الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة لإبن هشام (کتاب)

کتاب «الروضُ الأُنُفُ فی شرح السیرة النبویة لإبن هشام» تألیف عبدالرحمن سهیلى (م، ۵۸۱ ق) است که در آن به شرح کتاب «السیرة النبویة» ابن هشام حمیری (م، ۲۱۳ ق) و تبیین کلمات مشکل و نام و نسب‌هاى پیچیده و نیز رفع نواقص آن مى‌پردازد.


نویسنده	عبدالرحمن سهیلی
موضوع	سیره پیامبر اسلام
زبان	عربی
تعداد جلد	۱
تحقیق	عبدالرحمن وکیل

مؤلف

أبوالقاسم عبدالرحمن سهیلى (۵۰۸-۵۸۱ ق)، عالم نحوی، ادیب و شاعر اهل اندلس در قرن ۶ هجری است. او در ۱۷ سالگی نابینا شد، اما به علت نبوغ، توسط حاکم مراکش به آنجا دعوت شد و تا پایان عمر در همانجا ماند.

علاوه بر کتاب مشهور «الروض الأنُف فی شرح السیرة النبویة»، برخی دیگر از تألیفات او عبارتند از: «التعریف و الإعلام فیما أبهم فى القرآن من الأسماء و الأعلام»، «نتائج الفکر»، «شرح آیة الوصیة فى الفرائض»، «مسئلة رؤیة النبی فى المنام‌»، «مسئلة السرّ فى عور الدجال» و «الایضاح والتبیین لما أبهم من تفسیر الکتاب المبین».

محتوای کتاب

سهیلى با استفاده از احادیث پیامبر (صلی الله علیه وآله) و سخنان صحابه و محدثان و مورخان، به شرح «السیرة النبویة» ابن هشام اقدام نموده است. وى در مقدمه کتاب «الروض الأُنُف»، به بیان هدف از تألیف آن و سند کتاب سیره ابن هشام، ترجمه ابن اسحاق و راویان کتاب مى‌پردازد.

روش سهیلى در شرح سیره ابن هشام، قدرى مبهم است و تطبیق آن با متن، مستلزم می باشد؛ زیرا سهیلى موارد خاصى را شرح کرده و قصد توضیح تمامى متن سیره ابن هشام را نداشته است. وى ابتدا متن مفصلى از ابن هشام را نقل کرده و سپس وارد شرح آن شده و صفحات زیادى را به طور پیوسته آورده است. با این وضع، بسیارى از جزئیات سیره ابن هشام در کتاب «روض الأنف» توضیح داده نشده، و نباید چنین انتظارى از این کتاب داشت، چون مؤلف آنچه را خود در نظر داشته شرح کرده است.

می توان گفت بیشتر توضیحات سهیلى مربوط به الفاظ است. مواردى نیز به اظهار نظر درباره گزارش‌هاى سیره پرداخته و مطالب تاریخى را نقل مى‌کند. در عین حال تکیه اصلى وى بر گزارش‌هاى ابن اسحاق و ابن‌ هشام است. توضیح برخى از مبانى فقهى و رفع اخبار ناقصى که ابن هشام ذکر کرده است، نیز مورد نظر شارح قرار دارد.

صفحات کتاب «روض الأنف» در سه قسمت تنظیم شده است: قسمت اول (بالا) که متن سیره ابن هشام است. قسمت دوم (وسط) حاوی متن کلمات سهیلى است و قسمت سوم (پایین) مطالب عبدالرحمن وکیل، محقق کتاب است که در آن، مآخذ مطالب کتاب را بیان داشته است. پیوستگى این سه قسمت در کتاب، آن را با پیچیدگى و آشفتگى خاصى روبرو کرده و قدرى از این اشکالات به دلیل قدمت کتاب است. اگر سهیلى متن کتاب سیره را در کتاب خود نمى‌آورد، قدرى از این ابهام کاسته مى‌شد.