المقنع (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | از کتابهای شیخ | + | {{خوب}} |
| − | + | ||
| + | «المقنع» از کتابهای [[شیخ صدوق]] است که به زبان عربی نگاشته شده و به عنوان مجموعه [[فقه|فقهی]] - [[حدیث|حدیثی]] محسوب می شود. این کتاب از مهمترین مصادر فقهى نزد [[فقها]] بشمار مى آید، زیرا عبارات این کتاب همه الفاظ [[احادیث]] است. | ||
| + | {{مشخصات کتاب | ||
|عنوان= | |عنوان= | ||
| − | |تصویر=[[پرونده:المقنع.jpg| | + | |تصویر=[[پرونده:المقنع.jpg|۲۴۰px|وسط]] |
|نویسنده=شیخ صدوق | |نویسنده=شیخ صدوق | ||
| − | |موضوع=فقه | + | |موضوع=فقه شیعه |
|زبان=عربی | |زبان=عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد=۱ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۷: | سطر ۲۹: | ||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| − | محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی(۳۰۵ | + | محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (۳۸۱-۳۰۵ ق) معروف به [[شیخ صدوق]]، متولد شهر [[قم]]، از بزرگ‌ترین [[محدث|محدّثین]] [[شیعه]] در قرن چهارم هجری به شمار می‌آید. از اساتید وی می توان به [[محمد بن حسن بن ولید]] و حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على (ع) اشاره کرد. [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]، [[کمال الدین و تمام النعمه|کمال‌الدین]]، [[التوحید (کتاب)|التوحید]]، [[الخصال (کتاب)|الخصال]]، [[معانى الأخبار (کتاب)|معانی الأخبار]]، [[عیون اخبارالرضا (کتاب)|عیون أخبار الرضا]] و... از دیگر آثار ارزنده او است. شیخ صدوق در سال ۳۸۱ قمری وفات نمود و در شهر ری به خاک سپرده شد. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==معرفى اجمالى کتاب== | |
| − | + | کتاب '''المقنع''' از مهمترین مصادر [[فقه|فقهى]] نزد [[فقها]] در تمام اعصار بشمار مى آید. عبارات این کتاب همه الفاظ [[احادیث]] و روایات مستندند که مؤلف به جهت اختصار [[سند حدیث|سند]] آن‌ها را حذف نموده است. | |
| − | [[ | + | [[شیخ صدوق]] دو کتاب المقنع و [[الهدايه (کتاب)|الهدایة]] را به پیروی از کتاب الشرائع پدرش ([[علی بن بابویه قمی|علی بن حسین بابویه]]) نوشته است و این کتاب در واقع رساله [[فتوا|فتواى]] شیخ است. وی در مقدمه المقنع می گوید: «انى صنّفت کتابى هذا و سمیته کتاب المقنع، لقنوع من یقرأه بما فیه و حذفت الاسانید منه لئلا یثقل حمله ولا یصعب حفظه ولا یمل قارئه اذا کان ما أبینه فیه فى الکتب الاصولیة موجوداً مبیناً على المشایخ العلماء». «... این کتاب را کتاب المقنع نامیدم، زیرا هر کس آن را بخواند به آن اکتفا خواهد کرد و سندهای آن را حذف نمودم ...»؛ به همین جهت فقهای متاخر، متون این گونه کتاب ها را به عنوان [[حدیث مرسل|روایت مرسل]] تلقی می کردند. |
| − | + | [[محدث نورى]] بعد از بیان کلام صدوق مى گوید: «و این عبارت متضمن چند مطلب است: | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | #آنچه در این کتاب هست همه [[حدیث]] است. | |
| + | #همه اخبار مسندند. | ||
| + | #این اخبار گرفته شده از [[اصول اربعمائه|اصول]] اصحاب است که تکیه گاه و مرجع [[شیخ صدوق]] در فتاواى وى بوده است. | ||
| + | #صاحبان اصول و رجال طریق، همه از ثقات اند».<ref> مستدرک الوسائل، چاپ سنگى، ج۳، ص۳۲۷.</ref> | ||
| − | == | + | ==ساختار کتاب== |
| + | این کتاب یک دوره [[فقه]] کامل است که از ابواب [[طهارت]] شروع مى شود و به ابواب [[دیات|دیات]] پایان مى یابد. | ||
| − | # ابواب الطهاره: شامل | + | #ابواب الطهاره: شامل ۱۳ باب از جمله: |
| − | ## باب اول آن: باب الوضوء | + | ##باب اول آن: باب الوضوء |
| − | ## باب دوم آن: باب السواک و فضله | + | ##باب دوم آن: باب السواک و فضله |
| − | ## باب سیزدهم آن: باب الصلاة علی المنافق | + | ##باب سیزدهم آن: باب الصلاة علی المنافق |
| − | # ابواب الصلاة: شامل | + | #ابواب الصلاة: شامل ۲۹ باب از جمله: |
| − | ## باب اول آن: باب مواضع التی تکره الصلاة فیها | + | ##باب اول آن: باب مواضع التی تکره الصلاة فیها |
| − | ## باب دهم آن: السهو فی الصلاة | + | ##باب دهم آن: السهو فی الصلاة |
| − | # ابواب الزکاة: شامل | + | #ابواب الزکاة: شامل ۱۶ باب از جمله: |
| − | ## باب ششم آن: زکاة الغنم | + | ##باب ششم آن: زکاة الغنم |
| − | ## باب چهاردهم آن: باب تکفین الموتی من الزکاة | + | ##باب چهاردهم آن: باب تکفین الموتی من الزکاة |
| − | ## باب الخمس: باب الصدقه | + | ##باب الخمس: باب الصدقه |
| − | # ابواب الصوم: شامل | + | #ابواب الصوم: شامل ۱۷ باب از جمله: |
| − | ## باب دهم آن: ابواب قضاء شهر رمضان | + | ##باب دهم آن: ابواب قضاء شهر رمضان |
| − | ## باب هفدهم آن: باب الفطره | + | ##باب هفدهم آن: باب الفطره |
| − | ## باب الحج | + | ##باب الحج |
| − | ## باب ثواب الاعمال | + | ##باب ثواب الاعمال |
| − | ## باب النکاح | + | ##باب النکاح |
| − | ## باب العقیقه | + | ##باب العقیقه |
| − | ## باب المتعه | + | ##باب المتعه |
| − | ## باب الطلاق | + | ##باب الطلاق |
| − | ## باب المکاسب والتجارات | + | ##باب المکاسب والتجارات |
| − | ## باب الربا | + | ##باب الربا |
| − | ## باب الدین | + | ##باب الدین |
| − | ## باب الکفالات | + | ##باب الکفالات |
| − | ## باب اللقطه | + | ##باب اللقطه |
| − | ## باب المزارعه والاجاره | + | ##باب المزارعه والاجاره |
| − | ## باب القضاء والاحکام | + | ##باب القضاء والاحکام |
| − | ## باب الشفعه | + | ##باب الشفعه |
| − | ## باب الایمان والنذور والکفارات | + | ##باب الایمان والنذور والکفارات |
| − | ## باب الصید والذبائح | + | ##باب الصید والذبائح |
| − | # ابواب الحدود: شامل | + | #ابواب الحدود: شامل ۵ باب از جمله: |
| − | ## باب سوم آن: حد السرقه | + | ##باب سوم آن: حد السرقه |
| − | ## باب الملاهی | + | ##باب الملاهی |
| − | ## باب العتق والتدبیر والمکاتبه | + | ##باب العتق والتدبیر والمکاتبه |
| − | ## باب الوصایا | + | ##باب الوصایا |
| − | ## باب المواریث | + | ##باب المواریث |
| − | ## باب الدیات | + | ##باب الدیات |
| − | ## باب الدخول فی اعمال السلطان و طلب الحوائج الیه | + | ##باب الدخول فی اعمال السلطان و طلب الحوائج الیه |
| − | ## باب النوادر | + | ##باب النوادر |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
| + | ==منابع== | ||
| + | *احمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی. | ||
| + | *المقنع، [http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid=18699 دایرة المعارف طهور]، بازیابی: ۷ اردیبهشت ۱۳۹۳. | ||
| − | == | + | ==متن کتاب == |
| − | + | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/64657/المقنع '''المقنع'''] | |
| − | |||
| − | == | + | {{سنجش کیفی |
| − | + | |سنجش=شده | |
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= خوب | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
[[رده:منابع فقهی]] | [[رده:منابع فقهی]] | ||
[[رده:آثار شیخ صدوق]] | [[رده:آثار شیخ صدوق]] | ||
| + | [[رده: مقاله های مهم]] | ||
نسخهٔ ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۶:۴۹
«المقنع» از کتابهای شیخ صدوق است که به زبان عربی نگاشته شده و به عنوان مجموعه فقهی - حدیثی محسوب می شود. این کتاب از مهمترین مصادر فقهى نزد فقها بشمار مى آید، زیرا عبارات این کتاب همه الفاظ احادیث است.
 | |
| نویسنده | شیخ صدوق |
| موضوع | فقه شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
مؤلف
محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (۳۸۱-۳۰۵ ق) معروف به شیخ صدوق، متولد شهر قم، از بزرگ‌ترین محدّثین شیعه در قرن چهارم هجری به شمار می‌آید. از اساتید وی می توان به محمد بن حسن بن ولید و حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على (ع) اشاره کرد. من لایحضره الفقیه، کمال‌الدین، التوحید، الخصال، معانی الأخبار، عیون أخبار الرضا و... از دیگر آثار ارزنده او است. شیخ صدوق در سال ۳۸۱ قمری وفات نمود و در شهر ری به خاک سپرده شد.
معرفى اجمالى کتاب
کتاب المقنع از مهمترین مصادر فقهى نزد فقها در تمام اعصار بشمار مى آید. عبارات این کتاب همه الفاظ احادیث و روایات مستندند که مؤلف به جهت اختصار سند آن‌ها را حذف نموده است.
شیخ صدوق دو کتاب المقنع و الهدایة را به پیروی از کتاب الشرائع پدرش (علی بن حسین بابویه) نوشته است و این کتاب در واقع رساله فتواى شیخ است. وی در مقدمه المقنع می گوید: «انى صنّفت کتابى هذا و سمیته کتاب المقنع، لقنوع من یقرأه بما فیه و حذفت الاسانید منه لئلا یثقل حمله ولا یصعب حفظه ولا یمل قارئه اذا کان ما أبینه فیه فى الکتب الاصولیة موجوداً مبیناً على المشایخ العلماء». «... این کتاب را کتاب المقنع نامیدم، زیرا هر کس آن را بخواند به آن اکتفا خواهد کرد و سندهای آن را حذف نمودم ...»؛ به همین جهت فقهای متاخر، متون این گونه کتاب ها را به عنوان روایت مرسل تلقی می کردند.
محدث نورى بعد از بیان کلام صدوق مى گوید: «و این عبارت متضمن چند مطلب است:
- آنچه در این کتاب هست همه حدیث است.
- همه اخبار مسندند.
- این اخبار گرفته شده از اصول اصحاب است که تکیه گاه و مرجع شیخ صدوق در فتاواى وى بوده است.
- صاحبان اصول و رجال طریق، همه از ثقات اند».[۱]
ساختار کتاب
این کتاب یک دوره فقه کامل است که از ابواب طهارت شروع مى شود و به ابواب دیات پایان مى یابد.
- ابواب الطهاره: شامل ۱۳ باب از جمله:
- باب اول آن: باب الوضوء
- باب دوم آن: باب السواک و فضله
- باب سیزدهم آن: باب الصلاة علی المنافق
- ابواب الصلاة: شامل ۲۹ باب از جمله:
- باب اول آن: باب مواضع التی تکره الصلاة فیها
- باب دهم آن: السهو فی الصلاة
- ابواب الزکاة: شامل ۱۶ باب از جمله:
- باب ششم آن: زکاة الغنم
- باب چهاردهم آن: باب تکفین الموتی من الزکاة
- باب الخمس: باب الصدقه
- ابواب الصوم: شامل ۱۷ باب از جمله:
- باب دهم آن: ابواب قضاء شهر رمضان
- باب هفدهم آن: باب الفطره
- باب الحج
- باب ثواب الاعمال
- باب النکاح
- باب العقیقه
- باب المتعه
- باب الطلاق
- باب المکاسب والتجارات
- باب الربا
- باب الدین
- باب الکفالات
- باب اللقطه
- باب المزارعه والاجاره
- باب القضاء والاحکام
- باب الشفعه
- باب الایمان والنذور والکفارات
- باب الصید والذبائح
- ابواب الحدود: شامل ۵ باب از جمله:
- باب سوم آن: حد السرقه
- باب الملاهی
- باب العتق والتدبیر والمکاتبه
- باب الوصایا
- باب المواریث
- باب الدیات
- باب الدخول فی اعمال السلطان و طلب الحوائج الیه
- باب النوادر
پانویس
- ↑ مستدرک الوسائل، چاپ سنگى، ج۳، ص۳۲۷.
منابع
- احمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
- المقنع، دایرة المعارف طهور، بازیابی: ۷ اردیبهشت ۱۳۹۳.
متن کتاب
