سید محمد مجاهد: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(صفحه‌ای جدید حاوی '{{الگو:نیازمند ویرایش فنی}} == ولادت == سيد محمد مجاهد بن سيد على بن محمد على بن ا...' ایجاد کرد) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | ==ولادت== | |
| − | + | سيد محمد مجاهد بن سيد على بن محمدعلى بن ابى المعالى حسنى طباطبايى در سال 1180 هجرى قمرى در [[كربلا]]ی معلى متولد شد. | |
| − | + | ==خاندان== | |
| − | + | از نظر نسب خانوادگى، هم پدر و هم مادرش از خاندان علم و [[تقوا]] هستند. مادرش آمنه بيگم (1160-1243 قمرى)، دختر آقا محمد باقر بن محمد اكمل، معروف به وحيد بهبهانى است. او زنى عالمه و بافضيلت بوده كه صاحب مستدركات أعيان الشيعة درباره او مى‌گويد: «من أفقه نساء عصره، متكلمة واعظة أصولية محققة محدثة جليلة» (مستدركات أعيان الشيعة، ج5، ص62) | |
| + | |||
| + | اين بانوى بزرگوار با پسر عمه‌اش سيد على طباطبايى (متوفى 1231 قمرى) ازدواج كرد و حاصل اين ازدواج دو پسر به نامهاى سيد محمد و سيد مهدى بود. | ||
| − | |||
| − | |||
سيد على صاحب الرياض، از اعاظم فقهاى عصر خود است. او استاد بزرگانى همچون صاحب مفتاح الكرامة، جواد بن محمد حسينى عاملى، صاحب مقابيس و صاحب مطالع است. | سيد على صاحب الرياض، از اعاظم فقهاى عصر خود است. او استاد بزرگانى همچون صاحب مفتاح الكرامة، جواد بن محمد حسينى عاملى، صاحب مقابيس و صاحب مطالع است. | ||
| − | در أعيان الشيعة درباره او | + | |
| − | سيد على صاحب الرياض از اجلاء شاگردان آقا | + | در أعيان الشيعة درباره او اين طور آمده است: «هو المحقق المؤسس الذي ملاء الدنيا ذكره و عم العالم فضله، تخرج عليه علماء أعلام و فقهاء عظام صاروا من أكابر المراجع في الإسلام». (أعيان الشيعة، ج8، ص314) |
| − | سيد محمد مجاهد با تنها دختر سيد | + | |
| + | سيد على صاحب الرياض از اجلاء شاگردان آقا محمدباقر، وحيد بهبهانى است. | ||
| + | |||
| + | سيد محمد مجاهد با تنها دختر سيد محمدمهدى بحرالعلوم (متوفى 1208 يا 1212 قمرى) ازدواج كرد و از آن دو، سه فرزند به نامهاى سيد حسين، سيد حسن و سيد جعفر باقى ماند. سيد حسين بزرگترين فرزند آنان است و در أعيان الشيعة درباره او اين طور آمده است: «كان فاضلاً عالماً مجتهداً بصيراً بالقواعد الأصوليّة» (أعيان الشيعة، ج6، ص159) | ||
| + | |||
در مورد سيد حسن نيز، چنين آمده است: «كان عالماً فاضلاً مجتهداً بصيراً قاضياً رئيساً في الحائر على مشرفه السلام». | در مورد سيد حسن نيز، چنين آمده است: «كان عالماً فاضلاً مجتهداً بصيراً قاضياً رئيساً في الحائر على مشرفه السلام». | ||
| − | == بزرگان در اين خاندان == | + | ==بزرگان در اين خاندان== |
خاندان سيد محمد مجاهد خاندان علم و فضيلت و تقوا هستند كه بعضى از آنان را در اينجا ذكر مى‌كنيم: | خاندان سيد محمد مجاهد خاندان علم و فضيلت و تقوا هستند كه بعضى از آنان را در اينجا ذكر مى‌كنيم: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == تحصيل و تدريس == | + | # سيد محمداسماعيل بن محمدباقر وحيد بهبهانى، دايى صاحب ترجمه كه در أعيان الشيعة به عالم فاضل تعبير شده و به نقل از نجوم السماء آمده: «العالم الفاضل الكامل النبيل المقدس الزاهد الصالح الجليل». (أعيان الشيعة، ج3، ص404) |
| + | # سيد ابوالقاسم بن سيد حسن بن سيد محمد (متوفى 1309 قمرى): «فقيه أصولي من تلامذة الشيخ الأنصاري» (أعيان الشيعة، ج2، ص403) | ||
| + | # فرزند او سيد محمدباقر بن ابوالقاسم (متوفى 1331 قمرى): «كان عالماً فاضلاً جليلاً نبيلاً» (أعيان الشيعة، ج9، ص185) | ||
| + | # نوه او، سيد محمدصادق بن سيد محمدباقر بن ابوالقاسم (متوفى 1337 قمرى): «قام مقام أبيه بعد وفاته» و داراى تأليفات زياد است. (أعيان الشيعة، ج9، ص367) | ||
| + | # سيد على نقى، فرزند ديگر سيد حسن بن سيد محمد (متوفى 1289 قمرى): «كان عالماً فاضلاً محققاً مدققاً». (أعيان الشيعة، ج8، ص367) | ||
| + | # فرزند او سيد جعفر بن على نقى بن سيد حسن (متوفى 1321 قمرى): «كان عالماً فاضلاً رئيساً فقيهاً». (أعيان الشيعة، ج4، ص132) | ||
| + | # سيد زين العابدين بن سيد حسن بن سيد محمد (متوفى 1292 قمرى): «عالم فاضل فقيه متبحر أصولي زاهد عابد ناسك». (أعيان الشيعة، ج7، ص165) | ||
| + | # سيد جواد بن حسين حسينى تبريزى (متوفى 1278 قمرى)، داماد سيد محمد مجاهد و فرزندان او سيد على، سيد اسماعيل، سيد على نقى، سيد تقى و سيد محمد كه همه از علماى اعلام بوده‌اند. (مستدركات أعيان الشيعة، ج3، ص117) | ||
| + | # سيد صالح بن حسن بن يوسف موسوى (متوفى 1303 قمرى)، معروف به داماد كه پدرش داماد سيد على صاحب رياض بوده: «عالم فاضل جليل فقيه محقق». (أعيان الشيعة، ج7، ص369) | ||
| + | |||
| + | ==تحصيل و تدريس== | ||
| + | |||
| + | سيد محمد مجاهد نزد پدر بزرگوارش صاحب رياض و علامه بحرالعلوم تلمذ نمود و با تلاش پيگيرى كه در اصول و [[فقه]] داشت، به سرعت به مقامات علمى دست يافت، به حدى كه پدرش او را اعلم تشخيص داده و ديگر فتوا نداد و به اين علت، سيد محمد از كربلا به اصفهان مهاجرت كرد. (أعيان الشيعة، ج9، ص443) | ||
| + | |||
| + | در كتاب فوائد رضويه، علت مهاجرت ايشان را استيلاء جماعتى از وهابيون بر حائر حسينى و كشتار اهالى آن منطقه دانسته است. (الفوائد الرضوية به نقل از روضة البهية، ص579-581) | ||
| + | |||
| + | مدت اقامت سيد محمد در [[اصفهان]] سيزده سال بوده است و در اين مدت علماى آن منطقه در مجلس درس او حاضر مى‌شدند و ايشان مرجع علمى فقه و اصول بوده و كتاب مفاتيح الأصول و ساير تأليفاتش را در آنجا نوشته است. | ||
| + | |||
| + | ==زعامت و مرجعيت== | ||
| + | |||
| + | سيد محمد پس از ارتحال پدر بزرگوارش در سال 1231 قمرى به [[كربلا]] هجرت نموده و مقام افتا و قضاوت و زعامت در دين و دنياى مردم را به عهده مى‌گيرد. | ||
| + | |||
| + | او مرجع عرب و عجم در زمان خود بوده و رياست شيعيان را در اين عصر به عهده داشته است تا اين كه به علت حمله وهابيون به [[كاظمين]] مهاجرت مى‌كند و اين شهر محل امنى براى شيعيان مى‌گردد. | ||
| − | + | از بزرگوارانى كه هم دوره ايشان بوده ميرزا محمد بن حسين رضوى (متوفى 1266 قمرى) است كه با ايشان در درس سيد على صاحب الرياض شركت مى‌كرده‌اند و بين آنها مناظراتى در مسائل حجيت شهرت كه سيد محمد نوشته و او شرح زده است، وجود داشته كه بر صاحب مناهل اعتراضاتى داشته و در زمان خود، رياست عامه و مرجعيت عمومى را پيدا كرده است. | |
| − | در | ||
| − | |||
| − | == | + | ==جنگ با روسيه== |
| − | + | فتحعلى شاه قاجار در اواخر عمر شريف ايشان از او مى‌خواهد كه به عنوان تيمن و تبرك و استفاده از محضر روحانى آن عالم جليل القدر، در جنگ با روسها كه مناطقى از خاك ايران را تصرف كرده بودند، شركت كند. در آن زمان مردم آنچنان به سيد محمد اعتقاد داشتند كه نقل شده وقتى در حوض مسجد شاه قزوين وضو گرفت، اهالى آن شهر به عنوان تبرك و شفا آب آن حوض را به خانه‌هايشان بردند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | در اين جنگ، علاوه بر ايشان علماى بزرگى همچون محقق نراقى (متوفى 1245 قمرى) شركت داشتند. از ديگر روحانيونى كه در اين جنگ حضور داشتند مى‌توان به: سيد ابراهيم نواب يزدى بن سيد عبدالفتاح بن سلطان العلماء صاحب حاشيه بر معالم، حاج ملا محمدصالح برغانى قزوينى، شيخ ملا صفر على لاهيجانى (متوفى 1275 قمرى)، شيخ ميرزا ضياءالدين بن اسداللّه بروجردى (متوفى 1300 قمرى)، شيخ ميرزا داود بن شيخ اسداللّه بروجردى (متوفى 1298 قمرى) و شيخ محمدحسين بن معصوم بروجردى (متوفى 1280 قمرى) اشاره كرد. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
متأسفانه در اين جنگ نيروهاى ايران به اهداف خود نرسيدند و شكست خوردند و همين موجب شد كه اعتقاد و خلوصى كه مردم نسبت به سيد محمد مجاهد داشتند سست شود و علت شكست را اهليت نداشتن ايشان براى حضور در جنگ و يا خالص نبودن نيت ايشان يا مستجاب نشدن دعاى ايشان براى پيروزى در جنگ به حساب آورند. | متأسفانه در اين جنگ نيروهاى ايران به اهداف خود نرسيدند و شكست خوردند و همين موجب شد كه اعتقاد و خلوصى كه مردم نسبت به سيد محمد مجاهد داشتند سست شود و علت شكست را اهليت نداشتن ايشان براى حضور در جنگ و يا خالص نبودن نيت ايشان يا مستجاب نشدن دعاى ايشان براى پيروزى در جنگ به حساب آورند. | ||
| − | |||
| − | == گفتار بزرگان == | + | فتحعلى شاه نيز پس از اين شكست به او بى‌اعتنايى كرد و با او برخورد بدى داشت. محمل شريف ايشان را سنگباران كردند و با عبارت هاى زشت به او ناسزا گفتند و نهايتاً سيد محمد با دلى پردرد از سخنان و اعمال ناشايستى كه از آن جماعت ديد بيمار شد و پس از مدتى كوتاه در قزوين وفات يافت. |
| + | |||
| + | ==گفتار بزرگان== | ||
| + | |||
| + | # السيد فوائد الرضويّة: «السيد الأجل الأعظم الأكرم الأفخم البحر الزاخر والسحاب الماطر الفائق على الأوائل والأواخر، صاحب التحقيقات الرشيفة والتأليفات الأنيفة كالمفاتيح والمناهل و غيرهما، نوراللّه روضته و أعلى في الفردوس منزلته». (الفوائد الرضويّة، ص579) | ||
| + | # تكملة أمل الآمل: «علامة العلماء الأعلام و سيد الفقهاء العظام و أعلم أهل العلم بالأصول و الكلام». (أعيان الشيعة، ج9، ص443 به نقل از تكملة أمل الآمل) | ||
| + | # الروضة البهيّة: «كان مفتياً و حاكماً و قاضياً و رئيساً في الدين و الدنيا و مرجعاً للعرب و العجم، انتهت الرياسة الإمامية في عصره». (الفوائد الرضوية، ص581 به نقل از الروضة البهيّة) | ||
| + | # أعيان الشيعة: «المرجع في علمي الأصول والفقه لكل علمائنا و صنف فيها مفاتيح الأصول و غيره حتى توفي والده فرجع إلى كربلاء، فكان المرجع العام لكلّ الإمامية في أطراف الدنيا». (أعيان الشيعة، ص 443) | ||
| + | |||
| + | ==اساتيد== | ||
| − | + | # علامه بحرالعلوم، سيد محمدمهدى بن سيد مرتضى (متوفى 1212 قمرى) | |
| − | + | # پدرش سيد على مجاهد، صاحب الرياض | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ==شاگردان== |
| − | + | او داراى شاگردان مشهورى نظير شيخ اعظم مرتضى انصارى (متوفى 1281 قمرى) بوده كه مدت چهار سال از محضر پرفيض اين عالم ربانى استفاده كرده است. از ديگر شاگردان او شيخ محمد شريف بن حسنعلى مازندرانى، مشهور به شريف العلما (متوفى 1245 قمرى) است. ديگر شاگردان ايشان عبارتند از: | |
| − | |||
| − | + | # شيخ ميرزا داود بن شيخ اسداللّه بروجردى (متوفى 1298 قمرى) | |
| + | # شيخ محمدحسين بن معصوم بروجردى (متوفى 1280 قمرى) | ||
| + | # شيخ احمد بن على مختارى گلپايگانى | ||
| + | # آقا احمد بن آقا محمدعلى بن آقا محمدباقر وحيد بهبهانى حائرى كرمانشاهى (متوفى 1243 قمرى) | ||
| + | # ميرزا حسين لاهيجى نجفى (متوفى 1306 قمرى) | ||
| + | # سيد حسين بن سيد محمد مجاهد طباطبايى | ||
| + | # ملا حسين واعظ تسترى | ||
| + | # صفرعلى لاهيجى | ||
| + | # شيخ غلامرضا بن محمدعلى آرانى كاشانى | ||
| + | # ميرزا محمدحسن بن محمد معصوم رضوى مشهدى، معروف به حاجى مجتهد (متوفى 1278 قمرى) | ||
| + | # سيد محمد شفيع جابلقى (متوفى 1280 قمرى) | ||
| + | # حاج ملا محمدصالح برغانى قزوينى | ||
| + | # سيد محمدتقى قزوينى | ||
| + | # شيخ عبدالحسين بن شيخ ملا على برغانى قزوينى | ||
| + | # ميرزا ابوالحسن بن حسين بن تقى تنكابنى، مشهور به گيلانى | ||
| + | # شيخ ملا صفر على لاهيجانى قزوينى (متوفى 1275 قمرى) | ||
| + | # شيخ ميرزا ضياءالدين بن شيخ اسداللّه بروجردى (متوفى 1300 قمرى) | ||
| − | + | ==تأليفات== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | # مفاتيح الأصول | |
| + | # الوسائل في الأصول | ||
| + | # مناهل الأحكام | ||
| + | # إصلاح العمل | ||
| + | # عمدة المقال في تحقيق أحوال الرجال | ||
| + | # رسالة حجية الظن | ||
| + | # المصابيح في شرح المفاتيح للكاشاني | ||
| + | # جامع العبائر | ||
| + | # كتاب في الأغلاط المشهورة | ||
| + | # المصباح الباهر في رد اليادري و إثبات نبوة نبينا الطاهر | ||
| + | # رسالة في الاستصحاب | ||
| + | # الجهاديّة | ||
| + | # حاشيه بر معالم | ||
| + | # رسالة في حجّية الشهرة | ||
| − | + | ==وفات== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | آيت الله سيد محمد مجاهد پس از مراجعت از جنگ با روس، در حالى كه از سخنان و اعمال ناشايست مردم دلى پردرد داشت، بيمار شد و پس از مدتى كوتاه در قزوين وفات يافت. | |
| − | + | وفات ايشان در سال 1242 هجرى قمرى بود و بدن مطهر ايشان را به [[كربلا]] معلى منتقل و دفن كردند. قبر آن بزرگوار مشهور و داراى گنبد بزرگى است و محل [[زيارت]] مردم است. | |
| − | وفات ايشان در سال 1242 هجرى قمرى بود و بدن مطهر ايشان را به | ||
| − | == منابع == | + | ==منابع== |
نرم افزار اصول فقه، مرکز نور. | نرم افزار اصول فقه، مرکز نور. | ||
| + | |||
[[رده:علمای قرن سیزدهم]] | [[رده:علمای قرن سیزدهم]] | ||
نسخهٔ ۷ اکتبر ۲۰۱۳، ساعت ۰۸:۳۶
محتویات
ولادت
سيد محمد مجاهد بن سيد على بن محمدعلى بن ابى المعالى حسنى طباطبايى در سال 1180 هجرى قمرى در كربلای معلى متولد شد.
خاندان
از نظر نسب خانوادگى، هم پدر و هم مادرش از خاندان علم و تقوا هستند. مادرش آمنه بيگم (1160-1243 قمرى)، دختر آقا محمد باقر بن محمد اكمل، معروف به وحيد بهبهانى است. او زنى عالمه و بافضيلت بوده كه صاحب مستدركات أعيان الشيعة درباره او مى‌گويد: «من أفقه نساء عصره، متكلمة واعظة أصولية محققة محدثة جليلة» (مستدركات أعيان الشيعة، ج5، ص62)
اين بانوى بزرگوار با پسر عمه‌اش سيد على طباطبايى (متوفى 1231 قمرى) ازدواج كرد و حاصل اين ازدواج دو پسر به نامهاى سيد محمد و سيد مهدى بود.
سيد على صاحب الرياض، از اعاظم فقهاى عصر خود است. او استاد بزرگانى همچون صاحب مفتاح الكرامة، جواد بن محمد حسينى عاملى، صاحب مقابيس و صاحب مطالع است.
در أعيان الشيعة درباره او اين طور آمده است: «هو المحقق المؤسس الذي ملاء الدنيا ذكره و عم العالم فضله، تخرج عليه علماء أعلام و فقهاء عظام صاروا من أكابر المراجع في الإسلام». (أعيان الشيعة، ج8، ص314)
سيد على صاحب الرياض از اجلاء شاگردان آقا محمدباقر، وحيد بهبهانى است.
سيد محمد مجاهد با تنها دختر سيد محمدمهدى بحرالعلوم (متوفى 1208 يا 1212 قمرى) ازدواج كرد و از آن دو، سه فرزند به نامهاى سيد حسين، سيد حسن و سيد جعفر باقى ماند. سيد حسين بزرگترين فرزند آنان است و در أعيان الشيعة درباره او اين طور آمده است: «كان فاضلاً عالماً مجتهداً بصيراً بالقواعد الأصوليّة» (أعيان الشيعة، ج6، ص159)
در مورد سيد حسن نيز، چنين آمده است: «كان عالماً فاضلاً مجتهداً بصيراً قاضياً رئيساً في الحائر على مشرفه السلام».
بزرگان در اين خاندان
خاندان سيد محمد مجاهد خاندان علم و فضيلت و تقوا هستند كه بعضى از آنان را در اينجا ذكر مى‌كنيم:
- سيد محمداسماعيل بن محمدباقر وحيد بهبهانى، دايى صاحب ترجمه كه در أعيان الشيعة به عالم فاضل تعبير شده و به نقل از نجوم السماء آمده: «العالم الفاضل الكامل النبيل المقدس الزاهد الصالح الجليل». (أعيان الشيعة، ج3، ص404)
- سيد ابوالقاسم بن سيد حسن بن سيد محمد (متوفى 1309 قمرى): «فقيه أصولي من تلامذة الشيخ الأنصاري» (أعيان الشيعة، ج2، ص403)
- فرزند او سيد محمدباقر بن ابوالقاسم (متوفى 1331 قمرى): «كان عالماً فاضلاً جليلاً نبيلاً» (أعيان الشيعة، ج9، ص185)
- نوه او، سيد محمدصادق بن سيد محمدباقر بن ابوالقاسم (متوفى 1337 قمرى): «قام مقام أبيه بعد وفاته» و داراى تأليفات زياد است. (أعيان الشيعة، ج9، ص367)
- سيد على نقى، فرزند ديگر سيد حسن بن سيد محمد (متوفى 1289 قمرى): «كان عالماً فاضلاً محققاً مدققاً». (أعيان الشيعة، ج8، ص367)
- فرزند او سيد جعفر بن على نقى بن سيد حسن (متوفى 1321 قمرى): «كان عالماً فاضلاً رئيساً فقيهاً». (أعيان الشيعة، ج4، ص132)
- سيد زين العابدين بن سيد حسن بن سيد محمد (متوفى 1292 قمرى): «عالم فاضل فقيه متبحر أصولي زاهد عابد ناسك». (أعيان الشيعة، ج7، ص165)
- سيد جواد بن حسين حسينى تبريزى (متوفى 1278 قمرى)، داماد سيد محمد مجاهد و فرزندان او سيد على، سيد اسماعيل، سيد على نقى، سيد تقى و سيد محمد كه همه از علماى اعلام بوده‌اند. (مستدركات أعيان الشيعة، ج3، ص117)
- سيد صالح بن حسن بن يوسف موسوى (متوفى 1303 قمرى)، معروف به داماد كه پدرش داماد سيد على صاحب رياض بوده: «عالم فاضل جليل فقيه محقق». (أعيان الشيعة، ج7، ص369)
تحصيل و تدريس
سيد محمد مجاهد نزد پدر بزرگوارش صاحب رياض و علامه بحرالعلوم تلمذ نمود و با تلاش پيگيرى كه در اصول و فقه داشت، به سرعت به مقامات علمى دست يافت، به حدى كه پدرش او را اعلم تشخيص داده و ديگر فتوا نداد و به اين علت، سيد محمد از كربلا به اصفهان مهاجرت كرد. (أعيان الشيعة، ج9، ص443)
در كتاب فوائد رضويه، علت مهاجرت ايشان را استيلاء جماعتى از وهابيون بر حائر حسينى و كشتار اهالى آن منطقه دانسته است. (الفوائد الرضوية به نقل از روضة البهية، ص579-581)
مدت اقامت سيد محمد در اصفهان سيزده سال بوده است و در اين مدت علماى آن منطقه در مجلس درس او حاضر مى‌شدند و ايشان مرجع علمى فقه و اصول بوده و كتاب مفاتيح الأصول و ساير تأليفاتش را در آنجا نوشته است.
زعامت و مرجعيت
سيد محمد پس از ارتحال پدر بزرگوارش در سال 1231 قمرى به كربلا هجرت نموده و مقام افتا و قضاوت و زعامت در دين و دنياى مردم را به عهده مى‌گيرد.
او مرجع عرب و عجم در زمان خود بوده و رياست شيعيان را در اين عصر به عهده داشته است تا اين كه به علت حمله وهابيون به كاظمين مهاجرت مى‌كند و اين شهر محل امنى براى شيعيان مى‌گردد.
از بزرگوارانى كه هم دوره ايشان بوده ميرزا محمد بن حسين رضوى (متوفى 1266 قمرى) است كه با ايشان در درس سيد على صاحب الرياض شركت مى‌كرده‌اند و بين آنها مناظراتى در مسائل حجيت شهرت كه سيد محمد نوشته و او شرح زده است، وجود داشته كه بر صاحب مناهل اعتراضاتى داشته و در زمان خود، رياست عامه و مرجعيت عمومى را پيدا كرده است.
جنگ با روسيه
فتحعلى شاه قاجار در اواخر عمر شريف ايشان از او مى‌خواهد كه به عنوان تيمن و تبرك و استفاده از محضر روحانى آن عالم جليل القدر، در جنگ با روسها كه مناطقى از خاك ايران را تصرف كرده بودند، شركت كند. در آن زمان مردم آنچنان به سيد محمد اعتقاد داشتند كه نقل شده وقتى در حوض مسجد شاه قزوين وضو گرفت، اهالى آن شهر به عنوان تبرك و شفا آب آن حوض را به خانه‌هايشان بردند.
در اين جنگ، علاوه بر ايشان علماى بزرگى همچون محقق نراقى (متوفى 1245 قمرى) شركت داشتند. از ديگر روحانيونى كه در اين جنگ حضور داشتند مى‌توان به: سيد ابراهيم نواب يزدى بن سيد عبدالفتاح بن سلطان العلماء صاحب حاشيه بر معالم، حاج ملا محمدصالح برغانى قزوينى، شيخ ملا صفر على لاهيجانى (متوفى 1275 قمرى)، شيخ ميرزا ضياءالدين بن اسداللّه بروجردى (متوفى 1300 قمرى)، شيخ ميرزا داود بن شيخ اسداللّه بروجردى (متوفى 1298 قمرى) و شيخ محمدحسين بن معصوم بروجردى (متوفى 1280 قمرى) اشاره كرد.
متأسفانه در اين جنگ نيروهاى ايران به اهداف خود نرسيدند و شكست خوردند و همين موجب شد كه اعتقاد و خلوصى كه مردم نسبت به سيد محمد مجاهد داشتند سست شود و علت شكست را اهليت نداشتن ايشان براى حضور در جنگ و يا خالص نبودن نيت ايشان يا مستجاب نشدن دعاى ايشان براى پيروزى در جنگ به حساب آورند.
فتحعلى شاه نيز پس از اين شكست به او بى‌اعتنايى كرد و با او برخورد بدى داشت. محمل شريف ايشان را سنگباران كردند و با عبارت هاى زشت به او ناسزا گفتند و نهايتاً سيد محمد با دلى پردرد از سخنان و اعمال ناشايستى كه از آن جماعت ديد بيمار شد و پس از مدتى كوتاه در قزوين وفات يافت.
گفتار بزرگان
- السيد فوائد الرضويّة: «السيد الأجل الأعظم الأكرم الأفخم البحر الزاخر والسحاب الماطر الفائق على الأوائل والأواخر، صاحب التحقيقات الرشيفة والتأليفات الأنيفة كالمفاتيح والمناهل و غيرهما، نوراللّه روضته و أعلى في الفردوس منزلته». (الفوائد الرضويّة، ص579)
- تكملة أمل الآمل: «علامة العلماء الأعلام و سيد الفقهاء العظام و أعلم أهل العلم بالأصول و الكلام». (أعيان الشيعة، ج9، ص443 به نقل از تكملة أمل الآمل)
- الروضة البهيّة: «كان مفتياً و حاكماً و قاضياً و رئيساً في الدين و الدنيا و مرجعاً للعرب و العجم، انتهت الرياسة الإمامية في عصره». (الفوائد الرضوية، ص581 به نقل از الروضة البهيّة)
- أعيان الشيعة: «المرجع في علمي الأصول والفقه لكل علمائنا و صنف فيها مفاتيح الأصول و غيره حتى توفي والده فرجع إلى كربلاء، فكان المرجع العام لكلّ الإمامية في أطراف الدنيا». (أعيان الشيعة، ص 443)
اساتيد
- علامه بحرالعلوم، سيد محمدمهدى بن سيد مرتضى (متوفى 1212 قمرى)
- پدرش سيد على مجاهد، صاحب الرياض
شاگردان
او داراى شاگردان مشهورى نظير شيخ اعظم مرتضى انصارى (متوفى 1281 قمرى) بوده كه مدت چهار سال از محضر پرفيض اين عالم ربانى استفاده كرده است. از ديگر شاگردان او شيخ محمد شريف بن حسنعلى مازندرانى، مشهور به شريف العلما (متوفى 1245 قمرى) است. ديگر شاگردان ايشان عبارتند از:
- شيخ ميرزا داود بن شيخ اسداللّه بروجردى (متوفى 1298 قمرى)
- شيخ محمدحسين بن معصوم بروجردى (متوفى 1280 قمرى)
- شيخ احمد بن على مختارى گلپايگانى
- آقا احمد بن آقا محمدعلى بن آقا محمدباقر وحيد بهبهانى حائرى كرمانشاهى (متوفى 1243 قمرى)
- ميرزا حسين لاهيجى نجفى (متوفى 1306 قمرى)
- سيد حسين بن سيد محمد مجاهد طباطبايى
- ملا حسين واعظ تسترى
- صفرعلى لاهيجى
- شيخ غلامرضا بن محمدعلى آرانى كاشانى
- ميرزا محمدحسن بن محمد معصوم رضوى مشهدى، معروف به حاجى مجتهد (متوفى 1278 قمرى)
- سيد محمد شفيع جابلقى (متوفى 1280 قمرى)
- حاج ملا محمدصالح برغانى قزوينى
- سيد محمدتقى قزوينى
- شيخ عبدالحسين بن شيخ ملا على برغانى قزوينى
- ميرزا ابوالحسن بن حسين بن تقى تنكابنى، مشهور به گيلانى
- شيخ ملا صفر على لاهيجانى قزوينى (متوفى 1275 قمرى)
- شيخ ميرزا ضياءالدين بن شيخ اسداللّه بروجردى (متوفى 1300 قمرى)
تأليفات
- مفاتيح الأصول
- الوسائل في الأصول
- مناهل الأحكام
- إصلاح العمل
- عمدة المقال في تحقيق أحوال الرجال
- رسالة حجية الظن
- المصابيح في شرح المفاتيح للكاشاني
- جامع العبائر
- كتاب في الأغلاط المشهورة
- المصباح الباهر في رد اليادري و إثبات نبوة نبينا الطاهر
- رسالة في الاستصحاب
- الجهاديّة
- حاشيه بر معالم
- رسالة في حجّية الشهرة
وفات
آيت الله سيد محمد مجاهد پس از مراجعت از جنگ با روس، در حالى كه از سخنان و اعمال ناشايست مردم دلى پردرد داشت، بيمار شد و پس از مدتى كوتاه در قزوين وفات يافت.
وفات ايشان در سال 1242 هجرى قمرى بود و بدن مطهر ايشان را به كربلا معلى منتقل و دفن كردند. قبر آن بزرگوار مشهور و داراى گنبد بزرگى است و محل زيارت مردم است.
منابع
نرم افزار اصول فقه، مرکز نور.
