محمدباقر ملبوبی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
ياور مبلغان
+
'''«شیخ محمدباقر ملبوبى»''' (1308-1373 ش)، عالم مجاهد و مورخ [[شیعه]] معاصر و از شاگردان [[شیخ عبدالنبی اراکی|شیخ عبدالنبی عراقی]] و [[آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی|آیت الله گلپایگانی]] بود. تألیفات وی بیشتر در زمینه تاریخ بوده است، از جمله كتاب ««الوقایع و الحوادث» در 9 جلد.
  
−
==زندگی نامه==
+
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = محمدباقر ملبوبی
 +
||تصویر= [[پرونده:Melbobi.jpg|220px]]
 +
||زادروز = 1308 شمسی
 +
|زادگاه = اراک
 +
|وفات =  1373 شمسی
 +
|مدفن = [[قم]]، قبرستان باغ بهشت
 +
|اساتید =  [[شیخ عبدالنبی اراکی|شیخ عبدالنبی عراقی]]، [[سید حسین احمدی طباطبائی بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، [[امام خمینی]]، [[سید محمدرضا گلپایگانی]]...
 +
|شاگردان =
 +
|آثار = الوقایع و الحوادث، حقیقت جاویدان، شرح خطبه حضرت فاطمه سلام الله علیها، شرح [[دعای کمیل]]، نبرد صفین،...
 +
}}
  
−
محمدباقر در خانواده‌اي روحاني، دوم تير 1308 ش. در شهر اراك ديده به جهان گشود. پدرش شيخ محمدتقي ملبوبي از علماي بزرگ اراك و مردي عابد، متدين، از اساتيد حوزه علميه اراك و معلم [[قرآن]] و اخلاق بود.
+
==ولادت==
  
−
اين كودك به همراه سه برادر و يك خواهر در دامن پدر و مادر رشد كرد. پدر به تربيت فرزندانش بسيار توجه مي‌كرد و مي‌كوشيد فرزنداني خدمت گزار جامعه به بار آورد.
+
محمدباقر ملبوبی در دوم تیر ۱۳۰۸ ش. در شهر اراک، در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. پدرش شیخ محمدتقی ملبوبی از علمای بزرگ اراک و مردی عابد، متدین، از اساتید [[حوزه علمیه]] اراک و معلم [[قرآن]] و [[اخلاق]] بود. محمدباقر در کودکی، پدرش را از دست داد.
  
−
'''دوران تحصيل'''
+
==تحصیل و استادان==
  
−
محمدباقر از كودكي علاقه فراواني به يادگيري داشت و همواره وقتي كه برادرانش به انجام تكالفي شان مشغول بودند، او نيز بر روي كاغذي تمرين مي‌كرد. اين كودك در شش سالگي به مدرسه ابتدايي در شهر اراك وارد شد و با جديت و موفقيت اين دوران را تا ششم قديم به پايان رساند.
+
محمدباقر که شوق آموختن علوم دینی را داشت، در دوازده سالگی وارد حوزه علمیه اراک شد. او مقدمات دروس حوزه را در مدرسه حاج آقا ضیاءالدین، زیر نظر آیت الله صدرا با موفقیت به پایان رساند.
  
−
محمدباقر در كودكي، پدر را از دست داد و دست نوازشگر او از سرش كوتاه شد. با از دست دادن پدر، زندگي سخت او هم شروع شد؛ چون در اين دوران دو برادر خويش را نيز از دست داد.
+
پس از اتمام مقدمات، برای ادامه تحصیل، در سال ۱۳۲۴ ش. وارد [[حوزه علمیه قم]] گردید و مقطع سطح را در [[مدرسه فیضیه]]، دارالشفاء و حجتیه پشت سر نهاد. وی سپس در درس خارج آیت الله فیض، آیت الله [[شیخ عبدالنبی اراکی|شیخ عبدالنبی عراقی]]، [[سید حسین احمدی طباطبائی بروجردی|آیت الله بروجردی]]، [[امام خمینی]]، [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت الله مرعشی نجفی]]، [[آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی|آیت الله گلپایگانی]]، آیت الله مجاهدی و آیت الله سلطانی طباطبایی حاضر شد.
  
−
'''ورود به حوزه اراك'''
+
این عالم پرهیزگار، از تعدادی از مراجع، [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] نقل روایت و تصدی امور حسبیه داشت؛ از جمله آیات عظام: [[سید محمدهادی میلانی|آیت الله میلانی]]، آیت الله گلپایگانی، آیت الله مرعشی نجفی، آیت الله عراقی.
  
−
محمدباقر كه شوق آموختن علوم ديني را داشت، با وجود اين دشواري‌ها، در دوازده سالگي وارد حوزه علميه اراك شد. او مقدمات دروس حوزه را در مدرسه حاج آقا ضياءالدين، زير نظر آيت الله صدرا با موفقيت به پايان رساند.
+
==آثار و تألیفات==
  
−
'''ورود به حوزه علميه قم'''
+
شیخ محمدباقر ملبوبی همواره در کنار تحصیل، به کار تحقیق و تألیف نیز مشغول بود. وی در تمام زمینه‌ها فعالیت داشت؛ ولی بیشتر در زمینه تاریخ تخصص داشته است. قسمتی از آثارش چاپ شده و بخشی دیگر به چاپ نرسیده است، که برخی از آنها عبارتند از:
 +
[[پرونده:Malboby.jpg|بندانگشتی|یکی از آثار استاد ملبوبی]]
  
−
پس از اتمام مقدمات، براي ادامه تحصيل، در سال 1324 ش. وارد حوزه علميه [[قم]] گرديد و مقطع سطح را در مدرسه دارالشفاء، حجتيه و فيضيه پشت سر نهاد. وي سپس در درس خارج آيت الله فيض، آيت الله شيخ عبدالنبي عراقي، آيت الله العظمي بروجردي، [[امام خمينی]] قدس سره، آيت الله مرعشي نجفي، آيت الله گلپايگاني، آيت الله مجاهدي و آيت الله سلطاني طباطبايي حاضر شد.
+
*الوقایع و الحوادث (۹ جلد)؛ در این اثر، وقایع و رویدادهای [[ماه محرم]] و [[صفر]] به طور مفصل بیان شده است. (جلد هشتم و نهم این کتاب چاپ نشده است)؛
  
−
==تأليفات==
+
*حقیقت جاویدان (۲ جلد، که جلد دوم آن چاپ نشده است)؛
  
−
شيخ محمدباقر همواره در كنار تحصيل، به كار تحقيق و تأليف نيز مشغول بود كه قسمتي از آثارش چاپ شده و بخشي ديگر به چاپ نرسيده است. آثار چاپ شده عبارت است از:
+
*شرح [[دعای کمیل]]؛
  
−
* 1- شرع [[دعاي كميل]]. كه به همت مؤسسه دارالعلم چاپ گرديد؛
+
*شرح خطبه [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها؛
  
−
* 2- كتاب الوقايع و الحوادث. 9 جلدي است كه 7 جلد آن بارها چاپ شده است. در اين اثر وقايع و رويدادهاي [[محرم]] و [[صفر]] به طور مفصل بيان شده است؛ از جمله: امتناع [[امام حسين]] علیه السلام از بيعت با يزيد، شجاعت امام، امام در ميدان جنگ، شجاعت و شهادت [[حضرت عباس]] علیه السلام پرچمدار [[كربلا]]، كرامات امام حسين علیه السلام و آقا ابوالفضل العباس علیه السلام و...؛
+
*[[جنگ صفین|نبرد صفین]]؛
  
−
* 3- حقيقت جاويدان (2 جلد)؛
+
*تقریرات درس خارج [[آیت الله بروجردی]]؛
  
−
* 4- شرح خطبه [[حضرت فاطمه]] زهرا سلام الله علیها؛
+
*دست نوشته‌هایی در زمینه‌های مختلف.
  
−
آثار چاپ نشده به شرح زير است:
+
==ویژگی‌های اخلاقی==
  
−
* 1- نبرد صفين؛
+
'''زهد و تقوا:'''
  
−
* 2- جلد هشتم و نهم كتاب الوقايع؛
+
حجت الاسلام محمدباقر ملبوبی هیچ گاه احتیاط در زمینه‌های مختلف را از دست نمی‌داد و در مسئولیت‌هایی که بر عهده داشت، نهایت [[تقوا]] را رعایت می‌نمود. می‌گفت: «انسان نباید برای رسیدن به دنیا، از دین خود بگذرد و [[آخرت]] خود را به چند روز خوشی این دار فانی بفروشد و در آخرت کوله‌بار ذلت را به دوش کشد».
  
−
* 3- جلد دوم كتاب حقيقت جاويدان؛
+
'''تضرع در پیشگاه خداوند:'''
  
−
* 4- تقريرات درس خارج حضرت آيت الله العظمي بروجردي؛
+
هنگام راز و نیاز با خدای خویش چنان با خضوع و [[خشوع]] می‌گریست که هر کس او را می‌دید، گمان می‌کرد که او چند لحظه‌ای بیش زنده نخواهد بود. یکی از اعضای خانواده گفته است: ما در محیط خانه وقتی او را با آن حالت می‌دیدیم که گریه می‌کند، فکر می‌کردیم که اتفاقی برایش افتاده است. لذا با دیدن حالت او به گریه می‌افتادیم؛ ولی ایشان بانهایت مهربانی به ما دلداری می‌دادند: «گریه من برای اعمال خودم است. می‌ترسم مبادا در پیشگاه خدا اعمالم مورد قبولش واقع نشود و مرا گرفتار کند».
  
−
* 5- دست نوشته‌هايي در زمينه‌هاي مختلف.
+
'''کنترل زبان:'''
  
−
تذكر: حجت الاسلام ملبوبي در تمام زمينه‌ها فعاليت داشت؛ ولي او بيشتر در زمينه تاريخ تخصص داشته است.
+
او بسیار کم حرف بود و سعی می‌کرد هنگام سخن گفتن، سخنان مفید بر زبان جاری کند و از سخنان بیهوده و لغو دوری می‌نمود. در این باره می‌فرمود: «عزیزان من! زبان خویش را کنترل کنید تا به بلاهای عظیم و معصیت‌های بی‌شمار که با این زبان به وقوع می‌پیوندد، مبتلا نشوید. زبان، نعمت بسیار بزرگی است که خداوند با آن قدرت بیان را به انسان داده است. این عضو اگر در مسیر [[حق]] استفاده شود، بسیار باارزش است و اگر انسان او را کنترل ننماید، بسیار خانمان سوز است. پس همواره آن را به کنترل خویش درآورید و در این راه نهایت تلاش خود را بکنید».
  
−
==تشكيل خانواده==
+
'''توسل و علاقه به اهل‌بیت:'''
  
−
وي به سال 1334 ش. با يكي از خانواده‌هاي نجيب و متدين شهر اراك وصلت كرد. ثمره اين ازدواج، پنج پسر و چهار دختر مي‌باشد. فرزندان پسر اين عالم وارسته عبارتند از:
+
این عالم وارسته به [[پیامبر اسلام]] و [[اهل بیت]] علیهم السلام، مخصوصاً [[حضرت فاطمه]] علیهاالسلام، عشق بی‌پایان داشت و از حریم ولایت [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام و حقانیت اهل بیت عصمت و طهارت، با قاطعیت دفاع می‌کرد. عشق به [[امام عصر]] عجل الله تعالی فرجه در وجودش موج می‌زد و همواره به خانواده‌اش توصیه می‌کرد که دست از دامان [[ائمه اطهار|امامان معصوم]] علیهم السلام برندارند و در تمام کارها با [[توکل]] بر خداوند و [[توسل]] و استعانت از ائمه اطهار، سعی در جلب رضایت خدا و ائمه داشته باشند.
  
−
* 1- محمدصادق ملبوبي، كه اكنون بازنشسته سپاه است و در تهران ساكن مي‌باشد؛
+
'''رعایت زیّ طلبگی:'''
  
−
* 2- محمدتقي ملبوبي، كه به كسوت روحانيت درآمده و در اداره فرهنگ و ارتباطات، مسئول اعزام روحانيون به خارج از كشور است؛
+
وی به زیّ طلبگی بسیار مقید بود و به لباس و شغل روحانیت عشق می‌ورزید؛ به طوری که در طول حیاتش بدون این لباس مشاهده نشد و در این زمینه به طلابی که به ایشان رجوع می‌کردند، تذکراتی می‌داد.
  
−
* 3- محمدعلي ملبوبي، پزشك ژنتيك و در مؤسسه تحقيقاتي در تهران به كار مشغول است؛
+
'''احترام به روحانیت:'''
  
−
* 4- محمدجواد ملبوبي، پزشك؛
+
او به روحانیان و عالمان بسیار [[احترام]] می‌گذاشت و می‌گفت: «من از مجالست با علما و روحانیان لذت می‌برم؛ چرا که ایشان ورثه انبیا هستند و بار سنگینی را بر دوش دارند. زخم زبان مردم را به جان و دل می‌خرند و آن را تحمل می‌کنند. پس بر ما است تا احترام آنان را نگه داریم.» و خودش نیز نمونه بارز و شاخص این احترام بود.
  
−
* 5- محمدكاظم ملبوبي؛ طلبه سال ششم در مدرسه [[امام باقر]] علیه السلام به تحصيل مشغول است.
+
'''حسن خلق:'''
  
−
==خصوصيات اخلاقي==
+
مرحوم ملبوبی بسیار متین، خوش‌اخلاق و خوش‌برخورد بود. شاید شاخص‌ترین صفت این عالم وارسته، این باشد که او عصبانی نمی‌شد و اگر عصبانی می‌شد، بسیار اندک و گذرا بود و با طلاب برخورد بسیار شایسته‌ای داشت. حجت الاسلام سید باقر گلپایگانی فرزند آیت الله گلپایگانی می گوید: «ایشان انسان متدین و دارای [[اخلاق]] حسنه بود. هیچ وقت در مدتی که در دفتر حضور داشت، کسی را از خود نرنجاند. ایشان انسانی بسیار خوش حافظه، خیلی مهربان، خوش اخلاق، خوش برخورد و مقید به شئون طلبگی بود». [[تواضع]]، خوش قلبی و دلسوز بودن، تقدم در [[سلام]] و... از دیگر ویژگی‌های این عالم ربانی است.
  
−
'''<I>زهد و تقوا:</I>'''
+
==فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی==
  
−
او هيچ گاه احتياط در زمينه‌هاي مختلف را از دست نمي‌داد و در مسئوليت‌هايي كه بر عهده داشت، نهايت پرهيزگاري را رعايت مي‌نمود. مي‌گفت: «انسان نبايد براي رسيدن به دنيا، از دين خود بگذرد و [[آخرت]] خود را به چند روز خوشي اين دارفاني بفروشد و در آخرت كوله‌بار ذلت را به دوش كشد».
+
شیخ محمدباقر ملبوبی در امور اجتماعی حضوری چشمگیر داشت. جهت تبلیغ معارف اسلامی به شهرها مسافرت می‌کرد. به نشر و عرضه کتب علوم دینی توجهی درخور داشت و در جلسات علمی مدارس علمیه مروی و [[مسجد]] چهل ستون بازار و سایر مدرسه‌ها شرکت می‌کرد. همچنین کلاس درسی برای بانوان تشکیل داده بود و در آن با بیانی شیوا و ساده به طرح معارف و [[احکام]] می‌پرداخت. او چند سال در [[تهران]] به فعالیت فرهنگی، اجتماعی اشتغال داشت که بیشتر آن در مساجد بزرگ مثل مسجد امام، مسجد حاج سید عزیزالله، مسجد سعادت و مساجد اطراف بازار معطوف بود. همچنین فعالیت‌های مختلفی در شهر [[قم]] داشت که فهرست‌وار چنین است:
  
−
'''<I>تضرع در پيشگاه خداوند:</I>'''
+
*همکاری در بیت حضرت آیت الله گلپایگانی؛
  
−
هنگام راز و نياز با خداي خويش چنان با خضوع و خشوع مي‌گريست كه هر كس او را مي‌ديد، گمان مي‌كرد كه او چند لحظه‌اي بيش زنده نخواهد بود. يكي از اعضاي خانواده گفته است: ما در محيط خانه وقتي او را با آن حالت مي‌ديديم كه گريه مي‌كند، فكر مي‌كرديم كه اتفاقي برايش افتاده است. لذا با ديدن حالت او به گريه مي‌افتاديم؛ ولي ايشان بانهايت مهرباني به ما دلداري مي‌دادند: «گريه من براي اعمال خودم است. مي‌ترسم مبادا در پيشگاه خدا اعمالم مورد قبولش واقع نشود و مرا گرفتار كند».
+
*تصدی امور شهریه طلاب به ویژه طلاب خارجی حوزه‌های علمیه و رسیدگی به مشکلات آن‌ها؛
  
−
'''<I>كنترل زبان:</I>'''
+
*تصدی امور امتحانات رتبه‌های بالای طلاب حوزه علمیه قم، در سال‌های پس از انقلاب؛ زیر نظر مدیریت حوزه؛
  
−
حجت الاسلام محمدباقر ملبوبي بسيار كم حرف بود و سعي مي‌كرد هنگام سخن گفتن، سخنان مفيد بر زبان جاري كند و از سخنان بيهوده و لغو دوري مي‌نمود. در اين باره مي‌فرمود: «عزيزان من! زبان خويش را كنترل كنيد تا به بلاهاي عظيم و معصيت‌هاي بي‌شمار كه با اين زبان به وقوع مي‌پيوندد، مبتلا نشويد. زبان، نعمت بسيار بزرگي است كه خداوند با آن قدرت بيان را به انسان داده است. اين عضو اگر در مسير [[حق]] استفاده شود، بسيار باارزش است و اگر انسان او را كنترل ننمايد، بسيار خانمان سوز است. پس همواره آن را به كنترل خويش درآوريد و در اين راه نهايت تلاش خود را بكنيد».
+
*تحقیق و پژوهش در متون اسلامی خصوصاً در تاریخ، در حدود چهل سال؛
  
−
'''<I>توسل و علاقه به اهل بيت علیهم السلام:</I>'''
+
*نظم بخشیدن به کتابخانه مسجد اعظم، تأسیس آیت الله بروجردی؛
  
−
اين عالم وارسته به [[پيامبر اسلام]] و [[اهل بيت]]، مخصوصاً [[حضرت فاطمه]] زهرا علیهم السلام، عشق بي‌پايان داشت و از حريم ولايت [[اميرالمؤمنين]] علیهم السلام و حقانيت اهل بيت عصمت و طهارت، با قاطعيت دفاع مي‌كرد. عشق به امام عصر عجل الله تعالی فرجه شریف در وجودش موج مي‌زد و همواره به خانواده‌اش توصيه مي‌كرد كه دست از دامان امامان معصوم علیهم السلام برندارند و در تمام كارها با توكل بر خداوند و استعانت از [[ائمه اطهار]]، سعي در جلب رضايت خدا و ائمه داشته باشند.
+
*همکاری جهت نظم بخشیدن به کتابخانه [[مدرسه فیضیه]] و مدرسه آیت الله گلپایگانی؛
  
−
'''<I>رعايت زي طلبگي:</I>'''
+
*کمک به اعزام طلاب علوم دینی به نقاط مختلف کشور؛
  
−
وي به زي طلبگي بسيار مقيد بود و به لباس و شغل روحانيت عشق مي‌ورزيد؛ به طوري كه در طول حياتش بدون اين لباس مشاهده نشد و در اين زمينه به طلابي كه به ايشان رجوع مي‌كردند، تذكراتي مي‌داد.
+
*امامت جماعت مسجد حاج سید عبدالوهاب، واقع در میدان شهید سعیدی.
  
−
'''<I>احترام به روحانيت:</I>'''
+
==فعالیت‌های سیاسی==
  
−
او به روحانيان و عالمان بسيار احترام مي‌گذاشت و مي‌گفت: «من از مجالست با علما و روحانيان لذت مي‌برم؛ چرا كه ايشان ورثه انبيا هستند و بار سنگيني را بر دوش دارند. زخم زبان مردم را به جان و دل مي‌خرند و آن را تحمل مي‌كنند. پس بر ما است تا احترام آنان را نگه داريم.» و خودش نيز نمونه بارز و شاخص اين احترام بود.
+
محمدباقر ملبوبی بخصوص در سال‌های آغازین نهضت اسلامی [[ایران]]، که مبارزات همه جانبه [[اسلام]] خواهان روز به روز گسترش می‌یافت و دستگاه [[طاغوت]] پهلوی هر فریادی را در نطفه خفه می‌کرد، به همراه دوستانش وارد عرصه مبارزات سیاسی شد. در چنین زمانی او در سخنرانی‌هایی که در مناطق مختلف داشت، چهره ضد دینی شاه را برای مردم بازگو می‌کرد و آنها را دعوت به اتحاد می‌کرد. در یکی از سخنرانی‌های خود در سال ۱۳۴۲ ش. حکومت شاه را به حکومت [[معاویه]] تشبیه کرد و اعمال زشت او را برای مردم بازگو نمود؛ به طوری که پس از آن، او را به سازمان امنیت [[ساواک]] احضار نمودند و به او تذکر دادند که از این گونه سخنرانی‌ها بپرهیزد؛ ولی با این حال، او همچنان در چنین جلساتی شرکت می‌کرد و به سخنرانی می‌پرداخت.
  
−
آقاي باقر گلپايگاني فرزند ارجمند حضرت آيت الله گلپايگاني و چند تن ديگر، اشاره كرده‌اند كه او بسيار متين، خوش‌اخلاق و خوش‌برخورد بود. شايد شاخص‌ترين صفت اين عالم وارسته، اين باشد كه او عصباني نمي‌شد و اگر عصباني مي‌شد، بسيار اندك و گذرا بود و با طلاب برخورد بسيار شايسته‌اي داشت.
+
ملبوبی پرتلاش در آن دوران در محل فعلی هلال احمر، کتاب فروشی کوچکی به نام «کتاب فروشی خِرَد» داشت، که در آن به توزیع اعلامیه‌ها و کتاب‌های مختلف بر ضد رژیم اقدام می‌ورزید. به همین علت در سال ۱۳۴۸ ش. این کتاب فروشی به وسیله عوامل رژیم شاه به کلی تخریب گردید. این کار، وی را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرد؛ ولی با پشتکار و سخت‌کوشی بر مشکلات فائق آمد و از حضور او در صحنه‌های انقلاب نکاست؛ چنان که در قیام ۱۵ خرداد چند بار به ساواک قم احضار گردید.
  
−
'''<I>علاقه به مطالعه تاريخ گذشتگان:</I>'''
+
از حجت الاسلام محمدباقر ملبوبی این خاطره نقل شده است: «شب ۲۱ ماه [[رمضان]] ساعت ۱۱:۳۰ شب از مسجد شاه خراسان به مسجد عشقعلی می‌آمدم. اواسط کوچه نزدیک منزل آیت الله گلپایگانی مرتب برادران می‌رسیدند و ضمن تأثر از ستم و جنایت مأموران دژخیم، مرا از رفتن به مسجد عشقعلی برحذر می‌داشتند؛ اما من گفتم به مردم قول داده‌ام و باید بروم. به خیابان که رسیدم، مأمور با غلظت ایست داده، دو سه قدم پیش رفتم. او هم جلو آمد، مسلسل را روی سینه من نهاد و با خشم گفت: کجا می‌روی؟ من هم با کمال خونسردی گفتم: به مسجد عشقعلی می‌روم. گفت: نمی‌شود، برگرد. گفتم: این [[قرآن]] است و من هم باید بروم، مردم مسلمان [[شب قدر]] را احیا گرفته‌اند. می‌خواهند به [[دعا]] و مراسم شب قدر بپردازند. و اشاره به مسجد کردم. مأمور ناراحت‌تر شد و با عصبانیت گفت: بیا برو! من هم حرکت کردم و با بدرقه او به مسجد رفتم. خدایا! تو می‌دانی وقتی وارد مسجد شدم با چهره‌های درهم، افسرده و خشمگین از اعمال و جنایات و به گلوله بستن جوانان روبرو شدم. با بغض و عقده‌ها که در گلو گره خورده، ناراحت نشسته‌اند. همگان در مسجد بودند؛ اما دل در جای دیگر بود. [[دعای جوشن کبیر]] می‌خواندند؛ اما نفرین بر قاتلان مردم می‌کردند. یکی از رفقا نزد من آمد و گفت: با این حال چه می‌کنید؟ گفتم: بدیهی است، منبر می‌روم؛ منتها با توجه به حال و وضع روحی جمع و خود، مراسم را فشرده به انجام می‌رسانم. به لطف پروردگار و توکل بر خدای منتقم، با وجود سربازان صف بسته جلو مسجد، به منبر رفتم. شروع به صحبت کردم. اواسط منبر یکباره جمعیت فراری از رگبار گلوله از صحن مطهر تا خیابان چهارمردان به مسجد هجوم آوردند؛ ولی سخن ادامه یافت و مراسم با سوز و گداز و نفرین و انزجار از جنگ افروزان و آدم کشان رژیم پهلوی خونخوار، پایان یافت».
−
 
 
−
مرحوم ملبوبي به مطالعه تاريخ گذشتگان بسيار علاقه‌مند بود و در اين باره مي‌گفت: «بندبندِ تاريخ براي ما درس است. ما بايد تاريخ گذشتگان را مطالعه كنيم؛ چرا كه تاريخ، انسان را از خطراتي كه در مسير حق وجود دارد (و گذشتگان دچار آن شدند)، آگاه مي‌كند».
 
−
 
 
−
فروتني، خوش قلبي و دلسوز بودن، انجام مستحبات، دائم الذكر بودن، تقدم در سلام و... از ديگر ويژگي‌هاي اين عالم رباني است.
 
−
 
 
−
==فعاليت‌هاي فرهنگي و اجتماعي==
 
−
 
 
−
استاد ملبوبي در امور اجتماعي حضوري چشمگير داشت. جهت تبليغ معارف اسلامي به شهرها مسافرت مي‌كرد. به نشر و عرضه كتب علوم ديني توجهي در خور داشت و در جلسات علمي مدارس علميه مروي و مسجد چهل ستون بازار و ساير مدرسه‌ها شركت مي‌كرد. همچنين كلاس درسي براي بانوان تشكيل داده بود و در آن با بياني شيوا و ساده به طرح معارف و [[احكام]] مي‌پرداخت. او چند سال در تهران به فعاليت فرهنگي، اجتماعي اشتغال داشت كه بيشتر آن در مساجد بزرگ تهران مثل مسجد امام قدس سره، مسجد حاج سيد عزيزالله، مسجد سعادت و مساجد اطراف بازار معطوف بود. همچنين فعاليت‌هاي مختلفي در شهر [[قم]] داشت كه فهرست‌وار چنين است:
 
−
 
 
−
* 1- همكاري در بيت حضرت آيت الله گلپايگاني؛
 
−
 
 
−
* 2- تصدي امور شهريه طلاب به ويژه طلاب خارجي حوزه‌هاي علميه و رسيدگي به مشكلات آن‌ها؛
 
−
 
 
−
* 3- تصدي امور امتحانات رتبه‌هاي بالاي طلاب حوزه علميه [[قم]]، در سال‌هاي پس از انقلاب؛ زير نظر مديريت حوزه؛
 
−
 
 
−
* 4- تحقيق و پژوهش در متون اسلامي خصوصاً در تاريخ، در حدود چهل سال؛
 
−
 
 
−
* 5- نظم بخشيدن به كتابخانه مسجد اعظم، تأسيس آيت الله بروجردي؛
 
−
 
 
−
* 6- همكاري جهت نظم بخشيدن به كتابخانه [[مدرسه فيضيه]] و مدرسه آيت الله گلپايگاني؛
 
−
 
 
−
* 7- كمك به اعزام طلاب علوم ديني به نقاط مختلف كشور؛
 
−
 
 
−
* 8- تشويق طلاب به حضور در جبهه‌هاي جنگ در دوران دفاع مقدس؛
 
−
 
 
−
* 9- امامت جماعت مسجد حاج سيد عبدالوهاب، واقع در ميدان شهيد سعيدي.
 
−
 
 
−
==فعاليت‌هاي سياسي==
 
−
 
 
−
محمدباقر ملبوبي بخصوص در سال‌هاي آغازين نهضت اسلامي ايران، كه مبارزات همه جانبه [[اسلام]] خواهان روز به روز گسترش مي‌يافت و دستگاه طاغوت هر فريادي را در نطفه خفه مي‌كرد، به همراه دوستانش وارد عرصه مبارزات سياسي شد. در چنين زماني او در سخنراني‌هايي كه در مناطق مختلف داشت، چهره ضدديني شاه را براي مردم بازگو مي‌كرد و آن ها را دعوت به اتحاد مي‌كرد. در يكي از سخنراني‌هاي خود در سال 1342 ش. حكومت شاه را به حكومت [[معاويه]] تشبيه كرد و اعمال زشت او را براي مردم بازگو نمود؛ به طوري كه پس از آن، او را به سازمان امنيت ساواك احضار نمودند و به او تذكر دادند كه از اين گونه سخنراني‌ها بپرهيزد؛ ولي با اين حال، او همچنان در چنين جلساتي شركت مي‌كرد و به سخنراني مي‌پرداخت.
 
−
 
 
−
ملبوبي پرتلاش در آن دوران در محل فعلي هلال احمر، كتاب فروشي كوچكي به نام «كتاب فروشي خِرَد» داشت، كه در آن به توزيع اعلاميه‌ها و كتاب‌هاي مختلف بر ضدرژيم اقدام مي‌ورزيد. به همين علت در سال 1348 ش. اين كتاب فروشي به وسيله عوامل رژيم شاه به كلي تخريب گرديد. اين كار، وي را با مشكلات عديده‌اي مواجه كرد؛ ولي با پشتكار و سخت‌كوشي بر مشكلات فائق آمد و از حضور او در صحنه‌هاي انقلاب نكاست؛ چنان كه در قيام 15 خرداد چند بار به ساواك قم احضار گرديد.
 
−
 
 
−
'''خاطراتي از دوران مبارزه'''
 
−
 
 
−
استاد ملبوبي نقل مي‌كرد: «من به همراه آيت الله گلپايگاني و چند نفر از دوستان در روز 25 [[شوال]] در [[مدرسه فيضيه]] بوديم كه عوامل رژيم شاه باتوم‌هايي كه در دست داشتند، وارد مدرسه فيضيه شدند و هر طلبه‌اي را كه مي‌ديدند، مورد ضرب و شتم فراوان قرار مي‌دادند. چون آيت الله گلپايگاني با ما بود و نمي‌خواستيم به ايشان آسيبي برسد، با دوستان تصميم گرفتيم كه ايشان را در محل امني مخفي كنيم و بعد از خوابيدن سر و صدا، او را به منزل انتقال دهيم. به همين دليل ايشان را در حجره‌اي كه پستو داشت، مخفي نموديم. بعد از آن كه عوامل رژيم جنايت‌هاي به يادماندني خود را، كه عبارت بود از قتل و كشتار يك عده طلبه بي‌دفاع، انجام دادند و رفتند، ما ايشان را از محلي امن به منزلشان برديم و معظم‌له در آن حال بسيار ابراز تأسف مي‌كردند و گريه مي‌نمودند و ما را نيز به گريه مي‌انداختند».
 
−
 
 
−
حجت الاسلام ملبوبي از قول پدرش نقل كرده است: «يادم نرفته است شب 21 ماه [[رمضان]] ساعت 11:30 شب از مسجد شاه خراسان به مسجد عشقعلي مي‌آمدم. اواسط كوچه نزديك منزل آيت الله العظمي آقاي گلپايگاني مرتب برادران مي‌رسيدند و ضمن تأثر از ستم و جنايت مأموران دژخيم، مرا از رفتن به مسجد عشقعلي برحذر مي‌داشتند؛ اما من گفتم به مردم قول داده‌ام و بايد بروم.
 
−
 
 
−
به خيابان كه رسيدم، مأمور با غلظت ايست داده، دو سه قدم پيش رفتم. او هم جلو آمد، مسلسل را روي سينه من نهاد و با خشم گفت: كجا مي‌روي؟ من هم با كمال خونسردي گفتم: به مسجد عشقعلي مي‌روم. گفت: نمي‌شود، برگرد. گفتم: اين [[قرآن]] است و من هم بايد بروم، مردم مسلمان [[شب قدر]] را احيا گرفته‌اند. مي‌خواهند به [[دعا]] و مراسم شب قدر بپردازند. و اشاره به مسجد كردم. مأمور ناراحت‌تر شد و با عصبانيت گفت: بيا برو! من هم حركت كردم و با بدرقه او به مسجد رفتم.
 
−
 
 
−
خدايا! تو مي‌داني وقتي وارد مسجد شدم با چهره‌هاي درهم، افسرده و خشمگين از اعمال و جنايات و به گلوله بستن جوانان روبرو شدم. با بغض و عقده‌ها كه در گلو گره خورده، ناراحت نشسته‌اند. همگان در مسجد بودند؛ اما دل در جاي ديگر بود. [[دعاي جوشن كبير]] مي‌خواندند؛ اما نفرين بر قاتلان مردم مي‌كردند.
 
−
 
 
−
يكي از رفقا نزد من آمد و گفت: با اين حال چه مي‌كنيد؟ گفتم: بديهي است، منبر مي‌روم؛ منتها با توجه به حال و وضع روحي جمع و خود، مراسم را فشرده به انجام مي‌رسانم. به لطف پروردگار و توكل بر خداي منتقم، با وجود سربازان صف بسته جلو مسجد، به منبر رفتم. شروع به صحبت كردم. اواسط منبر يكباره جمعيت فراري از رگبار گلوله از صحن مطهر تا خيابان چهارمردان به مسجد هجوم آوردند؛ ولي سخن ادامه يافت و مراسم با سوز و گداز و نفرين و انزجار از جنگ افروزان و آدم كشان رژيم پهلوي خونخوار، پايان يافت.
 
−
 
 
−
'''خاطره‌اي ديگر'''
 
−
 
 
−
«غروب روز 29 [[محرم]]، منزل آيت الله العظمي گلپايگاني بودم. پس از [[نماز]] مي‌خواستم به منزل بروم، صداي گلوله به گوش مي‌رسيد. به تدريج آواي گلوله‌ها بيشتر شده، كساني كه از دم گلوله فرار كرده بودند، تك‌تك رسيدند. خبر حمله مأموران چنگيز عصر را رسانيدند. آن گاه يكي از رفقا و [[سادات]] دامغاني (مرحوم آقاي موسوي) با آستين هاي خون‌آلود، منزل آيت الله گلپايگاني آمد و گفت: فرمان آتش به وسيله معاون شهرباني داده شد و مردم را به گلوله بستند. آن بدبختان به جاي دشمن، برادران ديني خود را چون برگ خزان به زمين ريختند. من هر چه توانستم با كمك برادران مسلمان زخمي‌ها را روانه بيمارستان كردم و اينك آمده‌ام جريان را به عرض رسانم و...
 
−
 
 
−
آن گاه آيت الله زاده، رضوان به جايگاه حاجي سيد مهدي گلپايگاني، سراسيمه بدون عبا از اندرون بيرون آمد، با ديده اشكبار و فريادي آميخته به تأثر به كارمندان گفت: درهاي بيروني را باز كنيد، افراد به خانه بيايند، دژخيمان آنان را مي‌كشند. گروه‌ها، طلاب، مردم مسلمان و مدافعان از حريم [[قرآن]] خون‌آلود و ناراحت به خانه آيت الله ريختند و كشتار ناجوانمردانه مأموران را بيان كردند.
 
−
 
 
−
چند لحظه‌اي گذشت، سر و صداها خاموش شد. افراد كم‌كم به خانه خود بازگشتند. من هم به اتفاق سه چهار نفر از بيراهه عازم منزل شدم. با رسيدن به خانه از فرط تأثر و ناراحتي، تب عارضم شد و قريب يك روز بستري و از خود بي‌خود بودم و همه‌اش به ياد خاطره شب گذشته و جنايت خونخوار عصر ناراحت و اسير بستر بودم.
 
−
 
 
−
'''خاطراتي از عنايات اهل بيت علیهم السلام به ايشان'''
 
−
 
 
−
فرزندش مي‌گويد: «روزي برادرم محمدعلي به سختي مريض مي‌شود؛ به نحوي كه پدرم او را به نزد هر دكتري مي‌برد، از مريضي او سردر نمي‌آورند. لذا پدرم به توصيه پزشكان، او را در بيمارستان نكويي بستري كردند. پس از قطع اميد از بيمار، پدرم نقل مي كرد كه در آن حال به آقا [[امام رضا]] علیه السلام متوسل شدم. بعد از آن، لحظاتي خوابيدم. به هنگام صبح ديدم پرستاري آمد و گفت: حاج آقا! ديشب شما چه كار كرديد؟ گفتم: من به آقا امام رضا علیه السلام متوسل شدم. گفت: من ديدم آقايي وارد بيمارستان شد. گفتم: كجا مي رويد؟ اين جا چكار داريد؟ گفتند: ما براي ملاقات محمدعلي آمديم. بعد وارد اطاقش شدند و دستي بر صورت و سر او كشيدند. بعد از آن واقعه، او شفا مي‌يابد و سلامتي خود را بدست مي‌آورد».
 
−
 
 
−
'''دعاي مستجاب'''
 
−
 
 
−
پسرش مي‌گويد: «پدرم نقل مي‌كرد كه: در سال 1389 ق. به سبب تخريب كتاب‌فروشي، دچار وضعيت مالي آشفته‌اي شدم و بدهي زيادي داشتم، براي استمداد از حضرت [[امام رضا]] علیه السلام به آستان قدس رضوي رهسپار شدم. وقتي به حرم مشرف شدم، نخست شفاي بيماري از بستگان را كه سفارش مخصوص نموده بود، خواستم. سپس به آن حضرت عرض كردم كه: يابن رسول الله! اوّلاً، گرفتار وام خارج توانايي‌ام شده‌ام... تقاضا دارم كمكم كنيد. ثانياً، از پروردگار عالم بخواهيد هر ساله توفيق [[زيارت]] و كسب نيرو از مقام ولايت به من عطا فرمايد...
 
−
 
 
−
پس از ده روز به [[قم]] مراجعت كردم. به لطف الهي و عنايت آقا امام رضا علیه السلام مريض مورد نظر شفا يافت؛ به طور غيرعادي و به خواست خدا وسيله پرداخت قرض ها فراهم شد؛ ثالثاً، هر ساله وسيله تشرف مرا فراهم فرمود و باز هم لطف خواهد كرد ولله الحمد والشكر.
 
−
 
 
−
==اجازه از مراجع==
 
−
 
 
−
اين عالم پرهيزگار، از تعدادي از مراجع، اجازه نقل روايت و تصدي امور حسبيه داشت؛ از جمله آيات عظام: آيت الله ميلاني، آيت الله گلپايگاني، آيت الله مرعشي نجفي، آيت الله عراقي.
 
−
 
 
−
==از ديدگاه بيت آيت الله گلپايگاني==
 
−
 
 
−
حجةالاسلام محمدي: «ايشان بسيار انسان شريفي بود. هنگام برخورد با طلبه‌ها به نحوي با آن‌ها با آرامش صحبت مي‌كرد كه گويا انسان با پدر خويش گفتگو مي‌كند». حجت الاسلام آقا سيد باقر گلپايگاني فرزند آيت الله گلپايگاني: «ايشان انسان متدين و داراي [[اخلاق]] حسنه بود. هيچ وقت در مدتي كه در دفتر حضور داشت، كسي را از خود نرنجاند. ايشان انساني بسيار خوش حافظه، خيلي مهربان، خوش اخلاق، خوش برخورد و مقيد به شئون طلبگي بود».
 
  
 
==وفات==
 
==وفات==
  
−
اين عالم وارسته پس از عمري تلاش و كوشش، بعد از چند سال بيماري، با توجه با صدمات روحي و جسمي در مدت عمر پربركت خويش، در تاريخ هفتم [[ربيع الاول]] 1915 ق. مصادق با 25/3/1373 ش. در بيمارستان آيت الله گلپايگاني دعوت حق را لبيك گفت و پس از تشييع باشكوه و [[نماز]] آيت الله مجتبي عراقي، در قبرستان باغ بهشت، روبروي گلزار شهدا در بقعه علما، دفن گرديد. روحش شاد و راهش پر رهرو باد.
+
مرحوم حجت‌الاسلام محمدباقر ملبوبی، سرانجام در تاریخ هفتم [[ربیع الاول]] 1415 ق. (25 خرداد ۱۳۷۳ ش) در بیمارستان آیت الله گلپایگانی دعوت حق را لبیک گفت و پس از [[تشییع جنازه|تشییع]] باشکوه و اقامه [[نماز میت|نماز]] آیت الله مجتبی عراقی، در قبرستان باغ بهشت [[قم]]، روبروی گلزار شهدا در بقعه علما، مدفون گردید.  
−
 
 
−
'''منابع مقاله:'''
 
−
 
 
−
(1). چكيده از زندگاني معظم‌له.
 
  
−
(2). مصاحبه با بيت آيت الله گلپايگاني.
+
==منابع==
  
−
(3). مصاحبه با خانواده ارجمند ايشان.
+
*[[ستارگان حرم]]، "محمد باقر ملبوبی"، ولی عباس‌زاده، جلد 14، صفحه 104-115.
  
−
(4). جلد هشتم كتاب الوقايع كه مربوط به خاطرات دوران انقلاب ايشان است و هنوز به چاپ نرسيده است.
 
  
−
==منبع==
+
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:ملبوبی (1).jpg|محمدباقر ملبوبی (نفر سمت چپ) در دوران طلبگی
 +
پرونده:ملبوبی (2).jpg|محمدباقر ملبوبی
 +
پرونده:ملبوبی (4).jpg|محمدباقر ملبوبی در جوانی
 +
پرونده:ملبوبی (5).jpg|محمدباقر ملبوبی در کنار فرزندانش
 +
پرونده:ملبوبی (3).jpg|محمدباقر ملبوبی
 +
</gallery>
  
−
*ولي عباس‌زاده" محمد باقر ملبوبي" ستارگان حرم، جلد 14، صفحه 104-115
+
[[رده:علمای معاصر|ملبوبی،محمدباقر]][[رده:علماء شیعه]][[رده:تاریخ نویسان]]
−
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
+
[[رده:مبارزان علیه پهلوی]]
−
[[رده:شخصیت های سیاسی]]
+
[[رده:مدفونین در باغ بهشت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۵:۲۹

«شیخ محمدباقر ملبوبى» (1308-1373 ش)، عالم مجاهد و مورخ شیعه معاصر و از شاگردان شیخ عبدالنبی عراقی و آیت الله گلپایگانی بود. تألیفات وی بیشتر در زمینه تاریخ بوده است، از جمله كتاب ««الوقایع و الحوادث» در 9 جلد.

Melbobi.jpg
نام کامل محمدباقر ملبوبی
زادروز 1308 شمسی
زادگاه اراک
وفات 1373 شمسی
مدفن قم، قبرستان باغ بهشت

Line.png

اساتید

شیخ عبدالنبی عراقی، آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، سید محمدرضا گلپایگانی...


آثار

الوقایع و الحوادث، حقیقت جاویدان، شرح خطبه حضرت فاطمه سلام الله علیها، شرح دعای کمیل، نبرد صفین،...


ولادت

محمدباقر ملبوبی در دوم تیر ۱۳۰۸ ش. در شهر اراک، در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. پدرش شیخ محمدتقی ملبوبی از علمای بزرگ اراک و مردی عابد، متدین، از اساتید حوزه علمیه اراک و معلم قرآن و اخلاق بود. محمدباقر در کودکی، پدرش را از دست داد.

تحصیل و استادان

محمدباقر که شوق آموختن علوم دینی را داشت، در دوازده سالگی وارد حوزه علمیه اراک شد. او مقدمات دروس حوزه را در مدرسه حاج آقا ضیاءالدین، زیر نظر آیت الله صدرا با موفقیت به پایان رساند.

پس از اتمام مقدمات، برای ادامه تحصیل، در سال ۱۳۲۴ ش. وارد حوزه علمیه قم گردید و مقطع سطح را در مدرسه فیضیه، دارالشفاء و حجتیه پشت سر نهاد. وی سپس در درس خارج آیت الله فیض، آیت الله شیخ عبدالنبی عراقی، آیت الله بروجردی، امام خمینی، آیت الله مرعشی نجفی، آیت الله گلپایگانی، آیت الله مجاهدی و آیت الله سلطانی طباطبایی حاضر شد.

این عالم پرهیزگار، از تعدادی از مراجع، اجازه نقل روایت و تصدی امور حسبیه داشت؛ از جمله آیات عظام: آیت الله میلانی، آیت الله گلپایگانی، آیت الله مرعشی نجفی، آیت الله عراقی.

آثار و تألیفات

شیخ محمدباقر ملبوبی همواره در کنار تحصیل، به کار تحقیق و تألیف نیز مشغول بود. وی در تمام زمینه‌ها فعالیت داشت؛ ولی بیشتر در زمینه تاریخ تخصص داشته است. قسمتی از آثارش چاپ شده و بخشی دیگر به چاپ نرسیده است، که برخی از آنها عبارتند از:

یکی از آثار استاد ملبوبی
  • الوقایع و الحوادث (۹ جلد)؛ در این اثر، وقایع و رویدادهای ماه محرم و صفر به طور مفصل بیان شده است. (جلد هشتم و نهم این کتاب چاپ نشده است)؛
  • حقیقت جاویدان (۲ جلد، که جلد دوم آن چاپ نشده است)؛
  • دست نوشته‌هایی در زمینه‌های مختلف.

ویژگی‌های اخلاقی

زهد و تقوا:

حجت الاسلام محمدباقر ملبوبی هیچ گاه احتیاط در زمینه‌های مختلف را از دست نمی‌داد و در مسئولیت‌هایی که بر عهده داشت، نهایت تقوا را رعایت می‌نمود. می‌گفت: «انسان نباید برای رسیدن به دنیا، از دین خود بگذرد و آخرت خود را به چند روز خوشی این دار فانی بفروشد و در آخرت کوله‌بار ذلت را به دوش کشد».

تضرع در پیشگاه خداوند:

هنگام راز و نیاز با خدای خویش چنان با خضوع و خشوع می‌گریست که هر کس او را می‌دید، گمان می‌کرد که او چند لحظه‌ای بیش زنده نخواهد بود. یکی از اعضای خانواده گفته است: ما در محیط خانه وقتی او را با آن حالت می‌دیدیم که گریه می‌کند، فکر می‌کردیم که اتفاقی برایش افتاده است. لذا با دیدن حالت او به گریه می‌افتادیم؛ ولی ایشان بانهایت مهربانی به ما دلداری می‌دادند: «گریه من برای اعمال خودم است. می‌ترسم مبادا در پیشگاه خدا اعمالم مورد قبولش واقع نشود و مرا گرفتار کند».

کنترل زبان:

او بسیار کم حرف بود و سعی می‌کرد هنگام سخن گفتن، سخنان مفید بر زبان جاری کند و از سخنان بیهوده و لغو دوری می‌نمود. در این باره می‌فرمود: «عزیزان من! زبان خویش را کنترل کنید تا به بلاهای عظیم و معصیت‌های بی‌شمار که با این زبان به وقوع می‌پیوندد، مبتلا نشوید. زبان، نعمت بسیار بزرگی است که خداوند با آن قدرت بیان را به انسان داده است. این عضو اگر در مسیر حق استفاده شود، بسیار باارزش است و اگر انسان او را کنترل ننماید، بسیار خانمان سوز است. پس همواره آن را به کنترل خویش درآورید و در این راه نهایت تلاش خود را بکنید».

توسل و علاقه به اهل‌بیت:

این عالم وارسته به پیامبر اسلام و اهل بیت علیهم السلام، مخصوصاً حضرت فاطمه علیهاالسلام، عشق بی‌پایان داشت و از حریم ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام و حقانیت اهل بیت عصمت و طهارت، با قاطعیت دفاع می‌کرد. عشق به امام عصر عجل الله تعالی فرجه در وجودش موج می‌زد و همواره به خانواده‌اش توصیه می‌کرد که دست از دامان امامان معصوم علیهم السلام برندارند و در تمام کارها با توکل بر خداوند و توسل و استعانت از ائمه اطهار، سعی در جلب رضایت خدا و ائمه داشته باشند.

رعایت زیّ طلبگی:

وی به زیّ طلبگی بسیار مقید بود و به لباس و شغل روحانیت عشق می‌ورزید؛ به طوری که در طول حیاتش بدون این لباس مشاهده نشد و در این زمینه به طلابی که به ایشان رجوع می‌کردند، تذکراتی می‌داد.

احترام به روحانیت:

او به روحانیان و عالمان بسیار احترام می‌گذاشت و می‌گفت: «من از مجالست با علما و روحانیان لذت می‌برم؛ چرا که ایشان ورثه انبیا هستند و بار سنگینی را بر دوش دارند. زخم زبان مردم را به جان و دل می‌خرند و آن را تحمل می‌کنند. پس بر ما است تا احترام آنان را نگه داریم.» و خودش نیز نمونه بارز و شاخص این احترام بود.

حسن خلق:

مرحوم ملبوبی بسیار متین، خوش‌اخلاق و خوش‌برخورد بود. شاید شاخص‌ترین صفت این عالم وارسته، این باشد که او عصبانی نمی‌شد و اگر عصبانی می‌شد، بسیار اندک و گذرا بود و با طلاب برخورد بسیار شایسته‌ای داشت. حجت الاسلام سید باقر گلپایگانی فرزند آیت الله گلپایگانی می گوید: «ایشان انسان متدین و دارای اخلاق حسنه بود. هیچ وقت در مدتی که در دفتر حضور داشت، کسی را از خود نرنجاند. ایشان انسانی بسیار خوش حافظه، خیلی مهربان، خوش اخلاق، خوش برخورد و مقید به شئون طلبگی بود». تواضع، خوش قلبی و دلسوز بودن، تقدم در سلام و... از دیگر ویژگی‌های این عالم ربانی است.

فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی

شیخ محمدباقر ملبوبی در امور اجتماعی حضوری چشمگیر داشت. جهت تبلیغ معارف اسلامی به شهرها مسافرت می‌کرد. به نشر و عرضه کتب علوم دینی توجهی درخور داشت و در جلسات علمی مدارس علمیه مروی و مسجد چهل ستون بازار و سایر مدرسه‌ها شرکت می‌کرد. همچنین کلاس درسی برای بانوان تشکیل داده بود و در آن با بیانی شیوا و ساده به طرح معارف و احکام می‌پرداخت. او چند سال در تهران به فعالیت فرهنگی، اجتماعی اشتغال داشت که بیشتر آن در مساجد بزرگ مثل مسجد امام، مسجد حاج سید عزیزالله، مسجد سعادت و مساجد اطراف بازار معطوف بود. همچنین فعالیت‌های مختلفی در شهر قم داشت که فهرست‌وار چنین است:

  • همکاری در بیت حضرت آیت الله گلپایگانی؛
  • تصدی امور شهریه طلاب به ویژه طلاب خارجی حوزه‌های علمیه و رسیدگی به مشکلات آن‌ها؛
  • تصدی امور امتحانات رتبه‌های بالای طلاب حوزه علمیه قم، در سال‌های پس از انقلاب؛ زیر نظر مدیریت حوزه؛
  • تحقیق و پژوهش در متون اسلامی خصوصاً در تاریخ، در حدود چهل سال؛
  • نظم بخشیدن به کتابخانه مسجد اعظم، تأسیس آیت الله بروجردی؛
  • همکاری جهت نظم بخشیدن به کتابخانه مدرسه فیضیه و مدرسه آیت الله گلپایگانی؛
  • کمک به اعزام طلاب علوم دینی به نقاط مختلف کشور؛
  • امامت جماعت مسجد حاج سید عبدالوهاب، واقع در میدان شهید سعیدی.

فعالیت‌های سیاسی

محمدباقر ملبوبی بخصوص در سال‌های آغازین نهضت اسلامی ایران، که مبارزات همه جانبه اسلام خواهان روز به روز گسترش می‌یافت و دستگاه طاغوت پهلوی هر فریادی را در نطفه خفه می‌کرد، به همراه دوستانش وارد عرصه مبارزات سیاسی شد. در چنین زمانی او در سخنرانی‌هایی که در مناطق مختلف داشت، چهره ضد دینی شاه را برای مردم بازگو می‌کرد و آنها را دعوت به اتحاد می‌کرد. در یکی از سخنرانی‌های خود در سال ۱۳۴۲ ش. حکومت شاه را به حکومت معاویه تشبیه کرد و اعمال زشت او را برای مردم بازگو نمود؛ به طوری که پس از آن، او را به سازمان امنیت ساواک احضار نمودند و به او تذکر دادند که از این گونه سخنرانی‌ها بپرهیزد؛ ولی با این حال، او همچنان در چنین جلساتی شرکت می‌کرد و به سخنرانی می‌پرداخت.

ملبوبی پرتلاش در آن دوران در محل فعلی هلال احمر، کتاب فروشی کوچکی به نام «کتاب فروشی خِرَد» داشت، که در آن به توزیع اعلامیه‌ها و کتاب‌های مختلف بر ضد رژیم اقدام می‌ورزید. به همین علت در سال ۱۳۴۸ ش. این کتاب فروشی به وسیله عوامل رژیم شاه به کلی تخریب گردید. این کار، وی را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرد؛ ولی با پشتکار و سخت‌کوشی بر مشکلات فائق آمد و از حضور او در صحنه‌های انقلاب نکاست؛ چنان که در قیام ۱۵ خرداد چند بار به ساواک قم احضار گردید.

از حجت الاسلام محمدباقر ملبوبی این خاطره نقل شده است: «شب ۲۱ ماه رمضان ساعت ۱۱:۳۰ شب از مسجد شاه خراسان به مسجد عشقعلی می‌آمدم. اواسط کوچه نزدیک منزل آیت الله گلپایگانی مرتب برادران می‌رسیدند و ضمن تأثر از ستم و جنایت مأموران دژخیم، مرا از رفتن به مسجد عشقعلی برحذر می‌داشتند؛ اما من گفتم به مردم قول داده‌ام و باید بروم. به خیابان که رسیدم، مأمور با غلظت ایست داده، دو سه قدم پیش رفتم. او هم جلو آمد، مسلسل را روی سینه من نهاد و با خشم گفت: کجا می‌روی؟ من هم با کمال خونسردی گفتم: به مسجد عشقعلی می‌روم. گفت: نمی‌شود، برگرد. گفتم: این قرآن است و من هم باید بروم، مردم مسلمان شب قدر را احیا گرفته‌اند. می‌خواهند به دعا و مراسم شب قدر بپردازند. و اشاره به مسجد کردم. مأمور ناراحت‌تر شد و با عصبانیت گفت: بیا برو! من هم حرکت کردم و با بدرقه او به مسجد رفتم. خدایا! تو می‌دانی وقتی وارد مسجد شدم با چهره‌های درهم، افسرده و خشمگین از اعمال و جنایات و به گلوله بستن جوانان روبرو شدم. با بغض و عقده‌ها که در گلو گره خورده، ناراحت نشسته‌اند. همگان در مسجد بودند؛ اما دل در جای دیگر بود. دعای جوشن کبیر می‌خواندند؛ اما نفرین بر قاتلان مردم می‌کردند. یکی از رفقا نزد من آمد و گفت: با این حال چه می‌کنید؟ گفتم: بدیهی است، منبر می‌روم؛ منتها با توجه به حال و وضع روحی جمع و خود، مراسم را فشرده به انجام می‌رسانم. به لطف پروردگار و توکل بر خدای منتقم، با وجود سربازان صف بسته جلو مسجد، به منبر رفتم. شروع به صحبت کردم. اواسط منبر یکباره جمعیت فراری از رگبار گلوله از صحن مطهر تا خیابان چهارمردان به مسجد هجوم آوردند؛ ولی سخن ادامه یافت و مراسم با سوز و گداز و نفرین و انزجار از جنگ افروزان و آدم کشان رژیم پهلوی خونخوار، پایان یافت».

وفات

مرحوم حجت‌الاسلام محمدباقر ملبوبی، سرانجام در تاریخ هفتم ربیع الاول 1415 ق. (25 خرداد ۱۳۷۳ ش) در بیمارستان آیت الله گلپایگانی دعوت حق را لبیک گفت و پس از تشییع باشکوه و اقامه نماز آیت الله مجتبی عراقی، در قبرستان باغ بهشت قم، روبروی گلزار شهدا در بقعه علما، مدفون گردید.

منابع

  • ستارگان حرم، "محمد باقر ملبوبی"، ولی عباس‌زاده، جلد 14، صفحه 104-115.


آرشیو عکس و تصویر

  • محمدباقر ملبوبی (نفر سمت چپ) در دوران طلبگی

  • محمدباقر ملبوبی

  • محمدباقر ملبوبی در جوانی

  • محمدباقر ملبوبی در کنار فرزندانش

  • محمدباقر ملبوبی

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=محمدباقر_ملبوبی&oldid=154833»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا