سید محمد صادق حسینی روحانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(تألیفات)
 
(۳۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{مقاله از یک نشریه}}
+
'''آیت الله العظمی سید محمدصادق حسینى روحانى''' (۱۳۰۵ - ۱۴۰۱ ش)، از شاگردان [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]] و از مراجع تقلید [[شیعه]] معاصر است. کتاب «[[فقه الصادق ]] » ایشان، به عنوان یک دایرة‌المعارف کامل [[فقه|فقهی]] به شمار می رود.
'''منبع:''' [http://www.istefta.net/content/3 سایت حضرت آيت اللَّه العظمى آقاى سيد محمدصادق حسينى روحانى مدظله  العالى]
 
  
'''ولادت'''
+
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل =  سید محمدصادق حسینى روحانى
 +
|تصویر= [[پرونده:Rohani.jpg|۲۲۰px|center]]
 +
|زادروز =  ۱۳۰۵ شمسی
 +
|زادگاه = [[قم]]
 +
|وفات = ۱۴۰۱ شمسی
 +
|مدفن =
 +
|اساتید =  [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]]، [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویى]]، [[آیت الله بروجردی|سید حسین طباطبایى بروجردى]]،...
 +
|شاگردان =
 +
|آثار = [[فقه الصادق (کتاب)|فقه الصادق]]، زبدة الاصول، منهاج الفقاهه، المسائل المستحدثه،...
 +
}}
  
حضرت آيت الله العظمى آقاى سيد محمدصادق حسينى روحانى مدظله  العالى مردى از تبار مرزبانان دين، فقيه اصولى، برج بلند مرجعيت و زعامت حوزه هاى علميه، صداى رساى آزادى و عدالت‌خواهى، مجاهد و مبارزه خستگى ‌ناپذير در ماه شهادت جد غريبش آقا ابا عبدالله الحسين علیه السلام [[محرم]] الحرام سال 1345 هـ.ق/ 1305 هـ.ش/ تابستان 1926 ميلادى در شهر ديرپاى علم و تمدن و انديشه و فرهنگ اسلامى «[[قم]]» در خاندانى  حسينى تبار، با پيشينه اى از علم و تقوى و فضيلت ديده به جهان گشود.
+
{{منبع الکترونیکی معتبر|پایگاه}}
  
'''والدين'''
+
==ولادت==
  
والدشان مرحوم حضرت آيت الله آقاى حاج ميرزا محمود روحانى قدس  سره از مفاخر روحانيت و [[حوزه علميه]] قم است كه در سال (1307 هـ.ق) در قم به دنيا آمد. در سال (1330 هـ.ق) وارد [[نجف]] اشرف شد تا از محضر حضرات آيات  عظام آسيد ابوالحسن اصفهانى و ميرزاى نائينى بهره ها برد. مدتى  در [[مشهد]] مقدس از شاگردان مرحوم آيت الله العظمى حاج آقا حسين  طباطبايى قمى بود. بعد از آن به حوزه علميه قم آمدند. با تلاش، كوشش و پايمردي‌هاى ايشان، حضرت آيت الله العظمى حاج شيخ  عبدالكريم حايرى به قم آمدند و تدريس علوم حوزوى را شروع كردند. ايشان از شاگردان خاص و مخصوص و مورد عنايت آيت الله حايرى بودند.
+
سید محمدصادق حسینى روحانى، در [[ماه محرم]] سال ۱۳۴۵ هـ.ق (۱۳۰۵ هـ.ش) در شهر [[قم]] در خاندانى با پیشینه اى از علم و [[تقوا|تقوى]] و فضیلت دیده به جهان گشود. پدرش آیت الله میرزا محمود روحانى قدس سره از مفاخر روحانیت و [[حوزه علمیه قم]] بود که در ۱۸ [[شعبان]] (۱۳۸۱ هـ.ق) وفات یافت و در مسجد بالاى سر [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها به خاک سپرده شد.
  
اين عالم متقى و زاهدِ متعبدِ بانفوذ، ساليان سال بعد از فوت پدر بزرگوارشان مرحوم آيت الله العظمى آقاى آسيد صادق روحانى در مسجد آقا ضمن اقامه [[نماز جماعت]]، پاسخگوى مسائل شرعى و گره‌گشاى  مشكلات مردم بودند. از اقدامات ايشان مى توان به همكارى با آيت الله  كاشانى در قضيه ملى شدن نفت، مبارزه جدى با رضاخان در مورد كشف  حجاب و دين‌زدايى از مملكت، دعوت و تلاش براى ورود آيت الله  العظمى حايرى به قم، زمينه‌سازى براى تدريس ايشان و همكارى، همفكرى و يارى جهت تأسيس حوزه علميه قم  و... را نام برد.
+
==تحصیلات و استادان==
  
اين مجتهدِ عابد در 18 [[شعبان]] (1381 هـ.ق) بعد از يك بيمارى طولانى  وفات يافت. با پخش خبر فوت اين مرد بزرگ، شهرستان [[قم]] متلاطم؛ بازار، درس‌ها و اداره‌جات تعطيل گرديد. در تشييع جنازه بسيار باشكوه ايشان، علاوه بر حضور تمامى مراجع تقليد، بزرگان و مدرسين حوزه، طلاب، بازاريان، كسبه و اداره‌جات با افراشتن پرچم عزا به صورت هيأت هاى سينه زنى و زنجيرزنى شركت كردند و پس از اقامه [[نماز ميت]] توسط فرزند برومندشان  حضرت آيت الله العظمى آقاى سيد محمدصادق روحانى دام ظله در مسجد بالاى سر [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها به خاك سپرده شدند.
+
سید محمدصادق روحانى دروس پایه [[ادبیات عرب]] را در [[قم]] نزد پدر بزرگوارش فراگرفت. سپس در سال (۱۳۵۵ هـ.ق) در سن ۱۰ سالگى براى استفاده از اساتید بزرگ و نام‌آور حوزه علمیه [[نجف]] اشرف، به آنجا سفر کرد. به دلیل هوش  و استعداد فوق‌العاده و حیرت برانگیز دوره چند ساله دروس «سطح» را در مدت یک سال به اتمام رساند و به امتحان و توصیه آیت الله العظمى [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|خویى]] در سن ۱۱ سالگى وارد درس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] شد. ورود یک نوجوان ۱۱ ساله به درس خارج فقه و اصول، آن هم هم‌دوش طلاب باسابقه و بزرگسال حوزه علمیه‌ی کهنِ نجف، براى همگان حیرت‌آور و شوق‌آفرین بود.
  
والده‌شان از سادات حسنى و فرزند آيت الله آقاى حاج سيد احمد طباطبايى  قمى است كه ايشان ساليان متمادى در صحن حضرت معصومه سلام الله علیها اقامه [[نماز جماعت]] داشتند.
+
وی به دلیل علاقه و پشتکار فراوان هر روز در چندین درس مراجع و بزرگان [[حوزه علمیه]] شرکت مى کرد. عمده اساتید ایشان عبارتند از:
  
'''تحصيلات'''
+
۱. آیت الله شیخ کاظم شیرازى قدس سره (۱۲۹۰-۱۳۶۷)؛
  
حضرت آيت الله دروس پايه ادبيات عرب را در قم نزد پدر بزرگوارشان فراگرفتند. سپس در سال (1355 هـ.ق) در سن 10 سالگى به همراه برادر بزرگترشان براى استفاده از اساتيد بزرگ و نام‌آور حوزه علميهِ كهنِ [[نجف]]  اشرف، رنج و مشكلات هجرت از [[قم]] به نجف را پذيرا شدند!!! به دليل هوش  و استعداد فوق‌العاده و حيرت برانگيزشان دوره چند ساله دروس «سطح» را در مدت يك سال به اتمام رساندند و به امتحان و توصيه آيت الله العظمى خويى در سن 11 سالگى وارد درس خارج [[فقه]] و [[اصول]] شدند. ورود يك نوجوان 11 ساله به درس خارج فقه و اصول، آن هم هم‌دوش طلاب باسابقه و بزرگسال حوزه علميه‌ی كهنِ نجف، براى همگان حيرت‌آور و شوق‌آفرين بود.
+
۲. آیت الله [[محمدحسین غروی اصفهانی|شیخ محمدحسین اصفهانى]] قدس سره (ت ۱۳۶۱)؛
  
آيت الله زاده ميلانى نقل مى كند كه: آيت الله العظمى خويى به پدرم آيت الله  العظمى ميلانى فرمودند: افتخار مى كنم به حوزه اى كه در آن نوجوان يازده ساله  در كنار شاگردان بزرگسال و علماى بزرگ و همراه با آنان «مكاسب» را مى خواند و مطالب مكاسب را بهتر از ديگران مى فهمد و تحليل مى كند. علاقمندان به علوم اسلامى و حوزوى مى دانند كه كتاب ارزشمند مكاسب از تأليفات مرحوم [[شيخ انصارى]] است كه در حوزه هاى علميه تدريس مى شود و يكى از كتاب‌هاى مهم و سنگين حوزوى است كه فهميدن و درك مطالب آن  نياز به شاگردان باكفايت و پراستعداد دارد.
+
۳. آیت الله شیخ محمدعلى کاظمینى قدس سره؛
  
'''اساتيد'''
+
۴. آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] قدس سره (۱۲۸۴-۱۳۶۵)؛
  
معظم‌ له به دليل علاقه و پشتكار فراوانشان هر روز در چندين درس مراجع و بزرگان حوزه علميه كه جهان [[اسلام]] و عالم تشيع به وجودشان افتخار مى كند، شركت مى كردند. عمده اساتيد ايشان عبارتند از:
+
۵. آیت الله شیخ محمدرضا آل یاسین قدس سره؛
  
* 1. حضرت آيت الله العظمى آقاى حاج شيخ كاظم شيرازى قدس سره (1290-1367
+
۶. آیت الله [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویى]] قدس سره (۱۳۱۷-۱۴۱۳
  
* 2. حضرت آيت الله العظمى آقاى حاج شيخ محمدحسين اصفهانى معروف به  كمپانى قدس سره (ت 1361)؛
+
۷. آیت الله [[آیت الله بروجردی|سید حسین طباطبایى بروجردى]] قدس سره (۱۲۹۲-۱۳۸۰).
  
* 3. حضرت آيت الله العظمى آقاى حاج شيخ محمدعلى كاظمينى قدس سره؛
+
آیت الله روحانى از وجود تمامى اساتید نام‌ آور خود استفاده نمودند، اما در این میان نقش آیت الله خویى برجسته‌ تر است. پرورش روح [[اجتهاد]] و تکوین فقهى و علمى ایشان، مرهون ۱۵ سال شرکت در دروس خصوصى و عمومى آیت الله العظمى خویى می‌ باشد. هوش، پشتکار و استعداد معظم‌له، ایشان را مورد علاقه و توجه  خاص اساتید و مراجع، به خصوص مورد عنایت خاصه آیت الله خویى قرار داده بود.
  
* 4. حضرت آيت الله العظمى آقاى حاج سيد ابوالحسن اصفهانى قدس سره (1284-1365)؛
+
==تدریس و مرجعیت==
  
* 5. حضرت آيت الله العظمى آقاى حاج شيخ محمدرضا آل ياسين قدس سره؛
+
آیت الله روحانى تدریس دوره هاى مختلف [[علوم اسلامی|علوم اسلامى]] را در همان ایام نوجوانى در صحن حرم مطهر [[امام علی]] علیه السلام در [[نجف]] اشرف آغاز کردند. تقریر دروس حوزه توسط این نوجوان براى طلاب بزرگسال و میانسال، براى همگان حیرت‌آور و قابل‌ تقدیر بود. آیت الله روحانى پس از مدت کوتاهى که در دروس آیت الله خویى شرکت کردند، با تقریر دروس [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و [[فقه]] استاد؛ آنان را براى  عده اى از طلاب و علاقمندان به دروس حوزوى، تدریس مى کردند.
  
* 6. حضرت آيت الله العظمى آقاى حاج سيد ابوالقاسم خويى قدس سره (1317-1413)؛
+
ایشان در اواخر سال (۱۳۲۹ هـ.ش) وارد [[قم]] شدند و در اوایل سال (۱۳۳۰ هـ.ش) به تدریس دروس خارج فقه و اصول در صحن مطهر [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها پرداختند. بیش از نیم قرن است که ایشان به تدریس علوم آل  محمد صلی الله علیه و آله و تربیت هزاران طلبه فاضل و تشنگان دانش [[ائمه اطهار]] مى پردازند. اغلب شاگردان، پرورش یافتگان و حلقه‌نشینان منبر تدریسشان؛ از مدرسین نام‌آور، فضلا و دانشمندان حوزه و عده اى در مسیر مرجعیت  قرار دارند.
  
* 7. حضرت آيت الله العظمى آقاى سيد محمدحسين طباطبايى بروجردى قدس سره (1292-1380).
+
ایشان به هنگام تدریس، متین و گویا سخن مى گویند. به دلیل وسعت  احاطه شان بر موضوعات علمى، از پرداختن به زواید پرهیز مى کنند. درس  ایشان فشرده اى از آراء و مبانى بزرگان و فقیهان نامى به همراه نظریات  خودشان است که با بحث و استدلال، بر رد یا قبول آن مبانى مى پردازند. در جلسات تدریس‌شان به مبارزه با جمود، یکسونگرى، احتیاط زدگى، تقلید و پیروى کورکورانه از بزرگان مى پردازند زیرا معتقدند که تقلید و تعصب و غیرمنطقى روى اقوال بزرگان و مبارزه با هر نظر نو، توان علمى را از حوزه  مى گیرد. از این رو معظم‌له با حفظ احترام بزرگان و تأکید بر این امر، با نظرات  آن‌ها نقادانه برخورد مى کنند. نظریات جدید و نو ابتکار در مبانى، خروج از آراء پیشینیان و ژرف‌نگرى در تدریس ایشان موج مى زند.  
  
آيت الله العظمى روحانى از وجود تماى اساتيد نام‌ آور خود استفاده نمودند و خود را هميشه مديون محبت‌ها و الطاف خالصانه آن بزرگواران رضوان الله تعالى عليهم می‌ دانند. اما در اين ميان نقش آيت الله خويى برجسته‌ تر و قابل  توجه‌ تر است. پرورش روح اجتهاد و تكوين فقهى و علمى ايشان، مرهون 15 سال شركت در دروس خصوصى و عمومى آيت الله العظمى خويى مي‌ باشد. هوش، پشتكار و استعداد معظم‌له، ايشان را مورد علاقه و توجه خاص اساتيد و مراجع، به خصوص مورد عنايت خاصه آيت الله خويى قرار داده بود. آيت الله العظمى خويى در آن زمان، به اتفاق رأى اغلب  علماء، بزرگان و كارشناسان فقه و اجتهاد؛ يك فقيه بي‌ نظير بودند كه در اغلب علوم حوزوى نظير فقه، اصول، كلام، تفسير، [[رجال]]، [[فلسفه]]؛ مجتهد و صاحب‌نظر بودند و آثار منتشره ايشان گواه اين مدعاست.
+
بعد از تشریف فرمایى ایشان از [[حوزه علمیه]] [[نجف]] اشرف و شروع به تدریس درس خارج فقه و اصول، و با توجه به نگارش کتاب عظیم [[فقه الصادق (کتاب)|فقه الصادق]] بعد از فوت [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]] به پیشنهاد علماء، فضلاء و مدرسین  نام‌آور، رساله عملیه ایشان منتشر شد. طبق آنچه در کتابخانه ملى ایران  موجود است، اولین چاپ رساله توضیح المسائل ایشان مربوط به سال (۱۳۴۰ هـ.ش) می‌‌باشد.
  
در دروس عمومى آيت الله خويى صدها طلبه شركت مي‌ كردند كه امتياز آيت الله العظمى خويى در شناخت و كشف استعدادهاى طلاب تيزهوش و بسيار موفق بود و سعى فراوان مى كردند تا آن طلبه را زير نظر گرفته و با ايجاد ارتباط بيشتر با او؛ بتوانند در تربيت آن طلبه كوشا نقش بيشترى را ايفا كنند. با ورود آيت الله روحانى در دوران نوجوانى به [[نجف]] اشرف و شركت در دروس آيت الله العظمى خويى؛ حوزه علميه‌ی كهنِ نجف اشرف شاهد حضور يك نابغه با درك و استعداد شگرفى بود كه چهره اش نشان از مقام آيت اللهى  مى داد.
+
==تألیفات==
  
اين نوجوان نابغه بايد در دروس سنگين فقه اصول شركت كند، دروس مختلف را نوشته و آن‌ها را در منزل پاكنويس كند، با دوستان هم‌دوره تحصيلش مباحثه كند و پيش مطالعه براى درس هاى فردا را هم انجام دهد. اين مطالعات سنگين آن هم در غربت و با كمترين امكانات موجود؛ در شبانه روز 16 ساعت وقت ايشان را مى گرفت. علاوه بر آن، رسيدگى به كارهاى شخصى از قبيل: تهيه مايحتاج زندگى و تحمل فشارهاى اقتصادى نيز با خودشان بود. معظم له اغلب دورانى را كه در [[نجف]] اشرف بودند با وضع بسيار سخت و طاقت‌فرساى اقتصادى مواجه بودند و اغلب، زندگيشان با قرض گرفتن از مغازه‌داران محل سپرى مى شد و اين بزرگترين رمز و سرمايه گذارى براى تحصيل و عشق و علاقه به آموختن دانش علوم اسلامى است.
+
۱- [[فقه الصادق ]] (به زبان عربى): آیت الله روحانى به محض ورود به [[حوزه علمیه قم]] و احساس نیاز جامعه حوزوى و اسلامى، همزمان با تدریس درس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] در سنین جوانى، دست به تألیف دایرة‌المعارف فقه اسلامى با نام «[[فقه الصادق (کتاب)|فقه الصادق]]» می‌‌زنند. کتابى ماندگار که بزرگان و اساتید نام‌آور خبره حوزه، مراجع بزرگ تقلید و مدرسین، سر تعظیم و تمجید در برابرش فرومى ‌آورند. حضرت [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]] دو بار کتاب فقه الصادق را همراه  خود به جلسه تدریسشان مى برند و به عنوان سند از آن نقل قول و به آن استناد می‌‌کنند. حضرت [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویى]] طى نامه‌ایى مرقوم فرمودند که: من کتاب فقه الصادق را شخصاً براى آیت الله کاشف الغطاء بردم و گفتم: ببینید من چه  خدمت بزرگى به عالم اسلام و فقاهت نموده ‌ام و چنین عالم محققى را تربیت کرده‌ ام. رییس دانشگاه الازهر (مهمترین و عالى ترین مرکز علمى [[اهل سنت|اهل تسنن]]) نیز طى  نامه اى کتاب عظیم فقه الصادق را مى ستاید. فقه الصادق، دایرة‌المعارف کامل فقه [[شیعه|تشیع]] است. این کتاب عظیم و بزرگ که به عنوان یک منبع مرجع شناخته شده است در ۲۶ جلد بارها در داخل و خارج کشور به چاپ رسیده است. چاپ جدید آن با ذکر منابع و ماخذ در ۴۱ جلد و تقریب به ۲۰ هزار صفحه منتشر شده است. از تألیف کتاب عظیم "[[جواهر الکلام (کتاب)|جواهرالکلام]]" که شامل تمامى ابواب فقه مى ‌باشد، نزدیک به ۲۰۰ سال می‌‌گذرد و کتاب فقه الصادق که به اعتقاد بعضى از مراجع و بزرگانِ خبره حوزه، از «جواهرالکلام» رساتر و کامل تر است؛ اولین  و کامل ترین دایرة‌المعارف تمام ابواب فقه در دو سده اخیر است. این کتاب  که در سنین جوانى معظم‌له به رشته تحریر درآمده، مورد عنایت خاصه تمامى مراجع تقلید و بزرگان حوزه هاى علمیه است. این کتاب در میان  علماء [[اهل سنت|عامه]] نیز شناخته شده و مورد استناد است. کتاب «فقه الصادق» در دانشگاه هاى معروف غرب (بخش مطالعات اسلام شناسى) یکى از منابع مورد قبول و قابل استناد است. این کتاب سالیان سال است که یکى از رساترین، معتبرترین و مهمترین منبع  تدریس فقه و اصول تشیع است. یکى از دلایل مرجعیت و اعملیت ایشان، ناشى از این تألیفات به خصوص کتاب گرانسنگ فقه الصادق است.
 +
[[پرونده:Rohany.jpg|بندانگشتی|فقه الصادق - یکی از آثار آیت الله العظمی روحانی]]
  
'''تدريس'''
+
۲- زبدة الاصول (به زبان عربى): دوره کامل علم [[اصول فقه]] که به صورت بحث استدلالى ارائه گردیده است، این کتاب در ۶ جلد مى باشد.
 +
۳- منهاج الفقاهه (به زبان عربى): در ۶ جلد مى باشد که حاشیه ایى است بر «[[مکاسب (کتاب)|مکاسب]]» [[شیخ انصارى]] که به شیوه‌ای نو و ابتکارى تمامى موارد ارائه  شده را بحث و بررسى کرده اند.
  
معظم‌له تدريس دوره هاى مختلف علوم اسلامى را در همان ايام نوجوانى در صحن حرم مطهر حضرت اميرالمؤمنين [[امام علی]] علیه السلام در [[نجف]] اشرف آغاز كردند. تقرير دروس حوزه توسط اين نوجوان براى طلاب بزرگسال و ميانسال، براى همگان حيرت‌آور و قابل‌ تقدير بود.
+
۴- المسائل المستحدثه (به زبان عربى): حضرت آیت الله مبتکر مسائل  مستحدثه و ارائه مسائل جدید با ذکر مسایل فقهى، روایى هستند. این کتاب  که بارها و بارها در خارج و داخل کشور به چاپ رسیده است، شامل ارائه مسائل جدید و مورد ابتلاى جامعه با ذکر دلایل و مستندات فقهى، روایى و قرآنى مى ‌باشد.
  
آيت الله العظمى روحانى پس از مدت كوتاهى كه در دروس آيت الله العظمى  خويى شركت كردند، با تقرير دروس اصول و فقه استاد؛ آنان را براى  عده اى از طلاب و علاقمندان به دروس حوزوى، تدريس مى كردند. ديرى  نپائيد كه چونان خورشيدى در [[نجف]] اشرف درخشيدند و بسان درختى  پربرگ و بار، برآمدند و در سايه شان خيل مشتاقان را آرامش مى بخشيدند.
 
  
به همين دليل بود كه ارتباط آيت الله خويى روز به روز با معظم له بيشترمى شد. با اين كه اغلب آيت الله العظمى خويى در جلسه تدريس‌شان به كسى اجازه طرح اشكال نمى دادند. به آيت الله العظمى روحانى در ميان عده‌ايى از شاگردان مى فرمودند: چرا در مباحثه ها اشكال نمى كنى. من از شما مى خواهم  اشكال و ايرادهايى كه به نظرتان مى رسد را مطرح كنيد و اين نشان از نبوغ  فكرى و شايستگى ويژه آيت الله العظمى روحانى دارد.
+
۵- تعلیق بر [[منهاج الصالحین (کتاب)|منهاج الصالحین]] در ۳ جلد (به زبان عربى)؛
  
ارتباط تنگاتنگ استاد و شاگرد تا آنجا ادامه يافت كه زيادى از شب‌هاى  تعطيلى آن مرجع فقيد به حجره آيت الله العظمى روحانى مى آمدند و ساعت‌هاى مديدى به بحث و بررسى مسائل علوم اسلامى مى پرداختند و در انتها معظم‌له، استاد را تا درب منزلشان همراهى مى كردند.
+
۶- تعلیق بر [[عروة الوثقى (کتاب)|عروة الوثقى]] در ۲ جلد (به زبان عربى)؛
  
حضرت آيت الله العظمى خويى در سال (1360 هـ.ق) هنگامى كه آيت الله  العظمى روحانى فقط 15 سال بيشتر نداشتند. طى نامه اى بسيار مهم، عظمت  علمى، قدرت و استنباط قوى، هوش و ذكاوت اين نابغه بزرگ را تأييد و ستودند (متن كامل نامه كه به دست خط مبارك آيت الله العظمى خويى مى باشد در سايت اينترنت آيت الله  العظمى روحانى و در كتاب‌هاى زندگي‌نامه كه به زبان عربى و فارسى در لبنان به چاپ رسيده، موجود است.) معظم له به تأييد و مكتوب مهم مراجع و اساتيد بزرگوارشان در سن 14 سالگى به  درجه اجتهاد نائل آمدند.
+
۷- تعلیق بر وسیلة النجاة (به زبان عربى)؛
  
ايشان در اواخر سال (1329 هـ.ش) وارد [[قم]] شدند و در اوايل سال (1330 هـ.ش) به تدريس دروس خارج فقه و اصول در صحن مطهر [[حضرت  معصومه]] سلام الله علیها پرداختند. بيش از نيم قرن است كه ايشان به تدريس علوم آل  محمد صلی الله علیه و آله و تربيت هزاران طلبه فاضل و تشنگان دانش [[ائمه اطهار]] مى پردازند. اغلب شاگردان، پرورش يافتگان و حلقه‌نشينان منبر تدريسشان؛ از مدرسين نام‌آور، فضلا و دانشمندان حوزه و عده اى در مسير مرجعيت  قرار دارند.
+
۸- رساله در لباس مشکوک (به زبان عربى)؛
  
ايشان به هنگام تدريس، متين و گويا سخن مى گويند. به دليل وسعت  احاطه شان بر موضوعات علمى، از پرداختن به زوايد پرهيز مى كنند. درس  ايشان فشرده اى از آراء و مبانى بزرگان و فقيهان نامى به همراه نظريات  خودشان است كه با بحث و استدلال، بر رد يا قبول آن مبانى مى پردازند. در جلسات تدريس‌شان به مبارزه با جمود، يكسونگرى، احتياط زدگى، تقليد و پيروى كوركورانه از بزرگان مى پردازند زيرا معتقدند كه تقليد و تعصب و غيرمنطقى روى اقوال بزرگان و مبارزه با هر نظر نو، توان علمى را از حوزه  مى گيرد. از اين رو معظم‌له با حفظ احترام بزرگان و تأكيد بر اين امر، با نظرات  آن‌ها نقادانه برخورد مى كنند. نظريات جديد و نو ابتكار در مبانى، خروج از آراء پيشينيان و ژرف‌نگرى در تدريس ايشان موج مى زند. هر چند ايشان به عنوان يك مرجع و فقيه نوانديش شهرت دارند اما هيچ‌گاه حكم اللَّه را به نام مصلحت يا نوانديشى زير پا نمى گذارند. فقيه  نوانديشى كه هيچ‌گاه به انكار سنت و حذف باورهاى دينى نمى پردازد.
+
۹- رساله در [[قاعده لاضرر]] (به زبان عربى)؛
  
'''تأليفات'''
+
۱۰- الجبر والاختیار (به زبان عربى)؛
  
معظم له از ابتداى زندگى علمى خويش در راستاى نشر معارف [[اهل بيت]] علیهم‌السلام و گسترش دانش [[اسلام]]، هرگز آرام نگرفتند. زمانى بر مسند تدريس می‌‌نشينند و به تربيت و پرورش هزاران دانشمند فاضل و فرزانه مى ‌پردازند و زمانى  ديگر دست به قلم می‌‌شوند و به تأليف كتب ماندگار اسلامى می‌‌پردازند.
+
۱۱- رساله در قرعه (به زبان عربى)؛
  
ايشان به محض ورود به حوزه علميه [[قم]] و احساس نياز جامعه حوزوى و اسلامى، همزمان با تدريس درس خارج فقه و اصول در سنين جوانى، دست  به تأليف دايرة‌المعارف فقه اسلامى می‌‌زنند. كتابى ماندگار كه بزرگان و اساتيد نام‌آور خبره حوزه، مراجع بزرگ تقليد و مدرسين، سر تعظيم و تمجيد در برابرش فرومى ‌آورند.
+
۱۲- مناسک الحج (به زبان عربى)؛
  
حضرت آيت الله العظمى بروجردى دو بار كتاب فقه الصادق را همراه  خود به جلسه تدريس شان مى برند و به عنوان سند از آن نقل قول و به آن  استناد می‌‌كنند. حضرت آيت الله العظمى خويى طى نامه‌ايى مرقوم فرمودند كه: من كتاب فقه الصادق را شخصاً براى آيت الله كاشف الغطاء بردم و گفتم: ببيند من چه  خدمت بزرگى به عالم اسلام و فقاهت نموده ‌ام و چنين عالم محققى را تربيت  كرده‌ ام. رييس دانشگاه الازهر (مهمترين و عالى ترين مركز علمى اهل تسنن) نيز طى  نامه اى كتاب عظيم فقه الصادق را مى ستايد.
+
۱۳- المسائل المنتخبه (به زبان عربى)؛
  
اين كتاب ساليان سال است كه يكى از رساترين، معتبرترين و مهمترين منبع  تدريس فقه و اصول تشيع است. يكى از دلايل مرجعيت و اعمليت ايشان، ناشى از اين تأليفات به خصوص كتاب گرانسنگ فقه الصادق است.
+
۱۴- رساله در فروع العلم الاجمالى (به زبان عربى)؛
  
* 1- فقه الصادق (به زبان عربى): دايرة‌المعارف كامل [[فقه]] تشيع. اين كتاب عظيم  و بزرگ كه به عنوان يك منبع مرجع شناخته شده است در 26 جلد بارها در داخل و خارج كشور به چاپ رسيده است. چاپ جديد آن با ذکر منابع و ماخذ در 41 جلد و تقریب به 20 هزار صفحه منتشر شده است .
+
۱۵- الاجتهاد والتقلید (به زبان عربى)؛
  
از تأليف كتاب عظيم "جواهرالكلام" كه شامل تمامى ابواب فقه مى ‌باشد نزديك به 200 سال می‌‌گذرد و كتاب فقه الصادق كه به اعتقاد بعضى از مراجع و بزرگانِ خبره حوزه، از «جواهرالكلام» رساتر و كامل تر است؛ اولين  و كامل ترين دايرة‌المعارف تمام ابواب فقه در دو سده اخير است. اين كتاب  كه در سنين جوانى معظم‌له به رشته تحرير درآمده، مورد عنايت خاصه  تمامى مراجع تقليد و بزرگان حوزه هاى علميه است. اين كتاب در ميان  علماء عامه (اهل تسنن) نيز شناخته شده و مورد استناد است. كتاب «فقه الصادق» در دانشگاه هاى معروف غرب (بخش مطالعات اسلام شناسى) يكى از منابع  مورد قبول و قابل استناد است.
+
۱۶- القواعد الثلاثه (به زبان عربى)؛
  
* 2- زبدة الاصول (به زبان عربى): دوره كامل علم [[اصول فقه]] كه به صورت بحث استدلالى ارائه گرديده است، اين كتاب در 6 جلد مى باشد.
+
۱۷- اللقاء الخاص (به زبان عربى) مجموعه استفتایات بزبان عربی
  
* 3- منهاج الفقاهه (به زبان عربى): در 6 جلد مى باشد كه حاشيه ايى است بر «مكاسب» [[شيخ انصارى]] كه به شيوه‌ايى نو و ابتكارى تمامى موارد ارائه  شده را بحث و بررسى كرده اند.
+
۱۸- رساله توضیح المسائل (به زبان فارسى و اردو)؛
  
* 4- المسائل المستحدثه (به زبان عربى): حضرت آيت الله مبتكر مسائل  مستحدثه و ارائه مسائل جديد با ذكر مسايل فقهى، روايى هستند. اين كتاب  كه بارها و بارها در خارج و داخل كشور به چاپ رسيده است شامل ارائه  مسائل جديد، نو و مورد ابتلاى جامعه با ذكر دلايل و مستندات فقهى، روايى و قرآنى مى ‌باشد.
+
۱۹- تحقیقى در مورد جبر و اختیار (به زبان فارسى)؛
  
* 5- تعليق بر منهاج الصالحين  در 3 جلد (به زبان عربى
+
۲۰- نظام حکومت در [[اسلام]] (به زبان فارسى و ترکى و اردو
  
* 6- تعليق بر عروة الوثقى در 2 جلد (به زبان عربى
+
۲۱- مناسک [[حج]] (به زبان فارسى
  
* 7- تعليق بر وسيلة النجاة (به زبان عربى
+
۲۲- منتخب [[احکام]] (به زبان فارسى
  
* 8- رساله در لباس مشكوك (به زبان عربى
+
۲۳- استفتائات قوه قضائیه و مؤسسه حقوقى وکلاى بین الملل (به زبان فارسى
  
* 9- رساله در قاعده لاضرر (به زبان عربى
+
۲۴- احکام فقهى مسائل روز (به زبان فارسى
  
* 10- الجبر والاختيار (به زبان عربى)؛
+
۲۵- استفتائات (پرسش و پاسخ هاى مسائل شرعى) (به زبان فارسى) که  تاکنون در ۷ جلد به صورت سؤال و جواب ارائه شده است.
  
* 11- رساله در قرعه (به زبان عربى)؛
+
۲۶- الف سؤال و جواب (به زبان عربى): شامل استفتائات و پاسخ هاى  مسائل شرعى مى ‌باشد که در ۶ جلد تهیه شده است. هر جلد شامل ۱۰۰۰ سؤال و جواب است.
 
 
* 12- مناسك الحج (به زبان عربى)؛
 
 
 
* 13- المسائل المنتخبه (به زبان عربى)؛
 
 
 
* 14- رساله در فروع العلم الاجمالى (به زبان عربى)؛
 
 
 
* 15- الاجتهاد والتقليد (به زبان عربى)؛
 
 
 
* 16- القواعد الثلاثه (به زبان عربى)؛
 
 
 
* 17- اللقاء الخاص (به زبان عربى) مجموعه استفتایات بزبان عربی
 
 
 
* 18- رساله توضيح المسائل (به زبان فارسى و اردو)؛
 
 
 
* 19- تحقيقى در مورد جبر و اختيار (به زبان فارسى)؛
 
 
 
* 20- نظام حكومت در [[اسلام]] (به زبان فارسى و تركى و اردو)؛
 
 
 
* 21- مناسك [[حج]] (به زبان فارسى)؛
 
 
 
* 22- منتخب [[احكام]] (به زبان فارسى)؛
 
 
 
* 23- استفتائات قوه قضائيه و مؤسسه حقوقى وكلاى بين الملل (به زبان  فارسى)؛
 
 
 
* 24- احكام فقهى مسائل روز (به زبان فارسى)؛
 
 
 
* 25- استفتائات (پرسش و پاسخ هاى مسائل شرعى) (به زبان فارسى) كه  تاكنون در 7 جلد به صورت سؤال و جواب ارائه شده است.
 
 
 
* 26- الف سؤال و جواب (به زبان عربى): شامل استفتائات و پاسخ هاى  مسائل شرعى مى ‌باشد كه در 6 جلد تهيه شده است. هر جلد شامل 1000 سؤال و جواب است.
 
 
   
 
   
*27- " الطهاره " مسایل و اعتقادات ( بزبان هربی )
+
۲۷- " الطهاره " مسایل و اعتقادات ( بزبان عربی )
  
* 28- " التقلید و العقاید " ( بزبان عربی )
+
۲۸- " التقلید و العقاید " ( بزبان عربی )
  
* 29 _ " اجوبه المسایل فی الفکر و العقیده و التاریخ و الاخلاق " 0 بزبان عربی )
+
۲۹- " اجوبة المسایل فی الفکر و العقیده و التاریخ و الاخلاق " ( بزبان عربی )
  
* 30 _" فضایل و مصایب حضرت زهرا ( س) - ( بزبان های فارسی _ عربی _ انگلیسی )
+
۳۰- " فضایل و مصایب [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا]] (س) ( بزبان های فارسی _ عربی _ انگلیسی )
  
* 31 _ " عاشورا و قیام امام حسین " _ ( بزبان های فارسی _ عربی _ انگلیسی )
+
۳۱- " عاشورا و قیام امام حسین " ( بزبان های فارسی _ عربی _ انگلیسی )
  
* 32_ " امام زمان  از ولادت تا ظهور _ ( بزبان های فارسی _ عربی _ انگلیسی )
+
۳۲- " امام زمان  از ولادت تا ظهور ( بزبان های فارسی _ عربی _ انگلیسی )
  
* 33 _ " راه سعادت " _ ( بزبان فارسی )
+
۳۳- " راه سعادت " ( بزبان فارسی )
  
 +
==وفات==
 +
آیت الله العظمی سید محمدصادق روحانی، غروب روز جمعه ۲۵ آذر ۱۴۰۱ شمسى، پس از یک دوره بیماری در قم درگذشت.
  
 +
==منبع==
 +
[http://www.rohani.ir/fa/page/18317/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B8%D9%85-%D9%84%D9%87 سایت آيت اللَّه العظمى سيد محمدصادق حسينى روحانى]
 +
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:روحانی0.jpg|از راست: نصرالله شاه آبادی، سید ابوالحسن روحانی، سلمان خاقانی، سید محمدصادق حسینی روحانی و [[سید مهدی روحانی|سید مهدی حسینی روحانی]]
 +
پرونده:Rohani1.jpg|سید محمدصادق حسینی روحانی در جوانی
 +
پرونده:Rohani2.jpg|alt=امام خمینی و آیت الله روحانی|سید محمدصادق حسینی روحانی و [[امام خمینی|سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی]]
 +
پرونده:Rohani3.jpg|اقامه نماز عید فطر توسط سید محمدصادق حسینی روحانی
 +
پرونده:سید محمدرضا گلپایگانی (11).jpg|تکیه به دیوار از راست: محمدتقی فلسفی، سید محمد صادق حسینی روحانی، سید محمدکاظم شریعتمداری و [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]]
 +
پرونده:مرعشی نجفی (3).jpg|از راست: سید محمدصادق حسینی روحانی، [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی]] و سید محمد حسینی شیرازی
 +
پرونده:طبسی0 (2).JPG|[[محمدرضا طبسی|محمدرضا مروجی طبسى]] و سید محمدصادق حسینی روحانی
 +
پرونده:سید محمد وحیدی شبستری2.jpg|سید محمدصادق حسینی روحانی و [[سید محمد وحیدی شبستری]]
 +
پرونده:جعفر سبحانی (10).jpg|[[جعفر سبحانی]] و سید محمدصادق حسینی روحانی
 +
پرونده:Roh.jpg|آثار سید محمدصادق حسینی روحانی
  
'''مرجعيت'''
+
</gallery>
  
بعد از تشريف فرمايى ايشان از [[حوزه علميه]] [[نجف]] اشرف و شروع به تدريس  درس خارج فقه و اصول و با توجه به نگارش كتاب عظيم فقه الصادق بعد از فوت آيت الله العظمى بروجردى به پيشنهاد علماء، فضلاء و مدرسين  نام‌آور، رساله عمليه ايشان منتشر شد. طبق آنچه در [[كتابخانه ملى ايران ]] موجود است، اولين چاپ رساله توضيح المسائل ايشان مربوط به سال (1340 هـ.ش) می‌‌باشد.
+
[[رده:علمای معاصر|روحانی،سید محمدصادق]]
[[رده: علمای قرن معاصر]]
+
[[رده:مراجع تقلید]]
 +
[[رده:مجتهدین]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۷

آیت الله العظمی سید محمدصادق حسینى روحانى (۱۳۰۵ - ۱۴۰۱ ش)، از شاگردان آیت الله خویی و از مراجع تقلید شیعه معاصر است. کتاب «فقه الصادق  » ایشان، به عنوان یک دایرة‌المعارف کامل فقهی به شمار می رود.

۲۲۰px
نام کامل سید محمدصادق حسینى روحانى
زادروز ۱۳۰۵ شمسی
زادگاه قم
وفات ۱۴۰۱ شمسی

Line.png

اساتید

سید ابوالحسن اصفهانى، سید ابوالقاسم خویى، سید حسین طباطبایى بروجردى،...


آثار

فقه الصادق، زبدة الاصول، منهاج الفقاهه، المسائل المستحدثه،...


این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


ولادت

سید محمدصادق حسینى روحانى، در ماه محرم سال ۱۳۴۵ هـ.ق (۱۳۰۵ هـ.ش) در شهر قم در خاندانى با پیشینه اى از علم و تقوى و فضیلت دیده به جهان گشود. پدرش آیت الله میرزا محمود روحانى قدس سره از مفاخر روحانیت و حوزه علمیه قم بود که در ۱۸ شعبان (۱۳۸۱ هـ.ق) وفات یافت و در مسجد بالاى سر حضرت معصومه سلام الله علیها به خاک سپرده شد.

تحصیلات و استادان

سید محمدصادق روحانى دروس پایه ادبیات عرب را در قم نزد پدر بزرگوارش فراگرفت. سپس در سال (۱۳۵۵ هـ.ق) در سن ۱۰ سالگى براى استفاده از اساتید بزرگ و نام‌آور حوزه علمیه نجف اشرف، به آنجا سفر کرد. به دلیل هوش و استعداد فوق‌العاده و حیرت برانگیز دوره چند ساله دروس «سطح» را در مدت یک سال به اتمام رساند و به امتحان و توصیه آیت الله العظمى خویى در سن ۱۱ سالگى وارد درس خارج فقه و اصول شد. ورود یک نوجوان ۱۱ ساله به درس خارج فقه و اصول، آن هم هم‌دوش طلاب باسابقه و بزرگسال حوزه علمیه‌ی کهنِ نجف، براى همگان حیرت‌آور و شوق‌آفرین بود.

وی به دلیل علاقه و پشتکار فراوان هر روز در چندین درس مراجع و بزرگان حوزه علمیه شرکت مى کرد. عمده اساتید ایشان عبارتند از:

۱. آیت الله شیخ کاظم شیرازى قدس سره (۱۲۹۰-۱۳۶۷)؛

۲. آیت الله شیخ محمدحسین اصفهانى قدس سره (ت ۱۳۶۱)؛

۳. آیت الله شیخ محمدعلى کاظمینى قدس سره؛

۴. آیت الله سید ابوالحسن اصفهانى قدس سره (۱۲۸۴-۱۳۶۵)؛

۵. آیت الله شیخ محمدرضا آل یاسین قدس سره؛

۶. آیت الله سید ابوالقاسم خویى قدس سره (۱۳۱۷-۱۴۱۳)؛

۷. آیت الله سید حسین طباطبایى بروجردى قدس سره (۱۲۹۲-۱۳۸۰).

آیت الله روحانى از وجود تمامى اساتید نام‌ آور خود استفاده نمودند، اما در این میان نقش آیت الله خویى برجسته‌ تر است. پرورش روح اجتهاد و تکوین فقهى و علمى ایشان، مرهون ۱۵ سال شرکت در دروس خصوصى و عمومى آیت الله العظمى خویى می‌ باشد. هوش، پشتکار و استعداد معظم‌له، ایشان را مورد علاقه و توجه خاص اساتید و مراجع، به خصوص مورد عنایت خاصه آیت الله خویى قرار داده بود.

تدریس و مرجعیت

آیت الله روحانى تدریس دوره هاى مختلف علوم اسلامى را در همان ایام نوجوانى در صحن حرم مطهر امام علی علیه السلام در نجف اشرف آغاز کردند. تقریر دروس حوزه توسط این نوجوان براى طلاب بزرگسال و میانسال، براى همگان حیرت‌آور و قابل‌ تقدیر بود. آیت الله روحانى پس از مدت کوتاهى که در دروس آیت الله خویى شرکت کردند، با تقریر دروس اصول و فقه استاد؛ آنان را براى عده اى از طلاب و علاقمندان به دروس حوزوى، تدریس مى کردند.

ایشان در اواخر سال (۱۳۲۹ هـ.ش) وارد قم شدند و در اوایل سال (۱۳۳۰ هـ.ش) به تدریس دروس خارج فقه و اصول در صحن مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها پرداختند. بیش از نیم قرن است که ایشان به تدریس علوم آل محمد صلی الله علیه و آله و تربیت هزاران طلبه فاضل و تشنگان دانش ائمه اطهار مى پردازند. اغلب شاگردان، پرورش یافتگان و حلقه‌نشینان منبر تدریسشان؛ از مدرسین نام‌آور، فضلا و دانشمندان حوزه و عده اى در مسیر مرجعیت قرار دارند.

ایشان به هنگام تدریس، متین و گویا سخن مى گویند. به دلیل وسعت احاطه شان بر موضوعات علمى، از پرداختن به زواید پرهیز مى کنند. درس ایشان فشرده اى از آراء و مبانى بزرگان و فقیهان نامى به همراه نظریات خودشان است که با بحث و استدلال، بر رد یا قبول آن مبانى مى پردازند. در جلسات تدریس‌شان به مبارزه با جمود، یکسونگرى، احتیاط زدگى، تقلید و پیروى کورکورانه از بزرگان مى پردازند زیرا معتقدند که تقلید و تعصب و غیرمنطقى روى اقوال بزرگان و مبارزه با هر نظر نو، توان علمى را از حوزه مى گیرد. از این رو معظم‌له با حفظ احترام بزرگان و تأکید بر این امر، با نظرات آن‌ها نقادانه برخورد مى کنند. نظریات جدید و نو ابتکار در مبانى، خروج از آراء پیشینیان و ژرف‌نگرى در تدریس ایشان موج مى زند.

بعد از تشریف فرمایى ایشان از حوزه علمیه نجف اشرف و شروع به تدریس درس خارج فقه و اصول، و با توجه به نگارش کتاب عظیم فقه الصادق بعد از فوت آیت الله بروجردى به پیشنهاد علماء، فضلاء و مدرسین نام‌آور، رساله عملیه ایشان منتشر شد. طبق آنچه در کتابخانه ملى ایران موجود است، اولین چاپ رساله توضیح المسائل ایشان مربوط به سال (۱۳۴۰ هـ.ش) می‌‌باشد.

تألیفات

۱- فقه الصادق (به زبان عربى): آیت الله روحانى به محض ورود به حوزه علمیه قم و احساس نیاز جامعه حوزوى و اسلامى، همزمان با تدریس درس خارج فقه و اصول در سنین جوانى، دست به تألیف دایرة‌المعارف فقه اسلامى با نام «فقه الصادق» می‌‌زنند. کتابى ماندگار که بزرگان و اساتید نام‌آور خبره حوزه، مراجع بزرگ تقلید و مدرسین، سر تعظیم و تمجید در برابرش فرومى ‌آورند. حضرت آیت الله بروجردى دو بار کتاب فقه الصادق را همراه خود به جلسه تدریسشان مى برند و به عنوان سند از آن نقل قول و به آن استناد می‌‌کنند. حضرت آیت الله خویى طى نامه‌ایى مرقوم فرمودند که: من کتاب فقه الصادق را شخصاً براى آیت الله کاشف الغطاء بردم و گفتم: ببینید من چه خدمت بزرگى به عالم اسلام و فقاهت نموده ‌ام و چنین عالم محققى را تربیت کرده‌ ام. رییس دانشگاه الازهر (مهمترین و عالى ترین مرکز علمى اهل تسنن) نیز طى نامه اى کتاب عظیم فقه الصادق را مى ستاید. فقه الصادق، دایرة‌المعارف کامل فقه تشیع است. این کتاب عظیم و بزرگ که به عنوان یک منبع مرجع شناخته شده است در ۲۶ جلد بارها در داخل و خارج کشور به چاپ رسیده است. چاپ جدید آن با ذکر منابع و ماخذ در ۴۱ جلد و تقریب به ۲۰ هزار صفحه منتشر شده است. از تألیف کتاب عظیم "جواهرالکلام" که شامل تمامى ابواب فقه مى ‌باشد، نزدیک به ۲۰۰ سال می‌‌گذرد و کتاب فقه الصادق که به اعتقاد بعضى از مراجع و بزرگانِ خبره حوزه، از «جواهرالکلام» رساتر و کامل تر است؛ اولین و کامل ترین دایرة‌المعارف تمام ابواب فقه در دو سده اخیر است. این کتاب که در سنین جوانى معظم‌له به رشته تحریر درآمده، مورد عنایت خاصه تمامى مراجع تقلید و بزرگان حوزه هاى علمیه است. این کتاب در میان علماء عامه نیز شناخته شده و مورد استناد است. کتاب «فقه الصادق» در دانشگاه هاى معروف غرب (بخش مطالعات اسلام شناسى) یکى از منابع مورد قبول و قابل استناد است. این کتاب سالیان سال است که یکى از رساترین، معتبرترین و مهمترین منبع تدریس فقه و اصول تشیع است. یکى از دلایل مرجعیت و اعملیت ایشان، ناشى از این تألیفات به خصوص کتاب گرانسنگ فقه الصادق است.

فقه الصادق - یکی از آثار آیت الله العظمی روحانی

۲- زبدة الاصول (به زبان عربى): دوره کامل علم اصول فقه که به صورت بحث استدلالى ارائه گردیده است، این کتاب در ۶ جلد مى باشد. ۳- منهاج الفقاهه (به زبان عربى): در ۶ جلد مى باشد که حاشیه ایى است بر «مکاسب» شیخ انصارى که به شیوه‌ای نو و ابتکارى تمامى موارد ارائه شده را بحث و بررسى کرده اند.

۴- المسائل المستحدثه (به زبان عربى): حضرت آیت الله مبتکر مسائل مستحدثه و ارائه مسائل جدید با ذکر مسایل فقهى، روایى هستند. این کتاب که بارها و بارها در خارج و داخل کشور به چاپ رسیده است، شامل ارائه مسائل جدید و مورد ابتلاى جامعه با ذکر دلایل و مستندات فقهى، روایى و قرآنى مى ‌باشد.


۵- تعلیق بر منهاج الصالحین در ۳ جلد (به زبان عربى)؛

۶- تعلیق بر عروة الوثقى در ۲ جلد (به زبان عربى)؛

۷- تعلیق بر وسیلة النجاة (به زبان عربى)؛

۸- رساله در لباس مشکوک (به زبان عربى)؛

۹- رساله در قاعده لاضرر (به زبان عربى)؛

۱۰- الجبر والاختیار (به زبان عربى)؛

۱۱- رساله در قرعه (به زبان عربى)؛

۱۲- مناسک الحج (به زبان عربى)؛

۱۳- المسائل المنتخبه (به زبان عربى)؛

۱۴- رساله در فروع العلم الاجمالى (به زبان عربى)؛

۱۵- الاجتهاد والتقلید (به زبان عربى)؛

۱۶- القواعد الثلاثه (به زبان عربى)؛

۱۷- اللقاء الخاص (به زبان عربى) مجموعه استفتایات بزبان عربی

۱۸- رساله توضیح المسائل (به زبان فارسى و اردو)؛

۱۹- تحقیقى در مورد جبر و اختیار (به زبان فارسى)؛

۲۰- نظام حکومت در اسلام (به زبان فارسى و ترکى و اردو)؛

۲۱- مناسک حج (به زبان فارسى)؛

۲۲- منتخب احکام (به زبان فارسى)؛

۲۳- استفتائات قوه قضائیه و مؤسسه حقوقى وکلاى بین الملل (به زبان فارسى)؛

۲۴- احکام فقهى مسائل روز (به زبان فارسى)؛

۲۵- استفتائات (پرسش و پاسخ هاى مسائل شرعى) (به زبان فارسى) که تاکنون در ۷ جلد به صورت سؤال و جواب ارائه شده است.

۲۶- الف سؤال و جواب (به زبان عربى): شامل استفتائات و پاسخ هاى مسائل شرعى مى ‌باشد که در ۶ جلد تهیه شده است. هر جلد شامل ۱۰۰۰ سؤال و جواب است.

۲۷- " الطهاره " مسایل و اعتقادات ( بزبان عربی )

۲۸- " التقلید و العقاید " ( بزبان عربی )

۲۹- " اجوبة المسایل فی الفکر و العقیده و التاریخ و الاخلاق " ( بزبان عربی )

۳۰- " فضایل و مصایب حضرت زهرا (س) ( بزبان های فارسی _ عربی _ انگلیسی )

۳۱- " عاشورا و قیام امام حسین " ( بزبان های فارسی _ عربی _ انگلیسی )

۳۲- " امام زمان از ولادت تا ظهور ( بزبان های فارسی _ عربی _ انگلیسی )

۳۳- " راه سعادت " ( بزبان فارسی )

وفات

آیت الله العظمی سید محمدصادق روحانی، غروب روز جمعه ۲۵ آذر ۱۴۰۱ شمسى، پس از یک دوره بیماری در قم درگذشت.

منبع

سایت آيت اللَّه العظمى سيد محمدصادق حسينى روحانى

آرشیو عکس و تصویر