قاضی کمره ای
«جعفر بن عبدالله کمره‌ای» مشهور به «قاضی کمره‌ای» (م، ۱۱۱۵ ق)، از علمای بزرگ شیعه در قرن یازدهم و دوازدهم هجری است. قاضی در علم کلام و حکمت و منطق و همچنین در فقه و اصول و تفسیر و حدیث متبحر بود. شیخ جعفر کمره به عنوان فردی فاضل، عالم و سرآمد در علوم و فنون شناخته می‌شد و از این رو توسط شاه سلیمان صفوی به عنوان قاضی اصفهان منصوب شد.
| نام کامل | جعفر بن عبدالله کمره‌ای |
| زادروز | قرن ۱۱ قمری |
| زادگاه | کمره، خمین |
| وفات | ۱۱۱۵ قمری |
| مدفن | نجف |
|
| |
| اساتید | |
| شاگردان |
|
| آثار |
تحفه سلطانی، ذخائر الدّعوات فی تعقیب الصلوات، شرح الروضة البهیة، حاشیه کفایة الاحکام،... |
تحصیلات و استادان
جعفر بن عبدالله کمره‌ای نیاکانش از حویزه بوده اند، ولی خود در کمره (خمین) متولد شد. او در جوانی عازم دارالعلم اصفهان شد و تحصیلات و تألیفات و خدمات علمی او به اسلام و مسلمین اکثرا در این شهر بوده است.
قاضی کمره ای سالها از محضر اساتیدی چون آقاحسین خوانساری، ملّامحمّدباقر سبزواری، محمدتقی مجلسی و دیگر اعلام اصفهان بهره مند شد و از علامه مجلسی روایت کرده است.
قاضی مورد علاقه استادش محقق خوانساری بود و به افتخار دامادی او نیز نائل گردید.
فعالیت‌های اجتماعی
شیخ جعفر قاضی کمره‌ای که خود به کمالات علمی و معنوی و مقام اجتهاد نائل آمده بود، در اصفهان به تدریس می‌پرداخته و جمع کثیری از فضلاء از جمله سیّدصدرالدّین محمّد قمی و محمد بن علی اردبیلی از درس او استفاده می‌کرده‌اند.
قاضی کمره‌ای در سال ۱۰۹۸ ق. از طرف شاه سلیمان صفوی به منصب قضاوت در اصفهان منصوب شده و سپس شیخ الاسلام اصفهان گردید و انجام حوائج امور مسلمین به دست او انجام می شد. اصفهان به عنوان پایتخت صفویه، مرکز مهم سیاسی، فرهنگی و مذهبی بوده و انتخاب قاضی برای این شهر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. این اقدام به تقویت جایگاه دین و شریعت در جامعه کمک کرد و نشان‌دهنده تلاش صفویه برای ایجاد یک سیستم قضایی کارآمد و عادلانه بود.
آثار و تألیفات
قاضی کمره‌ای کتابهای متعددی به رشته تحریر برد، از جمله:
- رساله در اصول دین، به فارسی
- تحفه سلطانی و هدیه مجلس خاقانی، درباره فلسفه، به فارسی، نسخه آن به شماره ۱۲۶۱۶ در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی نجفی موجود است و در سال ۱۳۳۹ش در تهران به ضمیمه «الرساله الطریفه فی ترجمه العلامه محمّد جعفر القاضی الکمره‌ای» به چاپ رسیده است.
- ذخائر الدّعوات فی تعقیب الصلوات، به فارسی، که نسخه آن به شماره ۲۴۱۷ در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است.
- شرح بر «الروضة البهیة» شهید ثانی
- حاشیه بر «کفایة الاحکام» محقق سبزواری
- شرح «دعای مکسور و شکستگی»، که نسخه آن به شماره ۱۲۶۵۲ در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی موجود است.
- وجیزه در حکم ولایت وصی بر نکاح صغیر.
وفات
محدث قمی به نقل از تراجم علما و استادش حاجی نوری می نویسد: کمره ای در سال ۱۱۱۵ قمری در رأس جمعیتی انبوه حدود ده هزار نفر به عزم مکه معظمه عازم عتبات (عراق) گردیدند، با ابزار و اموال و تجهیزات کامل برای تزیین عتبات و قبور ائمه؛ ضمن مسافرت، قاضی نرسیده به کاظمین (در باختران) به مرض سختی مبتلا شد و چند هفته در حال حرکت بودند، اما متأسفانه قبل از رسیدن به نجف اشرف مرض او را از پا درآورد.
ملّامحمد فاضل سراب او را تغسیل و تکفین کرد و در صحن مطهر امام علی علیه السلام جنب مزار علامه حلی مدفون نمود.
منابع
- اعلام اصفهان، سید مصلح‌الدین مهدوی، ج۲، ص۳۱۷-۳۱۸.
- "انتصاب شیخ جعفر کمره به قضاوت اصفهان"، پایگاه جامع تاریخ.
- "قاضی کمره‌ای"، سایت شعائر.
