امداد مومنین: تفاوت بین نسخه‌ها
(افزودن 1 رده) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | {{خوب}} | ||
{{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}} | {{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}} | ||
| − | + | اِمداد [[خداوند]] به مؤمنین و یاری رساندن به آنان، به طور دائمی می‌باشد و چنین امدادی از طرف خداوند قطع نمی‌گردد، مگر این که صفت [[ایمان]] از افراد جامعه سلب شود. در [[قرآن کریم]]، اطاعت از خدا و رسول و داشتن [[صبر]] و [[تقوا]]، از لوازم و شرائط امداد الهی شمرده شده است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==واژه امداد در لغت== | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | کلمه "اِمداد" مصدر باب "افعال" به معنی یاری رساندن و به فریاد رسیدن است، یاری رساندن ممکن است در راه خیر باشد یا در راه شرّ؛<ref>دهخدا، علی اکبر؛ لغت نامه دهخدا؛ تهران؛ انتشارات دانشگاه تهران؛ س۱۳۴۵، ج۸، ص۱۷۳.</ref> و امداد در اصطلاح به معنای یاری رساندن به صورت متصل، مداوم و پی درپی می باشد.<ref>داور پناه، ابوالفضل؛ انوارالعرفان فی تفسیر القرآن؛ تهران: انتشارات صدر، س۱۳۷۵ش، چ اول، ج۶، ص۴۴۴.</ref> بنابراین امداد به یاری کردنی اطلاق می شود که جنبه دائمی داشته باشد و به صورت مستمر ادامه یابد.<ref>طبرسی، فضل بن حسن؛ تفسیر جوامع الجامع؛ ترجمه مترجمان، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، س۱۳۷۷ ش، چ دوم، ج۲، ص۴۳۸.</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ==امداد مؤمنین در قرآن== |
| + | [[قرآن کریم]] در آیات متعدد به تحقق تاریخی سنت امداد مؤمنین اشاره نموده است: {{متن قرآن|«وَلَقَدْ أَوْحَینا إِلى مُوسى أَنْ أَسْرِ بِعِبادی فَاضْرِبْ لَهُمْ طَریقاً فِی الْبَحْرِ یبَساً لاتَخافُ دَرَکاً وَلاتَخْشى * فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِیهُمْ مِنَ الْیمِّ ما غَشِیهُمْ»}}؛<ref>[[سوره طه]]، آیات ۷۸-۷۷.</ref> ما به [[حضرت موسی علیه السلام|موسی]] وحی فرستادیم که شبانه بندگانم را (از مصر) با خود ببر و برای آنها راهی خشک در دریا بگشا که نه از تعقیب (فرعونیان) خواهى ترسید و نه از غرق شدن در دریا. [[فرعون]] با سپاهیانش بدنبال ایشان حرکت کردند، آب دریا فرعون و سپاهیانش را پوشاند و غرق کرد. | ||
| − | + | انواع و شیوه های مختلف امداد مؤمنین در قرآن عبارت است از: | |
| − | + | ===امداد بیرونی مؤمنین=== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | *۱) امداد غیرطبیعی (بوسیله فرشتگان): | |
| + | یکی از جنگهایی که در صدر [[اسلام]] میان مسلمانان و کفار اتفاق افتاد، [[جنگ بدر]] بود که خداوند در این باره می فرماید: {{متن قرآن|«إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِینَ أَلَنْ یکفِیکمْ أَنْ یمِدَّکمْ رَبُّکمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکةِ مُنْزَلِینَ»}}؛<ref>[[سوره آل عمران]]، آیه ۱۲۴.</ref> در آن هنگامی که تو به مؤمنان می گفتی: آیا کافی نیست که پروردگارتان شما را به سه هزار نفر از فرشتگان که (از آسمان) فرود می آیند یاری کند؟ [[شیخ طوسی]] در [[التبیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر تبیان]] از [[ابن عباس]]، قتاده، مالک بن ربیعه و... نقل کرده که امداد به واسطه [[ملائکه]] در روز بدر بود.<ref>طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فى تفسیرالقرآن؛ تحقیق احمد قصیر عاملی؛ بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی سا، بی چا، ج۲، ص۵۷۹.</ref> | ||
| − | + | *۲) امداد طبیعی: | |
| − | در مورد | + | خداوند در مورد امداد غیبی به واسطه فرستادن باد و طوفان، می فرماید: {{متن قرآن|«..إِذْ جاءَتْکمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنا عَلَیهِمْ رِیحاً وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها...»}}؛<ref>[[سوره احزاب]]، آیه ۹.</ref> در آن هنگام که لشکرهایی (عظیم) به سراغ شما آمدند ولی ما باد و طوفان سختی بر آنان فرستادیم و لشکریانی که آنها را نمی دیدید. |
| − | « | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ===امداد درونی مؤمنین=== |
| − | + | *۱) ایجاد آرامش روحی: | |
| − | + | در مورد [[جنگ حنین]] خداوند به مؤمنین متذکر می شود که شما را در مراحل مختلف یاری رساندیم با این که دارای نیروی زیادی بودید ولی در عین حال نتوانستید بر دشمن غلبه کنید، اما خداوند برای شما آرامش روحی ایجاد نمود: {{متن قرآن|«ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَکینَتَهُ عَلى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنْزَلَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها...»}}؛<ref>[[سوره توبه]]، آیه ۲۶.</ref> سپس خداوند آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان نازل کرد و لشکرهایی فرستاد که شما نمی دیدید. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | ==پانویس == | + | *۲) ایجاد ترس و وحشت در دل کفار: |
| + | {{متن قرآن|«سَنُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کفَرُوا الرُّعْبَ بِما أَشْرَکوا بِاللَّهِ...»}}؛<ref>[[سوره آل عمران]]، آیه ۱۵۱.</ref> بزودی در دلهای کافران، بخاطر این که بدون دلیل چیزهایی را برای خدا همتا قرار دادند، رعب و ترس می افکنیم. | ||
| + | ==شرائط امداد مؤمنین== | ||
| + | |||
| + | *۱) کسب آمادگی لازم برای دفاع: | ||
| + | {{متن قرآن|«وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکمْ..»}}؛<ref>[[سوره انفال]]، آیه ۶۰.</ref> هر نیرویی که در توان دارید، برای مقابله با آنها (دشمنان) آماده سازید و اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد) تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید. | ||
| + | |||
| + | کلمه "قوّة" در جنگ به معنای هر چیزی است که جنگ و دفاع با آن امکان پذیر است، از قبیل انواع اسلحه و مردان جنگی با تجربه و دارای سوابق جنگی و تشکیلات نظامی.<ref>علامه طباطبایی؛ ترجمه المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمدباقر؛ قم: جامعه مدرسین، ج۹، ص۱۵۰.</ref> | ||
| + | |||
| + | *۲) اطاعت از خدا و رسول و پرهیز از اختلاف: | ||
| + | {{متن قرآن|«وَأَطِیعُوااللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَلا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ رِیحُکمْ...»}}؛<ref>[[سوره انفال]]، آیه ۴۶.</ref> (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید و نزاع نکنید تا سست نشوید و قدرت شما از میان نرود. | ||
| + | |||
| + | *۳) داشتن [[صبر]] و [[تقوا]]: | ||
| + | {{متن قرآن|«بَلى إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ یأْتُوکمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا یمْدِدْکمْ رَبُّکمْ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکةِ مُسَوِّمینَ»}}؛<ref>[[سوره آل عمران]]، آیه ۱۲۵.</ref> اگر استقامت و تقوا پیشه کنید و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان که نشانه‌هایی با خود دارند، مدد خواهد داد. | ||
| + | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | + | ==منابع== | |
| − | == | + | *[http://www.pajoohe.ir "سنت اجتماعی امداد مؤمنین"، دانشنامه پژوهه]، روح‌الله رضوانی، بازیابی: ۲۱ دی ماه ۱۳۹۲. |
| − | * | + | {{سنجش کیفی |
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= متوسط | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= متوسط | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
| + | [[رده: واژگان قرآنی]] | ||
| + | [[رده: معارف قرآن]] | ||
[[رده:سنن الهی]] | [[رده:سنن الهی]] | ||
| − | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۳۸
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
اِمداد خداوند به مؤمنین و یاری رساندن به آنان، به طور دائمی می‌باشد و چنین امدادی از طرف خداوند قطع نمی‌گردد، مگر این که صفت ایمان از افراد جامعه سلب شود. در قرآن کریم، اطاعت از خدا و رسول و داشتن صبر و تقوا، از لوازم و شرائط امداد الهی شمرده شده است.
محتویات
واژه امداد در لغت
کلمه "اِمداد" مصدر باب "افعال" به معنی یاری رساندن و به فریاد رسیدن است، یاری رساندن ممکن است در راه خیر باشد یا در راه شرّ؛[۱] و امداد در اصطلاح به معنای یاری رساندن به صورت متصل، مداوم و پی درپی می باشد.[۲] بنابراین امداد به یاری کردنی اطلاق می شود که جنبه دائمی داشته باشد و به صورت مستمر ادامه یابد.[۳]
امداد مؤمنین در قرآن
قرآن کریم در آیات متعدد به تحقق تاریخی سنت امداد مؤمنین اشاره نموده است: «وَلَقَدْ أَوْحَینا إِلى مُوسى أَنْ أَسْرِ بِعِبادی فَاضْرِبْ لَهُمْ طَریقاً فِی الْبَحْرِ یبَساً لاتَخافُ دَرَکاً وَلاتَخْشى * فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِیهُمْ مِنَ الْیمِّ ما غَشِیهُمْ»؛[۴] ما به موسی وحی فرستادیم که شبانه بندگانم را (از مصر) با خود ببر و برای آنها راهی خشک در دریا بگشا که نه از تعقیب (فرعونیان) خواهى ترسید و نه از غرق شدن در دریا. فرعون با سپاهیانش بدنبال ایشان حرکت کردند، آب دریا فرعون و سپاهیانش را پوشاند و غرق کرد.
انواع و شیوه های مختلف امداد مؤمنین در قرآن عبارت است از:
امداد بیرونی مؤمنین
- ۱) امداد غیرطبیعی (بوسیله فرشتگان):
یکی از جنگهایی که در صدر اسلام میان مسلمانان و کفار اتفاق افتاد، جنگ بدر بود که خداوند در این باره می فرماید: «إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِینَ أَلَنْ یکفِیکمْ أَنْ یمِدَّکمْ رَبُّکمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکةِ مُنْزَلِینَ»؛[۵] در آن هنگامی که تو به مؤمنان می گفتی: آیا کافی نیست که پروردگارتان شما را به سه هزار نفر از فرشتگان که (از آسمان) فرود می آیند یاری کند؟ شیخ طوسی در تفسیر تبیان از ابن عباس، قتاده، مالک بن ربیعه و... نقل کرده که امداد به واسطه ملائکه در روز بدر بود.[۶]
- ۲) امداد طبیعی:
خداوند در مورد امداد غیبی به واسطه فرستادن باد و طوفان، می فرماید: «..إِذْ جاءَتْکمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنا عَلَیهِمْ رِیحاً وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها...»؛[۷] در آن هنگام که لشکرهایی (عظیم) به سراغ شما آمدند ولی ما باد و طوفان سختی بر آنان فرستادیم و لشکریانی که آنها را نمی دیدید.
امداد درونی مؤمنین
- ۱) ایجاد آرامش روحی:
در مورد جنگ حنین خداوند به مؤمنین متذکر می شود که شما را در مراحل مختلف یاری رساندیم با این که دارای نیروی زیادی بودید ولی در عین حال نتوانستید بر دشمن غلبه کنید، اما خداوند برای شما آرامش روحی ایجاد نمود: «ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَکینَتَهُ عَلى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنْزَلَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها...»؛[۸] سپس خداوند آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان نازل کرد و لشکرهایی فرستاد که شما نمی دیدید.
- ۲) ایجاد ترس و وحشت در دل کفار:
«سَنُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کفَرُوا الرُّعْبَ بِما أَشْرَکوا بِاللَّهِ...»؛[۹] بزودی در دلهای کافران، بخاطر این که بدون دلیل چیزهایی را برای خدا همتا قرار دادند، رعب و ترس می افکنیم.
شرائط امداد مؤمنین
- ۱) کسب آمادگی لازم برای دفاع:
«وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکمْ..»؛[۱۰] هر نیرویی که در توان دارید، برای مقابله با آنها (دشمنان) آماده سازید و اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد) تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید.
کلمه "قوّة" در جنگ به معنای هر چیزی است که جنگ و دفاع با آن امکان پذیر است، از قبیل انواع اسلحه و مردان جنگی با تجربه و دارای سوابق جنگی و تشکیلات نظامی.[۱۱]
- ۲) اطاعت از خدا و رسول و پرهیز از اختلاف:
«وَأَطِیعُوااللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَلا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ رِیحُکمْ...»؛[۱۲] (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید و نزاع نکنید تا سست نشوید و قدرت شما از میان نرود.
«بَلى إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ یأْتُوکمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا یمْدِدْکمْ رَبُّکمْ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکةِ مُسَوِّمینَ»؛[۱۳] اگر استقامت و تقوا پیشه کنید و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان که نشانه‌هایی با خود دارند، مدد خواهد داد.
پانویس
- ↑ دهخدا، علی اکبر؛ لغت نامه دهخدا؛ تهران؛ انتشارات دانشگاه تهران؛ س۱۳۴۵، ج۸، ص۱۷۳.
- ↑ داور پناه، ابوالفضل؛ انوارالعرفان فی تفسیر القرآن؛ تهران: انتشارات صدر، س۱۳۷۵ش، چ اول، ج۶، ص۴۴۴.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن؛ تفسیر جوامع الجامع؛ ترجمه مترجمان، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، س۱۳۷۷ ش، چ دوم، ج۲، ص۴۳۸.
- ↑ سوره طه، آیات ۷۸-۷۷.
- ↑ سوره آل عمران، آیه ۱۲۴.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فى تفسیرالقرآن؛ تحقیق احمد قصیر عاملی؛ بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی سا، بی چا، ج۲، ص۵۷۹.
- ↑ سوره احزاب، آیه ۹.
- ↑ سوره توبه، آیه ۲۶.
- ↑ سوره آل عمران، آیه ۱۵۱.
- ↑ سوره انفال، آیه ۶۰.
- ↑ علامه طباطبایی؛ ترجمه المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمدباقر؛ قم: جامعه مدرسین، ج۹، ص۱۵۰.
- ↑ سوره انفال، آیه ۴۶.
- ↑ سوره آل عمران، آیه ۱۲۵.
منابع
- "سنت اجتماعی امداد مؤمنین"، دانشنامه پژوهه، روح‌الله رضوانی، بازیابی: ۲۱ دی ماه ۱۳۹۲.
