».[۹]
سرزنش عامل ایجاد کینه:
امام على عليه السلام فرمودند: «برادرت را با همان خصوصياتى كه دارد تحمّل كن و زياد سرزنش نكن؛ زيرا اين كار كينه مى آورد».[۱۰]
درمان کینه‌توزی
- تفکر در این‌که کینه و عداوت، در دنیا ثمره ای جز اندوه و غم ندارد. آتشی است که به غیر از دود کدورت از آن بر نمی خیزد. و در آخرت، انسان را به عذاب الیم دچار می‌کند. شخص توجه داشته باشد که کینه علاوه بر این‌که خود گناهی بزرگ است، موجب گناهان دیگری نیز می‌شود؛ مثل حسادت، غیبت و تهمت، خیانت، تحقیر و آزردن، که همه موجب ضررهای فراوان دینوی و اخروی می‌شوند.
- انسان سعی کند که با آن شخص که عداوت و کینه دارد، رفتار دوستانه و گفتار مشفقانه به عمل آورد. در قضای حوائج او تلاش نماید. در مجامع و محافل، نیکی های او را اظهار نماید. این کار را پیوسته انجام دهد تا نفسش رام شود و آثار عداوت از دل او برطرف شود.[۱۱]
- دیگر این‌که در فضیلت عفو و گذشت، تفکر نماید. رسول اکرم صلّی الله علیه وآله فرمود: «ببخشید، که بخشش جز عزّت بر بنده نمی‌افزاید، پس همدیگر را ببخشید تا خدا عزتتان دهد.»[۱۲]
پانویس
- پرش به بالا ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۳، ص۱۵۴
- پرش به بالا ↑ فیض کاشانی، الحقائق فی محاسن الأخلاق، ۱۴۲۳ ق، ص۷۹
- پرش به بالا ↑ فیض کاشانی، الحقائق في محاسن الأخلاق، ۱۴۲۳ ق، ص۷۹
- پرش به بالا ↑ واقدی، المغازى، ج ۲، ص ۸۲۲.
- پرش به بالا ↑ شیخ عباس قمى، سفينة البحار، ج۲، ص۲۸۳
- پرش به بالا ↑ تمیمی آمدی، تصنیف غرر الحکم، ص۲۹۹
- پرش به بالا ↑ میزان الحکمه، جلد سوم، ذیل عنوان کینه
- پرش به بالا ↑ تمیمی آمدی، تصنیف غرر الحکم، ص۲۹۹
- پرش به بالا ↑ میزان الحکمه، جلد سوم، ذیل عنوان کینه
- پرش به بالا ↑ ابن شعبه حرانى، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۸۴
- پرش به بالا ↑ نراقي، احمد، معراج السعادة، ص۲۰۱
- پرش به بالا ↑ سید عبدالله شبّر، اخلاق شبّر، ناشر هجرت، چاپ دوم، ۱۳۷۷، ص۲۵۳-۲۵۴.
منابع
- تحف العقول، ابن شعبه حرانى، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش.
- لسان العرب، ابن منظور، بيروت، دارالفكر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
- تصنيف غررالحكم و دررالكلم، عبدالواحد تميمى آمدى، قم، دفتر تبلیغات، ۱۳۶۶ش.
- اخلاق شبّر، سید عبدالله شبّر، نشر هجرت، چاپ دوم، ۱۳۷۷ش.
- سفينة البحار، شیخ عباس قمى، قم، اسوه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
- الحقائق في محاسن الأخلاق، فیض کاشانی، قم، دار الکتاب الإسلامی، ۱۴۲۳ق.
- معراج السعاده، ملااحمد نراقی، نشر كشف الغطاء، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
- المغازى، محمد بن عمر واقدی، تحقيق مارسدن جونس، بيروت، مؤسسة الأعلمى، ۱۴۰۹ق.
