تحف العقول (کتاب)

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

منبع: کتاب شناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، صفحه 360

نویسنده: محمدرضا ضميري

مؤلف:

ابومحمد حسن بن علی بن حسین بن شعبه حرانی حلبی (م 381 ق).

زندگینامه و اظهارنظرها:

وی از شخصیت های برجسته و از چهره های درخشان فقهای شیعه در قرن چهارم و از معاصران شیخ صدوق (م 38 ق) است و از مشایخ شیخ مفید (م 413 ق) نیز بشمار می آید. او در حرّان، که یکی از شهرهای اطراف شهر حلب در سوریه است، به دنیا آمد و در خانواده ای علاقمند و ارادتمند به خاندان رسول خدا صلی الله علیه و آله تربیت شد و از همان کودکی عشق و علاقه به محمد و آل محمد علیهم السلام در دل او جای گرفت. وی از چهرهای درخشان فقهای شیعه در دوران خود و از راویان بزرگ شیعه بشمار می آید.

شیخ حر عاملی در کتاب امل الآمل درباره ایشان می فرماید: «ابومحمد حسن بن علی بن شعبه دانشمندی با فضل و محدثی بزرگ است. علامه مجلسی درباره وی می فرماید: «کتاب ایشان، تحف العقول، خود بهترین شاهد بر فضل و دانش و عظمت ایشان می باشد».

استادان:

ابوعلی محمد بن همام بغدادی (م 336 ق).

شاگردان:

شیخ مفید محمد بن نعمان (م 413 ق).

'تألیفات:*

تحف العقول، التمحیص.

معرفی اجمالی کتاب:

این کتاب مجموعه ای ارزشمند از سخنان و نصایح حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت علیهم السلام می باشد. تحف العقول از زمان نگارش تاکنون، در طول هزار سال، پیوسته مورد توجه علما و فقهای شیعه بوده و در مجموعه های روایی خود از آن روایت نقل کرده و به آن استناد نموده اند.

مؤلف می گوید: «پس از آن که دیدم علمای شیعه درباره فقه و حلال و حرام کتاب های فراوانی نگاشته اند، بر آن شدم تا مجموعه ای پدید آورم که در آن سخنان حکمت آموز و موعظه های پیامبر اکرم و اهل بیت آن حضرت جمع شده باشد؛ تا گنجینه ای برای مراجعه خودم و برای علاقه مندان به خاندان رسالت باشد».

این کتاب شامل بخش های متنوعی است؛ از جمله:

• 1. وصیت های پیامبر اسلام به حضرت امام علی علیه السلام؛

• 2. سخنرانی آن حضرت در حجة الوداع؛

• 3. نامه ها و وصایای حضرت علی علیه السلام به امام حسن علیه السلام؛

• 4. وصیت آن حضرت به امام حسین علیه السلام؛

• 5. سخنرانی ها و خطبه های آن حضرت؛

• 6. عهدنامه مالک اشتر؛

• 7. رساله حقوق امام زین العابدین علیه السلام؛

• 8. احتجاج امام صادق علیه السلام با سفیان ثوری؛

• 9. رساله امام هادی علیه السلام درباره جبر و تفویض؛

• 10. نامه امام حسن عسکری علیه السلام به اسحاق بن اسماعیل و روایات، و موضوعات مفید و سودمند دیگر از ائمه اطهار علیهم السلام.

در این کتاب احادیث و سخنان امام زمان علیه السلام یا به دلیل آن که به آن ها دسترسی نداشته و یا به دلیل تقیه نیامده است.

وضعیت نشر:

این کتاب به همت آیت الله جنتی ترجمه و همراه با متن عربی در 2 جلد چاپ شده است و نیز یکی از بهترین ترجمه های آن، ترجمه استاد پرویز اتابکی به نام ره آورد خرد است که چاپ و منتشر شده است. همچنین کتاب یاد شده در یک جلد به زبان عربی و به همراه ترجمه فارسی توسط مؤسسه انتشارات اسلامی، در سال 1404 ق، به قطع وزیری چاپ و منتشر شده است.

پیوندها

• تحف العقول