قتل جعفر بن یحیی برمکی به دستور هارون الرشید
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:30 محرم |
| سال ۱۸۹ هجری قمری |
یحیی بن خالد برمکی که ایرانی نژاد و هوادار خلافت عباسیان بود، پس از مرگ هادی عباسی (چهارمین خلیفه عباسیان) و آغاز خلافت هارون الرشید، به مقام عالی وزارت منصوب گردید و امور کشور پهناور اسلامی را بر عهده گرفت. علاوه بر یحیی، فرزندانش جعفر، فضل و محمد نیز همانند پدر در خدمت خلافت هارون الرشید قرار گرفته و در استواری حکومت وی، تلاش بلیغی به عمل آوردند.
هر کدام از آنان، یک یا چند استان بزرگ آن زمان را اداره می‌کردند و حتی در سال ۱۸۲ قمری که هارون الرشید، فرزند خود مأمون را پس از امین، ولی‌عهد خویش گردانید، جعفر بن یحیی را کفیل وی نمود. بدین ترتیب برمکیان در تمام اجزای حکومت هارون الرشید نقش حساسی بر عهده داشته و چندین سال خلافت عباسیان را با درایت و مدیریت خویش اداره کردند. اما رقیبان درباری برمکیان، مانند فضل بن ربیع در نزد هارون بر ضد آنان سعایت می‌کردند و هارون را از افزایش قدرت آنان بیم می‌دادند.
از سوی دیگر، برخی از برمکیان در نهان با علویان و بزرگان آن‌ها ارتباط داشته و برای آنان احترام ویژه‌ای قائل بودند و علی‌رغم درخواست هارون، با آنان بدرفتاری نمی‌کردند. این‌‌ها و عوامل پنهان و آشکار دیگر موجب گردید که هارون به تدریج بر برمکیان بدگمان شود و بنای ناسازگاری و شدت عمل در پیش گیرد.
در همین راستا هارون در آخر محرم سال ۱۸۹ (و یا ۱۸۷) قمری پس از بازگشت از مراسم حج، در شهر "انبار" دستور قتل جعفر بن یحیی برمکی را صادر کرد و در پی آن، "مسرور" خادم هارون با گروهی شبانه بر جعفر هجوم آورد و سرش را از بدن جدا کرد. هارون از شدت خشم دستور داد پیکر بی‌جان جعفر را دو تکه کرده و بر جسر بغداد نصب نمایند.
در شب قتل جعفر، هارون دستور داد برادرش فضل بن یحیی را نیز دستگیر و به زندان منتقل نمایند و پدرشان یحیی بن خالد برمکی را در یکی از خانه‌های قصرش محبوس و تمام دارایی‌ها و بردگان برمکیان را مصادره کنند. سرانجام یحیی بن خالد در سال ۱۹۰ قمری در زندان کوفه و پسرش فضل در محرم سال ۱۹۳ قمری در زندان رقّه با وضعیت ناگواری وفات یافتند.[۱]
بدین ترتیب ستاره برمکیان پس از حدود هفده سال درخشندگی، با قتل جعفر برمکی افول کرد و از اوج قدرت به حضیض ذلت و خواری مبتلا گردیدند.
پانویس
- ↑ نک: تاریخ الطبری، ج ۸، ص ۳۴۱؛ تاریخ ابن خلدون، ج ۲، ص ۳۴۸.
منابع
- روز شمار تاریخ اسلام، سید تقی واردی، جلد اول، ماه محرم.
منابع بیشتر:
