شهید عبدالحمید دیالمه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(افزودن 1 رده)
(←‏آرشیو عکس و تصویر)
 
(۱۸ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{بخشی از یک کتاب}}
+
'''شهید عبدالحمید دیالمه''' (۱۳۳۳ - ۱۳۶۰ ش)، از مبارزان دوره پهلوی و نماینده مشهد در دوره اول مجلس شورای اسلامی بود که در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی توسط منافقان به شهادت رسید.
  
−
«جوان فرزانه»
+
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل = سید عبدالحمید دیالمه
 +
|تصویر=[[پرونده:Dialameh.jpg|220px|center]]
 +
|زادروز =  1333 شمسی
 +
|زادگاه =  [[تهران]]
 +
|وفات =  7 تیر 1360 شمسی 
 +
|مدفن =  [[قم]] - [[حرم حضرت معصومه عليها السلام|حرم حضرت معصومه سلام الله علیها]]
 +
|اساتید =
 +
|شاگردان =
 +
|آثار =
 +
}}
  
−
'''اشاره '''
+
==ولادت و تحصیلات==
  
−
هفتم تير 1360 ه.ش يادآور حادثه دردناك شهادت آيت  الله بهشتى و ياران سبك بال او است. شهيد دكتر سيد عبدالحميد ديالمه يكى از اين شهيدان خونين بال است كه در مقاله حاضر به شرح فرازهايى از حيات پربار وى مى پردازيم. شهيد ديالمه در چهارم ارديبهشت سال 1333 در تهران و خانواده اى مذهبى چشم به جهان گشود.(1)
+
شهید دیالمه در چهارم اردیبهشت سال 1333 در تهران و خانواده ای مذهبی چشم به جهان گشود.<ref>. روزنامه رسالت، 1374/4/7، ص 6.</ref> او پس از گذراندن دوره دبستان، دروس متوسطه را در دبیرستان هدف فراگرفت. در دوران دبیرستان، سه سال از مکتب مدرسان [[حوزه علمیه]] [[قم]] استفاده کرد. [[عرفان]]، [[فلسفه]] و [[منطق]] را نزد استاد [[شهید مطهری]] خواند و با نظرات [[دکتر شریعتی]] در زمینه های مختلف آشنا شد و با نقد منطقی نظریات وی، نقش مهمی را برای آگاهی نسل جوان بر عهده گرفت. او به فراگیری علوم جدید در رشته پزشکی در دانشگاه مشهد ادامه داد.<ref>پیشتازان شهادت در انقلاب سوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ص 113.</ref>
  
−
پس از گذراندن دوره دبستان، دروس متوسطه را در دبيرستان هدف فراگرفت. در سال 1352 وارد دانشگاه [[مشهد]] شد. شش سال بعد با درجه دكتراى داروسازى فارغ التحصيل شد.(2) او در دوران دبيرستان، سه سال از مكتب مدرسان [[حوزه علميه]] [[قم]] استفاده كرد. [[عرفان]]، [[فلسفه]] و [[منطق]] را نزد استاد [[شهيد مطهرى]] خواند و با نظرات [[دكتر شريعتى]] در زمينه هاى مختلف آشنا شد و با نقد منطقى نظريات وى، نقش مهمى را براى آگاهى نسل جوان بر عهده گرفت. او به فراگيرى علوم جديد در رشته پزشكى در دانشگاه مشهد ادامه داد.(3) زبان هاى عربى، انگليسى و فرانسوى را نيز به طور كامل آموخت(4) و پس از اخذ دكترا در سال 1358، از دانشگاه مشهد، به تهران آمد و فعاليت هايش را آغاز كرد.(5)
+
دیالمه در سال ۱۳۵۲ در رشته داروسازي در دانشگاه فردوسي مشهد پذیرفته شد و برای ادامه تحصیل بدانجا رفت و تا زمان شهادت در ۷ تير ۱۳۶۰، كانون فعاليتهاي مبارزاتي اش، شهر مشهد بود. از جمله فعاليتهاي ايشان در مشهد، تاسيس تشكيلاتي به نام «مجمع احیاء تفكرات شيعي» در سال ۱۳۵۷ بود.
  
−
شهيد ديالمه فعاليت اعتقادى و مبارزاتى خود را از دوران دانشگاه آغاز كرد. از جمله؛ در سال اول تحصيلى اقدام به تاسيس كتابخانه اسلامى در خوابگاه دانشگاه مشهد نمود و از طريق اين كتابخانه افراد مؤمن را شناسايى كرد، تا بتواند آينده افكار اسلامى شيعى را كه سال ها زحمت كشيده و با خون دل آموخته بود، به آنان منتقل كند.(6) تشكيل جلسات سخنرانى تحت عنوان «صراط مستقيم» با هدف احياء تفكرات شيعى از ديگر كارهاى او بود كه به وسيله آن طرفداران زيادى را به سمت خود جذب كرد و افكار انحرافى و التقاطى را خنثى ساخت.
+
==فعالیت های شهید دیالمه در مشهد==
 +
شهید دیالمه فعالیت اعتقادی و مبارزاتی خود را از دوران دانشگاه آغاز کرد. از جمله؛ در سال اول تحصیلی اقدام به تاسیس کتابخانه اسلامی در خوابگاه دانشگاه مشهد نمود و از طریق این کتابخانه افراد مؤمن را شناسایی کرد، تا بتواند آینده افکار اسلامی شیعی را که سال ها زحمت کشیده و با خون دل آموخته بود، به آنان منتقل کند.<ref>. همان.</ref> تشکیل جلسات سخنرانی تحت عنوان «صراط مستقیم» با هدف احیاء تفکرات شیعی از دیگر کارهای او بود که به وسیله آن طرفداران زیادی را به سمت خود جذب کرد و افکار انحرافی و التقاطی را خنثی ساخت.
  
−
شهيد ديالمه به خاطر الهى بودن كارهايش، همواره توفيق مى يافت و تفكراتش از مرز دانشگاه مى گذشت و در سطح شهر گسترش مى يافت، به همين جهت و به بهانه شركت در مبارزات مسلحانه، بارها توسط ساواك زندانى شد.(7) او پس از تأسيس «مجمع احياء تفكرات شيعى» به همراه يار نزديكش، دكتر قاسم صادقى،(8) مبارزات خود را عليه منافقين سازمان دهى كرد.(9)
+
شهید دیالمه به خاطر الهی بودن کارهایش، همواره توفیق می یافت و تفکراتش از مرز دانشگاه می گذشت و در سطح شهر گسترش می یافت، به همین جهت و به بهانه شرکت در مبارزات مسلحانه، بارها توسط ساواک زندانی شد.<ref>. همان.</ref> او پس از تأسیس «مجمع احیاء تفکرات شیعی» به همراه یار نزدیکش، دکتر قاسم صادقی،<ref>. دکتر صادقی در تیرماه 1360 همراه شهید دیالمه به شهادت رسید.</ref> مبارزات خود را علیه منافقین سازمان دهی کرد.<ref>. مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین عبایی خراسانی.</ref>
  
−
شهيد ديالمه از بينش سياسى عميقى برخوردار بود او از اولين كسانى بود كه انحراف از خط [[اسلام]] را در بنى صدر و روزنامه وابسته به او مشاهده كرد و به قصد افشاگرى با جمعى از دوستان خود در مجمع احياء تفكرات شيعى مشهد به [[تهران]] آمد و در محل روزنامه به اصطلاح «انقلاب اسلامى» تحصن كرد.(10)
+
شهید دیالمه از بینش سیاسی عمیقی برخوردار بود او از اولین کسانی بود که انحراف از خط [[اسلام]] را در بنی صدر و روزنامه وابسته به او مشاهده کرد و به قصد افشاگری با جمعی از دوستان خود در مجمع احیاء تفکرات شیعی مشهد به [[تهران]] آمد و در محل روزنامه به اصطلاح «انقلاب اسلامی» تحصن کرد.<ref>. پیشتازان شهادت در انقلاب سوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.</ref>
  
−
فعاليت هاى شهيد در [[مشهد]]، محبوبيتى خاص به او بخشيد و موجب شد تا چند تن از علماى طراز اول مشهد از جمله، آقا ميرزا حسن على مرواريد، مرحوم ميرزا مهدى نوقانى و مرحوم ميرزا جوادآقا تهرانى(11) به هنگام انتخابات مجلس شوراى اسلامى، از او خواستند از شهر مشهد كانديدا شود. شهيد ديالمه با رأى اكثريت مردم به مجلس شوراى اسلامى راه يافت و به اين ترتيب از سن 26 سالگى، فعاليت هاى خود را در سنگر مجلس آغاز كرد. او يكى از اولين كسانى بود كه با استدلال و شيوه اى منطقى خطوط التقاطى از جمله بنى صدر كه در مقابل خط امام صف كشيده بودند را افشاء كرد و خط ليبراليسم را كه تحت نام خط مصدق مطرح بود، بازشكافت.(12)
+
فعالیت های شهید در [[مشهد]]، محبوبیتی خاص به او بخشید و موجب شد تا چند تن از علمای طراز اول مشهد از جمله، آقا میرزا حسن علی مروارید، مرحوم میرزا مهدی نوقانی و مرحوم میرزا جوادآقا تهرانی<ref>. همان و مصاحبة نگارنده با حجت الاسلام والمسلمین عبایی خراسانی.</ref> به هنگام انتخابات مجلس شورای اسلامی، از او خواستند از شهر مشهد کاندیدا شود. شهید دیالمه با رأی اکثریت مردم به مجلس شورای اسلامی راه یافت و به این ترتیب از سن 26 سالگی، فعالیت های خود را در سنگر مجلس آغاز کرد. او یکی از اولین کسانی بود که با استدلال و شیوه‌ای منطقی خطوط التقاطی از جمله بنی صدر که در مقابل خط امام صف کشیده بودند را افشاء کرد و خط لیبرالیسم را که تحت نام خط مصدق مطرح بود، بازشکافت.<ref>همان.</ref>
  
−
او در مجلس عضو «كميسيون امور شوراها» بود و با اين كه به طور منظم در حوزه به تعليم نپرداخته بود، ولى در بسيارى از موارد با افرادى كه در سطح خارج حوزه بودند، به بحث مى نشست. از اين شهيد حدود چهارصد ساعت نوار در مباحث مختلف به جا مانده است،(13) با تسلط چشمگيرى كه در مباحثه داشت، راه صحيح تبليغ اعتقادات اسلامى و شيعى و مبارزه با تهاجمات اجنبى را به خوبى نماياند و با همين سلاح نيز مدعيان دروغين «بحث آزاد» را رسوا ساخت.(14)
+
او در مجلس عضو «کمیسیون امور شوراها» بود و با این که به طور منظم در حوزه به تعلیم نپرداخته بود، ولی در بسیاری از موارد با افرادی که در سطح خارج حوزه بودند، به بحث می نشست. از این شهید حدود چهارصد ساعت نوار در مباحث مختلف به جا مانده است،<ref>همان.</ref> با تسلط چشمگیری که در مباحثه داشت، راه صحیح تبلیغ اعتقادات اسلامی و شیعی و مبارزه با تهاجمات اجنبی را به خوبی نمایاند و با همین سلاح نیز مدعیان دروغین «بحث آزاد» را رسوا ساخت.<ref>. روزنامه رسالت، 1373/4/7، ص 6.</ref>
  
−
شهيد ديالمه در سال 1354 ه.ش براى بررسى اوضاع منطقه چاه بهار و خاش و تهيه اسلحه به آن جا سفر كرد و در آن جا متوجه شد كه فروشندگان سلاح با ساواك در ارتباط هستند، لذا از خريد سلاح منصرف شد و با كوله بارى از تجربه در راه بازگشت در چاه بهار، توسط ساواك دستگير شد ولى به دليل نبودن مدارك كافى، پس از مدتى آزاد شد. البته ساواك در طول تحصيل او را راحت نگذاشت و با دستگيرى و احضارهاى مداوم موجبات ناراحتى وى را فراهم كرد.(15)
+
شهید دیالمه در سال 1354 ه.ش برای بررسی اوضاع منطقه چابهار و خاش و تهیه اسلحه به آن جا سفر کرد و در آن جا متوجه شد که فروشندگان سلاح با ساواک در ارتباط هستند، لذا از خرید سلاح منصرف شد و با کوله باری از تجربه در راه بازگشت در چاه بهار، توسط ساواک دستگیر شد ولی به دلیل نبودن مدارک کافی، پس از مدتی آزاد شد. البته ساواک در طول تحصیل او را راحت نگذاشت و با دستگیری و احضارهای مداوم موجبات ناراحتی وی را فراهم کرد.<ref>همان.</ref>
  
−
شهيد ديالمه به مقابله با ارتجاعى هاى داخلى (منافقين، ملحدين و ليبرالها) با امام و امت پرداخت. وى با انتشار خبر كانديداتورى بنى صدر خائن براى رياست جمهورى، در جلسات عمومى و هفتگى با دلايل مستند اظهار داشت «رياست جمهورى بنى صدر براى جمهورى اسلامى فاجعه است!» او هرگز حاضر نشد از اين ديدگاه خود برگردد. در همان زمان با اصرار زياد در جلسه نطق انتخاباتى «بنى صدر» در مشهد، داوطلب بحث آزاد، در مورد موضوعات ولايت فقيه، حقوق زن در اسلام و اقتصاد اسلامى، با او شد، البته اين پيشنهاد هرگز عملى نشد.(16)
+
شهید دیالمه به مقابله با ارتجاعی های داخلی (منافقین، ملحدین و لیبرالها) با امام و امت پرداخت. وی با انتشار خبر کاندیداتوری بنی صدر خائن برای ریاست جمهوری، در جلسات عمومی و هفتگی با دلایل مستند اظهار داشت «ریاست جمهوری بنی صدر برای جمهوری اسلامی فاجعه است!» او هرگز حاضر نشد از این دیدگاه خود برگردد. در همان زمان با اصرار زیاد در جلسه نطق انتخاباتی «بنی صدر» در مشهد، داوطلب بحث آزاد، در مورد موضوعات ولایت فقیه، حقوق زن در اسلام و اقتصاد اسلامی، با او شد، البته این پیشنهاد هرگز عملی نشد.<ref>. روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.</ref>
  
−
'''ابتكارات '''
+
==ابتکارات==
  
−
شهيد ديالمه، ابتكارهاى چشمگيرى در زمينه هاى هنرى و ادبى از خود بروز داد و همزمان با تحصيل، در زمان اختناق رژيم منحوس پهلوى نمايشنامه و فيلم هاى پربارى را تهيه و اجرا كرد.(17) «تأسيس كتابخانه اسلامى» از ديگر ابتكارات وى بود.(18)
+
شهید دیالمه، ابتکارهای چشمگیری در زمینه های هنری و ادبی از خود بروز داد و همزمان با تحصیل، در زمان اختناق رژیم منحوس پهلوی نمایشنامه و فیلم های پرباری را تهیه و اجرا کرد.<ref>. پیشتازان شهادت در انقلاب سوم.</ref> «تأسیس کتابخانه اسلامی» از دیگر ابتکارات وی بود.<ref>. همان.</ref>
  
−
همچنين شهيد ديالمه پيش گام برگزارى جلسات [[دعاى كميل]]، به سبك مرسوم فعلى بعد از پيروزى انقلاب اسلامى شد و با برگزارى جلسه هاى دعاى كميل، در مسجد دانشگاه، سعى فراوان در تزكيه جوانان و نوجوانان كرد.(19) البته قبل از ايشان مرحوم «حاج آقا عابدزاده» دعاى كميل را برگزار مى كرد اما متأسفانه اين سنت سال ها بود كه از ياد رفته بود.(20) راهپيمائى باشكوه پانزده خرداد 1358، [[مشهد]] با هماهنگى و ابتكار اين شهيد بزرگوار برگزار شد. در اين حركت دانشجويان مسلمان دست در دست طلاب مدرسه علميه «نواب» نهاده و در راهپيمايى شركت كردند و شعارهاى وحدت آفرينى چون «رهبرى خمينى، اساس وحدت ماست» را سردادند اين راهپيمايى گوياى دقت و ظرافت شهيد در ادامه راه انقلاب در ميان دانشگاهيان و روحانيان بود.(21) او زمانى از اختيارات ولايت مطلقه فقيه سخن مى گفت كه بسيارى از روشنفكر مأبان مدعى اسلام و انقلاب اسلامى، حتى  از شنيدن آن، احساس شرم مى كردند.(22)
+
همچنین شهید دیالمه پیش گام برگزاری جلسات [[دعای کمیل]]، به سبک مرسوم فعلی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شد و با برگزاری جلسه های دعای کمیل، در مسجد دانشگاه، سعی فراوان در تزکیه جوانان و نوجوانان کرد.<ref>. روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.</ref> البته قبل از ایشان مرحوم «حاج آقا عابدزاده» دعای کمیل را برگزار می کرد اما متأسفانه این سنت سال ها بود که از یاد رفته بود.<ref>. مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین عبایی خراسانی.</ref> راهپیمائی باشکوه پانزده خرداد 1358، [[مشهد]] با هماهنگی و ابتکار این شهید بزرگوار برگزار شد. در این حرکت دانشجویان مسلمان دست در دست طلاب مدرسه علمیه «نواب» نهاده و در راهپیمایی شرکت کردند و شعارهای وحدت آفرینی چون «رهبری خمینی، اساس وحدت ماست» را سردادند این راهپیمایی گویای دقت و ظرافت شهید در ادامه راه انقلاب در میان دانشگاهیان و روحانیان بود.<ref>. روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.</ref> او زمانی از اختیارات ولایت مطلقه فقیه سخن می گفت که بسیاری از روشنفکر مآبان مدعی اسلام و انقلاب اسلامی، حتی از شنیدن آن، احساس شرم می کردند.<ref>. همان.</ref>
  
−
شهيد ديالمه بعد از پيروزى انقلاب اسلامى براى اولين بار با دعوت از اساتيد حوزه و روحانيون محترم از جمله (شهيد هاشمى نژاد، آيت الله مكارم شيرازى، آيت الله خزعلى و...) آنان را براى سخنرانى به دانشگاه كشانيد و فاصله بين دو قشر دانشگاهى و روحانى را به حداقل رسانيد. پس از شهادت، پيكر پاكش را در مقبره «[[شهيد دكتر مفتح]]» در جوار [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها به خاك سپردند، چرا كه «شهيد مفتح» منادى وحدت از حوزه و «شهيد ديالمه» منادى وحدت از دانشگاه بود.(23)
+
شهید دیالمه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای اولین بار با دعوت از اساتید حوزه و روحانیون محترم از جمله (شهید هاشمی نژاد، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله خزعلی و...) آنان را برای سخنرانی به دانشگاه کشانید و فاصله بین دو قشر دانشگاهی و روحانی را به حداقل رسانید. پس از شهادت، پیکر پاکش را در مقبره «[[شهید دکتر مفتح]]» در جوار [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها به خاک سپردند، چرا که «شهید مفتح» منادی وحدت از حوزه و «شهید دیالمه» منادی وحدت از دانشگاه بود.<ref>همان.</ref>
  
−
'''خصوصيات '''
+
==خصوصیات==
  
−
شهيد ديالمه فرصت [[ازدواج]] نيافت، صفات برجسته اى داشت كه مى تواند الگوى مناسبى براى جوانان باشد.(24) هر جا كه شخصيتى روحانى مورد حمله دشمن قرار مى گرفت، به صورت شايسته از ايشان دفاع مى كرد.(25) شهيد ديالمه با همت و پشتكار به تشكيل كلاس هاى رسمى و جلسه هاى هفتگى، قبل و بعد از پيروزى انقلاب اسلامى، روى آورد و در تربيت جوانان كوشيد. او با تبيين موانع رشد فرهنگ اسلامى، افشاى ترفندهاى استكبار، معرفى كارگزاران آنان، شناساندن انحراف اعتقادى و استراتژيكى گروهها و اشخاص، تشريح خطوط شرك و كفر و التقاط و نفاق به معرفى فرهنگ [[اسلام]] ناب محمدى صلی الله علیه و آله پرداخت.(26)
+
شهید دیالمه صفات برجسته ای داشت که می تواند الگوی مناسبی برای جوانان باشد.<ref>. مصاحبه نگارنده با حجت الاسلام والمسلمین عبایی خراسانی.</ref> هر جا که شخصیتی روحانی مورد حمله دشمن قرار می گرفت، به صورت شایسته از ایشان دفاع می کرد.<ref>. روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.</ref> شهید دیالمه با همت و پشتکار به تشکیل کلاس های رسمی و جلسه های هفتگی، قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، روی آورد و در تربیت جوانان کوشید. او با تبیین موانع رشد فرهنگ اسلامی، افشای ترفندهای استکبار، معرفی کارگزاران آنان، شناساندن انحراف اعتقادی و استراتژیکی گروهها و اشخاص، تشریح خطوط شرک و کفر و التقاط و نفاق به معرفی فرهنگ [[اسلام]] ناب محمدی صلی الله علیه و آله پرداخت.<ref>. همان.</ref>
  
−
حضورِ ذهن شهيد در شناخت شخصیت هاى «خادم» و «خائن» چنان بود كه گويى يك عمر با آن ها به بحث و گفتگو سپرى كرده است. به همين جهت مقاصد آن ها را به خوبى تشخيص مى داد.(27)
+
حضورِ ذهن شهید در شناخت شخصیت های «خادم» و «خائن» چنان بود که گویی یک عمر با آن ها به بحث و گفتگو سپری کرده است. به همین جهت مقاصد آن ها را به خوبی تشخیص می داد.<ref>. همان.</ref>
  
−
شهيد در معرفى، تشريح و تبيين [[احكام]] اسلام وسواس زيادى به خرج مى داد. چنان كه همان جمله اى كه او درباره [[شهيد مطهرى]] گفت، براى خودش نيز صدق مى كرد. او گفت: «شهيد مطهرى در نوشته ها و گفته هايش مو را از ماست مى كشيد.» و حقا شهيد ديالمه نيز كه مدتى طولانى در محضر شهيد مطهرى زانوى شاگردى زده بود، مو را از ماست مى كشيد. آشنايى نزديك او با شهيد بهشتى، رهبرى معظم انقلاب حضرت آيت  الله خامنه اى و بسيارى ديگر از علماى بزرگوار و مشورت هاى او با اساتيد حوزه هاى علميه، كارآيى و دقت عملش را بسيار تقويت كرده بود.(28) او در جلسات بحث آزاد نظر مخالفان را چنان تحمل و تأمل مى كرد كه فكر مى كردند نظرشان را پذيرفته است، ولى پس از اتمام سخن شهيد با جمله اى كوتاه آنان را قانع مى كرد.(29)
+
شهید در معرفی، تشریح و تبیین [[احکام]] اسلام وسواس زیادی به خرج می داد. چنان که همان جمله ای که او درباره [[شهید مطهری]] گفت، برای خودش نیز صدق می کرد. او گفت: «شهید مطهری در نوشته ها و گفته هایش مو را از ماست می کشید.» و حقا شهید دیالمه نیز که مدتی طولانی در محضر شهید مطهری زانوی شاگردی زده بود، مو را از ماست می کشید. آشنایی نزدیک او با شهید بهشتی، رهبری معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای و بسیاری دیگر از علمای بزرگوار و مشورت های او با اساتید حوزه های علمیه، کارآیی و دقت عملش را بسیار تقویت کرده بود.<ref>. همان.</ref> او در جلسات بحث آزاد نظر مخالفان را چنان تحمل و تأمل می کرد که فکر می کردند نظرشان را پذیرفته است، ولی پس از اتمام سخن شهید با جمله ای کوتاه آنان را قانع می کرد.<ref>. همان.</ref>
  
−
حمايت بى دريغ او از انقلاب اسلامى چنان بود كه در مدت كوتاهى، پس از پيروزى انقلاب اسلامى، به عنوان يكى از مخلص ترين و مردمى ترين حاميان انقلاب اسلامى در اذهان مردم شناخته شد. با وجود حجم عظيم تبليغات سوء دشمن عليه او، با اكثريت قاطع آراء جوان ترين نماينده از طرف مردم شهر [[مشهد]]، در دوره اول انتخابات، به مجلس شوراى اسلامى راه يافت.(30)
+
سخنرانی های شهید دیالمه در مجلس، مهدیه و بعضی از مساجد تهران، بسیاری از خطوط انحرافی احزاب، گروه ها و روزنامه ها را افشا کرد. پیش بینی های شهید قبل و بعد از شهادتش عموما به واقعیت تبدیل شد، حتی در یکی از سخنرانی هایش، که احتمال دارد آخرین سخنرانی آن شهید باشد، (در سوگ شهید چمران) عوامل اصلی که بعدها سبب جناح بندی نیروهای انقلابی و یاران انقلاب و باعث تقویت عناصری گردید که امروزه علنا ولایت فقیه، قانون اساسی، شورای عالی امنیت ملی، دولت و سایر نهادهای نظام را زیر سؤال می برند، با دلایل و شواهد کافی معرفی کرد و گفت:«متأسفانه در جلوگیری از رشد و تقویت و روی کار آمدن سردمداران این طرز تفکر، به جز دادن یک رأی منفی امروز کاری از من ساخته نیست و این را فقط به شما مردم هشدار می دهم».<ref>. همان.</ref>
  
−
فرصت كوتاه نمايندگى او، دوره اى پرتحرك بود. سخنراني هايش در مجلس، مهديه و بعضى از مساجد تهران، بسيارى از خطوط انحرافى احزاب، گروه ها و روزنامه ها را افشا كرد. پيش  بينى  هاى شهيد قبل و بعد از شهادتش عموما به واقعيت تبديل شد، حتى  در يكى از سخنراني هايش، كه احتمال دارد آخرين سخنرانى آن شهيد باشد، (در سوگ شهيد چمران) عوامل اصلى كه بعدها سبب جناح بندى نيروهاى انقلابى و ياران انقلاب و باعث تقويت عناصرى گرديد كه امروزه علنا ولايت فقيه، قانون اساسى، شوراى عالى امنيت ملى، دولت و ساير نهادهاى نظام را زير سؤال مى برند، با دلايل و شواهد كافى معرفى كرد و گفت: «متأسفانه در جلوگيرى از رشد و تقويت و روى كار آمدن سردمداران اين طرز تفكر، به جز دادن يك رأى منفى امروز كارى از من ساخته نيست و اين را فقط به شما مردم هشدار مى دهم».(31)
+
==شهادت==
 +
شهید دکتر عبدالحمید دیالمه در حادثه خونین بمب گذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی، به دست منافقین کوردل ، دعوت حق را لبیک گفت و به شهادت رسید.
  
−
شهيد ديالمه از ذخاير گرانقدر اسلام و ستاره اى درخشان در آسمان جمهورى اسلامى بود، و منافقين كوردل او را به شهادت رساندند. و او چنان كه شايسته اش بود، جان بر سر پيمان نهاد و جام شهادت را نوشيد.(32)
+
==پانویس==
 +
{{پانویس}}
 +
==منابع==
  
−
پى  نوشت
+
*محسن علوى پيام ,"سید عبدالحمید دیالمه" ستارگان حرم، جلد 5
 +
*[http://dialame.ir/ زندگی نامه شهید دکتر عبدالحمید، سایت شهید دیالمه]، تاریخ بازیابی:28 آذرماه 1392.
  
−
(1). روزنامه رسالت، 1374/4/7، ص 6.
+
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:دیالمه (1).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه
 +
پرونده:دیالمه (2).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه در کودکی
 +
پرونده:دیالمه (3).jpg|از راست: شهید سید عبدالحمید دیالمه و حمید دیالمه
 +
پرونده:دیالمه (4).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه در نوجوانی
 +
پرونده:دیالمه (5).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه
 +
پرونده:دیالمه (6).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه
 +
پرونده:دیالمه (7).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه در جوانی
 +
پرونده:دیالمه (8).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه در دوران دانشجویی
 +
پرونده:دیالمه (9).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه
 +
پرونده:دیالمه (10).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه در [[حرم امام رضا علیه السلام]]
 +
پرونده:دیالمه (11).jpg|از راست: شهید سید عبدالحمید دیالمه، جلال الدین فارسی، یدالله سحابی و ناشناس - ایستاده پایین: [[سید احمد خمینی|سید احمد موسوی مصطفوی خمینی]] در مجلس اول شورای اسلامی
 +
پرونده:دیالمه (12).jpg|شهید سید عبدالحمید دیالمه
 +
پرونده:دیالمه (13).jpg|1. [[اسدالله بیات زنجانی]]، 2. [[محمد علی رجایی|شهید محمدعلی رجایی]] و 3. شهید سید عبدالحمید دیالمه
 +
پرونده:دیالمه (14).jpg|از است: شهید سید عبدالحمید دیالمه و علی اکبر فیض‌ آلنی (مشکینی)
 +
پرونده:دیالمه (15).jpg|پیکر مطهر شهید سید عبدالحمید دیالمه
 +
پرونده:دیالمه (16).jpg|یادبود شهید سید عبدالحمید دیالمه در مزار شهدای 72 تن بهشت حضرت زهرا سلام الله علیها - تهران
 +
پرونده:دیالمه (17).jpg|سنگ قبر شهید سید عبدالحمید دیالمه در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
 +
پرونده:دیالمه (18).jpg|درون مقبره شهید سید عبدالحمید دیالمه (در کنار [[شهید مفتح|شهید محمد مفتح]])
 +
پرونده:دیالمه (19).jpg|شناسنامه شهید سید عبدالحمید دیالمه
 +
</gallery>
  
−
(2). پيشتازان شهادت در انقلاب سوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، ص 113.
+
[[رده:شهیدان|دیالمه،سيد عبدالحمید]]
−
 
+
[[رده:مبارزان علیه پهلوی]]
−
(3). همان.
+
[[رده:مدفونین در حرم حضرت معصومه (س)]]
−
 
+
<references />
−
(4). پيشتازان شهادت در انقلاب سوم.
 
−
 
 
−
(5). روزنامه رسالت، 1373/4/7، ص 6.
 
−
 
 
−
(6). همان.
 
−
 
 
−
(7). همان.
 
−
 
 
−
(8). دكتر صادقى در تيرماه 1360 همراه شهيد ديالمه به شهادت رسيد.
 
−
 
 
−
(9). مصاحبه نگارنده با حجت الاسلام والمسلمين عبايى خراسانى.
 
−
 
 
−
(10). پيشتازان شهادت در انقلاب سوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامى.
 
−
 
 
−
(11). همان و مصاحبة نگارنده با حجت الاسلام  والمسلمين عبايى خراسانى.
 
−
 
 
−
(12). همان.
 
−
 
 
−
(13). همان.
 
−
 
 
−
(14). روزنامه رسالت، 1373/4/7، ص 6.
 
−
 
 
−
(15). همان.
 
−
 
 
−
(16). روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.
 
−
 
 
−
(17). پيشتازان شهادت در انقلاب سوم.
 
−
 
 
−
(18). همان.
 
−
 
 
−
(19). روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.
 
−
 
 
−
(20). مصاحبه نگارنده با حجت الاسلام  والمسلمين عبايى خراسانى.
 
−
 
 
−
(21). روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.
 
−
 
 
−
(22). همان.
 
−
 
 
−
(23). همان.
 
−
 
 
−
(24). مصاحبه نگارنده با حجت الاسلام  والمسلمين عبايى خراسانى.
 
−
 
 
−
(25). روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.
 
−
 
 
−
(26). همان.
 
−
 
 
−
(27). همان.
 
−
 
 
−
(28). همان.
 
−
 
 
−
(29). همان.
 
−
 
 
−
(30). همان.
 
−
 
 
−
(31). همان.
 
−
 
 
−
(32). همان.
 
−
 
 
−
===منبع===
 
−
 
 
−
محسن علوى پيام , ستارگان حرم، جلد 5
 
−
[[رده: علمای قرن معاصر]]
 
−
[[رده: علمای شهید]]
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۱۴

شهید عبدالحمید دیالمه (۱۳۳۳ - ۱۳۶۰ ش)، از مبارزان دوره پهلوی و نماینده مشهد در دوره اول مجلس شورای اسلامی بود که در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی توسط منافقان به شهادت رسید.

Dialameh.jpg
نام کامل سید عبدالحمید دیالمه
زادروز 1333 شمسی
زادگاه تهران
وفات 7 تیر 1360 شمسی
مدفن قم - حرم حضرت معصومه سلام الله علیها

Line.png




ولادت و تحصیلات

شهید دیالمه در چهارم اردیبهشت سال 1333 در تهران و خانواده ای مذهبی چشم به جهان گشود.[۱] او پس از گذراندن دوره دبستان، دروس متوسطه را در دبیرستان هدف فراگرفت. در دوران دبیرستان، سه سال از مکتب مدرسان حوزه علمیه قم استفاده کرد. عرفان، فلسفه و منطق را نزد استاد شهید مطهری خواند و با نظرات دکتر شریعتی در زمینه های مختلف آشنا شد و با نقد منطقی نظریات وی، نقش مهمی را برای آگاهی نسل جوان بر عهده گرفت. او به فراگیری علوم جدید در رشته پزشکی در دانشگاه مشهد ادامه داد.[۲]

دیالمه در سال ۱۳۵۲ در رشته داروسازي در دانشگاه فردوسي مشهد پذیرفته شد و برای ادامه تحصیل بدانجا رفت و تا زمان شهادت در ۷ تير ۱۳۶۰، كانون فعاليتهاي مبارزاتي اش، شهر مشهد بود. از جمله فعاليتهاي ايشان در مشهد، تاسيس تشكيلاتي به نام «مجمع احیاء تفكرات شيعي» در سال ۱۳۵۷ بود.

فعالیت های شهید دیالمه در مشهد

شهید دیالمه فعالیت اعتقادی و مبارزاتی خود را از دوران دانشگاه آغاز کرد. از جمله؛ در سال اول تحصیلی اقدام به تاسیس کتابخانه اسلامی در خوابگاه دانشگاه مشهد نمود و از طریق این کتابخانه افراد مؤمن را شناسایی کرد، تا بتواند آینده افکار اسلامی شیعی را که سال ها زحمت کشیده و با خون دل آموخته بود، به آنان منتقل کند.[۳] تشکیل جلسات سخنرانی تحت عنوان «صراط مستقیم» با هدف احیاء تفکرات شیعی از دیگر کارهای او بود که به وسیله آن طرفداران زیادی را به سمت خود جذب کرد و افکار انحرافی و التقاطی را خنثی ساخت.

شهید دیالمه به خاطر الهی بودن کارهایش، همواره توفیق می یافت و تفکراتش از مرز دانشگاه می گذشت و در سطح شهر گسترش می یافت، به همین جهت و به بهانه شرکت در مبارزات مسلحانه، بارها توسط ساواک زندانی شد.[۴] او پس از تأسیس «مجمع احیاء تفکرات شیعی» به همراه یار نزدیکش، دکتر قاسم صادقی،[۵] مبارزات خود را علیه منافقین سازمان دهی کرد.[۶]

شهید دیالمه از بینش سیاسی عمیقی برخوردار بود او از اولین کسانی بود که انحراف از خط اسلام را در بنی صدر و روزنامه وابسته به او مشاهده کرد و به قصد افشاگری با جمعی از دوستان خود در مجمع احیاء تفکرات شیعی مشهد به تهران آمد و در محل روزنامه به اصطلاح «انقلاب اسلامی» تحصن کرد.[۷]

فعالیت های شهید در مشهد، محبوبیتی خاص به او بخشید و موجب شد تا چند تن از علمای طراز اول مشهد از جمله، آقا میرزا حسن علی مروارید، مرحوم میرزا مهدی نوقانی و مرحوم میرزا جوادآقا تهرانی[۸] به هنگام انتخابات مجلس شورای اسلامی، از او خواستند از شهر مشهد کاندیدا شود. شهید دیالمه با رأی اکثریت مردم به مجلس شورای اسلامی راه یافت و به این ترتیب از سن 26 سالگی، فعالیت های خود را در سنگر مجلس آغاز کرد. او یکی از اولین کسانی بود که با استدلال و شیوه‌ای منطقی خطوط التقاطی از جمله بنی صدر که در مقابل خط امام صف کشیده بودند را افشاء کرد و خط لیبرالیسم را که تحت نام خط مصدق مطرح بود، بازشکافت.[۹]

او در مجلس عضو «کمیسیون امور شوراها» بود و با این که به طور منظم در حوزه به تعلیم نپرداخته بود، ولی در بسیاری از موارد با افرادی که در سطح خارج حوزه بودند، به بحث می نشست. از این شهید حدود چهارصد ساعت نوار در مباحث مختلف به جا مانده است،[۱۰] با تسلط چشمگیری که در مباحثه داشت، راه صحیح تبلیغ اعتقادات اسلامی و شیعی و مبارزه با تهاجمات اجنبی را به خوبی نمایاند و با همین سلاح نیز مدعیان دروغین «بحث آزاد» را رسوا ساخت.[۱۱]

شهید دیالمه در سال 1354 ه.ش برای بررسی اوضاع منطقه چابهار و خاش و تهیه اسلحه به آن جا سفر کرد و در آن جا متوجه شد که فروشندگان سلاح با ساواک در ارتباط هستند، لذا از خرید سلاح منصرف شد و با کوله باری از تجربه در راه بازگشت در چاه بهار، توسط ساواک دستگیر شد ولی به دلیل نبودن مدارک کافی، پس از مدتی آزاد شد. البته ساواک در طول تحصیل او را راحت نگذاشت و با دستگیری و احضارهای مداوم موجبات ناراحتی وی را فراهم کرد.[۱۲]

شهید دیالمه به مقابله با ارتجاعی های داخلی (منافقین، ملحدین و لیبرالها) با امام و امت پرداخت. وی با انتشار خبر کاندیداتوری بنی صدر خائن برای ریاست جمهوری، در جلسات عمومی و هفتگی با دلایل مستند اظهار داشت «ریاست جمهوری بنی صدر برای جمهوری اسلامی فاجعه است!» او هرگز حاضر نشد از این دیدگاه خود برگردد. در همان زمان با اصرار زیاد در جلسه نطق انتخاباتی «بنی صدر» در مشهد، داوطلب بحث آزاد، در مورد موضوعات ولایت فقیه، حقوق زن در اسلام و اقتصاد اسلامی، با او شد، البته این پیشنهاد هرگز عملی نشد.[۱۳]

ابتکارات

شهید دیالمه، ابتکارهای چشمگیری در زمینه های هنری و ادبی از خود بروز داد و همزمان با تحصیل، در زمان اختناق رژیم منحوس پهلوی نمایشنامه و فیلم های پرباری را تهیه و اجرا کرد.[۱۴] «تأسیس کتابخانه اسلامی» از دیگر ابتکارات وی بود.[۱۵]

همچنین شهید دیالمه پیش گام برگزاری جلسات دعای کمیل، به سبک مرسوم فعلی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شد و با برگزاری جلسه های دعای کمیل، در مسجد دانشگاه، سعی فراوان در تزکیه جوانان و نوجوانان کرد.[۱۶] البته قبل از ایشان مرحوم «حاج آقا عابدزاده» دعای کمیل را برگزار می کرد اما متأسفانه این سنت سال ها بود که از یاد رفته بود.[۱۷] راهپیمائی باشکوه پانزده خرداد 1358، مشهد با هماهنگی و ابتکار این شهید بزرگوار برگزار شد. در این حرکت دانشجویان مسلمان دست در دست طلاب مدرسه علمیه «نواب» نهاده و در راهپیمایی شرکت کردند و شعارهای وحدت آفرینی چون «رهبری خمینی، اساس وحدت ماست» را سردادند این راهپیمایی گویای دقت و ظرافت شهید در ادامه راه انقلاب در میان دانشگاهیان و روحانیان بود.[۱۸] او زمانی از اختیارات ولایت مطلقه فقیه سخن می گفت که بسیاری از روشنفکر مآبان مدعی اسلام و انقلاب اسلامی، حتی از شنیدن آن، احساس شرم می کردند.[۱۹]

شهید دیالمه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای اولین بار با دعوت از اساتید حوزه و روحانیون محترم از جمله (شهید هاشمی نژاد، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله خزعلی و...) آنان را برای سخنرانی به دانشگاه کشانید و فاصله بین دو قشر دانشگاهی و روحانی را به حداقل رسانید. پس از شهادت، پیکر پاکش را در مقبره «شهید دکتر مفتح» در جوار حضرت معصومه سلام الله علیها به خاک سپردند، چرا که «شهید مفتح» منادی وحدت از حوزه و «شهید دیالمه» منادی وحدت از دانشگاه بود.[۲۰]

خصوصیات

شهید دیالمه صفات برجسته ای داشت که می تواند الگوی مناسبی برای جوانان باشد.[۲۱] هر جا که شخصیتی روحانی مورد حمله دشمن قرار می گرفت، به صورت شایسته از ایشان دفاع می کرد.[۲۲] شهید دیالمه با همت و پشتکار به تشکیل کلاس های رسمی و جلسه های هفتگی، قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، روی آورد و در تربیت جوانان کوشید. او با تبیین موانع رشد فرهنگ اسلامی، افشای ترفندهای استکبار، معرفی کارگزاران آنان، شناساندن انحراف اعتقادی و استراتژیکی گروهها و اشخاص، تشریح خطوط شرک و کفر و التقاط و نفاق به معرفی فرهنگ اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله پرداخت.[۲۳]

حضورِ ذهن شهید در شناخت شخصیت های «خادم» و «خائن» چنان بود که گویی یک عمر با آن ها به بحث و گفتگو سپری کرده است. به همین جهت مقاصد آن ها را به خوبی تشخیص می داد.[۲۴]

شهید در معرفی، تشریح و تبیین احکام اسلام وسواس زیادی به خرج می داد. چنان که همان جمله ای که او درباره شهید مطهری گفت، برای خودش نیز صدق می کرد. او گفت: «شهید مطهری در نوشته ها و گفته هایش مو را از ماست می کشید.» و حقا شهید دیالمه نیز که مدتی طولانی در محضر شهید مطهری زانوی شاگردی زده بود، مو را از ماست می کشید. آشنایی نزدیک او با شهید بهشتی، رهبری معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای و بسیاری دیگر از علمای بزرگوار و مشورت های او با اساتید حوزه های علمیه، کارآیی و دقت عملش را بسیار تقویت کرده بود.[۲۵] او در جلسات بحث آزاد نظر مخالفان را چنان تحمل و تأمل می کرد که فکر می کردند نظرشان را پذیرفته است، ولی پس از اتمام سخن شهید با جمله ای کوتاه آنان را قانع می کرد.[۲۶]

سخنرانی های شهید دیالمه در مجلس، مهدیه و بعضی از مساجد تهران، بسیاری از خطوط انحرافی احزاب، گروه ها و روزنامه ها را افشا کرد. پیش بینی های شهید قبل و بعد از شهادتش عموما به واقعیت تبدیل شد، حتی در یکی از سخنرانی هایش، که احتمال دارد آخرین سخنرانی آن شهید باشد، (در سوگ شهید چمران) عوامل اصلی که بعدها سبب جناح بندی نیروهای انقلابی و یاران انقلاب و باعث تقویت عناصری گردید که امروزه علنا ولایت فقیه، قانون اساسی، شورای عالی امنیت ملی، دولت و سایر نهادهای نظام را زیر سؤال می برند، با دلایل و شواهد کافی معرفی کرد و گفت:«متأسفانه در جلوگیری از رشد و تقویت و روی کار آمدن سردمداران این طرز تفکر، به جز دادن یک رأی منفی امروز کاری از من ساخته نیست و این را فقط به شما مردم هشدار می دهم».[۲۷]

شهادت

شهید دکتر عبدالحمید دیالمه در حادثه خونین بمب گذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی، به دست منافقین کوردل ، دعوت حق را لبیک گفت و به شهادت رسید.

پانویس

  1. ↑ . روزنامه رسالت، 1374/4/7، ص 6.
  2. ↑ پیشتازان شهادت در انقلاب سوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ص 113.
  3. ↑ . همان.
  4. ↑ . همان.
  5. ↑ . دکتر صادقی در تیرماه 1360 همراه شهید دیالمه به شهادت رسید.
  6. ↑ . مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین عبایی خراسانی.
  7. ↑ . پیشتازان شهادت در انقلاب سوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  8. ↑ . همان و مصاحبة نگارنده با حجت الاسلام والمسلمین عبایی خراسانی.
  9. ↑ همان.
  10. ↑ همان.
  11. ↑ . روزنامه رسالت، 1373/4/7، ص 6.
  12. ↑ همان.
  13. ↑ . روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.
  14. ↑ . پیشتازان شهادت در انقلاب سوم.
  15. ↑ . همان.
  16. ↑ . روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.
  17. ↑ . مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین عبایی خراسانی.
  18. ↑ . روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.
  19. ↑ . همان.
  20. ↑ همان.
  21. ↑ . مصاحبه نگارنده با حجت الاسلام والمسلمین عبایی خراسانی.
  22. ↑ . روزنامه رسالت، 1370/4/6، ص 4.
  23. ↑ . همان.
  24. ↑ . همان.
  25. ↑ . همان.
  26. ↑ . همان.
  27. ↑ . همان.

منابع

آرشیو عکس و تصویر

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه در کودکی

  • از راست: شهید سید عبدالحمید دیالمه و حمید دیالمه

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه در نوجوانی

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه در جوانی

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه در دوران دانشجویی

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه در حرم امام رضا علیه السلام

  • از راست: شهید سید عبدالحمید دیالمه، جلال الدین فارسی، یدالله سحابی و ناشناس - ایستاده پایین: سید احمد موسوی مصطفوی خمینی در مجلس اول شورای اسلامی

  • شهید سید عبدالحمید دیالمه

  • 1. اسدالله بیات زنجانی، 2. شهید محمدعلی رجایی و 3. شهید سید عبدالحمید دیالمه

  • از است: شهید سید عبدالحمید دیالمه و علی اکبر فیض‌ آلنی (مشکینی)

  • پیکر مطهر شهید سید عبدالحمید دیالمه

  • یادبود شهید سید عبدالحمید دیالمه در مزار شهدای 72 تن بهشت حضرت زهرا سلام الله علیها - تهران

  • سنگ قبر شهید سید عبدالحمید دیالمه در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها

  • درون مقبره شهید سید عبدالحمید دیالمه (در کنار شهید محمد مفتح)

  • شناسنامه شهید سید عبدالحمید دیالمه

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=شهید_عبدالحمید_دیالمه&oldid=141148»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا