تفسیر عیاشی (کتاب)
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
منبع: کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، صفحه 491 - 492
نویسنده: محمدرضا ضميري
تفسیر عیاشى
مؤلف:
ابوالنضر محمد بن مسعود بن عیاش سمرقندى، معروف به عیاشى (قرن سوم).
زندگینامه و اظهارنظرها:
وى در قرن سوم مى زیسته و هم عصر با شیخ كلینى بوده است. او در آغاز تابع مذهب اهل سنت بود، اما به تشیع گرایید و از پایه هاى دانش و اعیان شیعه گردید و خانه خود را كانون اجتماعات و مركز دانش شیعه قرار داد. او از بزرگان مذهب اثنی عشرى بشمار مى رفت و كشى، صاحب رجال، نیز از شاگردان وى بود. وى حدود دویست اثر و بنابر قولى، 157 كتاب دارد.
معرفى اجمالى كتاب:
این تفسیر در اصل دو جلد بوده كه دانشمندان و علماى تفسیر از او روایت مى كرده اند؛ اما متأسفانه در طى قرون و اعصار قسمت دوم این تفسیر مفقود مى شود و لذا كتاب موجود، كه در دو مجلد منتشر شده، فقط تا آخر سوره كهف است.
از طرف دیگر، نسخه موجود بدون اسناد راویان آن مى باشد. عیاشى نخست چند بخش از علوم قرآن را به عنوان مقدمه برگزیده است. روش او در این مباحث، مانند دیگر تفاسیر مأثور، نقلى است؛ به این معنا كه از خود چیزى بر آن نمى افزاید. اهم این مباحث به این قرار است: فضل قرآن، ملاك حجیت روایات مطابق بودن با قرآن است، محتواى قرآن و تقسیم بندى آن، ناسخ و منسوخ، ظاهر و باطن، محكم و متشابه، جایگاه اهل بیت علیهم السلام، علم اهل بیت علیهم السلام به تأویل قرآن، مذمت تفسیر به رأى و...
منقولات تفسیرى و توضیحى این تفسیر، برخلاف تفسیر فرات بسیار است. سید هاشم بحرانى در تفسیر برهان، علامه مجلسى در بحارالانوار و فیض كاشانى در تفسیر صافى، از این تفسیر بسیار نقل كرده اند.
علامه طباطبایى، صاحب تفسیر المیزان، مقدمه اى بر این كتاب نگاشته و اهمیت و جایگاه این تفسیر را بیان كرده است. ایشان مى نویسند: قسم به جانم! مى توانم بگویم كه این كتاب بهترین اثرى است كه در زمان خود تألیف شده است و اطمینان آمیزترین مجموعه اى است كه از پیشینیان ما در زمینه كتاب تفسیرى مأثور به ارث رسیده است.
روش عیاشى به مانند دیگر كتاب هاى تفسیرى مأثور در قرون نخستین، چنین است كه در ذیل هر سوره، فضیلت و اجر و ثواب قرائت آن را بیان كرده و سپس به ترتیب آیات، روایاتى كه به مناسبت آیه اى رسیده، نقل كرده است.
وضعیت نشر:
این كتاب، با تحقیق و تصحیح سید هاشم رسول محلاتى و با مقدمه علامه طباطبایى، در تهران، توسط انتشارات مكتبه الاسلامیه چاپ و منتشر شده است. لازم به ذکر است که اخیراً به وسیله بنیاد بعثت، احادیث این کتاب مستند شده است.
پيوندها
