منهاج الولاية في شرح نهج‌البلاغة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۲: سطر ۲:
 
|عنوان=منهاج الولاية في شرح نهج‌البلاغة  
 
|عنوان=منهاج الولاية في شرح نهج‌البلاغة  
 
|تصویر=[[پرونده:Ketab460.jpg|230px]]
 
|تصویر=[[پرونده:Ketab460.jpg|230px]]
|نویسنده= عبدالباقى صوفى تبريزى
+
|نویسنده= عبدالباقی صوفی تبریزی
 
|موضوع=شرح نهج البلاغه
 
|موضوع=شرح نهج البلاغه
 
|زبان=عربی
 
|زبان=عربی
سطر ۱۰: سطر ۱۰:
 
|عنوان افزوده2=
 
|عنوان افزوده2=
 
|افزوده2=
 
|افزوده2=
|لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/84459/ متن منهاج الولاية في شرح نهج‌البلاغة]
+
|لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/84459/ متن منهاج الولاية فی شرح نهج‌البلاغة]
 
}}
 
}}
  
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
'''منهاج‌الولايه فى شرح نهج‌البلاغه'''، تأليف عبدالباقى صوفى تبريزى(متوفى سال 1039ق) به زبان عربى است. اين كتاب به دوازده موضوع مهم در نهج‌البلاغه با نثر فارسى روان و آميخته به عربى پرداخته كه در دو جلد ارائه شده است.
+
'''«منهاج‌الولایه فى شرح نهج‌البلاغه»'''، تألیف عبدالباقى صوفى تبریزى (م، ۱۰۳۹ ق) به زبان عربى است. این کتاب به دوازده موضوع مهم در [[نهج البلاغة (کتاب)|نهج‌البلاغه]] با نثر فارسى روان و آمیخته به عربى پرداخته که در دو جلد ارائه شده است. شرح عبدالباقى شرحى ترکیبى است: [[عرفان]]، ادب، اخبار و روایات، [[حکمت|حکمت]] و [[علم کلام|کلام]] و [[اخلاق]] به وفور در این شرح دیده مى‌شوند. او برحسب مورد از اقوال بزرگان اهل معرفت براى فهم و درک کلام بلند [[امام علی علیه السلام|امام علی]] (ع) بهره مى‌جوید.
  
== ساختار==
+
==ساختار کتاب==
نويسنده دوازده موضوع نهج‌البلاغه شرح و تفسير كرده و هر يك را در بابى خاصّ قرار داده است. سه باب اول در جلد اول و باقى ابواب در مجلد دوم آمده است. وى در هر باب، خطبه‌هايى از نهج‌البلاغه در آن موضوع - و در موارد كمى نيز كلمات قصار و نامه‌هاى حضرت - را انتخاب و پس از بيان عبارت كوتاه يا چند عبارت از خطبه مذكور به شرح و تفسير آن پرداخته است. شرح برخى از عبارات نهج‌البلاغه را با تفصيل بيشتر، و شرح برخى ديگر از عبارات را كوتاه‌تر، و در موارد معدودى نيز فقط به ترجمه عبارات اكتفا كرده است، و بيشتر مطالبى كه از كتب عرفانى نقل نموده به زبان عربى است.
+
نویسنده دوازده موضوع [[نهج البلاغة (کتاب)|نهج‌البلاغه]] را شرح و تفسیر کرده و هر یک را در بابى خاصّ قرار داده است. سه باب اول در جلد اول و باقى ابواب در مجلد دوم آمده است.  
  
== گزارش محتوا==
+
گستردگى و تفصیل مطالب در ابواب مختلف کتاب نیز یکسان نبوده و مباحث برخى از ابواب - همچون باب اوّل و دوم - بسیار مفصّل و طولانى‌تر از مباحث در دیگر ابواب مى‌باشد.
با بررسى و تطبيق شروح متعدّد و مختلفى كه بر نهج‌البلاغه نگاشته شده، چنين برمى‌آيد كه هر كدام، از يك يا چند ويژگى خاصّ برخوردار است. برخى از آنها، بيشتر جنبه كلامى دارد، همچون [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)|شرح ابن ابى‌الحديد]]، و در برخى ديگر جنبه حكمى تفوّق دارد؛ همانند شرح ابن‌ميثم، و در برخى جنبه اخبارى و روايى نمايان است، همچون شرح گلستانه و برخى نيز مذاق عرفانى و حكمى دارد؛ همچون شرح ابن‌عتائقى، شرح محلّى و شرح روغنى قزوينى و تعداد كمى نيز به ترتيب موضوعات است؛ همچون شرح ميرزا خليل كمره‌اى؛ امّا شرحى كه در بردارنده تمامى جوانب و يا جمع بيشترى از آن ويژگى‌ها باشد و مذاق‌هاى مختلف عرفانى، حكمى، كلامى، اخبارى و ادبى - خصوصا به ترتيب موضوعات- در آن گرد آمده باشد، چنين شرحى كمتر به مرتبه ظهور و عيان و به رشته تأليف و تحرير در آمده است.
 
  
شايد بتوان اين جامعيت و كمال را شرح مورد بحث مشاهده كرد. باقى موضوع «توحيد ذات بارى تعالى» و «صفات رسول و آل او» را در دو باب نخست كتاب بررسى مى‌كند، با استناد به متون احاديث و روايات معصومين(ع) و با استمداد از اقوال محقّقين از عرفا و حكما؛ همچون ابن‌عربى، [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونوى]]، [[روزبهان بقلی، روزبهان بن ابی‌نصر|روزبهان بقلى]] شيرازى، امام قشيرى، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير طوسى]] و با استشهاد به اشعار شاعرانى عارف، همچون مولانا، عطّار، شيخ محمّد شبسترى، ابن‌فارض به شيوه‌اى جامع و با تركيبى از عرفان و حكمت و اخبار، عبارات بلند و عميق امام‌الموحّدين را در معراج ذهن و انديشه بشرى به تفسير مى‌كشاند.
+
در هر یک از این باب‌ها، تعدادى [[خطبه]] مورد شرح قرار گرفته‌اند. با این همه تعدادى از خطبه‌هاى باب نهم و تمامى خطبه‌هاى باب‌هاى دهم و دوازدهم بدون شرح باقى‌مانده که ظاهرا مؤلف موفق به شرح آنها نشده است. نکته دیگر اینکه در این شرح تکیه اصلى بر شرح خطبه‌ها بوده و به نامه‌ها و حکمت‌هاى قصار کمتر توجه شده است.
  
موضوعات اخلاقى، «علم و هدايت و دين، صفات متّقين، حكمت و ادب، وصايا و نصايح، اعراض از دنيا، مذمّت كبر و نكوهش ظلم» عبارات نهج‌البلاغه را در ابواب سوم تا نهم كتاب تحقيق مى‌كند، با استناد به روايات و احاديث ديگرى از معصومين(ع) و با استمدادى ديگر از اقوال، عبارات، حكايات عارفان و اشعار اخلاقى شاعران، با تعميم مذاق عرفانى و اخلاقى و روايى خود به سير و سلوك و عروج در انديشه بشرى ادامه مى‌دهد.
+
روش مؤلف بدین قرار است که در هر یک از ابواب فوق‌الذکر چند خطبه که مناسب با عنوان بوده برگزیده و پس از بیان عبارتى کوتاه از هر یک از خطبه‌ها - و گاه چند عبارت - به شرح آن خطبه پرداخته است. این شرح، در همه موارد، یکسان نیست. در برخى خطبه‌ها با تفصیل بیشتر و برخى دیگر بسیار فشرده و مختصر و حتى در پاره‌اى موارد تنها ترجمه عبارات نهج‌البلاغه است.
  
«معاد و احوال موت و قبر»، را در نهج‌البلاغه در باب يازدهم كتاب جستجو مى‌كند، از عرفان، حكمت، كلام و حديث در تفسير عبارات امام‌المتّقين مدد مى‌گيرد، شبهات كلامى معاد را پاسخ مى‌گويد، در حديث مشهور و عميق «مواقف پنجاه‌گانه قيامت» به تفصيل بيان مى‌كند، با تبيين و تفسير عرفانى ابن‌عربى از شرح «حديث مواقف» بر مى‌آيد، و آن گاه با استمداد از مولايش على(ع) از پل‌هاى هفتگانه جهنّم، كه آخرين مواقف قيامت است، عبور مى‌كند و به بهشت و مراتب و درجات آن مى‌رسد، و در جنّت ديدار معبود و تكلّم معشوق با عاشق، در آخرين مراتب صعود و معراج انسانى قرار مى‌يابد.
+
==گزارش محتوا==
 +
با بررسى و تطبیق شروح متعدّد و مختلفى که بر نهج‌البلاغه نگاشته شده، چنین برمى‌آید که هر کدام، از یک یا چند ویژگى خاصّ برخوردار است. برخى از آنها، بیشتر جنبه [[علم کلام|کلامى]] دارد، همچون [[شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید (کتاب)|شرح ابن ابى‌الحدید]]، و در برخى دیگر جنبه حکمى تفوّق دارد؛ همانند [[شرح نهج البلاغه ابن میثم (مصباح السالکین) (کتاب)|شرح ابن‌میثم]]، و در برخى جنبه اخبارى و [[روایت|روایى]] نمایان است، همچون شرح گلستانه و برخى نیز مذاق [[عرفان|عرفانى]] و حکمى دارد؛ همچون شرح ابن‌عتائقى، شرح محلّى و شرح روغنى قزوینى و تعداد کمى نیز به ترتیب موضوعات است؛ همچون شرح میرزا خلیل کمره‌اى؛ امّا شرحى که در بردارنده تمامى جوانب و یا جمع بیشترى از آن ویژگى‌ها باشد و مذاق‌هاى مختلف عرفانى، حکمى، [[علم کلام|کلامى]]، اخبارى و ادبى - خصوصا به ترتیب موضوعات- در آن گرد آمده باشد، چنین شرحى کمتر به مرتبه ظهور و عیان و به رشته تألیف و تحریر در آمده است. شاید بتوان این جامعیت و کمال را در شرح مورد بحث مشاهده کرد.  
  
قوانين عدالت و سياست در نهج‌البلاغه را در باب دهم كتاب و ادعيه نهج‌البلاغه را در باب دوازدهم و آخرين باب كتاب مى‌بايد، تفسير كند. شرح را ناتمام مى‌گذارد و گويا پس از بيان تكلّم معشوق با عاشق در باب معاد، ديگر تاب نمى‌آورد و با فريادى «همّام» وار مدهوش مى‌گردد و با پرواز به معراج ملكوت، ابواب دهم و دوازدهم كتاب را بدون شرح مى‌گذارد.
+
عبدالباقى موضوع «توحید ذات بارى تعالى» و «صفات رسول و آل او» را در دو باب نخست کتاب بررسى مى‌کند، با استناد به متون احادیث و روایات [[امامان معصوم|معصومین]](ع) و با استمداد از اقوال محقّقین از عرفا و حکما؛ همچون [[محیی الدین ابن عربی|ابن‌عربى]]، [[صدرالدین قونوی|صدرالدین قونوى]]، روزبهان بقلى شیرازى، امام قشیرى، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر طوسى]] و با استشهاد به اشعار شاعرانى عارف، همچون [[مولوی|مولانا]]، [[عطار نیشابوری|عطّار]]، شیخ محمد شبسترى و [[ابن فارض|ابن‌فارض]]، به شیوه‌اى جامع و با ترکیبى از عرفان و [[حکمت|حکمت]] و اخبار، عبارات بلند و عمیق [[امام علی علیه السلام|امام‌الموحّدین]] را در معراج ذهن و اندیشه بشرى به تفسیر مى‌کشاند.
  
گستردگى و تفصيل مطالب در ابواب مختلف كتاب نيز يكسان نبوده و مباحث برخى از ابواب - همچون باب اوّل و دوم - بسيار مفصّل و طولانى‌تر از مباحث در ديگر ابواب مى‌باشد.
+
موضوعات اخلاقى، «علم و هدایت و دین، صفات متّقین، حکمت و ادب، وصایا و نصایح، اعراض از دنیا، مذمّت کبر و نکوهش ظلم» عبارات نهج‌البلاغه را در ابواب سوم تا نهم کتاب تحقیق مى‌کند، با استناد به روایات و احادیث دیگرى از معصومین(ع) و با استمدادى دیگر از اقوال، عبارات، حکایات عارفان و اشعار اخلاقى شاعران، با تعمیم مذاق عرفانى و اخلاقى و روایى خود به سیر و سلوک و عروج در اندیشه بشرى ادامه مى‌دهد.
  
در هر يك از اين باب‌ها، تعدادى خطبه مورد شرح قرار گرفته‌اند. با اين همه تعدادى از خطبه‌هاى باب نهم و تمامى خطبه‌هاى باب‌هاى دهم و دوازدهم بدون شرح باقى‌مانده كه ظاهرا مؤلف موفق به شرح آنها نشده است. نكته ديگر اينكه در اين شرح تكيه اصلى بر شرح خطبه‌ها بوده و به نامه‌ها و حكمت‌هاى قصار كمتر توجه شده است.
+
«معاد و احوال موت و قبر»، را در نهج‌البلاغه در باب یازدهم کتاب جستجو مى‌کند، از عرفان، حکمت، کلام و حدیث در تفسیر عبارات امام‌المتّقین مدد مى‌گیرد، شبهات کلامى معاد را پاسخ مى‌گوید، در حدیث مشهور و عمیق «مواقف پنجاه‌گانه [[قیامت|قیامت]]» به تفصیل بیان مى‌کند، با تبیین و تفسیر عرفانى ابن‌عربى از شرح «حدیث مواقف» بر مى‌آید، و آن گاه با استمداد از مولایش على(ع) از پل‌هاى هفتگانه [[جهنم]]، که آخرین مواقف قیامت است، عبور مى‌کند و به [[بهشت]] و مراتب و درجات آن مى‌رسد، و در جنّت دیدار معبود و تکلّم معشوق با عاشق، در آخرین مراتب صعود و معراج انسانى قرار مى‌یابد.
  
روش مؤلف بدين قرار است كه در هر يك از ابواب فوق‌الذكر چند خطبه كه مناسب با عنوان بوده برگزيده و پس از بيان عبارتى كوتاه از هر يك از خطبه‌ها - و گاه چند عبارت - به شرح آن خطبه پرداخته است. اين شرح، در همه موارد، يكسان نيست. در برخى خطبه‌ها با تفصيل بيشتر و برخى ديگر بسيار فشرده و مختصر و حتى در پاره‌اى موارد تنها ترجمه عبارات نهج‌البلاغه است.
+
قوانین [[عدالت]] و سیاست در نهج‌البلاغه را در باب دهم کتاب و ادعیه نهج‌البلاغه را در باب دوازدهم و آخرین باب کتاب مى‌باید تفسیر کند. شرح را ناتمام مى‌گذارد و گویا پس از بیان تکلّم معشوق با عاشق در باب معاد، دیگر تاب نمى‌آورد و با فریادى «همّام» وار مدهوش مى‌گردد و با پرواز به معراج ملکوت، ابواب دهم و دوازدهم کتاب را بدون شرح مى‌گذارد.
  
شرح عبدالباقى شرحى تركيبى است: عرفان، ادب، اخبار و روايات، حكت و كلام و اخلاق به وفور در اين شرح ديده مى‌شوند. او برحسب مورد از اقوال بزرگان اهل معرفت - نظير ابن‌عربى، [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونوى]]، [[روزبهان بقلی، روزبهان بن ابی‌نصر|روزبهان بقلى]] شيرازى، قشيرى، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]]، مولوى، [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]، شبسترى و ابن‌فارض - براى فهم و درك كلام بلند امام(ع) بهره مى‌جويد.
+
از شرح عبدالباقى به شدت بوى عرفان [[شیعه|شیعى]] استشمام مى‌شود. انتخاب دوازده باب و شروع از [[توحید|توحید]] و ختم آن به [[معاد]] و [[دعا]]، نشان از گرایشات شدید سلوکى شیعى دارد.
  
در يك كلام، از شرح عبدالباقى به شدت بوى عرفان شيعى استشمام مى‌شود. انتخاب دوازده باب و شروع از توحيد و ختم آن به معاد و دعا، نشان از گرايشات شديد سلوكى شيعى دارد.
+
==وضعیت کتاب==
 +
در ابتداى اثر، مقدمه ارزشمندى به قلم حبیب‌الله عظیمى مصحح کتاب درباره تدوین و شروح نهج‌البلاغه و شرح حال نویسنده کتاب و آثار او آمده است. سه نسخه اصلى از کتاب با یکدیگر مقایسه و تطبیق شده است. فهرست مطالب در ابتدا و فهارس روایات، اعلام، مکان‌ها، کتب، منابع و مآخذ در انتهاى اثر ذکر شده است.
  
== وضعيت كتاب==
+
==منابع مقاله==
در ابتداى اثر، مقدمه ارزشمندى به قلم حبيب‌الله عظيمى مصحح كتاب درباره تدوين و شروح نهج‌البلاغه و شرح حال نويسنده كتاب و آثار او آمده است. سه نسخه اصلى از كتاب با يكديگر مقايسه و تطبيق شده است. فهرست مطالب در ابتدا و فهارس روايات، اعلام، مكان‌ها، كتب، منابع و مآخذ در انتهاى اثر ذكر شده است.
+
۱- مقدمه و متن کتاب.
  
== منابع مقاله ==
+
۲- مقاله نگاهى به شرح‌هاى نهج‌البلاغه، مصطفى بروجردى، مجله قبسات، بهار ۱۳۸۰، شماره ۱۹.
1- مقدمه و متن كتاب.
+
==منبع==
 
 
2- مقاله نگاهى به شرح‌هاى نهج‌البلاغه، مصطفى بروجردى، مجله قبسات، بهار 1380، شماره 19.
 
 
 
 
 
 
 
== منبع ==
 
 
ویکی نور
 
ویکی نور
  

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۰۳

Ketab460.jpg
نویسنده عبدالباقی صوفی تبریزی
موضوع شرح نهج البلاغه
زبان عربی
تعداد جلد 2

متن منهاج الولاية فی شرح نهج‌البلاغة

«منهاج‌الولایه فى شرح نهج‌البلاغه»، تألیف عبدالباقى صوفى تبریزى (م، ۱۰۳۹ ق) به زبان عربى است. این کتاب به دوازده موضوع مهم در نهج‌البلاغه با نثر فارسى روان و آمیخته به عربى پرداخته که در دو جلد ارائه شده است. شرح عبدالباقى شرحى ترکیبى است: عرفان، ادب، اخبار و روایات، حکمت و کلام و اخلاق به وفور در این شرح دیده مى‌شوند. او برحسب مورد از اقوال بزرگان اهل معرفت براى فهم و درک کلام بلند امام علی (ع) بهره مى‌جوید.

ساختار کتاب

نویسنده دوازده موضوع نهج‌البلاغه را شرح و تفسیر کرده و هر یک را در بابى خاصّ قرار داده است. سه باب اول در جلد اول و باقى ابواب در مجلد دوم آمده است.

گستردگى و تفصیل مطالب در ابواب مختلف کتاب نیز یکسان نبوده و مباحث برخى از ابواب - همچون باب اوّل و دوم - بسیار مفصّل و طولانى‌تر از مباحث در دیگر ابواب مى‌باشد.

در هر یک از این باب‌ها، تعدادى خطبه مورد شرح قرار گرفته‌اند. با این همه تعدادى از خطبه‌هاى باب نهم و تمامى خطبه‌هاى باب‌هاى دهم و دوازدهم بدون شرح باقى‌مانده که ظاهرا مؤلف موفق به شرح آنها نشده است. نکته دیگر اینکه در این شرح تکیه اصلى بر شرح خطبه‌ها بوده و به نامه‌ها و حکمت‌هاى قصار کمتر توجه شده است.

روش مؤلف بدین قرار است که در هر یک از ابواب فوق‌الذکر چند خطبه که مناسب با عنوان بوده برگزیده و پس از بیان عبارتى کوتاه از هر یک از خطبه‌ها - و گاه چند عبارت - به شرح آن خطبه پرداخته است. این شرح، در همه موارد، یکسان نیست. در برخى خطبه‌ها با تفصیل بیشتر و برخى دیگر بسیار فشرده و مختصر و حتى در پاره‌اى موارد تنها ترجمه عبارات نهج‌البلاغه است.

گزارش محتوا

با بررسى و تطبیق شروح متعدّد و مختلفى که بر نهج‌البلاغه نگاشته شده، چنین برمى‌آید که هر کدام، از یک یا چند ویژگى خاصّ برخوردار است. برخى از آنها، بیشتر جنبه کلامى دارد، همچون شرح ابن ابى‌الحدید، و در برخى دیگر جنبه حکمى تفوّق دارد؛ همانند شرح ابن‌میثم، و در برخى جنبه اخبارى و روایى نمایان است، همچون شرح گلستانه و برخى نیز مذاق عرفانى و حکمى دارد؛ همچون شرح ابن‌عتائقى، شرح محلّى و شرح روغنى قزوینى و تعداد کمى نیز به ترتیب موضوعات است؛ همچون شرح میرزا خلیل کمره‌اى؛ امّا شرحى که در بردارنده تمامى جوانب و یا جمع بیشترى از آن ویژگى‌ها باشد و مذاق‌هاى مختلف عرفانى، حکمى، کلامى، اخبارى و ادبى - خصوصا به ترتیب موضوعات- در آن گرد آمده باشد، چنین شرحى کمتر به مرتبه ظهور و عیان و به رشته تألیف و تحریر در آمده است. شاید بتوان این جامعیت و کمال را در شرح مورد بحث مشاهده کرد.

عبدالباقى موضوع «توحید ذات بارى تعالى» و «صفات رسول و آل او» را در دو باب نخست کتاب بررسى مى‌کند، با استناد به متون احادیث و روایات معصومین(ع) و با استمداد از اقوال محقّقین از عرفا و حکما؛ همچون ابن‌عربى، صدرالدین قونوى، روزبهان بقلى شیرازى، امام قشیرى، خواجه نصیر طوسى و با استشهاد به اشعار شاعرانى عارف، همچون مولانا، عطّار، شیخ محمد شبسترى و ابن‌فارض، به شیوه‌اى جامع و با ترکیبى از عرفان و حکمت و اخبار، عبارات بلند و عمیق امام‌الموحّدین را در معراج ذهن و اندیشه بشرى به تفسیر مى‌کشاند.

موضوعات اخلاقى، «علم و هدایت و دین، صفات متّقین، حکمت و ادب، وصایا و نصایح، اعراض از دنیا، مذمّت کبر و نکوهش ظلم» عبارات نهج‌البلاغه را در ابواب سوم تا نهم کتاب تحقیق مى‌کند، با استناد به روایات و احادیث دیگرى از معصومین(ع) و با استمدادى دیگر از اقوال، عبارات، حکایات عارفان و اشعار اخلاقى شاعران، با تعمیم مذاق عرفانى و اخلاقى و روایى خود به سیر و سلوک و عروج در اندیشه بشرى ادامه مى‌دهد.

«معاد و احوال موت و قبر»، را در نهج‌البلاغه در باب یازدهم کتاب جستجو مى‌کند، از عرفان، حکمت، کلام و حدیث در تفسیر عبارات امام‌المتّقین مدد مى‌گیرد، شبهات کلامى معاد را پاسخ مى‌گوید، در حدیث مشهور و عمیق «مواقف پنجاه‌گانه قیامت» به تفصیل بیان مى‌کند، با تبیین و تفسیر عرفانى ابن‌عربى از شرح «حدیث مواقف» بر مى‌آید، و آن گاه با استمداد از مولایش على(ع) از پل‌هاى هفتگانه جهنم، که آخرین مواقف قیامت است، عبور مى‌کند و به بهشت و مراتب و درجات آن مى‌رسد، و در جنّت دیدار معبود و تکلّم معشوق با عاشق، در آخرین مراتب صعود و معراج انسانى قرار مى‌یابد.

قوانین عدالت و سیاست در نهج‌البلاغه را در باب دهم کتاب و ادعیه نهج‌البلاغه را در باب دوازدهم و آخرین باب کتاب مى‌باید تفسیر کند. شرح را ناتمام مى‌گذارد و گویا پس از بیان تکلّم معشوق با عاشق در باب معاد، دیگر تاب نمى‌آورد و با فریادى «همّام» وار مدهوش مى‌گردد و با پرواز به معراج ملکوت، ابواب دهم و دوازدهم کتاب را بدون شرح مى‌گذارد.

از شرح عبدالباقى به شدت بوى عرفان شیعى استشمام مى‌شود. انتخاب دوازده باب و شروع از توحید و ختم آن به معاد و دعا، نشان از گرایشات شدید سلوکى شیعى دارد.

وضعیت کتاب

در ابتداى اثر، مقدمه ارزشمندى به قلم حبیب‌الله عظیمى مصحح کتاب درباره تدوین و شروح نهج‌البلاغه و شرح حال نویسنده کتاب و آثار او آمده است. سه نسخه اصلى از کتاب با یکدیگر مقایسه و تطبیق شده است. فهرست مطالب در ابتدا و فهارس روایات، اعلام، مکان‌ها، کتب، منابع و مآخذ در انتهاى اثر ذکر شده است.

منابع مقاله

۱- مقدمه و متن کتاب.

۲- مقاله نگاهى به شرح‌هاى نهج‌البلاغه، مصطفى بروجردى، مجله قبسات، بهار ۱۳۸۰، شماره ۱۹.

منبع

ویکی نور