مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو


سبل الهدی و الرشاد في سيرة خير العباد

سبل الهدی و الرشاد في سيرة خير العباد از جمله مفصل‌ترين كتب مربوط به سيره پيامبر اعظم(ص) است كه توسط محمد بن يوسف صالحى شامى عالم قرن دهم هجرى نوشته شده است.

سبل الهدی و الرشاد في سيرة خير العباد

سبل الهدی و الرشاد في سيرة خير العباد از جمله مفصل‌ترين كتب مربوط به سيره پيامبر اعظم(ص) است كه توسط محمد بن يوسف صالحى شامى عالم قرن دهم هجرى نوشته شده است.

اهميت اين اثر به آن است كه مجموع مباحث مربوط به سيره پيامبر(ص) را ارائه كرده و در دسترس قرار داده است. او نوشته خود را از سيصد مصدر در زمينه‌هاى مختلف حديث و تاريخ و سيره و طبقات و رجال و تفسير و ادب و لغت و... يعنى آنچه در روزگار او در دسترس بوده، گردآورده است. لذا براى تحقيق در موضوع تاريخ صدر اسلام و سيره نبوى از مراجعه به اين كتاب چاره‌اى نيست.

مؤلف، اين كتاب را حاصل عمر خود دانسته و در مقدمه مى‌نويسد: «اين كتابى است كه من آن را از ميان بيش از سيصد كتاب جمع آورى و انتخاب كرده‌ام و همه كوششم در به دست آوردن اطلاعات صحيح بوده است... و در آن از احاديث جعلى هيچ نياورده‌ام». تعداد ابواب كتاب بيش از هزار است و صالحى در پايان هر باب و پس از آنكه روايات مربوطه را آورده است، به توضيح مشكلات و بيان معناى الفاظ غريب و چگونگى ضبط كلمات مشكل مى‌پردازد.

منابع كتاب

وى از منابعى چون روض الانف سهيلى، شرح خشنى بر سيره ابن هشام، زاد المعاد ابن قيم جوزيه، عيون الاثر ابن سيد الناس، سيره مغلطاى، امتاع الاسماع مقريزى و سمهودى در وفاءالوفاء نقل كرده و براى عالمان بزرگ يا كتابهايى كه به طور مكرر نام برده، اختصارات و رموزى قرار داده است. در بخش نخست از هر باب، معمولاً همه اطلاعات ممكن از همه مصادر موجود و در دسترس آمده و اختلافات در نقل در كنار هم قرار مى‌گيرد، و مصادر و راويان آنها معين و مشخص شده‌اند. مانند مقايسه سند و متن اخبار تاريخى با يكديگر.

با آنكه نسخ متعددى از اين كتاب وجود دارد، محققان كتاب، نسخه اصل آن را نسخه كتابخانه صنعاء قرار داده‌اند؛ زيرا كامل‌تر و صحيح‌تر بوده است. در اين تحقيق، روايات و نصوص وارد در كتاب را با مآخذ اوليه آن مانند سيره ابن هشام و مغازى واقدى و تاريخ طبرى و امتاع الاسماع و كتاب‌هاى مسلم و بخارى و غيره مطابقه و مقابله كرده و جلد و صفحه مآخذ را در پاورقى مشخص مى‌كنند.

ويژگيها

مؤلف بر خلاف كتب معمول سيره و تاريخ به توضيح مشكلات موجود در منقولات اعم از آيات شريفه و احاديث و متون تاريخى و اشعار نقل شده مى‌پردازد و بخش وسيعى از كتاب را به اين مهم اختصاص داده است. از ديگر مزاياى اين اثر، نقد و بررسى رواياتِ نقل شده است. البته بسيارى از اين نظرات و تحقيقات، يافته‌هاى پيشينيان است كه مؤلف با استفاده از آنها و با تصريح به نام و نشان مأخذ خويش به نقد و بررسى روايات و اطلاعات مى‌پردازد. از ديگر مزاياى اين اثر، سلسله‌اى از اطلاعات و تحقيقات كتاب‌شناسى و رجالى است كه مؤلف به طور ضمنى در مطاوى كتاب مى‌آورد و پاره‌اى از متون مهم سيره و رجال بزرگ آن را مى‌شناساند. شامى با جملاتى از قبيل: «تواترت الاخبار» و «فيه من عدم التثبت ما ترى»، «رواه ابوداود و الترمذى و قال حسن صحيح» و «القول الاول رواه ابونعيم بسند ضعيف عن ابن عباس... و القول الثانى رواه الطبرانى و البيهقى و الضياء بسند صحيح...» به اظهار نظر پرداخته است.


منبع

ویکی نور

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن