اسلام و مقتضیات زمان (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای جدید حاوی ''''اسلام و مقتضیات زمان''' شامل دو کتاب به همین عنوان می باشد '''اسلام و نیازهای زم...' ایجاد کرد)
 
 
(۱۱ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
'''اسلام و مقتضیات زمان'''
+
کتاب '''«اسلام و مقتضیات زمان»''' یا «اسلام و نیازهای زمان»، مشتمل بر ۲۶ جلسه سخنرانى [[مرتضی مطهری|شهید مرتضی مطهری]] (م، ۱۳۵۸ش) است، که در زمستان ۱۳۴۵ شمسی و در شبهای ماه مبارک [[رمضان]] در مسجد اتفاق [[تهران]] و در یک جمع عمومی تحت عنوان «[[اسلام]] و مقتضیات زمان» ایراد شده است. این کتاب موضوع چگونگى انطباق قوانین اسلامى را با شرایط مختلف زمانى مورد بحث و بررسى قرار داده‌ و به شبهات و پرسش‌هایى که در اذهان در باب تطبیق اصول ثابت با نیازهاى متغیر وجود دارد پاسخ داده‌ است.{{مشخصات کتاب
  
شامل دو کتاب به همین عنوان می باشد
+
|عنوان=
  
'''اسلام و نیازهای زمان (1)'''
+
|تصویر= [[پرونده:اسلام و مقتضیات زمان.jpg|۲۴۰px|وسط]]
  
این کتاب که در زمستان 1345 شمسی و در شبهای ماه مبارک رمضان در مسجد اتفاق (تهران) و در یک جمع عمومی تحت عنوان «اسلام و مقتضيات زمان» و نيز نوشته كوتاهي به قلم ايشان در همين موضوع «به عنوان مقدمه» مي باشد.این کتاب مجموع بیست و شش سخنرانی استاد مطهری در این زمینه است.اين كتاب حاوي بخشهايي جالب و دلكش در موضوع خود بوده و حلال مسائل مبتلابه زيادي در باب «اسلام و مقتضيات زمان» مي باشد. خصوصاً‌ با توجه به موقعيت زماني حاضر كه به يمن انقلاب شكوهمند اسلامي،‌ حكومت به صالحان رسيده و در پي اجراي احكام مي باشيم و طبعاً‌ اين سوال پيش مي آيد كه آيا با توجه به تغييرات و تحولات زمان، اسلام كه در چهارده قرن پيش نازل شده مي تواند پاسخگوي مشكلات اين زمان و هر زمان ديگري باشد؟ اين كتاب پاسخگوي اينگونه سوالات است. ناگفته نماند كه استاد شهيد بحثهايي در همين زمينه در سال 1351 ايراد نموده اند. اين بحثها به همراه دو بحث ديگر و نيز نوشته هايي از استاد در اين باب، جلد دوم اين كتاب را تشكيل مي دهد. در گفتار اول این کتاب چنین می خوانیم:
+
|نویسنده= مرتضی مطهری
  
« ... احساس می کنم که برای نسل جوان این عقده ی روحی عجیبی است که آیا انسان می تواند مسلمان باشد و در عین حال خودش را با مقتضیات متغیر زمان چه می کند؟ آیا نظر اسلام این است که باید با مقتضیات زمان نبرد کرد و در حقیقت، جلو قدرت خلاقه ی بشر را گرفت و نگذاشت محیط و زمین و زمان را عوض کند؟ یا برعکس، نظر اسلام این است که باید تسلیم زمان و مقتضیات زمان شد؟ و یا نظر سومی در کار می باشد یا لااقل توضیح در میان است؟»
+
|موضوع= تجدید حیات فکری اسلام
  
• عوامل تصفیه ی تفکر اسلامی چیست؟
+
|زبان= فارسی
  
• آیا در دین اسلام دستور تعبّد محض یعنی خالی از هر مصلحت و حکمتی وجود دارد؟
+
|تعداد جلد= ۲
  
نظریه ی نسبیت آداب و نسبیت عدالت و نسبیت اخلاق، همچنین قاعده ی ملازمه، عوامل تصفیه تفکر اسلامی، مسئله نسخ و خاتمیت، علت تغییر مقتضیات زمان ها، موضوعاتی هستند که استاد مطهری در این کتاب با بیانی شیرین و جذاب به بحث آن پرداخته اند.
+
|عنوان افزوده1=
  
 +
|افزوده1=
  
 +
|عنوان افزوده2=
  
'''اسلام و نیازهای زمان (2)'''
+
|افزوده2=
  
جلد دوم اين كتاب مشتمل بر نه گفتار است كه از مباحث طرح شده در «انجمن اسلامي پزشكان» در موضوع مذكور درسال 1351 هجري شمسي، كه حالت مباحثه داشته است، تشكيل يافته. مباحث اين كتاب- خصوصاً نيمة اول آن كه در چگونگي انطباق قوانين اسلام با شرايط مختلف زماني مي باشد- تاحد زيادي ديد فقهي استاد شهيد را در اين خصوص و به ويژه هماهنگي آن با نظرات امام خميني(ره) در باب اختيارات وسيع حاكم شرعي يا ولي فقيه را آشكار مي سازد.
+
|لینک=
  
در جلد دوم کتاب « اسلام و نیازهای زمان» مسائل گوناگونی که پیرامون مقنضیات زمان قابل طرح است ذکر و به توضیح و بررسی آنها پرداخته شده است.
+
}}
 +
==مؤلف==
 +
[[مرتضی مطهری]] (۱۳۵۸-۱۲۹۸ ش) از اساتید [[حوزه علمیه قم]] و معروفترین سخنران در دو دهه قبل از انقلاب، و از نظریه پردازان اصلی جمهوری اسلامی بود.
  
مسائلی از قبیل:
+
از جمله اساتید ایشان در راه کسب علم و دانش، [[علامه طباطبایى|علامه طباطبائی]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت]]، [[سید صدرالدین صدر]] و [[سید محمدتقی خوانساری|سید محمدتقى خوانسارى]] را می توان نام برد.
  
• خاصیّت انعطاف پذیری دین و چگونگی انطباق قوانین اسلام با شرایط مختلف زمان.  
+
برخی دیگر از آثار ایشان عبارتند از: [[حماسه حسینی (کتاب)|حماسه حسینی]]، [[عدل الهى (کتاب)|عدل الهی]]، [[تعلیم و تربیت در اسلام (کتاب)|تعلیم و تربیت در اسلام]]، [[آزادی معنوی (کتاب)|آزادی معنوی]]، [[آشنایی با علوم اسلامی (کتاب)|آشنایی با علوم اسلامی]].
  
• قانون ثابت برای نیاز ثابت.  
+
شهید مطهرى در طول حیاتش سعی نمود ایدئولوژى اصیل اسلامى را از طریق درس و سخنرانى و تألیف کتاب ارائه نماید. او سرانجام، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ توسط [[نفاق|منافقین]] به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسید.
  
• قانون متغیّر برای نیاز متغیّر.
+
==محتوای کتاب==
  
• بحث اجتهاد. آیا اجتهاد نسبی است؟
+
این کتاب حاوی بخش هایی جالب و دلکش در موضوع خود بوده و حلّال مسائل مبتلا به زیادی در باب «[[اسلام]] و مقتضیات زمان» می باشد. خصوصاً‌ با توجه به موقعیت زمانی حاضر که به یمن انقلاب شکوهمند اسلامی،‌ حکومت به صالحان رسیده و در پی اجرای [[احکام]] می باشیم و طبعاً‌ این سوال پیش می آید که آیا با توجه به تغییرات و تحولات زمان، اسلام که در چهارده قرن پیش نازل شده می تواند پاسخگوی مشکلات این زمان و هر زمان دیگری باشد؟ این کتاب پاسخگوی این گونه سوالات است.
  
• آیا ایدئولوژی هم باید مانند پدیده های زمان کهنه شود؟
+
ناگفته نماند که استاد شهید بحث هایی در همین زمینه در سال ۱۳۵۱ ش. ایراد نموده اند. این بحث ها به همراه دو بحث دیگر و نیز نوشته هایی از استاد در این باب، جلد دوم این کتاب را تشکیل می دهد.
  
• جبر تاریخ.  
+
در گفتار اول این کتاب چنین می خوانیم: «...احساس می کنم که برای نسل جوان این عقده ی روحی عجیبی است که آیا انسان می تواند مسلمان باشد و در عین حال خودش را با مقتضیات متغیر زمان چه می کند؟ آیا نظر اسلام این است که باید با مقتضیات زمان نبرد کرد و در حقیقت جلو قدرت خلاقه ی بشر را گرفت و نگذاشت محیط و زمین و زمان را عوض کند؟ یا برعکس، نظر اسلام این است که باید تسلیم زمان و مقتضیات زمان شد؟ و یا نظر سومی در کار می باشد یا لااقل توضیح در میان است؟».
  
• جبر اقتصادی تاریخ.
+
برخی موضوعاتی که استاد مطهری در جلد اول این کتاب با بیانی جذاب به بحث آن پرداخته اند عبارت است از:
  
• جامعه و تاریخ از نظر قرآن.
+
* علت تغییر مقتضیات زمان‌ها؛
+
* عقل و راه اعتدال‏؛
• آیا اخلاق مطلق است یا نسبی؟ معیار اخلاق چیست؟
+
* مسئله [[نسخ]] و [[خاتمیت‏]]؛
 +
* نقد نظریه نسبیت [[عدالت‏]]؛
 +
* جبر زمان و مسئله عدالت‏.
 +
* عوامل تصفیه تفکر اسلامی.
  
• تفاوت های نهضت های پیامبران و سایر نهضت ها
+
جلد دوم این کتاب نیز مشتمل بر نه گفتار است که از مباحث طرح شده در «انجمن اسلامی پزشکان» در موضوع مذکور در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی، که حالت مباحثه داشته است، تشکیل یافته. مباحث این کتاب - خصوصاً نیمه اول آن که در چگونگی انطباق قوانین [[اسلام]] با شرایط مختلف زمانی می باشد - تا حد زیادی دید [[فقه|فقهی]] استاد شهید را در این خصوص و به ویژه هماهنگی آن با نظرات [[امام خمینی|امام خمینی]] در باب اختیارات وسیع حاکم شرعی یا ولی فقیه را آشکار می سازد.
  
• فرق میان اخلاق و آداب
+
در جلد دوم کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» مسائل گوناگونی که پیرامون مقتضیات و نیازهای زمان قابل طرح است ذکر و به توضیح و بررسی آنها پرداخته شده است. مسائلی از قبیل:
  
نحوه رابطه انسان با خدا، خودش، طبیعت، انسان های دیگر
+
*خاصیّت انعطاف پذیری [[دین]] و چگونگی انطباق قوانین اسلام با شرایط مختلف زمان
 +
*قانون ثابت برای نیاز ثابت
 +
*قانون متغیّر برای نیاز متغیّر
 +
*بحث [[اجتهاد]]. آیا اجتهاد نسبی است؟
 +
*آیا ایدئولوژی هم باید مانند پدیده های زمان کهنه شود؟
 +
*جبر [[تاریخ]]
 +
*جبر اقتصادی تاریخ
 +
*جامعه و تاریخ از نظر [[قرآن]]
 +
*آیا [[اخلاق]] مطلق است یا نسبی؟ معیار اخلاق چیست؟
 +
*تفاوت های نهضت های [[پیامبران|پیامبران]] و سایر نهضت ها
 +
*فرق میان اخلاق و آداب
 +
*نحوه رابطه [[انسان]] با [[خدا]]، خودش، طبیعت و انسان های دیگر.
  
==منبع==
+
==منابع==
  
معرفی کتب استاد مطهری، در دسترس در[http://www.islamenab.ir/index.php?action=show_news&news_id=1850 شهید مطهری]، بازیابی: 13آذر 1392
+
*معرفی کتب استاد مطهری، در دسترس در [http://www.islamenab.ir/index.php?action=show_news&news_id=1850 اسلام ناب]، بازیابی: ۱۳ آذر ۱۳۹۲.
 +
*"اسلام و نیازهای زمان"، ویکی نور.
 +
[[رده:اسلام]]
 +
[[رده:آثار شهید مطهری]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۶

کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» یا «اسلام و نیازهای زمان»، مشتمل بر ۲۶ جلسه سخنرانى شهید مرتضی مطهری (م، ۱۳۵۸ش) است، که در زمستان ۱۳۴۵ شمسی و در شبهای ماه مبارک رمضان در مسجد اتفاق تهران و در یک جمع عمومی تحت عنوان «اسلام و مقتضیات زمان» ایراد شده است. این کتاب موضوع چگونگى انطباق قوانین اسلامى را با شرایط مختلف زمانى مورد بحث و بررسى قرار داده‌ و به شبهات و پرسش‌هایى که در اذهان در باب تطبیق اصول ثابت با نیازهاى متغیر وجود دارد پاسخ داده‌ است.

۲۴۰px
نویسنده مرتضی مطهری
موضوع تجدید حیات فکری اسلام
زبان فارسی
تعداد جلد ۲

مؤلف

مرتضی مطهری (۱۳۵۸-۱۲۹۸ ش) از اساتید حوزه علمیه قم و معروفترین سخنران در دو دهه قبل از انقلاب، و از نظریه پردازان اصلی جمهوری اسلامی بود.

از جمله اساتید ایشان در راه کسب علم و دانش، علامه طباطبائی، سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر و سید محمدتقى خوانسارى را می توان نام برد.

برخی دیگر از آثار ایشان عبارتند از: حماسه حسینی، عدل الهی، تعلیم و تربیت در اسلام، آزادی معنوی، آشنایی با علوم اسلامی.

شهید مطهرى در طول حیاتش سعی نمود ایدئولوژى اصیل اسلامى را از طریق درس و سخنرانى و تألیف کتاب ارائه نماید. او سرانجام، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ توسط منافقین به شهادت رسید.

محتوای کتاب

این کتاب حاوی بخش هایی جالب و دلکش در موضوع خود بوده و حلّال مسائل مبتلا به زیادی در باب «اسلام و مقتضیات زمان» می باشد. خصوصاً‌ با توجه به موقعیت زمانی حاضر که به یمن انقلاب شکوهمند اسلامی،‌ حکومت به صالحان رسیده و در پی اجرای احکام می باشیم و طبعاً‌ این سوال پیش می آید که آیا با توجه به تغییرات و تحولات زمان، اسلام که در چهارده قرن پیش نازل شده می تواند پاسخگوی مشکلات این زمان و هر زمان دیگری باشد؟ این کتاب پاسخگوی این گونه سوالات است.

ناگفته نماند که استاد شهید بحث هایی در همین زمینه در سال ۱۳۵۱ ش. ایراد نموده اند. این بحث ها به همراه دو بحث دیگر و نیز نوشته هایی از استاد در این باب، جلد دوم این کتاب را تشکیل می دهد.

در گفتار اول این کتاب چنین می خوانیم: «...احساس می کنم که برای نسل جوان این عقده ی روحی عجیبی است که آیا انسان می تواند مسلمان باشد و در عین حال خودش را با مقتضیات متغیر زمان چه می کند؟ آیا نظر اسلام این است که باید با مقتضیات زمان نبرد کرد و در حقیقت جلو قدرت خلاقه ی بشر را گرفت و نگذاشت محیط و زمین و زمان را عوض کند؟ یا برعکس، نظر اسلام این است که باید تسلیم زمان و مقتضیات زمان شد؟ و یا نظر سومی در کار می باشد یا لااقل توضیح در میان است؟».

برخی موضوعاتی که استاد مطهری در جلد اول این کتاب با بیانی جذاب به بحث آن پرداخته اند عبارت است از:

  • علت تغییر مقتضیات زمان‌ها؛
  • عقل و راه اعتدال‏؛
  • مسئله نسخ و خاتمیت‏؛
  • نقد نظریه نسبیت عدالت‏؛
  • جبر زمان و مسئله عدالت‏.
  • عوامل تصفیه تفکر اسلامی.

جلد دوم این کتاب نیز مشتمل بر نه گفتار است که از مباحث طرح شده در «انجمن اسلامی پزشکان» در موضوع مذکور در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی، که حالت مباحثه داشته است، تشکیل یافته. مباحث این کتاب - خصوصاً نیمه اول آن که در چگونگی انطباق قوانین اسلام با شرایط مختلف زمانی می باشد - تا حد زیادی دید فقهی استاد شهید را در این خصوص و به ویژه هماهنگی آن با نظرات امام خمینی در باب اختیارات وسیع حاکم شرعی یا ولی فقیه را آشکار می سازد.

در جلد دوم کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» مسائل گوناگونی که پیرامون مقتضیات و نیازهای زمان قابل طرح است ذکر و به توضیح و بررسی آنها پرداخته شده است. مسائلی از قبیل:

  • خاصیّت انعطاف پذیری دین و چگونگی انطباق قوانین اسلام با شرایط مختلف زمان
  • قانون ثابت برای نیاز ثابت
  • قانون متغیّر برای نیاز متغیّر
  • بحث اجتهاد. آیا اجتهاد نسبی است؟
  • آیا ایدئولوژی هم باید مانند پدیده های زمان کهنه شود؟
  • جبر تاریخ
  • جبر اقتصادی تاریخ
  • جامعه و تاریخ از نظر قرآن
  • آیا اخلاق مطلق است یا نسبی؟ معیار اخلاق چیست؟
  • تفاوت های نهضت های پیامبران و سایر نهضت ها
  • فرق میان اخلاق و آداب
  • نحوه رابطه انسان با خدا، خودش، طبیعت و انسان های دیگر.

منابع

  • معرفی کتب استاد مطهری، در دسترس در اسلام ناب، بازیابی: ۱۳ آذر ۱۳۹۲.
  • "اسلام و نیازهای زمان"، ویکی نور.