اخلاقیات الامام علی امیر‌المؤمنین علیه‌السلام (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۵: سطر ۵:
 
|تصویر= [[پرونده:Ketab12.jpg|240px|وسط]]
 
|تصویر= [[پرونده:Ketab12.jpg|240px|وسط]]
  
|نویسنده= هادى مدرسى
+
|نویسنده= هادی مدرسی
  
|موضوع= فضایل امام علی (ع)
+
|موضوع=اخلاق و فضایل امام علی علیه‌السلام
  
 
|زبان= عربی  
 
|زبان= عربی  
  
|تعداد جلد= 1
+
|تعداد جلد=۱
  
 
|عنوان افزوده1=
 
|عنوان افزوده1=
سطر ۲۵: سطر ۲۵:
 
}}
 
}}
  
 +
'''«أخلاقیات الإمام علی أمیر‌المؤمنین (علیه‌السلام)»'''، اثر هادى مدرسى به زبان عربى است. این کتاب در صدد شرح و توضیح جنبه‌هاى [[اخلاق|اخلاقى]] در زندگى فردى، اجتماعى و سیاسى [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)]] و بیان تعاملات و برخوردهاى مختلف آن حضرت به‌عنوان الگویى شایسته است.
  
'''أخلاقيات الإمام علي أمير‌المؤمنين(ع)'''، اثر [[هادى مدرسى]]، به زبان عربى و در موضوع اخلاق [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] است.
+
==محتوای کتاب==
  
== ساختار ==
+
کتاب «أخلاقیات الإمام علی أمیر‌المؤمنین (علیه‌السلام)»، در سه جلد تنظیم شده و مشتمل بر یک مقدمه از مؤلف و متن در سه بخش است. مؤلف، در بیان و شرح مطالب و مباحث، از آیات [[قرآن|قرآنى]] و اشعار عربى استفاده نموده و براى برخى از آیات، [[تفسیر قرآن|تفسیر]] کوتاهى بیان نموده است.این کتاب، در صدد شرح و توضیح جنبه‌هاى [[اخلاق|اخلاقى]] در زندگى فردى، اجتماعى و سیاسى [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)]] و بیان تعاملات و برخوردهاى مختلف آن حضرت به‌عنوان الگویى شایسته براى عبدمؤمن، حاکم عادل و معارض حکیم است. به این ترتیب مطالب کتاب، در سه محور اساسى بیان شده است: اخلاقیات مؤمن؛ اخلاقیات معارض؛ اخلاقیات حاکم.
  
 +
در بخش اول، مؤلف، صفاتى را که یک فرد مؤمن باید داشته باشد، بیان نموده و کلمات و جملات امام على(ع) را پیرامون این صفات ذکر کرده و شرح داده است. اولین موردى که وى بیان نموده «[[تقوا]] و [[اخلاص]]» است و در آغاز آن چنین نوشته است: «حیات و زندگى مردم، بر گرد سه محور مى‌گردد: اول، محور ایمان به خدا و آنچه به آن مربوط است، از قبیل قضیه عبادت، اخلاق و التزام به احکام؛ دوم، محور قضیه‌اى معین که به ارزشى از ارزش‌ها یا مصلحتى از مصالح عمومى مربوط است؛ سوم، محور ذات و آنچه مربوط به آن است، از قبیل شهوات، لذت‌ها و مصالح. حیات بیشتر مردم، در اطراف محور سوم مى‌چرخد... و گروه اندکى، قضیه‌اى معین مثل آزاد کردن سرزمین‌هایشان یا محقق نمودن عدالت در آنها یا... را برمى‌تابند و به خاطر آن مى‌جنگند و گروه اندک‌ترى، مؤمنان هستند که حیاتشان بر محور ایمان به خدا مى‌گردد...».
  
كتاب، در سه جلد تنظيم شده و مشتمل بر يك مقدمه از مؤلف و متن است. مطالب متن، در سه بخش بيان شده است.
+
برخى از صفات و اخلاقیاتى که مؤلف در این قسمت ذکر مى‌کند و در مورد آنها جملات [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را شاهد مى‌آورد، عبارت است از: یقین، زهد، تواضع، مبادره، وفا، تضحیه (خود را آماده جانبازى کردن)، عطاء، شجاعت، برآوردن نیازهاى مردم، ایثار، حلم، کار با زور بازوى خویش، توازن بین دنیا و آخرت و [[دعابه]] (شوخى و مزاح کردن).
  
مؤلف، در بيان و شرح مطالب و مباحث، از آيات قرآنى و اشعار و قصايد عربى استفاده نموده است. آيات را به‌صورت كامل ذكر كرده و براى برخى از آيات، تفسير كوتاهى بيان نموده است.
+
مؤلف، در قسمت دوم، پیرامون اخلاقیات معارض سخن مى‌گوید و در آغاز چنین مى‌نویسد: «گاهى معارضه، با حکم باطلى است که هیچ حقى با آن نیامیخته و گاهى با حقى است که باطل با آن درآمیخته است. اولى، مانند اینکه بیگانه، جایى را اشغال کند و با زور بر مردم حاکم گردد... در این صورت مى‌بایست معارضه، فراگیر و بى‌حد و مرز باشد، مگر حد و مرزهایى که به ارزش‌هاى انسانى مربوط مى‌شود. دومى، مانند اینکه مردم، خود، حکومتى را انتخاب کنند، ولى آن حکومت از ستم عارى نباشد و حق را به شکل کامل اجرا نکند... در این صورت باید معارضه، محدود به حدود اخلاقى و موازین شرعى ویژه خود باشد».
  
== گزارش محتوا ==
+
در ادامه، مؤلف، این مطلب را با توجه به زندگى اجتماعى و سیاسى و فردى امیرالمؤمنین و جایگاه وى، شرح و توضیح مى‌دهد و در این زمینه، قضایاى مختلفى را که در زمان آن حضرت رخ داده و نحوه برخورد او را با مشکلات داخلى و خارجى بیان مى‌کند.
  
 +
بخش دوم کتاب، مشتمل است بر قسمت سوم؛ یعنى اخلاقیات حاکم که بخش اصلى و مفصل کتاب است و مؤلف در ابتداى آن مى‌نویسد: «جامعه بشرى به‌طور عام، داراى دو گروه است: حاکمان و محکومان... و ارتباط ممکن بین اینها از سه حال خارج نیست: استبدادى، هرج و مرجى و شورایى...».
  
كتاب، مشتمل بر شرح و توضيح جنبه‌هاى اخلاقى در زندگى فردى، اجتماعى و سياسى [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] و بيان تعاملات و برخوردهاى مختلف آن حضرت به‌عنوان الگويى شايسته براى عبدمؤمن، حاكم عادل و معارض حكيم است.
+
وى در ادامه، با استناد به آیات و روایات، حکومت شورایى را تنها حکومت حق و غیر آن را باطل مى‌داند و از حقوق متقابلى که حاکم و محکوم یا امام و امت بر یکدیگر دارند، سخن مى‌گوید و مقولاتى مانند تأمین آزادى‌هاى گوناگون (همچون آزادى اظهار نظر، آزادى تشکیل اجتماعات و احزاب و آزادى مخالفت)، حاکمیت مردم، قداست قانون، احترام به حقوق انسانى، اعتراف به حق معارضه، التزام به [[عدالت]] در ابعاد مختلف، سخت‌گیرى به خود و به خویشان و به مسئولین و... را مورد بررسى قرار داده و در این باره، از کلمات و سیره [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] استفاده نموده است.
  
مطالب كتاب، در سه محور اساسى بيان شده است:
+
مؤلف، در بخش سوم، به ذکر کلمات و جملاتى که درباره حضرت على(ع) گفته شده، پرداخته است و در این مورد به [[آیه ولایت|آیه ولایت]]، سخنانان [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام]](ص)، سخن خود [[امام على(ع)|حضرت امیر]](ع)، سخنان معاصرین با آن حضرت، سخنان علماء و متفکرین و متأخرین متمسک شده است، سپس نامه امام به [[مالک اشتر نخعی|مالک اشتر]] را تحت عنوان «دستور الامام(ع) لحکام العدل»، در ۱۱۰ بند بیان کرده و در ادامه، دعا و مناجات حضرت، وصایاى حضرت رسول(ص) به آن حضرت و آخرین وصیت حضرت را ذکر نموده است.
  
#اخلاقيات مؤمن؛
+
==وضعیت کتاب==
#اخلاقيات معارض؛
 
#اخلاقيات حاكم.
 
  
در جلد اول، مؤلف، صفاتى را كه يك فرد مؤمن بايد داشته باشد، بيان نموده و كلمات و جملات على(ع) را پيرامون اين صفات ذكر كرده و شرح داده است.
+
در ابتداى هر جلد، [[سوره حمد]] و در پایان هرکدام، فهرست مطالب و موضوعات آن ذکر شده است و در پایان جلد سوم، علاوه بر آن، فهرست آیات قرآنى و فهارس کتاب، شامل انبیاء و رسل، کتب و مصاحف، اعلام، نساء، قبائل و اقوام و احزاب، القاب، مدن و بقاع و اماکن، معاهدات و اتفاقیات، معارک و حروب، اسماء آلت و مصادر و مراجع نیز درج گردیده است. برخى از توضیحات و منابع در پاورقى‌ها بیان شده است.
  
اولين موردى كه وى بيان نموده «تقوا و اخلاص» است و در آغاز آن چنين نوشته است:
+
==منابع==
 
 
«حيات و زندگى مردم، بر گرد سه محور مى‌گردد: اول، محور ايمان به خدا و آنچه به آن مربوط است، از قبيل قضيه عبادت، اخلاق و التزام به احكام؛ دوم، محور قضيه‌اى معين كه به ارزشى از ارزش‌ها يا مصلحتى از مصالح عمومى مربوط است؛ سوم، محور ذات و آنچه مربوط به آن است، از قبيل شهوات، لذت‌ها و مصالح.
 
 
 
حيات بيشتر مردم، در اطراف محور سوم مى‌چرخد... و گروه اندكى، قضيه‌اى معين مثل آزاد كردن سرزمين‌هايشان يا محقق نمودن عدالت در آنها يا... را برمى‌تابند و به خاطر آن مى‌جنگند و گروه اندك‌ترى، مؤمنان هستند كه حياتشان بر محور ايمان به خدا مى‌گردد...».
 
 
 
برخى از صفات و اخلاقياتى كه مؤلف در اين قسمت ذكر مى‌كند و در مورد آنها جملات [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را شاهد مى‌آورد، عبارت است از: يقين، زهد، تواضع، مبادره، وفا، تضحيه (خود را آماده جانبازى كردن)، عطاء، شجاعت، برآوردن نيازهاى مردم، ايثار، حلم، كار با زور بازوى خويش، توازن بين دنيا و آخرت و دعابه (شوخى و مزاح كردن)
 
 
 
مؤلف، در قسمت دوم، پيرامون اخلاقيات معارض سخن مى‌گويد و در آغاز چنين مى‌نويسد:
 
 
 
«گاهى معارضه، با حكم باطلى است كه هيچ حقى با آن نياميخته و گاهى با حقى است كه باطل با آن درآميخته است. اولى، مانند اينكه بيگانه، جايى را اشغال كند و با زور بر مردم حاكم گردد... در اين صورت مى‌بايست معارضه، فراگير و بى‌حد و مرز باشد، مگر حد و مرزهايى كه به ارزش‌هاى انسانى مربوط مى‌شود. دومى، مانند اينكه مردم، خود، حكومتى را انتخاب كنند، ولى آن حكومت از ستم عارى نباشد و حق را به شكل كامل اجرا نكند... در اين صورت بايد معارضه، محدود به حدود اخلاقى و موازين شرعى ويژه خود باشد».
 
 
 
در ادامه، مؤلف، اين مطلب را با توجه به زندگى اجتماعى و سياسى و فردى اميرالمؤمنين و جايگاه وى، شرح و توضيح مى‌دهد و در اين زمينه، قضاياى مختلفى را كه در زمان آن حضرت رخ داده و نحوه برخورد او را با مشكلات داخلى و خارجى بيان مى‌كند.
 
 
 
جلد دوم كتاب، مشتمل است بر قسمت سوم؛ يعنى اخلاقيات حاكم كه بخش اصلى و مفصل كتاب است و مؤلف در ابتداى آن مى‌نويسد: «جامعه بشرى به‌طور عام، داراى دو گروه است: حاكمان و محكومان... و ارتباط ممكن بين اينها از سه حال خارج نيست: استبدادى، هرج و مرجى و شورايى...».
 
 
 
وى در ادامه، با استناد به آيات و روايات، حكومت شورايى را تنها حكومت حق و غير آن را باطل مى‌داند و از حقوق متقابلى كه حاكم و محكوم يا امام و امت بر يكديگر دارند، سخن مى‌گويد و مقولاتى مانند تأمين آزادى‌هاى گوناگون (همچون آزادى اظهار نظر، آزادى تشكيل اجتماعات و احزاب و آزادى معارضه و مخالفت) حاكميت مردم، قداست قانون، احترام به حقوق انسانى، اعتراف به حق معارضه، التزام به عدالت در ابعاد مختلف، سخت‌گيرى به خود و به خويشان و به مسئولين و... را مورد بررسى قرار داده و در اين باره، از كلمات و سيره [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] استفاده نموده است.
 
 
 
مؤلف، در جلد سوم، به ذكر كلمات و جملاتى كه درباره [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] گفته شده، پرداخته است و در اين مورد به آيه ولايت، سخنانان پيامبر اسلام(ص)، سخن خود [[امام على(ع)|حضرت امير]](ع)، سخنان معاصرين با آن حضرت، سخنان علماء و متفكرين و متأخرين متمسك شده است، سپس نامه امام به مالك اشتر را تحت عنوان «دستور الامام(ع)لحكام العدل»، در صد و ده بند بيان كرده و در ادامه، دعا و مناجات حضرت، وصاياى حضرت رسول(ص) به آن حضرت و آخرين وصيت حضرت را ذكر نموده است.
 
 
 
== وضعيت كتاب ==
 
 
 
 
 
در ابتداى هر جلد، سوره حمد و در پايان هركدام، فهرست مطالب و موضوعات آن ذكر شده است و در پايان جلد سوم، علاوه بر آن، فهرست آيات قرآنى و فهارس كتاب اخلاقيات اميرالمؤمنين شامل انبياء و رسل، كتب و مصاحف، اعلام، نساء، قبائل و اقوام و احزاب، القاب، مدن و بقاع و اماكن، معاهدات و اتفاقيات، معارك و حروب، اسماء آلت و مصادر و مراجع نيز درج گرديده است.
 
 
 
برخى از توضيحات و منابع در پاورقى‌ها بيان شده است.
 
 
 
== منابع مقاله ==
 
 
 
مقدمه و متن كتاب.
 
 
 
== منبع ==
 
ویکی نور
 
  
 +
* ویکی نور
 +
[[رده:امام علی علیه السلام]]
 
[[رده: منابع تاریخ زندگی ائمه (ع)]]
 
[[رده: منابع تاریخ زندگی ائمه (ع)]]
 +
[[رده:کتاب‌های اخلاق اسلامی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۳۷

Ketab12.jpg
نویسنده هادی مدرسی
موضوع اخلاق و فضایل امام علی علیه‌السلام
زبان عربی
تعداد جلد ۱

«أخلاقیات الإمام علی أمیر‌المؤمنین (علیه‌السلام)»، اثر هادى مدرسى به زبان عربى است. این کتاب در صدد شرح و توضیح جنبه‌هاى اخلاقى در زندگى فردى، اجتماعى و سیاسى امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و بیان تعاملات و برخوردهاى مختلف آن حضرت به‌عنوان الگویى شایسته است.

محتوای کتاب

کتاب «أخلاقیات الإمام علی أمیر‌المؤمنین (علیه‌السلام)»، در سه جلد تنظیم شده و مشتمل بر یک مقدمه از مؤلف و متن در سه بخش است. مؤلف، در بیان و شرح مطالب و مباحث، از آیات قرآنى و اشعار عربى استفاده نموده و براى برخى از آیات، تفسیر کوتاهى بیان نموده است.این کتاب، در صدد شرح و توضیح جنبه‌هاى اخلاقى در زندگى فردى، اجتماعى و سیاسى امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و بیان تعاملات و برخوردهاى مختلف آن حضرت به‌عنوان الگویى شایسته براى عبدمؤمن، حاکم عادل و معارض حکیم است. به این ترتیب مطالب کتاب، در سه محور اساسى بیان شده است: اخلاقیات مؤمن؛ اخلاقیات معارض؛ اخلاقیات حاکم.

در بخش اول، مؤلف، صفاتى را که یک فرد مؤمن باید داشته باشد، بیان نموده و کلمات و جملات امام على(ع) را پیرامون این صفات ذکر کرده و شرح داده است. اولین موردى که وى بیان نموده «تقوا و اخلاص» است و در آغاز آن چنین نوشته است: «حیات و زندگى مردم، بر گرد سه محور مى‌گردد: اول، محور ایمان به خدا و آنچه به آن مربوط است، از قبیل قضیه عبادت، اخلاق و التزام به احکام؛ دوم، محور قضیه‌اى معین که به ارزشى از ارزش‌ها یا مصلحتى از مصالح عمومى مربوط است؛ سوم، محور ذات و آنچه مربوط به آن است، از قبیل شهوات، لذت‌ها و مصالح. حیات بیشتر مردم، در اطراف محور سوم مى‌چرخد... و گروه اندکى، قضیه‌اى معین مثل آزاد کردن سرزمین‌هایشان یا محقق نمودن عدالت در آنها یا... را برمى‌تابند و به خاطر آن مى‌جنگند و گروه اندک‌ترى، مؤمنان هستند که حیاتشان بر محور ایمان به خدا مى‌گردد...».

برخى از صفات و اخلاقیاتى که مؤلف در این قسمت ذکر مى‌کند و در مورد آنها جملات حضرت على(ع) را شاهد مى‌آورد، عبارت است از: یقین، زهد، تواضع، مبادره، وفا، تضحیه (خود را آماده جانبازى کردن)، عطاء، شجاعت، برآوردن نیازهاى مردم، ایثار، حلم، کار با زور بازوى خویش، توازن بین دنیا و آخرت و دعابه (شوخى و مزاح کردن).

مؤلف، در قسمت دوم، پیرامون اخلاقیات معارض سخن مى‌گوید و در آغاز چنین مى‌نویسد: «گاهى معارضه، با حکم باطلى است که هیچ حقى با آن نیامیخته و گاهى با حقى است که باطل با آن درآمیخته است. اولى، مانند اینکه بیگانه، جایى را اشغال کند و با زور بر مردم حاکم گردد... در این صورت مى‌بایست معارضه، فراگیر و بى‌حد و مرز باشد، مگر حد و مرزهایى که به ارزش‌هاى انسانى مربوط مى‌شود. دومى، مانند اینکه مردم، خود، حکومتى را انتخاب کنند، ولى آن حکومت از ستم عارى نباشد و حق را به شکل کامل اجرا نکند... در این صورت باید معارضه، محدود به حدود اخلاقى و موازین شرعى ویژه خود باشد».

در ادامه، مؤلف، این مطلب را با توجه به زندگى اجتماعى و سیاسى و فردى امیرالمؤمنین و جایگاه وى، شرح و توضیح مى‌دهد و در این زمینه، قضایاى مختلفى را که در زمان آن حضرت رخ داده و نحوه برخورد او را با مشکلات داخلى و خارجى بیان مى‌کند.

بخش دوم کتاب، مشتمل است بر قسمت سوم؛ یعنى اخلاقیات حاکم که بخش اصلى و مفصل کتاب است و مؤلف در ابتداى آن مى‌نویسد: «جامعه بشرى به‌طور عام، داراى دو گروه است: حاکمان و محکومان... و ارتباط ممکن بین اینها از سه حال خارج نیست: استبدادى، هرج و مرجى و شورایى...».

وى در ادامه، با استناد به آیات و روایات، حکومت شورایى را تنها حکومت حق و غیر آن را باطل مى‌داند و از حقوق متقابلى که حاکم و محکوم یا امام و امت بر یکدیگر دارند، سخن مى‌گوید و مقولاتى مانند تأمین آزادى‌هاى گوناگون (همچون آزادى اظهار نظر، آزادى تشکیل اجتماعات و احزاب و آزادى مخالفت)، حاکمیت مردم، قداست قانون، احترام به حقوق انسانى، اعتراف به حق معارضه، التزام به عدالت در ابعاد مختلف، سخت‌گیرى به خود و به خویشان و به مسئولین و... را مورد بررسى قرار داده و در این باره، از کلمات و سیره امیرالمؤمنین(ع) استفاده نموده است.

مؤلف، در بخش سوم، به ذکر کلمات و جملاتى که درباره حضرت على(ع) گفته شده، پرداخته است و در این مورد به آیه ولایت، سخنانان پیامبر اسلام(ص)، سخن خود حضرت امیر(ع)، سخنان معاصرین با آن حضرت، سخنان علماء و متفکرین و متأخرین متمسک شده است، سپس نامه امام به مالک اشتر را تحت عنوان «دستور الامام(ع) لحکام العدل»، در ۱۱۰ بند بیان کرده و در ادامه، دعا و مناجات حضرت، وصایاى حضرت رسول(ص) به آن حضرت و آخرین وصیت حضرت را ذکر نموده است.

وضعیت کتاب

در ابتداى هر جلد، سوره حمد و در پایان هرکدام، فهرست مطالب و موضوعات آن ذکر شده است و در پایان جلد سوم، علاوه بر آن، فهرست آیات قرآنى و فهارس کتاب، شامل انبیاء و رسل، کتب و مصاحف، اعلام، نساء، قبائل و اقوام و احزاب، القاب، مدن و بقاع و اماکن، معاهدات و اتفاقیات، معارک و حروب، اسماء آلت و مصادر و مراجع نیز درج گردیده است. برخى از توضیحات و منابع در پاورقى‌ها بیان شده است.

منابع

  • ویکی نور