فرائد فوائد الفکر فی الامام المهدی المنتظر (کتاب)
کتاب «فرائد فوائد الفکر فى الامام المهدى المنتظر (عجل الله فرجه)»، معروف به «فرائد فوائد الفکر» اثر شیخ مرعى بن یوسف المقدس الحنبلى است که به زبان عربى و در یک جلد، تألیف شده است. نگارنده روایات و اخبار پراکنده راجع به مهدویت را از محدثین و علماى بزرگ نقل کرده و درصدد جمع آن‌ها برآمده است.
ساختار کتاب
مطالب کتاب در هفت باب جمع‌آورى شده است. هر یک از ابواب، با گروهى از روایات شروع شده و در ادامه، مؤلف به بررسى آن‌ها مى‌پردازد و در صورت اختلاف، نظر خود را بیان کرده و ادله آن را مورد بحث قرار مى‌دهد. مؤلف درباره اثر خود مى‌گوید: عبارات این کتاب را به بهترین نظم و ترتیب کنار هم نگاشتم. این کتابى است که از لحاظ ترتیب زیباى مطالب و نقل صحیح آن‌ها، نظیر ندارد.
گزارش محتوا
نگارنده در باب اول، حقیقت ظهور حضرت مهدى علیه‌السلام را بیان کرده و در باب دوم و سوم، نام و اوصاف و علامات ظهور آن بزرگوار را بیان مى‌کند. در باب چهارم، چگونگى بیعت و محل آن مورد بحث و بررسى قرار گرفته و محل خروج آن حضرت نیز بیان مى‌شود. باب پنجم، درباره فتنه‌هاى قبل و بعد از ظهور و باب ششم، در همراهى حضرت عیسى علیه‌السلام با آن بزرگوار است. نویسنده در باب هفتم کتاب، پیرامون وفات و مدت حکومت آن حضرت، روایات را دسته بندى کرده و ارائه مى‌دهد.
محقق این مجموعه در ابتداى کتاب، مباحث تمهیدى به صورت پراکنده و شبهاتى مرتبط با مهدویت را طرح کرده و به آن‌ها پاسخ داده است. در حقیقت نیمى از کتاب، اضافاتى است که او به مطالب نگارنده افزوده است. محقق، درصدد حل مساله مهدویت برآمده و سعى مى‌کند از خلال روایات شیعه و سنى، حقیقت مهدویت را به دست بیاورد. او معتقد است که شیعه از راه اعتدال خارج شده. گروهى از آن‌ها به قدرى این مسأله را انکار کرده‌اند که حتى احادیث صحیح را نیز رد کرده‌اند و گروه دیگر نیز آن قدر در اثبات این مسأله، مبالغه کرده‌اند که احادیث جعلى و حکایات موضوع را نیز قبول کرده‌اند. در این میان، اهل سنت نیز بین دو گروه صدق و کذب سرگردان و حیران ماندند تا جایى که دامنه این اختلاف و شبهه به کتاب‌ها، مجلات و... رسید.
وضعیت کتاب
اگر چه کتاب جارى ترجمه نشده است، لیکن «سامى الغُریرى» آن را تحقیق کرده و بر آن حاشیه زده است. محقق این اثر، ادعا مى‌کند که کتاب حاضر، مباحث بیهوده و کهنه ندارد و وقت مخاطب را ضایع نمى‌کند. او معتقد است که هر تألیفى باید، نکته‌اى جدید را به مخاطب القاء کند.
فهرست نگارى کتاب نیز به صورت دقیق انجام گرفته است. فهرست آیات و روایات و همچنین فهرست منابع در این کتاب درج شده است.
از آنجایى که این اثر، تحقیق شده و بر آن حاشیه زده‌اند، لذا از نظر پاورقى بسیار غنى و گسترده است. ارجاعات به مصادر روایى به صورت گسترده در پاورقى‌ها لحاظ شده است. اختلاف نسخه‌ها نیز با دقت درج شده و مصحح ارجاعات را به صورت دقیق در پاورقى‌ها بیان کرده است.
منابع
- ویکی نور
