سنن نسائی (کتاب)

نویسنده	ابوعبدالرحمن احمد بن على بن شعيب نسائى
موضوع	احادیث اهل سنت
زبان	عربی
تعداد جلد	1
محقق	الحافظ ابوطاهر زبیر علی زئی

المجتبی من السنن مشهور به سنن نسائی یکی از 6 کتاب حدیثی معروف نزد اهل سنت که با عنوان صحاح سته شناخته می شوند. مولف این کتاب احمد بن شعیب بن على نسائى (215-303ق) است.

مؤلف کتاب

ابوعبدالرحمن احمد بن على بن شعيب نسائى، يكى از بزرگان حديثى اهل سنّت در قرن سوم است. وى در سال ۲۱۵ هجرى در منطقه نساء خراسان به دنيا آمد. او از عالمانى هم چون قتيبة بن سعيد، ابوداوود سجستانى و اسحاق بن راهويه استفاده نمود. وى براى كسب علم و نقل حديث به مكان هايى هم چون خراسان، شام، حجاز، مصر و عراق سفر كرد و در سال ۳۰۳ هجرى وفات يافت. هر چند نسائى و كتاب او از اعتبار بسيارى در نزد اهل سنّت برخوردار است، ليكن برخى از بزرگان درباره شخصيت وى سخنانى گفته اند. در شرح حال احمد بن صالح مصرى كه نسائى او را مورد جرح قرار داده است، علماء اهل سنّت پس از تأكيد بر وثاقت احمد بن صالح مى گويند: «كلام نسائى ضررى به وثاقت احمد بن حنبل نمى زند; چرا كه احمد بن صالح نسائى را از مجلس خود بيرون كرد»، كه همين سبب ناراحتى نسائى از وى شد و او را مورد جرح قرار داد.اين قضيه حاكى از دخالت دادن هواى نفس در جرح و تعديل است.

نكته قابل توجه در زندگانى نسائى داستان اهل شام است كه منجر به مرگ وى شد.مردم شام در روزگار وى از پيروان بنو اميه بودند. آن گاه كه نسائى به شام رفت، از او خواستند فضيلتى درباره معاويه نقل كند. او در پاسخ گفت: «من براى او فضيلتى نمى شناسم مگر آن كه پيامبر در نفرين او فرمود: «خدا شكم تو را سير نكند» پس از اين سخن، او را در وسط مسجد جامع اموى كتك زدند و كشان كشان از مسجد بيرون بردند و چنان بر شكمش ضربه وارد كرده و بر خصيتين او فشار آوردند كه بر اثر همين ضربات جان سپرد. حافظ ابن حجر در تهذيب التهذيب مى نويسد: از نسائى در مورد فضائل معاويه سؤال شد. وى از نقل فضيلت براى معاويه [خوددارى كرد; لذا او را در مسجد جامع كتك زدند و در حالى كه عليل و مجروح بود، از مسجد بيرون كردند و او جان سپرد. هر چند نسائى از مدح معاويه خوددارى كرده و طعن هايى نيز نسبت به وى دارد، امّا روشن است كه اين موضوع ربطى به انصاف و حقيقت گويى او ندارد. براى پى بردن به شخصيت نسائى همين كافى است كه وى با نقل روايت از عمر بن سعد، او را توثيق كرده است. يحيى بن معين ـ كه در عصر خود رئيس المحدثين به شمار مى رفته است ـ در اعتراض به توثيق ابن سعد مى گويد: كيف يكون من قتل الحسين بن علي رضي الله عنه ثقة؟! چگونه ممكن است، قاتل امام حسين ـ رضى الله عنه ـ ثقه باشد؟! علاوه بر اين، روايات ضعيف در كتاب نسائى فراوان است. حافظ ابن قيّم در كتاب زاد المعاد في هدي خير العباد، به نقل احاديثى از كتاب نسائى پرداخته كه بزرگان اهل حديث در سند، دلالت و يا هر دو جهت خدشه كرده اند. شيخ ناصر الدين ألباني نيز در كتاب صحيح وضعيف سنن نسائى، بيش از هشتاد حديث را ضعيف الاسناد دانسته و بيش از سيصد حديث را ضعيف شمرده است.بنابراين، كتاب نسائى هم خالى از طعن نيست.

معرفی کتاب

دربارۀ سنن نسائى گويند: يكى از امرا از او پرسيد آيا تمامى احاديث سنن صحيح است ؟ پاسخ داد: نه. وى گفت تنها احاديث صحيح را براى ما جمع نما، لذا نسائى كتاب سنن كبير خود را تلخيص و احاديث معلله را از آن اسقاط نمود و نام كتاب اخير را «مجتبى» گذارد و همين كتاب اخير است كه در شمار صحاح سته محسوب مى‌گردد. گفته شده: سنن نسائى جامع مزاياى كتب ششگانه است. دربارۀ شرايط صحت نزد نسائى گفته شده: شروطى را كه نسائى دربارۀ رجال سند قايل است از شروط مسلم شديدتر مى‌باشد. سنن نسائى در بين صحاح‌ست، به كثرت تكرار احاديث معروف است، حتى يك حديث (حديث نيت)را شانزده بار تكرار نموده.

منابع

1.علم الحدیث شانه چی

2.جواهر الکلام فی معرفة الإمامة والإمام, آيت الله سيد على حسينى ميلانى