وفای به عهد: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
Heidariyan47 (بحث | مشارکتها) |
(←وفای به عهد در روایات) |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | در [[قرآن]] | + | «وفای به عهد و پیمان»، از قوانین بین‌المللى [[اسلام]] است و هیچ کس حق ندارد به عهدش بى‌وفایى کند، حتى نسبت به [[کفر|کفار]]. در [[قرآن]] و روایات، وفای به عهد از ویژگی‌های مؤمنان شمرده شده و بر آن بسیار تأکید شده است. |
==وفای به عهد در قرآن== | ==وفای به عهد در قرآن== | ||
| − | * وفای به عهد علامت ایمان | + | *وفای به عهد علامت [[ایمان]]: [[قرآن|قرآن مجید]] یكی از ویژگی ها و خصوصیات افراد باایمان را وفای به عهد می داند و می فرماید: {{متن قرآن|«وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ»}}؛<ref>[[آیه 8 مومنون|سوره مؤمنون، آیه ۸.]]</ref><ref>[[آیه 32 معارج|سوره معارج، آیه ۳۲.]]</ref> مؤمنان آنها هستند كه امانت ها و عهد خود را مراعات می كنند. |
| − | * نشانه نیكوكاران | + | *وفای به عهد نشانه نیكوكاران: در جای دیگر، قرآن مجید وفای به عهد را نشانه افراد نیكوكار دانسته و می فرماید: {{متن قرآن|«... وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا ...»}}؛<ref>[[آیه 177 بقره|سوره بقره، آیه ۱۷۷.]]</ref> و نیكوكاران كسانی هستند كه به عهد خود (هنگامی كه عهد بستند) وفا می كنند... . |
| − | * | + | * وفای به عهد از اوصاف پیامبران: {{متن قرآن|«وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا»}}؛<ref>[[آیه 54 مریم|سوره مریم، آیه ۵۴.]]</ref> در كتاب آسمانی خود از [[اسماعیل صادق الوعد علیه السلام|اسماعیل]] یاد كن كه او در وعده هایش صادق و رسول و پیامبر بزرگی بود. در این آیه وفای به عهد را پیش از مقام [[نبوت]] و رسالت می آورد، گویی كه وفای به عهد پایه نبوت است. |
| − | + | *مسؤلیت در برابر وفای به عهد: {{متن قرآن|«... وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ ۖ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا»}}؛<ref>[[آیه 34 اسراء|سوره اسراء، آیه ۳۴.]]</ref>به عهد (خود) وفا كنید كه از عهد سؤال می شود. | |
| − | == | + | ==وفای به عهد در روایات== |
| − | در روایات نیز به وفای به عهد و پیمان توصیه فراوان شده است | + | در روایات نیز به وفای به عهد و پیمان توصیه فراوان شده است: |
| − | + | الف. وفای به عهد، ویژگی مؤمنان: | |
| + | |||
| + | *[[پیامبر اسلام]] صلی الله علیه و آله فرمود: {{متن حدیث|«من كان یؤمن بالله والیوم الآخر فلیَفِ اذا وعدَ»}}؛<ref>اصول كافی، ج2/ص364، حدیث 2.</ref> آن كس كه به خدا و روز جزا ایمان دارد باید به وعده خود وفا كند. | ||
| − | + | *[[امام علی]] علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|«ان الوفاء بالعهد من علامات اهل الدین»}}؛<ref>سفینة البحار، ج2/ص675.</ref> وفای به عهد از نشانه های مردم متدین است. | |
| − | در حدیث دیگری [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله فرمود: | + | *در [[حدیث]] دیگری [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله فرمود: {{متن حدیث|«لا دینَ لمن لا عهدَ له»}}؛<ref>بحارالانوار، چاپ بیروت، ج72/ص 96.</ref> كسی كه پای بند به پیمان خود نباشد دین ندارد. |
| − | + | ب. وفای به عهد، از حقوق ایمانی: | |
| − | + | *[[امام صادق]] علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|«المؤمن اَخو المؤمن عینُه و دلیلُه لایخونُه و لایظلمُه و لایغشّه ولایَعده عِدَة فیُخلفه»}}؛<ref>اصول كافی، ج2/ص166، حدیث 3.</ref> مؤمن برادر مؤمن و مانند چشم و راهنمای اوست، به او خیانت نمی كند و ستم روا نمی دارد و او را فریب نمی دهد و به او وعده ای نمی دهد كه تخلّف كند. | |
| − | + | ج. ارزیابی توانایی، هنگام تعهد: | |
| − | + | *[[امیرالمؤمنین]] علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|«لاتَعِد بما تعجزُ عن الوفاء»}}؛<ref>فهرست غرر، ص 407، شماره 10177.</ref> چیزی را كه از وفاكردن به آن عاجزی وعده مكن. | |
| − | * | + | *امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|«لا تَعِدَنّ عِدَةً لاتثِقُ من نفسك بِإنجازها»}}؛<ref>همان، شماره 10297.</ref> چیزی را كه یقین به وفای آن نداری وعده مده. |
| − | + | د. خُلف وعده، علامت [[نفاق]]: | |
| − | + | *رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: {{متن حدیث|«آیة المنافق ثلاثٌ إذا حدِث كَذِب و إذا وعدَ أخلفَ و إذا ائتُمن خانَ»}}؛<ref>المستطرف، ج1/ ص198.</ref> نشانه منافق سه چیز است: دروغگویی، پیمان شكنی و خیانت در امانت. | |
| − | + | ه. خُلف وعده، موجب خشم خدا: | |
| − | + | *[[امام علی]] علیه السلام در فرمان خود به [[مالك اشتر نخعى|مالك اشتر]] فرمود: {{متن حدیث|«إیاك... ان تَعِدَهم فتتبع موعدَك بخُلفك... و الخُلف یوجب المَقت عندالله و الناس قال الله تعالی {{متن قرآن|«كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ»<ref>[[آیه 3 سوره صف|سوره صف، آیه ۳.]]</ref>}}...»}}؛<ref>[https://ahlolbait.com/content/15051/%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-53-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1 نهج البلاغه، صبحی صالح، نامه 53.]</ref> بپرهیز از این كه به مردم وعده بدهی و تخلّف كنی... زیرا (تخلف از وعده) موجب خشم خدا و مردم خواهد شد، چنانكه قرآن می فرماید: «نزد خدا بسیار خشم آور است كه بگویید چیزی را كه به آن عمل نمی كنید...». | |
| − | + | *[[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|«عِدَةُ المؤمن اَخاه نذرٌ لا كفّارَة له فمن أخلف فبخُلف الله بدأ ولِمَقته تعرّض و ذلك قوله: {{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ»<ref>[[آیه 2 سوره صف|سوره صف، آیه ۲.]]</ref>}} 💠 {{متن قرآن|«كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ»<ref>[[آیه 3 سوره صف|همان، آیه ۳.]]</ref>}}»}}؛<ref>اصول كافی، ج2/ص364، حدیث 1.</ref> وعده مومن به برادرش مانند [[نذر|نذری]] است که کرده، پس اگر به آن وفا نکند گویی با خدا خلف وعده کرده و در معرض خشم او قرار گرفته است، چنانكه فرمود: '''«ای مؤمنان! چرا چیزی را می گویید که خود عمل نمی کنید؟ نزد خدا به شدت موجب خشم است که چیزی را بگویید که خود عمل نمی کنید».''' | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | به | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | *نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، محمدرضا مهدوی كنی. | |
[[رده:اخلاق اجتماعی]] | [[رده:اخلاق اجتماعی]] | ||
[[رده:صفات پسندیده]] | [[رده:صفات پسندیده]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۴۸
«وفای به عهد و پیمان»، از قوانین بین‌المللى اسلام است و هیچ کس حق ندارد به عهدش بى‌وفایى کند، حتى نسبت به کفار. در قرآن و روایات، وفای به عهد از ویژگی‌های مؤمنان شمرده شده و بر آن بسیار تأکید شده است.
وفای به عهد در قرآن
- وفای به عهد علامت ایمان: قرآن مجید یكی از ویژگی ها و خصوصیات افراد باایمان را وفای به عهد می داند و می فرماید: «وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ»؛[۱][۲] مؤمنان آنها هستند كه امانت ها و عهد خود را مراعات می كنند.
- وفای به عهد نشانه نیكوكاران: در جای دیگر، قرآن مجید وفای به عهد را نشانه افراد نیكوكار دانسته و می فرماید: «... وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا ...»؛[۳] و نیكوكاران كسانی هستند كه به عهد خود (هنگامی كه عهد بستند) وفا می كنند... .
- وفای به عهد از اوصاف پیامبران: «وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا»؛[۴] در كتاب آسمانی خود از اسماعیل یاد كن كه او در وعده هایش صادق و رسول و پیامبر بزرگی بود. در این آیه وفای به عهد را پیش از مقام نبوت و رسالت می آورد، گویی كه وفای به عهد پایه نبوت است.
- مسؤلیت در برابر وفای به عهد: «... وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ ۖ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا»؛[۵]به عهد (خود) وفا كنید كه از عهد سؤال می شود.
وفای به عهد در روایات
در روایات نیز به وفای به عهد و پیمان توصیه فراوان شده است:
الف. وفای به عهد، ویژگی مؤمنان:
- پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: «من كان یؤمن بالله والیوم الآخر فلیَفِ اذا وعدَ»؛[۶] آن كس كه به خدا و روز جزا ایمان دارد باید به وعده خود وفا كند.
- امام علی علیه السلام فرمود: «ان الوفاء بالعهد من علامات اهل الدین»؛[۷] وفای به عهد از نشانه های مردم متدین است.
- در حدیث دیگری رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «لا دینَ لمن لا عهدَ له»؛[۸] كسی كه پای بند به پیمان خود نباشد دین ندارد.
ب. وفای به عهد، از حقوق ایمانی:
- امام صادق علیه السلام فرمود: «المؤمن اَخو المؤمن عینُه و دلیلُه لایخونُه و لایظلمُه و لایغشّه ولایَعده عِدَة فیُخلفه»؛[۹] مؤمن برادر مؤمن و مانند چشم و راهنمای اوست، به او خیانت نمی كند و ستم روا نمی دارد و او را فریب نمی دهد و به او وعده ای نمی دهد كه تخلّف كند.
ج. ارزیابی توانایی، هنگام تعهد:
- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «لاتَعِد بما تعجزُ عن الوفاء»؛[۱۰] چیزی را كه از وفاكردن به آن عاجزی وعده مكن.
- امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: «لا تَعِدَنّ عِدَةً لاتثِقُ من نفسك بِإنجازها»؛[۱۱] چیزی را كه یقین به وفای آن نداری وعده مده.
د. خُلف وعده، علامت نفاق:
- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «آیة المنافق ثلاثٌ إذا حدِث كَذِب و إذا وعدَ أخلفَ و إذا ائتُمن خانَ»؛[۱۲] نشانه منافق سه چیز است: دروغگویی، پیمان شكنی و خیانت در امانت.
ه. خُلف وعده، موجب خشم خدا:
- امام علی علیه السلام در فرمان خود به مالك اشتر فرمود: «إیاك... ان تَعِدَهم فتتبع موعدَك بخُلفك... و الخُلف یوجب المَقت عندالله و الناس قال الله تعالی «كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ»[۱۳]...»؛[۱۴] بپرهیز از این كه به مردم وعده بدهی و تخلّف كنی... زیرا (تخلف از وعده) موجب خشم خدا و مردم خواهد شد، چنانكه قرآن می فرماید: «نزد خدا بسیار خشم آور است كه بگویید چیزی را كه به آن عمل نمی كنید...».
- امام صادق علیه السلام فرمود: «عِدَةُ المؤمن اَخاه نذرٌ لا كفّارَة له فمن أخلف فبخُلف الله بدأ ولِمَقته تعرّض و ذلك قوله: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ»[۱۵] 💠 «كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ»[۱۶]»؛[۱۷] وعده مومن به برادرش مانند نذری است که کرده، پس اگر به آن وفا نکند گویی با خدا خلف وعده کرده و در معرض خشم او قرار گرفته است، چنانكه فرمود: «ای مؤمنان! چرا چیزی را می گویید که خود عمل نمی کنید؟ نزد خدا به شدت موجب خشم است که چیزی را بگویید که خود عمل نمی کنید».
پانویس
- پرش به بالا ↑ سوره مؤمنون، آیه ۸.
- پرش به بالا ↑ سوره معارج، آیه ۳۲.
- پرش به بالا ↑ سوره بقره، آیه ۱۷۷.
- پرش به بالا ↑ سوره مریم، آیه ۵۴.
- پرش به بالا ↑ سوره اسراء، آیه ۳۴.
- پرش به بالا ↑ اصول كافی، ج2/ص364، حدیث 2.
- پرش به بالا ↑ سفینة البحار، ج2/ص675.
- پرش به بالا ↑ بحارالانوار، چاپ بیروت، ج72/ص 96.
- پرش به بالا ↑ اصول كافی، ج2/ص166، حدیث 3.
- پرش به بالا ↑ فهرست غرر، ص 407، شماره 10177.
- پرش به بالا ↑ همان، شماره 10297.
- پرش به بالا ↑ المستطرف، ج1/ ص198.
- پرش به بالا ↑ سوره صف، آیه ۳.
- پرش به بالا ↑ نهج البلاغه، صبحی صالح، نامه 53.
- پرش به بالا ↑ سوره صف، آیه ۲.
- پرش به بالا ↑ همان، آیه ۳.
- پرش به بالا ↑ اصول كافی، ج2/ص364، حدیث 1.
منابع
- نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، محمدرضا مهدوی كنی.
