محمدطاهر ابن عاشور

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از محمدطاهر بن‌ عاشور)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
۲۲۰px
نام کامل محمدطاهر ابن عاشور
زادروز ۱۲۹۶ قمری
زادگاه تونس
وفات ۱۳۹۳ قمری
مدفن تونس

Line.png

اساتید

محمد النّجار، سالم بو حاجب، صالح‌الشریف، عمر بن عاشور،...


آثار

التحریر و التنویر، مقاصد الشريعة الإسلامية، أصول الإنشاء والخطابة، تحقيقات وأنظار فی القرآن والسنة،...

«محمدطاهر ابن عاشور» (۱۲۹۶-۱۳۹۳ ق)، مفسّر، فقیه، اصولى، مجتهد، اديب و مورّخ مسلمان تونسی در قرن ۱۴ قمری بود. ابن عاشور در لغت، نحو، ادبيات، علوم و معارف نوین عصر، تاريخ و ديگر علوم اسلامى تبحّر داشت. تفسیر «التحریر و التنویر» از معروفترین آثار اوست.

فعالیت‌های علمی

محمدطاهر ابن عاشور در سال ۱۲۹۶ قمرى (۱۸۷۹ میلادى)، در «مرسى» از نواحى شمالى تونس و در خانواده‌اى دانشمند و با موقعيت اجتماعى مناسب متولد شد.

وی در نوجوانى قرآن را حفظ كرد و در سال ۱۳۱۰ قمرى در حالى كه كمتر از ۱۵ سال داشت، وارد دانشگاه زيتونه شد و پس از هفت سال در سال ۱۸۹۹‌ م. گواهى فارغ التحصيلى گرفت. مشهور‌ترین استادان او محمد النّجار، سالم بو حاجب، صالح‌الشریف و عمر بن عاشور بوده‌اند.

محمد ابن عاشور در ۱۹۱۱ م، به شورای قضایی تونس پیوست و در ۱۹۱۳ م، «قاضی‌القضاة» مذهب مالکی تونس شد. او در سال ۱۹۳۱‌ م. به شيخ الاسلامى مالكيان تونس برگزيده شد.

ابن عاشور، مجتهدى اديب، مفسّرى اصولى و سياست مدارى مورّخ بود. او در همان حال كه به تفسير مى‌پرداخت، در حال دفاع از آموزه‌هاى اجتماعى و سياسى اسلام بود. لذا به نقد انديشه‌هاى كسانى چون عبدالرزاق مى‌پرداخت. او در ضمن آنكه خود را متكفل پرداختن به دانش مقاصد الشريعة به عنوان جايگزينى مناسب برای دانش اصول مى‌دانست، به شأن قضاوت مبتنى بر دين نيز اشتغال داشت. یکى از بهترين راه‌هاى شناختن وى، مراجعه به پاره‌اى از تأليفات او است كه علاوه بر نوآورى، به ستيز با سنت نيز نينجامیده است.

استاد شیخ محمد غزالی دانشمند معاصر مصرى در اهمیت و ارزش علمى ابن عاشور مى‌گوید: «مرد قرآن كريم و پيشواى فرهنگ اسلامى معاصر...، او از زبان آغاز كرد و اديبانه سخن مى‌گفت... سخنان او را در تفسير «التحرير و التنویر» بخوان و شگفت زده شو؛ چرا كه واژه‌هاى نامأنوس را به كار گرفته و آنها را مأنوس ساخته و ساختارهاى جملۀ عربى را از پيرايه‌هایى كه در سده‌هاى اخير به هنگام انحطاط ادب عربى، بر آن بسته شد، آزاد كرد.»

آثار و تألیفات

  • التحریر و التنویر؛ تفسير ابن عاشور از مشهورترين و كامل‌ترين تفاسير مغرب اسلامى در قرن چهاردهم هجرى و اثرى تحليلى، ادبى و اجتماعى است.
  • أصول الإنشاء والخطابة
  • النظر الفسيح عند مضائق الأنظار فی الجامع الصحيح
  • تحقيقات وأنظار فی القرآن والسنة
  • جمهرة مقالات ورسائل الشيخ الإمام محمدالطاهر ابن عاشور
  • حاشية التوضيح والتصحيح لمشكلات كتاب التنقيح
  • كشف المغطى من المعانی والألفاظ الواقعة فی الموطاء
  • مقاصد الشريعة الإسلامية.

منابع

  • "ابن عاشور، محمدطاهر"، ویکی نور.
  • "ابن عاشور"، سایت المكتبة الشاملة.