سوره نحل/متن و ترجمه سوره

سوره 16 / النحل

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ / به نام خداوند رحمتگر مهربان

أَتَى أَمْرُاللّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿1﴾ / هان امر خدا در رسيد پس در آن شتاب مكنيد او منزه و فراتر است از آن چه با وى شريك مى سازند.(1)

يُنَزِّلُ الْمَلآئِكَةَ بِالْرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ أَنْ أَنذِرُواْ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنَاْ فَاتَّقُونِ ﴿2﴾ / فرشتگان را با روح به فرمان خود بر هر كس از بندگانش كه بخواهد نازل مى كند كه بيم دهيد كه معبودى جز من نيست پس از من پروا كنيد.(2)

خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ بِالْحَقِّ تَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿3﴾ / آسمان ها و زمين را به حق آفريده است او فراتر است از آن چه با وى شريك مى گردانند.(3)

خَلَقَ الإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٌ مُّبِينٌ ﴿4﴾ / انسان را از نطفه اى آفريده است آن گاه ستيزه جويى آشكار است.(4)

وَالأَنْعَامَ خَلَقَهَا لَكُمْ فِيهَا دِفْءٌ وَ مَنَافِعُ وَ مِنْهَا تَأْكُلُونَ ﴿5﴾ / و چارپايان را براى شما آفريد در آن ها براى شما وسيله گرمى و سودهايى است و از آن ها مى خوريد.(5)

وَلَكُمْ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَ حِينَ تَسْرَحُونَ ﴿6﴾ / و در آن ها براى شما زيبايى است آن گاه كه آن ها را از چراگاه برمى گردانيد و هنگامى كه آن ها را به چراگاه مى بريد.(6)

وَ تَحْمِلُ أَثْقَالَكُمْ إِلَى بَلَدٍ لَّمْ تَكُونُواْ بَالِغِيهِ إِلاَّ بِشِقِّ الأَنفُسِ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَؤُوفٌ رَّحِيمٌ ﴿7﴾ / و بارهاى شما را به شهرى مى برند كه جز با مشقت بدن ها بدان نمى توانستيد برسيد قطعا پروردگار شما رئوف و مهربان است.(7)

وَالْخَيْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَ زِينَةً وَ يَخْلُقُ مَا لاَتَعْلَمُونَ ﴿8﴾ / و اسبان و استران و خران را آفريد تا بر آن ها سوار شويد و براى شما تجملى باشد و آن چه را نمى دانيد مى آفريند.(8)

وَ عَلَى اللّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ مِنْهَا جَآئِرٌ وَلَوْ شَاء لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ ﴿9﴾ / و نمودن راه راست بر عهده خداست و برخى از آن راه ها كژ است و اگر خدا مى خواست مسلما همه شما را هدايت مى كرد.(9)

هُوَ الَّذِي أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء لَّكُم مِّنْهُ شَرَابٌ وَ مِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ ﴿10﴾ / اوست كسى كه از آسمان آبى فرود آورد كه آب آشاميدنى شما از آن است و روييدنى هايى كه رمه هاى خود را در آن مى چرانيد نيز از آن است.(10)

يُنبِتُ لَكُم بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالأَعْنَابَ وَ مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿11﴾ / به وسيله آن كشت و زيتون و درختان خرما و انگور و از هر گونه محصولات ديگر براى شما مى روياند قطعا در اين ها براى مردمى كه انديشه مى كنند نشانه اى است.(11)

وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالْنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالْنُّجُومُ مُسَخَّرَاتٌ بِأَمْرِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿12﴾ / و شب و روز و خورشيد و ماه را براى شما رام گردانيد و ستارگان به فرمان او مسخر شده اند مسلما در اين امور براى مردمى كه تعقل مى كنند نشانه هاست.(12)

وَ مَا ذَرَأَ لَكُمْ فِي الأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ ﴿13﴾ / و همچنين آن چه را در زمين به رنگ هاى گوناگون براى شما پديد آورد مسخر شما ساخت بى ترديد در اين امور براى مردمى كه پند مى گيرند نشانه اى است.(13)

وَ هُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُواْ مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا وَ تَسْتَخْرِجُواْ مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا وَ تَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبْتَغُواْ مِن فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿14﴾

و اوست كسى كه دريا را مسخر گردانيد تا از آن گوشت تازه بخوريد و پيرايه اى كه آن را مى پوشيد از آن بيرون آوريد و كشتي ها را در آن شكافنده آب مى بينى و تا از فضل او بجوييد و باشد كه شما شكر گزاريد.(14)

وَ أَلْقَى فِي الأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَ أَنْهَارًا وَ سُبُلاً لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿15﴾ / و در زمين كوه هايى استوار افكند تا شما را نجنباند و رودها و راه ها قرار داد تا شما راه خود را پيدا كنيد.(15)

وَ عَلامَاتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ ﴿16﴾ / و نشانه هايى ديگر نيز قرار داد و آنان به وسيله ستاره قطبى راه يابى مى كنند.(16)

أَفَمَن يَخْلُقُ كَمَن لاَّيَخْلُقُ أَفَلا تَذَكَّرُونَ ﴿17﴾ / پس آيا كسى كه مى آفريند چون كسى است كه نمى آفريند آيا پند نمى گيريد.(17)

وَ إِن تَعُدُّواْ نِعْمَةَ اللّهِ لاَتُحْصُوهَا إِنَّ اللّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿18﴾ / و اگر نعمت هاى خدا را شماره كنيد آن را نمى توانيد بشماريد قطعا خدا آمرزنده مهربان است.(18)

وَاللّهُ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَ مَا تُعْلِنُونَ ﴿19﴾ / و خدا آن چه را كه پنهان مى داريد و آن چه را كه آشكار مى سازيد مى داند.(19)

وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ لاَيَخْلُقُونَ شَيْئًا وَ هُمْ يُخْلَقُونَ ﴿20﴾ / و كسانى را كه جز خدا مى خوانند چيزى نمى آفرينند در حالى كه خود آفريده مى شوند.(20)

أَمْواتٌ غَيْرُ أَحْيَاء وَ مَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ ﴿21﴾ / مردگانند نه زندگان و نمى دانند كى برانگيخته خواهند شد.(21)

إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَالَّذِينَ لاَيُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٌ وَ هُم مُّسْتَكْبِرُونَ ﴿22﴾ / معبود شما معبودى است يگانه پس كسانى كه به آخرت ايمان ندارند دل هايشان انكار كننده حق است و خودشان متكبرند.(22)

لاَجَرَمَ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَ مَا يُعْلِنُونَ إِنَّهُ لاَيُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ ﴿23﴾ / شك نيست كه خداوند آن چه را پنهان مى دارند و آن چه را آشكار مى سازند مى داند و او گردنكشان را دوست نمى دارد.(23)

وَ إِذَا قِيلَ لَهُم مَّاذَا أَنزَلَ رَبُّكُمْ قَالُواْ أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ ﴿24﴾ / و چون به آنان گفته شود پروردگارتان چه چيز نازل كرده است مى گويند افسانه هاى پيشينيان است.(24)

لِيَحْمِلُواْ أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلاَ سَاء مَا يَزِرُونَ ﴿25﴾ / تا روز قيامت بار گناهان خود را تمام بردارند و نيز بخشى از بار گناهان كسانى را كه ندانسته آنان را گمراه مى كنند آگاه باشيد چه بد بارى را مى كشند.(25)

قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَأَتَى اللّهُ بُنْيَانَهُم مِّنَ الْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِن فَوْقِهِمْ وَ أَتَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لاَيَشْعُرُونَ ﴿26﴾ / پيش از آنان كسانى بودند كه مكر كردند ولى خدا از پايه بر بنيانشان زد در نتيجه از بالاى سرشان سقف بر آنان فرو ريخت و از آن جا كه حدس نمى زدند عذاب به سراغشان آمد.(26)

ثُمَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُخْزِيهِمْ وَ يَقُولُ أَيْنَ شُرَكَآئِيَ الَّذِينَ كُنتُمْ تُشَاقُّونَ فِيهِمْ قَالَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَالْسُّوءَ عَلَى الْكَافِرِينَ ﴿27﴾

سپس روز قيامت آنان را رسوا مى كند و مى گويد كجايند آن شريكان من كه درباره آن ها با پيامبران مخالفت مى كرديد كسانى كه به آنان علم داده شده است مى گويند در حقيقت امروز رسوايى و خوارى بر كافران است.(27)

الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ فَأَلْقَوُاْ السَّلَمَ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِن سُوءٍ بَلَى إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿28﴾

همانان كه فرشتگان جانشان را مى گيرند در حالى كه بر خود ستمكار بوده اند پس از در تسليم درمى آيند و مى گويند ما هيچ كار بدى نمى كرديم آرى خدا به آن چه مى كرديد داناست.(28)

فَادْخُلُواْ أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ ﴿29﴾ / پس از درهاى دوزخ وارد شويد و در آن هميشه بمانيد و حقا كه چه بد است جايگاه متكبران.(29)

وَ قِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْاْ مَاذَا أَنزَلَ رَبُّكُمْ قَالُواْ خَيْرًا لِّلَّذِينَ أَحْسَنُواْ فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَلَدَارُ الآخِرَةِ خَيْرٌ وَلَنِعْمَ دَارُالْمُتَّقِينَ ﴿30﴾

و به كسانى كه تقوا پيشه كردند گفته شود پروردگارتان چه نازل كرد مى گويند خوبى براى كسانى كه در اين دنيا نيكى كردند پاداش نيكويى است و قطعا سراى آخرت بهتر است و چه نيكوست سراى پرهيزگاران.(30)

جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَآؤُونَ كَذَلِكَ يَجْزِي اللّهُ الْمُتَّقِينَ ﴿31﴾ / بهشت هاى عدن كه در آن داخل مى شوند رودها از زير درختان آن ها روان است در آن جا هر چه بخواهند براى آنان فراهم است خدا اين گونه پرهيزگاران را پاداش مى دهد.(31)

الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿32﴾ / همان كسانى كه فرشتگان جانشان را در حالى كه پاكند مى ستانند و به آنان مى گويند درود بر شما باد به پاداش آن چه انجام مى داديد به بهشت درآييد.(32)

هَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ أَن تَأْتِيَهُمُ الْمَلائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ كَذَلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَ مَا ظَلَمَهُمُ اللّهُ وَلكِن كَانُواْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴿33﴾

آيا كافران جز اين كه فرشتگان جان ستان به سويشان آيند يا فرمان پروردگارت داير بر عذابشان در رسد انتظارى مى برند كسانى كه پيش از آنان بودند نيز اين گونه رفتار كردند و خدا به ايشان ستم نكرد بلكه آنان به خود ستم مى كردند.(33)

فَأَصَابَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا عَمِلُواْ وَ حَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِؤُونَ ﴿34﴾ / پس كيفر بدي هايى كه كردند به آنان رسيد و آن چه مسخره اش مى كردند آنان را فراگرفت.(34)

وَ قَالَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ لَوْ شَاء اللّهُ مَا عَبَدْنَا مِن دُونِهِ مِن شَيْءٍ نَّحْنُ وَلا آبَاؤُنَا وَلاَ حَرَّمْنَا مِن دُونِهِ مِن شَيْءٍ كَذَلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ إِلاَّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ ﴿35﴾

و كسانى كه شرك ورزيدند گفتند: اگر خدا مى خواست نه ما و نه پدرانمان هيچ چيزى را غير از او نمى پرستيديم و بدون حكم او چيزى را حرام نمى شمرديم پيش از آنان نيز چنين رفتار كردند ولى آيا جز ابلاغ آشكار بر پيامبران وظيفه اى است.(35)

وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولاً أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ فَمِنْهُم مَّنْ هَدَى اللّهُ وَ مِنْهُم مَّنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسِيرُواْ فِي الأَرْضِ فَانظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ ﴿36﴾

و در حقيقت در ميان هر امتى فرستاده اى برانگيختيم تا بگويد خدا را بپرستيد و از طاغوت (=فريبگر) بپرهيزيد پس از ايشان كسى است كه خدا او را هدايت كرده و از ايشان كسى است كه گمراهى بر او سزاوار است بنابراين در زمين بگرديد و ببينيد فرجام تكذيب كنندگان چگونه بوده است.(36)

إِن تَحْرِصْ عَلَى هُدَاهُمْ فَإِنَّ اللّهَ لاَيَهْدِي مَن يُضِلُّ وَ مَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ ﴿37﴾ / اگر چه بر هدايت آنان حرص ورزى ولى خدا كسى را كه فرو گذاشته است هدايت نمى كند و براى ايشان يارى كنندگانى نيست.(37)

وَأَقْسَمُواْ بِاللّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لاَيَبْعَثُ اللّهُ مَن يَمُوتُ بَلَى وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا وَلكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَيَعْلَمُونَ ﴿38﴾ / و با سخت ترين سوگندهايشان به خدا سوگند ياد كردند كه خدا كسى را كه مى ميرد بر نخواهد انگيخت آرى انجام اين وعده بر او حق است ليكن بيشتر مردم نمى دانند.(38)

لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي يَخْتَلِفُونَ فِيهِ وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَنَّهُمْ كَانُواْ كَاذِبِينَ ﴿39﴾ / تا خدا آن چه را در مورد آن اختلاف دارند براى آنان توضيح دهد و تا كسانى كه كافر شده اند بدانند كه آن ها خود دروغ مى گفته اند.(39)

إِنَّمَا قَوْلُنَا لِشَيْءٍ إِذَا أَرَدْنَاهُ أَن نَّقُولَ لَهُ كُن فَيَكُونُ ﴿40﴾ / ما وقتى چيزى را اراده كنيم همين قدر به آن مى گوييم باش بى درنگ موجود مى شود.(40)

وَالَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي اللّهِ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَلَأَجْرُ الآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ ﴿41﴾ / و كسانى كه پس از ستمديدگى در راه خدا هجرت كرده اند در اين دنيا جاى نيكويى به آنان مى دهيم و اگر بدانند قطعا پاداش آخرت بزرگتر خواهد بود.(41)

الَّذِينَ صَبَرُواْ وَ عَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ ﴿42﴾ / همانان كه صبر نمودند و بر پروردگارشان توكل مى كنند.(42)

وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلاَّ رِجَالاً نُّوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَتَعْلَمُونَ ﴿43﴾ / و پيش از تو هم جز مردانى كه بديشان وحى مى كرديم گسيل نداشتيم پس اگر نمى دانيد از پژوهندگان كتاب هاى آسمانى جويا شويد.(43)

بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَ أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ ﴿44﴾ / زيرا آنان را با دلايل آشكار و نوشته ها فرستاديم و اين قرآن را به سوى تو فرود آورديم تا براى مردم آن چه را به سوى ايشان نازل شده است توضيح دهى و اميد كه آنان بينديشند.(44)

أَفَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُواْ السَّيِّئَاتِ أَن يَخْسِفَ اللّهُ بِهِمُ الأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لاَيَشْعُرُونَ ﴿45﴾ / آيا كسانى كه تدبيرهاى بد مى انديشند ايمن شدند از اين كه خدا آنان را در زمين فرو ببرد يا از جايى كه حدس نمى زنند عذاب برايشان بيايد.(45)

أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِي تَقَلُّبِهِمْ فَمَا هُم بِمُعْجِزِينَ ﴿46﴾ / يا در حال رفت و آمدشان گريبان آنان را بگيرد و كارى از دستشان برنيايد.(46)

أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلَى تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُمْ لَرؤُوفٌ رَّحِيمٌ ﴿47﴾ / يا آنان را در حالى كه وحشت زده اند فرو گيرد همانا پروردگار شما رئوف و مهربان است.(47)

أَوَ لَمْ يَرَوْاْ إِلَى مَا خَلَقَ اللّهُ مِن شَيْءٍ يَتَفَيَّأُ ظِلاَلُهُ عَنِ الْيَمِينِ وَالْشَّمَآئِلِ سُجَّدًا لِلّهِ وَ هُمْ دَاخِرُونَ ﴿48﴾ / آيا به چيزهايى كه خدا آفريده است ننگريسته اند كه چگونه سايه هايشان از راست و از جوانب چپ مى گردد و براى خدا در حال فروتنى سر بر خاك مى سايند.(48)

وَلِلّهِ يَسْجُدُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الأَرْضِ مِن دَآبَّةٍ وَالْمَلآئِكَةُ وَ هُمْ لاَيَسْتَكْبِرُونَ ﴿49﴾ / و آن چه در آسمان ها و آن چه در زمين از جنبندگان و فرشتگان است براى خدا سجده مى كنند و تكبر نمى ورزند.(49)

يَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوْقِهِمْ وَ يَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ ﴿50﴾ / از پروردگارشان كه حاكم بر آن هاست مى ترسند و آن چه را مامورند انجام مى دهند.(50)

وَ قَالَ اللّهُ لاَتَتَّخِذُواْ إِلهَيْنِ اثْنَيْنِ إِنَّمَا هُوَ إِلهٌ وَاحِدٌ فَإيَّايَ فَارْهَبُونِ ﴿51﴾ / و خدا فرمود دو معبود براى خود مگيريد جز اين نيست كه او خدايى يگانه است پس تنها از من بترسيد.(51)

وَ لَهُ مَا فِي الْسَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَ لَهُ الدِّينُ وَاصِبًا أَفَغَيْرَاللّهِ تَتَّقُونَ ﴿52﴾ / و آن چه در آسمان ها و زمين است از آن اوست و آيين پايدار نيز از آن اوست پس آيا از غير خدا پروا داريد؟(52)

وَ مَا بِكُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللّهِ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْأَرُونَ ﴿53﴾ / و هر نعمتى كه داريد از خداست سپس چون آسيبى به شما رسد به سوى او روى مى آوريد و مى ناليد.(53)

ثُمَّ إِذَا كَشَفَ الضُّرَّ عَنكُمْ إِذَا فَرِيقٌ مِّنكُم بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ ﴿54﴾ / و چون آن آسيب را از شما برطرف كرد آن گاه گروهى از شما به پروردگارشان شرك مى ورزند.(54)

لِيَكْفُرُواْ بِمَا آتَيْنَاهُمْ فَتَمَتَّعُواْ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴿55﴾ / بگذار تا آن چه را به ايشان عطا كرده ايم ناسپاسى كنند اكنون برخوردار شويد ولى زودا كه بدانيد.(55)

وَ يَجْعَلُونَ لِمَا لاَيَعْلَمُونَ نَصِيبًا مِّمَّا رَزَقْنَاهُمْ تَاللّهِ لَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَفْتَرُونَ ﴿56﴾ / و از آن چه به ايشان روزى داديم نصيبى براى آن خدايانى كه نمى دانند چيست مى نهند به خدا سوگند كه از آن چه به دروغ برمى بافتيد حتما سؤال خواهيد شد.(56)

وَ يَجْعَلُونَ لِلّهِ الْبَنَاتِ سُبْحَانَهُ وَ لَهُم مَّا يَشْتَهُونَ ﴿57﴾ / و براى خدا دخترانى مى پندارند منزه است او و براى خودشان آن چه را ميل دارند قرار مى دهند.(57)

وَ إِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالأُنثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ ﴿58﴾ / و هر گاه يكى از آنان را به دختر مژده آورند چهره اش سياه مى گردد در حالى كه خشم و اندوه خود را فرو مى خورد.(58)

يَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِن سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَيُمْسِكُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ أَلاَ سَاء مَا يَحْكُمُونَ ﴿59﴾ / از بدى آن چه بدو بشارت داده شده از قبيله خود روى مى پوشاند آيا او را با خوارى نگاه دارد يا در خاك پنهانش كند وه چه بد داورى مى كنند.(59)

لِلَّذِينَ لاَيُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ وَلِلّهِ الْمَثَلُ الأَعْلَىَ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿60﴾ / وصف زشت براى كسانى است كه به آخرت ايمان ندارند و بهترين وصف از آن خداست و اوست ارجمند حكيم.(60)

وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيْهَا مِن دَآبَّةٍ وَلَكِن يُؤَخِّرُهُمْ إلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَإِذَا جَاء أَجَلُهُمْ لاَيَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلاَ يَسْتَقْدِمُونَ ﴿61﴾

و اگر خداوند مردم را بسزاى ستمشان مؤاخذه مى كرد جنبنده اى بر روى زمين باقى نمى گذاشت ليكن كيفر آنان را تا وقتى معين بازپس مى اندازد و چون اجلشان فرا رسد ساعتى آن را پس و پيش نمى توانند افكنند.(61)

وَ يَجْعَلُونَ لِلّهِ مَا يَكْرَهُونَ وَ تَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنَى لاَجَرَمَ أَنَّ لَهُمُ الْنَّارَ وَ أَنَّهُم مُّفْرَطُونَ ﴿62﴾ / و چيزى را كه خوش نمى دارند براى خدا قرار مى دهند و زبانشان دروغ پردازى مى كند كه سرانجام نيكو از آن ايشان است حقا كه آتش براى آنان است و به سوى آن پيش فرستاده خواهند شد.(62)

تَاللّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَى أُمَمٍ مِّن قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿63﴾ / سوگند به خدا كه به سوى امت هاى پيش از تو رسولانى فرستاديم اما شيطان اعمالشان را برايشان آراست و امروز هم سرپرستشان هموست و برايشان عذابى دردناك است.(63)

وَ مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ إِلاَّ لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُواْ فِيهِ وَ هُدًى وَ رَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿64﴾ / و ما اين كتاب را بر تو نازل نكرديم مگر براى اين كه آن چه را در آن اختلاف كرده اند براى آنان توضيح دهى و آن براى مردمى كه ايمان مى آورند رهنمود و رحمتى است.(64)

وَاللّهُ أَنزَلَ مِنَ الْسَّمَاء مَاء فَأَحْيَا بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ ﴿65﴾ / و خدا از آسمان آبى فرود آورد و با آن زمين را پس از پژمردنش زنده گردانيد قطعا در اين امر براى مردمى كه شنوايى دارند نشانه اى است.(65)

وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُّسْقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِ مِن بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَّبَنًا خَالِصًا سَآئِغًا لِلشَّارِبِينَ ﴿66﴾ / و در دام ها قطعا براى شما عبرتى است از آن چه در لابلاى شكم آن هاست از ميان سرگين و خون شيرى ناب به شما مى نوشانيم كه براى نوشندگان گواراست.(66)

وَ مِن ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَالأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَ رِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿67﴾ / و از ميوه درختان خرما و انگور باده مستى بخش و خوراكى نيكو براى خود مى گيريد قطعا در اين ها براى مردمى كه تعقل مى كنند نشانه اى است.(67)

وَ أَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ ﴿68﴾ / و پروردگار تو به زنبور عسل وحى (=الهام غريزى) كرد كه از پاره اى كوه ها و از برخى درختان و از آن چه داربست و چفته سازى مى كنند خانه هايى براى خود درست كن.(68)

ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلاً يَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاء لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿69﴾

سپس از همه ميوه ها بخور و راه هاى پروردگارت را فرمانبردارانه بپوى آن گاه از درون شكم آن شهدى كه به رنگ هاى گوناگون است بيرون مى آيد در آن براى مردم درمانى است راستى در اين زندگى زنبوران براى مردمى كه تفكر مى كنند نشانه قدرت الهى است.(69)

وَاللّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّاكُمْ وَ مِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لاَيَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ قَدِيرٌ ﴿70﴾

و خدا شما را آفريد سپس جان شما را مى گيرد و بعضى از شما تا خوارترين دوره سال هاى زندگى فرتوتى بازگردانده مى شود به طورى كه بعد از آن همه دانستن ديگر چيزى نمى دانند قطعا خدا داناى تواناست.(70)

وَاللّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ فِي الْرِّزْقِ فَمَا الَّذِينَ فُضِّلُواْ بِرَآدِّي رِزْقِهِمْ عَلَى مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَهُمْ فِيهِ سَوَاء أَفَبِنِعْمَةِ اللّهِ يَجْحَدُونَ ﴿71﴾

و خدا بعضى از شما را در روزى بر بعضى ديگر برترى داده است ولى كسانى كه فزونى يافته اند روزى خود را به بندگان خود نمى دهند تا در آن با هم مساوى باشند آيا باز نعمت خدا را انكار مى كنند.(71)

وَاللّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَ جَعَلَ لَكُم مِّنْ أَزْوَاجِكُم بَنِينَ وَ حَفَدَةً وَ رَزَقَكُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ وَ بِنِعْمَتِ اللّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ ﴿72﴾

و خدا براى شما از خودتان همسرانى قرار داد و از همسرانتان براى شما پسران و نوادگانى نهاد و از چيزهاى پاكيزه به شما روزى بخشيد آيا باز هم به باطل ايمان مى آورند و به نعمت خدا كفر مى ورزند.(72)

وَ يَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَيَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقًا مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ شَيْئًا وَلاَ يَسْتَطِيعُونَ ﴿73﴾ / و به جاى خدا چيزهايى را مى پرستند كه در آسمان ها و زمين به هيچ وجه اختيار روزى آنان را ندارند و به كارى توانايى ندارند.(73)

فَلاَ تَضْرِبُواْ لِلّهِ الأَمْثَالَ إِنَّ اللّهَ يَعْلَمُ وَ أَنتُمْ لاَتَعْلَمُونَ ﴿74﴾ / پس براى خدا مثل نزنيد كه خدا مى داند و شما نمى دانيد.(74)

ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً عَبْدًا مَّمْلُوكًا لاَّيَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ وَ مَن رَّزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَ جَهْرًا هَلْ يَسْتَوُونَ الْحَمْدُلِلّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَيَعْلَمُونَ ﴿75﴾

خدا مثلى مى زند بنده اى است زر خريد كه هيچ كارى از او برنمى آيد آيا او با كسى كه به وى از جانب خود روزى نيكو داده ايم و او از آن در نهان و آشكار انفاق مى كند يكسانست سپاس خداى راست نه بلكه بيشترشان نمى دانند.(75)

وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً رَّجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا أَبْكَمُ لاَيَقْدِرُ عَلَىَ شَيْءٍ وَ هُوَ كَلٌّ عَلَى مَوْلاهُ أَيْنَمَا يُوَجِّههُّ لاَيَأْتِ بِخَيْرٍ هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَ مَن يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ هُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿76﴾

و خدا مثلى ديگر مى زند دو مردند كه يكى از آن ها لال است و هيچ كارى از او برنمى آيد و او سربار خداوندگارش مى باشد هر جا كه او را مى فرستد خيرى به همراه نمى آورد آيا او با كسى كه به عدالت فرمان مى دهد و خود بر راه راست است يكسان است.(76)

وَلِلّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَ مَا أَمْرُ السَّاعَةِ إِلاَّ كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ إِنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿77﴾ / و نهان آسمان ها و زمين از آن خداست و كار قيامت جز مانند يك چشم بر هم زدن يا نزديكتر از آن نيست زيرا خدا بر هر چيزى تواناست.(77)

وَاللّهُ أَخْرَجَكُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لاَتَعْلَمُونَ شَيْئًا وَ جَعَلَ لَكُمُ الْسَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿78﴾ / و خدا شما را از شكم مادرانتان در حالى كه چيزى نمى دانستيد بيرون آورد و براى شما گوش و چشم ها و دل ها قرار داد باشد كه سپاسگزارى كنيد.(78)

أَلَمْ يَرَوْاْ إِلَى الطَّيْرِ مُسَخَّرَاتٍ فِي جَوِّ السَّمَاء مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلاَّ اللّهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿79﴾ / آيا به سوى پرندگانى كه در فضاى آسمان رام شده اند ننگريسته اند جز خدا كسى آن ها را نگاه نمى دارد راستى در اين قدرت نمايى براى مردمى كه ايمان مى آورند نشانه هايى است.(79)

وَاللّهُ جَعَلَ لَكُم مِّن بُيُوتِكُمْ سَكَنًا وَ جَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ الأَنْعَامِ بُيُوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَ يَوْمَ إِقَامَتِكُمْ وَ مِنْ أَصْوَافِهَا وَ أَوْبَارِهَا وَ أَشْعَارِهَا أَثَاثًا وَ مَتَاعًا إِلَى حِينٍ ﴿80﴾

و خدا براى شما خانه هايتان را مايه آرامش قرار داد و از پوست دام ها براى شما خانه هايى نهاد كه آن ها را در روز جابجا شدنتان و هنگام ماندنتان سبك مى يابيد و از پشم ها و كرك ها و موهاى آن ها وسايل زندگى كه تا چندى مورد استفاده است قرار داد.(80)

وَاللّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلاَلاً وَ جَعَلَ لَكُم مِّنَ الْجِبَالِ أَكْنَانًا وَ جَعَلَ لَكُمْ سَرَابِيلَ تَقِيكُمُ الْحَرَّ وَ سَرَابِيلَ تَقِيكُم بَأْسَكُمْ كَذَلِكَ يُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ ﴿81﴾

و خدا از آن چه آفريده به سود شما سايه هايى فراهم آورده و از كوه ها براى شما پناهگاه هايى قرار داده و براى شما تن پوش هايى مقرر كرده كه شما را از گرما و سرما حفظ مى كند و تن پوش ها (=زره ها)يى كه شما را در جنگتان حمايت مى نمايد اين گونه وى نعمتش را بر شما تمام مى گرداند اميد كه شما به فرمانش گردن نهيد.(81)

فَإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ الْمُبِينُ ﴿82﴾ / پس اگر رويگردان شوند بر تو فقط ابلاغ آشكار است.(82)

يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللّهِ ثُمَّ يُنكِرُونَهَا وَ أَكْثَرُهُمُ الْكَافِرُونَ ﴿83﴾ / نعمت خدا را مى شناسند اما باز هم منكر آن مى شوند و بيشترشان كافرند.(83)

وَ يَوْمَ نَبْعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا ثُمَّ لاَيُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلاَ هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ ﴿84﴾ / و ياد كن روزى را كه از هر امتى گواهى برمى انگيزيم سپس به كسانى كه كافر شده اند رخصت داده نمى شود و آنان مورد بخشش قرار نخواهند گرفت.(84)

وَ إِذَا رَأى الَّذِينَ ظَلَمُواْ الْعَذَابَ فَلاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلاَ هُمْ يُنظَرُونَ ﴿85﴾ / و چون كسانى كه ستم كرده اند عذاب را ببينند شكنجه آنان كاسته نمى گردد و مهلت نمى يابند.(85)

وَ إِذَا رَأى الَّذِينَ أَشْرَكُواْ شُرَكَاءهُمْ قَالُواْ رَبَّنَا هَؤُلاء شُرَكَآؤُنَا الَّذِينَ كُنَّا نَدْعُوْ مِن دُونِكَ فَألْقَوْا إِلَيْهِمُ الْقَوْلَ إِنَّكُمْ لَكَاذِبُونَ ﴿86﴾

و چون كسانى كه شرك ورزيدند شريكان خود را ببينند مى گويند پروردگارا اين ها بودند آن شريكانى كه ما به جاى تو مى خوانديم ولى شريكان قول آنان را رد مى كنند كه شما جدا دروغگويانيد.(86)

وَ أَلْقَوْاْ إِلَى اللّهِ يَوْمَئِذٍ السَّلَمَ وَ ضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ ﴿87﴾ / و آن روز در برابر خدا از در تسليم درآيند و آن چه را كه برمى بافتند بر باد مى رود.(87)

الَّذِينَ كَفَرُواْ وَ صَدُّواْ عَن سَبِيلِ اللّهِ زِدْنَاهُمْ عَذَابًا فَوْقَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يُفْسِدُونَ ﴿88﴾ / كسانى كه كفر ورزيدند و از راه خدا بازداشتند بسزاى آن كه فساد مى كردند عذابى بر عذابشان مى افزاييم.(88)

وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا عَلَيْهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَ جِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَى هَؤُلاء وَ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ وَ هُدًى وَ رَحْمَةً وَ بُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ ﴿89﴾

و به ياد آور روزى را كه در هر امتى گواهى از خودشان برايشان برانگيزيم و تو را هم بر اين امت گواه آوريم و اين كتاب را كه روشنگر هر چيزى است و براى مسلمانان رهنمود و رحمت و بشارتگرى است بر تو نازل كرديم.(89)

إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَ إِيتَاء ذِي الْقُرْبَى وَ يَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿90﴾ / در حقيقت خدا به دادگرى و نيكوكارى و بخشش به خويشاوندان فرمان مى دهد و از كار زشت و ناپسند و ستم باز مى دارد به شما اندرز مى دهد باشد كه پند گيريد.(90)

وَ أَوْفُواْ بِعَهْدِاللّهِ إِذَا عَاهَدتُّمْ وَلاَ تَنقُضُواْ الأَيْمَانَ بَعْدَ تَوْكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلاً إِنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ ﴿91﴾

و چون با خدا پيمان بستيد به پيمان خود وفا كنيد و سوگندهاى خود را پس از استوار كردن آن ها مشكنيد با اين كه خدا را بر خود ضامن و گواه قرار داده ايد زيرا خدا آن چه را انجام مى دهيد مى داند.(91)

وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِن بَعْدِ قُوَّةٍ أَنكَاثًا تَتَّخِذُونَ أَيْمَانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبَى مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ اللّهُ بِهِ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿92﴾

و مانند آن زنى كه رشته خود را پس از محكم بافتن يكى يكى از هم مى گسست مباشيد كه سوگندهاى خود را ميان خويش وسيله فريب و تقلب سازيد به خيال اين كه گروهى از گروه ديگر در داشتن امكانات افزونترند جز اين نيست كه خدا شما را بدين وسيله مى آزمايد و روز قيامت در آن چه اختلاف مى كرديد قطعا براى شما توضيح خواهد داد.(92)

وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلكِن يُضِلُّ مَن يَشَاء وَ يَهْدِي مَن يَشَاء وَلَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿93﴾ / و اگر خدا مى خواست قطعا شما را امتى واحد قرار مى داد ولى هر كه را بخواهد بيراه و هر كه را بخواهد هدايت مى كند و از آن چه انجام مى داديد حتما سؤال خواهيد شد.(93)

وَلاَ تَتَّخِذُواْ أَيْمَانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَ تَذُوقُواْ الْسُّوءَ بِمَا صَدَدتُّمْ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿94﴾

و زنهار سوگندهاى خود را دستاويز تقلب ميان خود قرار مدهيد تا گامى بعد از استواريش بلغزد و شما بسزاى آن كه مردم را از راه خدا بازداشته ايد دچار شكنجه شويد و براى شما عذابى بزرگ باشد.(94)

وَلاَ تَشْتَرُواْ بِعَهْدِاللّهِ ثَمَنًا قَلِيلاً إِنَّمَا عِندَاللّهِ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿95﴾ / و پيمان خدا را به بهاى ناچيزى مفروشيد زيرا آن چه نزد خداست اگر بدانيد همان براى شما بهتر است.(95)

مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَ مَا عِندَاللّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُواْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿96﴾ / آن چه پيش شماست تمام مى شود و آن چه پيش خداست پايدار است و قطعا كسانى را كه شكيبايى كردند به بهتر از آن چه عمل مى كردند پاداش خواهيم داد.(96)

مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿97﴾ / هر كس از مرد يا زن كار شايسته كند و مؤمن باشد قطعا او را با زندگى پاكيزه اى حيات حقيقى بخشيم و مسلما به آنان بهتر از آن چه انجام مى دادند پاداش خواهيم داد.(97)

فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ ﴿98﴾ / پس چون قرآن مى خوانى از شيطان مطرود به خدا پناه بر.(98)

إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ وَ عَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ ﴿99﴾ / چرا كه او را بر كسانى كه ايمان آورده اند و بر پروردگارشان توكل مى كنند تسلطى نيست.(99)

إِنَّمَا سُلْطَانُهُ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُ وَالَّذِينَ هُم بِهِ مُشْرِكُونَ ﴿100﴾ / تسلط او فقط بر كسانى است كه وى را به سرپرستى برمى گيرند و بر كسانى كه آن ها به او (=خدا) شرك مى ورزند.(100)

وَ إِذَا بَدَّلْنَا آيَةً مَّكَانَ آيَةٍ وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُواْ إِنَّمَا أَنتَ مُفْتَرٍ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَيَعْلَمُونَ ﴿101﴾ / و چون حكمى را به جاى حكم ديگر بياوريم و خدا به آن چه به تدريج نازل مى كند داناتر است مى گويند جز اين نيست كه تو دروغ بافى نه بلكه بيشتر آنان نمى دانند.(101)

قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَ هُدًى وَ بُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ ﴿102﴾ / بگو آن را روح القدس از طرف پروردگارت به حق فرود آورده تا كسانى را كه ايمان آورده اند استوار گرداند و براى مسلمانان هدايت و بشارتى است.(102)

وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِّسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَ هَذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُّبِينٌ ﴿103﴾

و نيك مى دانيم كه آنان مى گويند جز اين نيست كه بشرى به او مى آموزد نه چنين نيست زيرا زبان كسى كه اين نسبت را به او مى دهند غير عربى است و اين قرآن به زبان عربى روشن است.(103)

إِنَّ الَّذِينَ لاَيُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللّهِ لاَيَهْدِيهِمُ اللّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿104﴾ / در حقيقت كسانى كه به آيات خدا ايمان ندارند خدا آنان را هدايت نمى كند و برايشان عذابى دردناك است.(104)

إِنَّمَا يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لاَيُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَ أُوْلئِكَ هُمُ الْكَاذِبُونَ ﴿105﴾ / تنها كسانى دروغ پردازى مى كنند كه به آيات خدا ايمان ندارند و آنان خود دروغگويانند.(105)

مَن كَفَرَ بِاللّهِ مِن بَعْدِ إيمَانِهِ إِلاَّ مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإِيمَانِ وَلَكِن مَّن شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْرًا فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِّنَ اللّهِ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿106﴾

هر كس پس از ايمان آوردن خود به خدا كفر ورزد عذابى سخت خواهد داشت مگر آن كس كه مجبور شده ولى قلبش به ايمان اطمينان دارد ليكن هر كه سينه اش به كفر گشاده گردد خشم خدا بر آنان است و برايشان عذابى بزرگ خواهد بود.(106)

ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّواْ الْحَيَاةَ الْدُّنْيَا عَلَى الآخِرَةِ وَ أَنَّ اللّهَ لاَيَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ ﴿107﴾ / زيرا آنان زندگى دنيا را بر آخرت برترى دادند و هم اين كه خدا گروه كافران را هدايت نمى كند.(107)

أُولَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ وَ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ ﴿108﴾ / آنان كسانى اند كه خدا بر دل ها و گوش و ديدگانشان مهر نهاده و آنان خود غافلانند.(108)

لاَجَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الآخِرَةِ هُمُ الْخَاسِرونَ ﴿109﴾ / شك نيست كه آن ها در آخرت همان زيانكارانند.(109)

ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِن بَعْدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَاهَدُواْ وَ صَبَرُواْ إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿110﴾

با اين حال پروردگار تو نسبت به كسانى كه پس از آن همه زجر كشيدن هجرت كرده و سپس جهاد نمودند و صبر پيشه ساختند پروردگارت نسبت به آنان بعد از آن همه مصايب قطعا آمرزنده و مهربان است.(110)

يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْسٍ تُجَادِلُ عَن نَّفْسِهَا وَ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ وَ هُمْ لاَيُظْلَمُونَ ﴿111﴾ / ياد كن روزى را كه هر كس مى آيد و از خود دفاع مى كند و هر كس به آن چه كرده بى كم و كاست پاداش مى يابد و بر آنان ستم نمى رود.(111)

وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُّطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِّن كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللّهِ فَأَذَاقَهَا اللّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُواْ يَصْنَعُونَ ﴿112﴾

و خدا شهرى را مثل زده است كه امن و امان بود و روزيش از هر سو فراوان مى رسيد پس ساكنانش نعمت هاى خدا را ناسپاسى كردند و خدا هم بسزاى آن چه انجام مى دادند طعم گرسنگى و هراس را به مردم آن چشانيد.(112)

وَلَقَدْ جَاءهُمْ رَسُولٌ مِّنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَ هُمْ ظَالِمُونَ ﴿113﴾ / و به يقين فرستاده اى از خودشان برايشان آمد اما او را تكذيب كردند پس در حالى كه ظالم بودند آنان را عذاب فرو گرفت.(113)

فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّهُ حَلالاً طَيِّبًا وَاشْكُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ ﴿114﴾ / پس از آن چه خدا شما را روزى كرده است حلال و پاكيزه بخوريد و نعمت خدا را اگر تنها او را مى پرستيد شكر گزاريد.(114)

إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالْدَّمَ وَ لَحْمَ الْخَنزِيرِ وَ مَآ أُهِلَّ لِغَيْرِ اللّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿115﴾

جز اين نيست كه خدا مردار و خون و گوشت خوك و آن چه را كه نام غير خدا بر آن برده شده حرام گردانيده است با اين همه هر كس كه به خوردن آن ها ناگزير شود و سركش و زياده خواه نباشد قطعا خدا آمرزنده مهربان است.(115)

وَلاَ تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هَذَا حَلاَلٌ وَ هَذَا حَرَامٌ لِّتَفْتَرُواْ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ لاَيُفْلِحُونَ ﴿116﴾ / و براى آن چه زبان شما به دروغ مى پردازد مگوييد اين حلال است و آن حرام تا بر خدا دروغ بنديد زيرا كسانى كه بر خدا دروغ مى بندند رستگار نمى شوند.(116)

مَتَاعٌ قَلِيلٌ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿117﴾ / ايشان راست اندك بهره اى ولى عذابشان پر درد است.(117)

وَ عَلَى الَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمْنَا مَا قَصَصْنَا عَلَيْكَ مِن قَبْلُ وَ مَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَكِن كَانُواْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴿118﴾ / و بر كسانى كه يهودى شدند آن چه را قبلا بر تو حكايت كرديم حرام گردانيديم و ما بر آنان ستم نكرديم بلكه آن ها به خود ستم مى كردند.(118)

ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُواْ مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَ أَصْلَحُواْ إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿119﴾ / با اين همه پروردگار تو نسبت به كسانى كه به نادانى مرتكب گناه شده سپس توبه كرده و به صلاح آمده اند البته پروردگارت پس از آن آمرزنده مهربان است.(119)

إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلّهِ حَنِيفًا وَ لَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿120﴾ / به راستى ابراهيم پيشوايى مطيع خدا و حق گراى بود و از مشركان نبود.(120)

شَاكِرًا لِّأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَ هَدَاهُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿121﴾ / و نعمت هاى او را شكرگزار بود خدا او را برگزيد و به راهى راست هدايتش كرد.(121)

وَ آتَيْنَاهُ فِي الْدُّنْيَا حَسَنَةً وَ إِنَّهُ فِي الآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ ﴿122﴾ / و در دنيا به او نيكويى و نعمت داديم و در آخرت نيز از شايستگان خواهد بود.(122)

ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَ مَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿123﴾ / سپس به تو وحى كرديم كه از آيين ابراهيم حق گراى پيروى كن چرا كه او از مشركان نبود.(123)

إِنَّمَا جُعِلَ السَّبْتُ عَلَى الَّذِينَ اخْتَلَفُواْ فِيهِ وَ إِنَّ رَبَّكَ لَيَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ ﴿124﴾ / بزرگداشت شنبه بر كسانى كه درباره آن اختلاف كردند مقرر گرديد و قطعا پروردگارت روز رستاخيز ميان آن ها درباره چيزى كه در مورد آن اختلاف مى كردند داورى خواهد كرد.(124)

ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ ﴿125﴾

با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به شيوه اى كه نيكوتر است مجادله نماى در حقيقت پروردگار تو به حال كسى كه از راه او منحرف شده داناتر و او به حال راه يافتگان نيز داناتر است.(125)

وَ إِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُواْ بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِّلصَّابِرينَ ﴿126﴾ / و اگر عقوبت كرديد همان گونه كه مورد عقوبت قرار گرفته ايد متجاوز را به عقوبت رسانيد و اگر صبر كنيد البته آن براى شكيبايان بهتر است.(126)

وَاصْبِرْ وَ مَا صَبْرُكَ إِلاَّ بِاللّهِ وَلاَ تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلاَ تَكُ فِي ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُونَ ﴿127﴾ / و صبر كن و صبر تو جز به توفيق خدا نيست و بر آنان اندوه مخور و از آن چه نيرنگ مى كنند دل تنگ مدار.(127)

إِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَواْ وَّالَّذِينَ هُم مُّحْسِنُونَ ﴿128﴾ / در حقيقت خدا با كسانى است كه پروا داشته اند و با كسانى است كه آن ها نيكوكارند.(128)

---