شناسه ناقص است
عنوان بندی متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

رجال غضائری (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
(۷ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
اين كتاب اثر شيخ ابو الحسين، احمد بن ابى عبد الله، معروف به ابن غضائرى، از بزرگان شيعه در قرن پنجم هجرى است.
+
{{مشخصات کتاب
وى هم شاگردى و هم درس شيخ طوسى و نجاشى بوده و در اساتيد و شاگردان اشتراكات فراوانى با آنها دارد.
 
  
==مؤلف==
+
|عنوان=
  
احمد بن حسین بن عبیداللّه  بن ابراهیم ابوالحسین بغدادى، مشهور ملقب به [[ابن غضائرى]].(م 450 ق)
+
|تصویر= [[پرونده:رجال ابن الغضائري.jpg|240px|وسط]]
  
==زندگی‌نامه و اظهارنظرها==
+
|نویسنده= ابن غضائرى
  
وى از دانشمندان بزرگ [[شیعه]]، عالم، زاهد و استاد در علوم مختلف بود. تعبیرى كه بعضى اعیان درباره وى دارند، مقام عالى علمى وى را بخوبى نشان مى دهد؛ گفته شده: «كان من أحفظ الشیعه بحدیث اهل البیت علیهم السلام».
+
|موضوع= محدثان شیعه
  
وى خصوصاً در علم [[رجال]] از نوادر [[شیعه]] در زمان خود به شمار مى رفت. در معرفى مقام وى همین اندازه كفایت مى كند كه بزرگانى چون مرحوم [[شیخ طوسى]]، مرحوم [[نجاشى]] و علماى متأخر خصوصاً مرحوم علامه، [[ابن داوود]]، سید جلیل القدر سید احمد بن طاووس هم از كتاب ایشان نقل كرده اند و هم به آراى او اعتماد نموده اند.
+
|زبان= عربی
  
دانشمند نام آور و رجالی معروف شیعه مرحوم علامه [[عنایت اللّه  قهپایى]]، درباره وى چنین مى فرماید: «او شیخ عارف، عالم جلیل و كبیر بود. كلباسى فرمود: او از بزرگان شیعه بوده است».
+
|تعداد جلد= ۱
  
==استادان==
+
|عنوان افزوده1=
  
ابومحمد بن طلحه بن على بن عبدالله  بن علاله
+
|افزوده1=
  
ابوالحسین صبیى
+
|عنوان افزوده2=
  
پدرش ابوالحسین بن عبدالله  بن ابراهیم واسطى بغدادى حسین بن محمد بن نبدار قمى
+
|افزوده2=
  
احمد بن عبدالواحد و...
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78839/ رجال ابن غضائری]
  
==شاگردان==
+
}}
  
بعضى گفته اند كه مرحوم نجاشى از شاگردان وى بوده است.
+
{{خوب}}
 +
کتاب «الضعفاء» معروف به «رجال ابن غضائری»، منسوب به [[ابن غضائری|احمد بن حسین غضائرى]] (متوفای قرن پنجم هجرى) است.
 +
این کتاب از منابع اولیه رجالی [[شیعه]] محسوب می‌شود، هرچند برخی از علما، همه آرای نویسنده کتاب را معتبر ندانسته اند.
  
==تألیفات==
+
==مؤلف==
  
كتاب جامع الاسماء الكتب المصنفة لدى الشیعة
+
[[ابن غضائری|احمد بن حسین غضائرى]]، عالم [[علم رجال|رجالی]] بزرگ [[شیعه|شیعه]] در قرن پنجم هجرى، هم درس [[شیخ طوسى]] و [[نجاشى]] بوده و در اساتید و شاگردان اشتراکات فراوانى با آنها دارد. تعبیرى که بعضى اعیان [[شیعه]] درباره وى دارند، مقام عالى علمى وى را بخوبى نشان مى دهد؛ گفته شده: «کان من أحفظ الشیعه بحدیث اهل البیت علیهم السلام». 
  
كتاب جامع الاسماء الاصول المعتمدة لدى الشیعة بهم
+
لازم به ذکر است، برخی علماى تراجم، کتاب رجال مذکور را از ابن غضائرى نمى‌دانند و بعضى چون [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]] و [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|شیخ آقا بزرگ تهرانى]] این کتاب را نوشته دشمنان شیعه مى‌دانند که با آمیختن مطالب دروغ و انحرافى به بعضى از مطالب کتاب ابن غضائرى، سعى در مخدوش نمودن چهره بزرگان شیعه داشته‌اند.
  
كتاب التاریخ
+
==معرفى اجمالى کتاب==
  
كتاب الضعفاء
+
کتاب «رجال ابن غضائری» به ترتیب حروف الفبا مرتب گردیده است. یکى از خصوصیات کتاب این است که در هر حرف اشاره مى کند که راجع به چند نفر از روات بحث مى کند؛ مثلاً در باب «الف مى فرماید هیجده نفر ذکر مى شود. ویژگی دوم کتاب این است که راوى مورد بحث را با مشخصات کامل معرفى مى کند، مثل ذکر اسم راوى، اسم پدر او، این که [[صحابی|صحابى]] است یا [[تابعین|تابعى]]، از چه کسى نقل [[حدیث]] کرده و این که آیا راوى ضعیف است یا ثقه و یا مجهول. در این کتاب، شرح‌ حال ۲۲۵ راوی آمده است که ۱۶۵ تن از آنها تضعیف شده‌اند.
 
 
كتاب الثقات والممدوحین الرجال.<ref> مقدمه كتاب الرجال.</ref>
 
 
 
==معرفى اجمالى كتاب==
 
 
 
كتاب به ترتیب الفبا مرتب گردیده است. یكى از خصوصیات كتاب این است كه در هر حرف اشاره مى كند كه راجع به چند نفر از روات بحث مى كند؛ مثلاً در باب «الف مى فرماید هیجده نفر ذكر مى شود. امتیاز دوم كتاب این است كه راوى مورد بحث را با مشخصات كامل معرفى مى كند، مثل ذكر اسم راوى، اسم پدر او، این كه صحابى است یا تابعى، از چه كسى نقل [[حدیث]] كرده و این كه آیا راوى ضعیف است یا ثقه و یا مجهول.
 
 
 
جایگاه ارزشمند این كتاب نزد علما هنگامى روشن مى شود كه ملاحظه كنیم، كسانى چون مرحوم [[شیخ طوسى]] از این كتاب استفاده مى كرده اند.
 
  
 +
==اعتبار کتاب==
 
   
 
   
 +
کتاب [[ابن غضائرى]] معمولا در ردیف کتب ثمانیۀ رجال ذکر مى‌شود، اما باید توجه داشت که این کتاب بر خلاف دیگر اصول رجال، مورد مناقشه و بحث فراوان واقع شده است.
  
== اعتبار و ارزش ==
+
[[نجاشى]] که هم عصر او بوده و احتمالا جزو شاگردان او یا هم شاگردى او بوده، در فهرست خویش اسامى مؤلفین و کتب [[شیعه|شیعه]] را جمع آورى نموده و حتى کتبى که خود ندیده و از دیگران شنیده را هم فهرست کرده است اما هیچ اشاره‌اى به کتاب ضعفاء یا کتاب رجال ابن غضائرى نکرده است.
+
[[علامه حلی|علامه حلى]] نیز که در «[[خلاصة الاقوال (کتاب)|خلاصه]]» طریق خودش به اصول خمسۀ رجال را ذکر کرده، هیچ اشاره‌اى به طریقش به ابن غضائرى نکرده و شاید در این کار تعمدى داشته است.
 +
علاوه بر اینها سیرۀ بزرگان و مشهور بین آنان عدم توجه و اعتنا به تضعیفات ابن غضائرى است، در صورتى که او در تضعیفش تنها باشد.
 +
==نسخه‌های کتاب==
  
كتاب [[ابن غضائرى]] معمولا در رديف [[كتب ثمانيۀ رجال]] ذكر مى‌شود، اما بايد توجه داشت كه اين كتاب بر خلاف ديگر اصول رجال مورد مناقشه و بحث فراوان واقع شده است.
+
از نکات قابل توجه پیرامون این کتاب، سرگذشت نسخه‌هاى آن است.
[[نجاشى]] كه هم عصر او بوده و احتمالا جزء شاگردان او يا هم شاگردى او بوده، در فهرست خويش اسامى مؤلفين و كتب شيعه را جمع آورى نموده و حتى كتبى كه خود نديده و از ديگران شنيده را هم فهرست كرده است اما هيچ اشاره‌اى به كتاب ضعفاء يا كتاب رجال ابن غضائرى نكرده است.
+
چرا که از قرن پنجم تا قرن هفتم هیچ نام و اثرى از کتاب «الضعفاء» [[ابن غضائری|ابن غضائرى]] نیست.
علامه حلى نيز كه در« خلاصه» طريق خودش به اصول خمسۀ رجال را ذكر كرده هيچ اشاره‌اى به طريقش به ابن غضائرى نكرده و شايد در اين كار تعمدى داشته است.
+
اولین کسى که از این کتاب سخن گفته [[سید احمد بن طاووس|سید احمد بن طاووس]] (متوفاى ۶۷۳ ق) است. سید نسخه‌اى را که منسوب به ابن غضائرى بوده، یافته و با تصریح بر اینکه هیچ [[سماع (علم الحدیث)|سماع]] و روایت و [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه‌اى]] بر آن نسخه ندارد، آن را در کتاب رجال خویش، «[[حل الاشکال فی معرفة الرجال (کتاب)|حل الإشکال فی تراجم الرجال]]» آورده است.
علاوه بر اينها سيرۀ بزرگان و مشهور بين آنان عدم توجه و اعتنا به تضعيفات ابن غضائرى است در صورتى كه او در تضعيفش تنها باشد.
 
  
 +
ابن طاووس در میان منابع نقل خویش کتاب ابن غضائرى را استثناء کرده و صحت مطالب آن را عهده‌دار نشده است. او تذکر مى‌دهد که تنها به خاطر جمع نمودن همۀ سخنان پیرامون هر شخصیت، مطالب این کتاب را آورده نه بخاطر حجت بودن مطالب این کتاب در نظر او.
 +
پس از سید ابن طاووس، شاگردانش [[علامه حلی|علامه حلى]] و [[ابن داوود حلی|ابن داود]] در کتاب هاى [[خلاصة الاقوال (کتاب)|خلاصه]] و [[رجال ابن داود (کتاب)|رجال]] مطالب نقل شده در کتاب استاد را آوردند.
  
== اعتبار نسخه ==
+
نسخه‌هاى کتاب ابن غضائرى بعد از عصر ابن طاووس براى دومین بار به فراموشى سپرده شد و هیچ خبرى از آن کتاب یافت نشده است. پس از ۴ قرن، [[ملا عبدالله شوشتری|مولى عبدالله شوشترى]] (متوفاى ۱۰۲۱ ق) مطالب کتاب رجال ابن غضائرى را از لابلاى کتاب «حل الإشکال» ابن طاووس بیرون آورد و شاگرد او، [[عنایت الله قهپایی|عنایت الله قهپایى]] متن استاد را در کتاب رجالى خویش آورد و بدینسان نسخۀ کتاب ابن غضائرى بدست ما رسیده است.
 
+
==منابع==
از نكات قابل توجه پيرامون اين كتاب سرگذشت نسخه‌هاى آن است.
+
*محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
ابن غضائرى از بزرگان شيعه در قرن پنجم هجرى و هم عصر نجاشى و [[شيخ طوسى]] است و در جلالت و عظمت مقام او هيچ شبهه‌اى وجود ندارد.
+
*[[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی]]، [[نرم افزار جامع فقه اهلبیت (علیهم السلام) ۲|نرم افزار جامع فقه اهل بیت ۲]] [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی.
نكتۀ اساسى در سرگذشت نسخۀ كتاب اوست چرا كه از قرن پنجم تا قرن هفتم هيچ نام و اثرى از« كتاب الضعفاء» ابن غضائرى نيست.
+
*مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار درایه النور نسخه ۱/۲، بخش کتاب شناسی.
اولين كسى كه از اين كتاب سخن گفته سيد ابو الفضائل، [[احمد بن طاووس]]( متوفاى 673 هجرى) است. سيد نسخه‌اى را كه منسوب به ابن غضائرى بوده، يافته و با تصريح بر اينكه هيچ سماع و روايت و اجازه‌اى بر آن نسخه ندارد آن را در كتاب رجال خويش،« حل الإشكال في تراجم الرجال»، آورده است.
 
  
ابن طاووس در ميان منابع نقل خويش كتاب ابن غضائرى را استثناء كرده و صحت مطالب آن را عهده‌دار نشده است. او تذكر مى‌دهد كه تنها به خاطر جمع نمودن همۀ سخنان پيرامون هر شخصيت مطالب اين كتاب را آورده نه بخاطر حجت بودن مطالب اين كتاب در نظر او.
+
==متن کتاب ==
پس از سيد ابن طاووس شاگردانش علامه حلى و ابن داود در كتاب هاى خلاصه و رجال مطالب نقل شده در كتاب استاد را آوردند.
+
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78839/رجال-ابن-الغضائري '''رجال ابن غضائری''']
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= متوسط
 +
|عنوان بندی مناسب= متوسط
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده=دارد
 +
}}
  
نسخه‌هاى كتاب ابن غضائرى بعد از عصر ابن طاووس براى دومين بار به فراموشى سپرده شد و هيچ خبرى از آن كتاب يافت نشده است.
 
 
پس از 4 قرن ، مولى عبد الله شوشترى( متوفاى 1021 هجرى) مطالب كتاب رجال ابن غضائرى را از لابلاى كتاب« حل الإشكال» ابن طاووس بيرون آورد و شاگرد او، مولى عناية الله قهپايى متن استاد را در كتاب رجالى خويش آورد و بدينسان نسخۀ كتاب ابن غضائرى بدست ما رسيده است.
 
 
 
==وضعیت نشر==
 
 
این اثر به وسیله دارالحدیث به سال 1422 ق به چاپ رسیده است.
 
 
==پانویس==
 
<references/>
 
 
==منابع==
 
*محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
 
*مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع فقه اهل بیت 2 [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی
 
*مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی ، نرم افزار درایه النور نسخه 1/2 ، بخش کتاب شناسی
 
 
[[رده:منابع رجالی]]
 
[[رده:منابع رجالی]]
 
{{حدیث}}
 
{{حدیث}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۱ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۴۱

رجال ابن الغضائري.jpg
نویسنده ابن غضائرى
موضوع محدثان شیعه
زبان عربی
تعداد جلد ۱

رجال ابن غضائری

کتاب «الضعفاء» معروف به «رجال ابن غضائری»، منسوب به احمد بن حسین غضائرى (متوفای قرن پنجم هجرى) است. این کتاب از منابع اولیه رجالی شیعه محسوب می‌شود، هرچند برخی از علما، همه آرای نویسنده کتاب را معتبر ندانسته اند.

مؤلف

احمد بن حسین غضائرى، عالم رجالی بزرگ شیعه در قرن پنجم هجرى، هم درس شیخ طوسى و نجاشى بوده و در اساتید و شاگردان اشتراکات فراوانى با آنها دارد. تعبیرى که بعضى اعیان شیعه درباره وى دارند، مقام عالى علمى وى را بخوبى نشان مى دهد؛ گفته شده: «کان من أحفظ الشیعه بحدیث اهل البیت علیهم السلام».

لازم به ذکر است، برخی علماى تراجم، کتاب رجال مذکور را از ابن غضائرى نمى‌دانند و بعضى چون آیت الله خویی و شیخ آقا بزرگ تهرانى این کتاب را نوشته دشمنان شیعه مى‌دانند که با آمیختن مطالب دروغ و انحرافى به بعضى از مطالب کتاب ابن غضائرى، سعى در مخدوش نمودن چهره بزرگان شیعه داشته‌اند.

معرفى اجمالى کتاب

کتاب «رجال ابن غضائری» به ترتیب حروف الفبا مرتب گردیده است. یکى از خصوصیات کتاب این است که در هر حرف اشاره مى کند که راجع به چند نفر از روات بحث مى کند؛ مثلاً در باب «الف مى فرماید هیجده نفر ذکر مى شود. ویژگی دوم کتاب این است که راوى مورد بحث را با مشخصات کامل معرفى مى کند، مثل ذکر اسم راوى، اسم پدر او، این که صحابى است یا تابعى، از چه کسى نقل حدیث کرده و این که آیا راوى ضعیف است یا ثقه و یا مجهول. در این کتاب، شرح‌ حال ۲۲۵ راوی آمده است که ۱۶۵ تن از آنها تضعیف شده‌اند.

اعتبار کتاب

کتاب ابن غضائرى معمولا در ردیف کتب ثمانیۀ رجال ذکر مى‌شود، اما باید توجه داشت که این کتاب بر خلاف دیگر اصول رجال، مورد مناقشه و بحث فراوان واقع شده است.

نجاشى که هم عصر او بوده و احتمالا جزو شاگردان او یا هم شاگردى او بوده، در فهرست خویش اسامى مؤلفین و کتب شیعه را جمع آورى نموده و حتى کتبى که خود ندیده و از دیگران شنیده را هم فهرست کرده است اما هیچ اشاره‌اى به کتاب ضعفاء یا کتاب رجال ابن غضائرى نکرده است. علامه حلى نیز که در «خلاصه» طریق خودش به اصول خمسۀ رجال را ذکر کرده، هیچ اشاره‌اى به طریقش به ابن غضائرى نکرده و شاید در این کار تعمدى داشته است. علاوه بر اینها سیرۀ بزرگان و مشهور بین آنان عدم توجه و اعتنا به تضعیفات ابن غضائرى است، در صورتى که او در تضعیفش تنها باشد.

نسخه‌های کتاب

از نکات قابل توجه پیرامون این کتاب، سرگذشت نسخه‌هاى آن است. چرا که از قرن پنجم تا قرن هفتم هیچ نام و اثرى از کتاب «الضعفاء» ابن غضائرى نیست. اولین کسى که از این کتاب سخن گفته سید احمد بن طاووس (متوفاى ۶۷۳ ق) است. سید نسخه‌اى را که منسوب به ابن غضائرى بوده، یافته و با تصریح بر اینکه هیچ سماع و روایت و اجازه‌اى بر آن نسخه ندارد، آن را در کتاب رجال خویش، «حل الإشکال فی تراجم الرجال» آورده است.

ابن طاووس در میان منابع نقل خویش کتاب ابن غضائرى را استثناء کرده و صحت مطالب آن را عهده‌دار نشده است. او تذکر مى‌دهد که تنها به خاطر جمع نمودن همۀ سخنان پیرامون هر شخصیت، مطالب این کتاب را آورده نه بخاطر حجت بودن مطالب این کتاب در نظر او. پس از سید ابن طاووس، شاگردانش علامه حلى و ابن داود در کتاب هاى خلاصه و رجال مطالب نقل شده در کتاب استاد را آوردند.

نسخه‌هاى کتاب ابن غضائرى بعد از عصر ابن طاووس براى دومین بار به فراموشى سپرده شد و هیچ خبرى از آن کتاب یافت نشده است. پس از ۴ قرن، مولى عبدالله شوشترى (متوفاى ۱۰۲۱ ق) مطالب کتاب رجال ابن غضائرى را از لابلاى کتاب «حل الإشکال» ابن طاووس بیرون آورد و شاگرد او، عنایت الله قهپایى متن استاد را در کتاب رجالى خویش آورد و بدینسان نسخۀ کتاب ابن غضائرى بدست ما رسیده است.

منابع

متن کتاب

رجال ابن غضائری