آزادی معنوی (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | {{خوب}} | ||
{{مشخصات کتاب | {{مشخصات کتاب | ||
|عنوان= | |عنوان= | ||
| − | |تصویر= [[پرونده:آزادی معنوی.jpg| | + | |تصویر= [[پرونده:آزادی معنوی.jpg|۲۴۰px|وسط]] |
|نویسنده= مرتضی مطهری | |نویسنده= مرتضی مطهری | ||
| سطر ۱۱: | سطر ۱۲: | ||
|زبان= فارسی | |زبان= فارسی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۱ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
| − | «آزادی معنوی» کتابی است که از پانزده سخنرانی | + | '''«آزادی معنوی»''' کتابی است که از پانزده سخنرانی آیت‌الله [[مرتضی مطهری]] در حسینیه ارشاد و بین سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۰ گردآوری شده است. شهید مطهری در این سخنرانی‌ها مفاهیمی از قبیل آزادی معنوی و اجتماعی، [[عبادت]]، [[توبه]]، [[هجرت]] و [[جهاد]] را در دو بعد فردی و اجتماعی تبیین نموده است. |
| − | == | + | ==مؤلف== |
| − | + | [[مرتضی مطهری]] (۱۳۵۸-۱۲۹۸ ش) از اساتید [[حوزه علمیه قم]] و معروفترین سخنران در دو دهه قبل از انقلاب، و از نظریه پردازان اصلی جمهوری اسلامی بود. | |
| − | + | از جمله اساتید ایشان در راه کسب علم و دانش، [[علامه طباطبایى|علامه طباطبائی]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت]]، [[سید صدرالدین صدر]] و [[سید محمدتقی خوانساری|سید محمدتقى خوانسارى]] را می توان نام برد. | |
| − | + | برخی دیگر از آثار ایشان عبارتند از: [[حماسه حسینی (کتاب)|حماسه حسینی]]، [[عدل الهى (کتاب)|عدل الهی]]، [[تعلیم و تربیت در اسلام (کتاب)|تعلیم و تربیت در اسلام]]، [[اسلام و مقتضیات زمان (کتاب)|اسلام و مقتضیات زمان]]، [[آشنایی با علوم اسلامی (کتاب)|آشنایی با علوم اسلامی]]. | |
| − | + | شهید مطهرى در طول حیاتش سعی نمود ایدئولوژى اصیل اسلامى را از طریق درس و سخنرانى و تألیف کتاب ارائه نماید. او سرانجام، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ توسط [[نفاق|منافقین]] به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسید. | |
| − | |||
| − | + | ==معرفی کتاب== | |
| + | کتاب «آزادی معنوی» شامل پانزده سخنرانی از استاد شهید مطهری است که غالب آنها در حسینیه ارشاد و بین سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۰ ایراد شده است. این سخنرانى ها در زمان‌ها و مکان‌هاى مختلف ایراد شده‌اند و وجه مشترک همه آنها این است که موضوع آنها مسائل معنوى و مربوط به خودسازى و [[تزکیه نفس]] است، اگرچه در خلال سخنرانی‌ها گاه به مسائل اجتماعى نیز اشاره شده است. در این مجموعه، برخی مفاهیم مانند آزادی معنوی و اجتماعی، [[عبادت]]، [[توبه]]، [[هجرت]] و [[جهاد]] و بزرگواری [[روح]] توضیح داده شده است. [[مرتضی مطهری|استاد مطهری]] در انتخاب و تحلیل این مفاهیم، علاوه بر توجه به ابعاد فردی آنها، به وجوه و آثار اجتماعی این دسته از مفاهیم [[دین|دینی]] نیز توجه داشته است. | ||
| − | + | شهید مطهری در این اثر به خوبی از توانمندی [[فلسفه|فلسفی]] خود برای تبیین مفاهیم دینی یاد شده بهره گرفته است. استاد در اکثر موارد، مفاهیم مورد نظر را با ارجاع به مباحث انسان‌شناسی فلسفی توضیح می‌دهد. به کارگیری اصطلاحات «خود عالی» و «خود دانی» در این اثر در همین راستا قابل توجه است. | |
| − | + | این سخنرانی‌ها علاوه بر دارا بودن جنبه [[موعظه]] و بعد [[اخلاق|اخلاقی]]، از استواری علمی نیز برخوردار است و همین ویژگی است که از تمایزات استاد در عرصه تبلیغ و [[خطابه]] پرده برمی‌دارد و کتاب «آزادی معنوی» را الگویی برای مبلغین دینی ساخته است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ==محتوای کتاب== | ||
| + | مجموعه سخنرانی‌های کتاب آزادی معنوی در هشت فصل زیر تنظیم شده است: | ||
| + | * فصل اول با عنوان آزادی معنوی شامل دو سخنرانی با همین نام است. استاد در این سخنرانی‌ها ضمن تحلیل مفهوم آزادی، آن را شامل دو قسم معنوی و اجتماعی می‌داند. به مواردی از متون دینی استناد می‌نماید تا مخاطب این نکته را دریابد که سخن از آزادی، سخن از مفاهیم غیر دینی نیست. استاد به وابستگی آزادی اجتماعی به آزادی معنوی اشاره می‌کند، تحقق آزادی معنوی را بزرگترین برنامه انبیا و [[امیرالمؤمنین]](ع) را آزادمرد واقعی و الگویی برای تفسیر صحیح آزادی معرفی می‌نماید. استاد در تحلیل مفهوم آزادی معنوی، با تأکید بر مرکب بودن وجود [[انسان]]، تفکیک «من» انسانی از «من» حیوانی را مبنای توضیح خود قرار می‌دهد. | ||
| + | * فصل دوم به موضوع «[[عبادت]] و [[دعا]]» اختصاص دارد. این فصل از چهار سخنرانی تشکیل شده است. استاد در این سخنرانی‌ها به بیان آثار عبادت در کسب ربوبیت می‌پردازد. و در همین زمینه مفهوم تقرب را توضیح می‌دهد. نظیر این مبحث در کتاب «[[ولاء ها و ولایتها (کتاب)|ولاءها و ولایتها]]» در تبیین مفهوم [[ولایت تکوینی]] آمده است. در ادامه بحث از عبادت و دعا، استاد مطهری توجه مخاطب را به یک آسیب «افراط» در جامعه اسلامی جلب می‌کند که گاه در گرایش یک بعدی به عبادت جلوه‌گر می‌شود و گاه به صورت افراط در توجه به مسائل اجتماعی و غفلت از مسائل عبادی نمود می‌یابد. به آثار و ابعاد تربیتی [[نماز]] نیز بخش دیگری از این فصل را تشکیل می‌دهد. | ||
| + | * فصل سوم با دو سخنرانی موضوع «[[توبه]]» را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این فصل نیز مرکب بودن شخصیت انسان (خود عالی و خود دانی) مقدمه و مبنای تحلیل مفهوم توبه قرار می‌گیرد. استاد ضمن شرح روایتی از امیرالمؤمنین(ع) به توضیح شرایط تحقق توبه می‌پردازد. همچنین در همین زمینه از برخی توبه‌های مشهور تاریخی یاد می‌کند. | ||
| + | * موضوع فصل چهارم، [[هجرت]] و [[جهاد]] است. استاد در ابتدای بحث خود به برداشت غلط برخی [[تصوف|متصوفه]] در مورد هجرت و جهاد اشاره می‌کند که معنا و مصداق آن دو را تنها هجرت و جهاد باطنی و مبارزه با نفس و دوری از [[گناهان]] و رذائل معرفی می‌کردند. استاد مطهری این برداشت را نادرست می‌داند و بر وجود دو نوع هجرت و جهاد، ظاهری و باطنی تأکید می‌نماید. استاد در ادامه با همین رویکرد به آثار تربیتی سفر و نیز به ضرورت مهاجرت از عادات می‌پردازد. | ||
| + | * موضوع محوری فصل پنجم، «بزرگی و بزرگواری» روح است. استاد در این سخنرانی به تبیین فضیلت «همّت» می‌پردازد که از آن به بزرگی یاد می‌کند. و البته این نکته را مورد تأکید قرار می‌دهد که نباید به بزرگی [[روح]] اکتفا نمود، بلکه باید کسب بزرگواری را نیز مورد توجه قرار داد. استاد این سخنرانی را در سالروز ولادت [[سیدالشهداء|حضرت سیدالشهدا]] (علیه السلام) ایراد نمود تا از این منظر به معرفی وجود کامل آن شخصیت الگو بپردازد. | ||
| + | * «ایمان به غیب» موضوع فصل ششم است. به بیان استاد مطهری، از انسان‌ها تنها [[ایمان]] به غیب طلب نشده است، بلکه علاوه بر ایمان به غیب، باید به ارتباط با غیب نیز ایمان داشته باشد و برای جلب امداد غیبی نیز تلاش نماید. استاد در ادامه از همین منظر یعنی امکان و تحقق امداد غیبی، امتیازات [[جهان بینی|جهان‌بینی]] مذهبی و [[توحید|توحیدی]] را یادآور می‌شود و البته بر ضابطه‌مندی امداد غیبی نیز تأکید می‌ورزد. | ||
| + | * فصل هفتم شامل یک سخنرانی است با عنوان: «معیار انسانیت چیست؟». استاد در این سخنرانی تنها به معرفی پاسخ‌های ارائه شده می‌پردازد و در این زمینه برخی معیارها را بدون قضاوت و ارزیابی معرفی می کند. این معیارها عبارت‌اند از: علم، خُلق و خوی، اراده، آزادی، مسؤولیت و تکلیف، زیبایی. | ||
| + | * سخنرانی استاد مطهری در فصل هشتم به معرفی «مکتب انسانیت» اختصاص دارد. استاد در این سخنرانی، مکاتبی را مورد نقد قرار می‌دهد که از قداست [[انسان]] سخن می‌گویند، اما در اثبات چرایی آن ناتوان هستند. استاد معتقد است ارزش‌های انسانی که قداست انسان نیز وابسته به آن است، جز در پرتو اعتقاد به وجود [[خدا]] و ارتباط خدا با انسان قابل فهم و قابل دفاع نیست. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * [http://motahari.ir/fa/content/977 معرفی کتاب آزادی | + | *[http://motahari.ir/fa/content/977 معرفی کتاب آزادی معنوی، سایت بنیاد علمی فرهنگی شهید مرتضی مطهری]، بازیابی: ۲۰ تیر ۱۳۹۷. |
| − | + | *[https://motahari.org/product/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C/ "معرفی کتاب آزادی معنوی"، انتشارات صدرا]. | |
{{سنجش کیفی | {{سنجش کیفی | ||
|سنجش=شده | |سنجش=شده | ||
| سطر ۶۸: | سطر ۶۹: | ||
|کیفیت پژوهش= خوب | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
}} | }} | ||
| − | + | [[رده:کتاب‌های اخلاق اسلامی]][[رده:آثار شهید مطهری]] | |
| − | + | [[رده:مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | |
| − | [[رده:آثار شهید مطهری]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۴۶
 | |
| نویسنده | مرتضی مطهری |
| موضوع | خودسازی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
«آزادی معنوی» کتابی است که از پانزده سخنرانی آیت‌الله مرتضی مطهری در حسینیه ارشاد و بین سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۰ گردآوری شده است. شهید مطهری در این سخنرانی‌ها مفاهیمی از قبیل آزادی معنوی و اجتماعی، عبادت، توبه، هجرت و جهاد را در دو بعد فردی و اجتماعی تبیین نموده است.
محتویات
مؤلف
مرتضی مطهری (۱۳۵۸-۱۲۹۸ ش) از اساتید حوزه علمیه قم و معروفترین سخنران در دو دهه قبل از انقلاب، و از نظریه پردازان اصلی جمهوری اسلامی بود.
از جمله اساتید ایشان در راه کسب علم و دانش، علامه طباطبائی، سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر و سید محمدتقى خوانسارى را می توان نام برد.
برخی دیگر از آثار ایشان عبارتند از: حماسه حسینی، عدل الهی، تعلیم و تربیت در اسلام، اسلام و مقتضیات زمان، آشنایی با علوم اسلامی.
شهید مطهرى در طول حیاتش سعی نمود ایدئولوژى اصیل اسلامى را از طریق درس و سخنرانى و تألیف کتاب ارائه نماید. او سرانجام، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ توسط منافقین به شهادت رسید.
معرفی کتاب
کتاب «آزادی معنوی» شامل پانزده سخنرانی از استاد شهید مطهری است که غالب آنها در حسینیه ارشاد و بین سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۰ ایراد شده است. این سخنرانى ها در زمان‌ها و مکان‌هاى مختلف ایراد شده‌اند و وجه مشترک همه آنها این است که موضوع آنها مسائل معنوى و مربوط به خودسازى و تزکیه نفس است، اگرچه در خلال سخنرانی‌ها گاه به مسائل اجتماعى نیز اشاره شده است. در این مجموعه، برخی مفاهیم مانند آزادی معنوی و اجتماعی، عبادت، توبه، هجرت و جهاد و بزرگواری روح توضیح داده شده است. استاد مطهری در انتخاب و تحلیل این مفاهیم، علاوه بر توجه به ابعاد فردی آنها، به وجوه و آثار اجتماعی این دسته از مفاهیم دینی نیز توجه داشته است.
شهید مطهری در این اثر به خوبی از توانمندی فلسفی خود برای تبیین مفاهیم دینی یاد شده بهره گرفته است. استاد در اکثر موارد، مفاهیم مورد نظر را با ارجاع به مباحث انسان‌شناسی فلسفی توضیح می‌دهد. به کارگیری اصطلاحات «خود عالی» و «خود دانی» در این اثر در همین راستا قابل توجه است.
این سخنرانی‌ها علاوه بر دارا بودن جنبه موعظه و بعد اخلاقی، از استواری علمی نیز برخوردار است و همین ویژگی است که از تمایزات استاد در عرصه تبلیغ و خطابه پرده برمی‌دارد و کتاب «آزادی معنوی» را الگویی برای مبلغین دینی ساخته است.
محتوای کتاب
مجموعه سخنرانی‌های کتاب آزادی معنوی در هشت فصل زیر تنظیم شده است:
- فصل اول با عنوان آزادی معنوی شامل دو سخنرانی با همین نام است. استاد در این سخنرانی‌ها ضمن تحلیل مفهوم آزادی، آن را شامل دو قسم معنوی و اجتماعی می‌داند. به مواردی از متون دینی استناد می‌نماید تا مخاطب این نکته را دریابد که سخن از آزادی، سخن از مفاهیم غیر دینی نیست. استاد به وابستگی آزادی اجتماعی به آزادی معنوی اشاره می‌کند، تحقق آزادی معنوی را بزرگترین برنامه انبیا و امیرالمؤمنین(ع) را آزادمرد واقعی و الگویی برای تفسیر صحیح آزادی معرفی می‌نماید. استاد در تحلیل مفهوم آزادی معنوی، با تأکید بر مرکب بودن وجود انسان، تفکیک «من» انسانی از «من» حیوانی را مبنای توضیح خود قرار می‌دهد.
- فصل دوم به موضوع «عبادت و دعا» اختصاص دارد. این فصل از چهار سخنرانی تشکیل شده است. استاد در این سخنرانی‌ها به بیان آثار عبادت در کسب ربوبیت می‌پردازد. و در همین زمینه مفهوم تقرب را توضیح می‌دهد. نظیر این مبحث در کتاب «ولاءها و ولایتها» در تبیین مفهوم ولایت تکوینی آمده است. در ادامه بحث از عبادت و دعا، استاد مطهری توجه مخاطب را به یک آسیب «افراط» در جامعه اسلامی جلب می‌کند که گاه در گرایش یک بعدی به عبادت جلوه‌گر می‌شود و گاه به صورت افراط در توجه به مسائل اجتماعی و غفلت از مسائل عبادی نمود می‌یابد. به آثار و ابعاد تربیتی نماز نیز بخش دیگری از این فصل را تشکیل می‌دهد.
- فصل سوم با دو سخنرانی موضوع «توبه» را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این فصل نیز مرکب بودن شخصیت انسان (خود عالی و خود دانی) مقدمه و مبنای تحلیل مفهوم توبه قرار می‌گیرد. استاد ضمن شرح روایتی از امیرالمؤمنین(ع) به توضیح شرایط تحقق توبه می‌پردازد. همچنین در همین زمینه از برخی توبه‌های مشهور تاریخی یاد می‌کند.
- موضوع فصل چهارم، هجرت و جهاد است. استاد در ابتدای بحث خود به برداشت غلط برخی متصوفه در مورد هجرت و جهاد اشاره می‌کند که معنا و مصداق آن دو را تنها هجرت و جهاد باطنی و مبارزه با نفس و دوری از گناهان و رذائل معرفی می‌کردند. استاد مطهری این برداشت را نادرست می‌داند و بر وجود دو نوع هجرت و جهاد، ظاهری و باطنی تأکید می‌نماید. استاد در ادامه با همین رویکرد به آثار تربیتی سفر و نیز به ضرورت مهاجرت از عادات می‌پردازد.
- موضوع محوری فصل پنجم، «بزرگی و بزرگواری» روح است. استاد در این سخنرانی به تبیین فضیلت «همّت» می‌پردازد که از آن به بزرگی یاد می‌کند. و البته این نکته را مورد تأکید قرار می‌دهد که نباید به بزرگی روح اکتفا نمود، بلکه باید کسب بزرگواری را نیز مورد توجه قرار داد. استاد این سخنرانی را در سالروز ولادت حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) ایراد نمود تا از این منظر به معرفی وجود کامل آن شخصیت الگو بپردازد.
- «ایمان به غیب» موضوع فصل ششم است. به بیان استاد مطهری، از انسان‌ها تنها ایمان به غیب طلب نشده است، بلکه علاوه بر ایمان به غیب، باید به ارتباط با غیب نیز ایمان داشته باشد و برای جلب امداد غیبی نیز تلاش نماید. استاد در ادامه از همین منظر یعنی امکان و تحقق امداد غیبی، امتیازات جهان‌بینی مذهبی و توحیدی را یادآور می‌شود و البته بر ضابطه‌مندی امداد غیبی نیز تأکید می‌ورزد.
- فصل هفتم شامل یک سخنرانی است با عنوان: «معیار انسانیت چیست؟». استاد در این سخنرانی تنها به معرفی پاسخ‌های ارائه شده می‌پردازد و در این زمینه برخی معیارها را بدون قضاوت و ارزیابی معرفی می کند. این معیارها عبارت‌اند از: علم، خُلق و خوی، اراده، آزادی، مسؤولیت و تکلیف، زیبایی.
- سخنرانی استاد مطهری در فصل هشتم به معرفی «مکتب انسانیت» اختصاص دارد. استاد در این سخنرانی، مکاتبی را مورد نقد قرار می‌دهد که از قداست انسان سخن می‌گویند، اما در اثبات چرایی آن ناتوان هستند. استاد معتقد است ارزش‌های انسانی که قداست انسان نیز وابسته به آن است، جز در پرتو اعتقاد به وجود خدا و ارتباط خدا با انسان قابل فهم و قابل دفاع نیست.
منابع
