السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{مشخصات کتاب | |
| − | |||
|عنوان= | |عنوان= | ||
| سطر ۱۲: | سطر ۱۱: | ||
|زبان=عربی | |زبان=عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد=۳ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۳: | ||
|لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39044/السرائر-الحاوي-لتحرير-الفتاوي السرائر] | |لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39044/السرائر-الحاوي-لتحرير-الفتاوي السرائر] | ||
| − | }} | + | }} |
| + | |||
| + | '''«السَرائر الحاوی لتحریر الفتاوی»''' تألیف [[ابن ادریس حلی|محمد بن ادریس حلّى]] (م، ۵۹۸ ق)، یک دوره کامل [[فقه]] استدلالى است. کتاب «السرائر» از زمان نگارش مورد توجه فقهاى بزرگ [[شیعه]] همچون [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] (م، ۷۲۶ ق) و [[شهید اول|شهید اول]] (م، ۷۸۶ ق)، واقع شده و در کتب فقهى خود به آن استناد کرده‌اند. | ||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| سطر ۳۳: | سطر ۳۴: | ||
کتاب «[[السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (کتاب)|السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی]]» او از مهم‌ترین منابع فقهی شیعه است. برخی دیگر از آثار او عبارتند از: [[المنتخب من تفسیر القرآن (کتاب)|المنتخب من تفسیر القرآن]]، [[مستطرفات السرائر (کتاب)|مستطرفات السرائر]]، رسالة فی معنی الناصب، خلاصة الاستدلال فی المواسعة و المضایقة، حاشیة الصحیفة السجادیة. | کتاب «[[السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (کتاب)|السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی]]» او از مهم‌ترین منابع فقهی شیعه است. برخی دیگر از آثار او عبارتند از: [[المنتخب من تفسیر القرآن (کتاب)|المنتخب من تفسیر القرآن]]، [[مستطرفات السرائر (کتاب)|مستطرفات السرائر]]، رسالة فی معنی الناصب، خلاصة الاستدلال فی المواسعة و المضایقة، حاشیة الصحیفة السجادیة. | ||
| − | ==معرفی | + | ==معرفی کتاب== |
| − | کتاب «السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی» | + | کتاب «السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی» [[ابن ادریس حلی]] یک دوره کامل از کتاب‌های فقهی و [[احکام شرعی|احکام]] مربوط به مسائل هر باب را از طهارت تا حدود، با روش ابتکارى و سرشار از اندیشه هاى نو و مطالب تازه است. مؤلف در لابلای [[فتوا|فتواهای]] خود، به مطالب غیر فقهی مثل [[حدیث]]، [[تاریخ]]، [[رجال]]، عقاید [[شیعه]] و [[اصول فقه]] نیز پرداخته است. از این رو السرائر، افزون بر ارزش فقهى، ارزش [[حدیث|حدیثى]] قابل توجهى نیز دارد. |
| − | ابن ادریس | + | ابن ادریس این کتاب را در زمان حیات خود بارها تدریس کرد و شاگرد مبرّز وی [[فخار بن معد موسوی|سید فخار بن معدّ موسوی]] آن را استنساخ و روایت کرده است. |
| − | در | + | در کتاب السرائر، غالبا نظریات [[شیخ صدوق]] (م ۳۸۱ ق)، [[سید مرتضی|سید مرتضى]] (م ۴۳۶ ق)، [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] (م ۴۶۰ ق) و در مواردى [[سلار دیلمی|سلّار دیلمی]] (م ۴۶۳ ق)، مطرح و مورد بررسى و تحلیل واقع شده‌اند. |
| − | + | کتاب «السرائر» به عنوان کتابی در تقابل با کتاب «[[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|المبسوط]]» [[شیخ طوسی]] تلقی شده و گاهى تعبیر به تجاوز از حد و سنت شکنى شده است. ابن ادریس حلی، بدان جهت که با نگارش کتاب «السرائر»، سد حدود یک قرن رکود اجتهاد را، با جسارت علمی خویش شکست و بار دیگر باب [[اجتهاد]] را گشود، جایگاهی والا در فقه [[شیعه]] دارد. مؤلف در مقدمه کتاب، از نبودن اجتهاد زنده در عصرش و کوتاهى بعضى از علماء در این زمینه انتقاد نموده و آنان را ترغیب به تألیف کتابهاى محققانه نموده است. | |
| − | + | کتاب او دارای ویژگی هایی است، از جمله: عمل نکردن به [[خبر واحد|اخبار آحاد]]، بسیار به آیات [[قرآن]] نظر داشتن، بر [[اجماع]] تکیه کردن، بسیار به آرای [[شیخ طوسی]] پرداختن، نظرات دیگر فقها را به همراه نقد و بررسی بیان کردن، اجتناب تام از تقلید، پرداختن به نظرات [[اهل سنت]] و بررسی برخی از مسائل فقهی بگونه تطبیقی. | |
| − | + | این کتاب به علت تحقیقات گرانقدر و اجتهاد زنده و سبک نو در استنباط مسائل فقهى از ادله شرعى، که در آن نکات لغوى و [[رجال|رجالى]] در کنار [[فقه الحدیث|فقه الحدیث]] و نظریات فقهى مطرح شده است، همواره مورد توجه و بررسى فقهاى بزرگ بوده است و تقریبا در تمام موسوعه‌هاى فقهى همچون آثار [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلّى]] (م ۶۷۶ ق)، کتابهاى [[قواعد الأحکام (کتاب)|قواعد الاحکام]] و [[مختلف الشیعه (کتاب)|مختلف الشیعه]] [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]] (م ۷۲۶ ق)، آثار [[شهید اول|شهید اوّل]] (م ۷۸۶ ق)، [[جامع المقاصد فى شرح القواعد (کتاب)|جامع المقاصد]] [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکى]] (م ۹۴۰ ق)، حدائق الناظره [[شیخ یوسف بحرانی|شیخ یوسف بحرانى]] (م ۱۱۸۶ ق)، [[مفتاح الکرامه (کتاب)|مفتاح الکرامة]] [[سید محمدجواد عاملی|سید جواد عاملى]] (م ۱۲۲۶ ق)، [[ریاض المسائل (کتاب)|ریاض المسائل]] [[سید علی طباطبایی|سید على طباطبائى]] (م ۱۲۳۱ ق)، مستند الشیعه [[ملا احمد نراقی]] (م ۱۲۴۵ ق)، [[جواهر الکلام (کتاب)|جواهر الکلام]] [[شیخ محمدحسن نجفی|شیخ محمدحسن نجفى]] (م ۱۲۶۶ ق) و کتابهاى [[شیخ انصارى]]، به آن استناد شده است. | |
| − | |||
| − | |||
| + | ابن ادریس حلی در پایان کتابش یک دوره کامل از کتابشناسی و شخصیت‌شناسی مطالب خودش را به عنوان «مُستطرفات» آورده است. او در این باب از کتاب، به سلسله [[سند حدیث|سند]] روایت‌ها، بررسی اعتبار کتاب‌های دست اول حدیثی، تاریخی و فقهی مثل [[المحاسن (کتاب)|المحاسن]] برقی، [[النوادر (اشعری) (کتاب)|النوادر]] اشعری، جامع [[احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی|بزنطی]] و غیر آن پرداخته و احادیث مهم از آنها را نقل نموده است. این باب از کتاب نیز به عنوان یک کتاب رجالی با نام «[[مستطرفات السرائر (کتاب)|مستطرفات السرائر]]» به طور مستقل چاپ شده و مورد توجه دانشمندان این دانش قرار گرفته است. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
*[[نرم افزار جامع فقه اهلبیت (علیهم السلام) ۲|نرم افزار جامع فقه اهل البیت]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | *[[نرم افزار جامع فقه اهلبیت (علیهم السلام) ۲|نرم افزار جامع فقه اهل البیت]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | ||
*[https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/408722/%c2%ab%d8%a7%d9%84%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%a6%d8%b1%c2%bb "معرفی کتاب السرائر"، آیین رحمت - دفتر آیت‌لله مکارم شیرازی]. | *[https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/408722/%c2%ab%d8%a7%d9%84%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%a6%d8%b1%c2%bb "معرفی کتاب السرائر"، آیین رحمت - دفتر آیت‌لله مکارم شیرازی]. | ||
*کتابشناسی تفصيلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضميری. | *کتابشناسی تفصيلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضميری. | ||
| − | *"ابن ادریس حلی و کتاب السرائر"، علیرضا هدایی، مقالات و بررسی‌ها، | + | *"ابن ادریس حلی و کتاب السرائر"، علیرضا هدایی، مقالات و بررسی‌ها، ۱۳۷۵. |
| − | |||
{{فقه}} | {{فقه}} | ||
| − | + | [[رده:منابع فقهی]][[رده:منابع فقه شیعه]] | |
| − | [[رده:منابع فقهی]] | ||
[[رده:منابع فقه استدلالی]] | [[رده:منابع فقه استدلالی]] | ||
نسخهٔ ۲۸ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۰
 | |
| نویسنده | محمد بن ادريس حلّى |
| موضوع | فقه شيعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۳ |
|
| |
«السَرائر الحاوی لتحریر الفتاوی» تألیف محمد بن ادریس حلّى (م، ۵۹۸ ق)، یک دوره کامل فقه استدلالى است. کتاب «السرائر» از زمان نگارش مورد توجه فقهاى بزرگ شیعه همچون علامه حلى (م، ۷۲۶ ق) و شهید اول (م، ۷۸۶ ق)، واقع شده و در کتب فقهى خود به آن استناد کرده‌اند.
مؤلف
«محمد بن ادریس حلى» (۵۹۸-۵۴۳ ق)، از فقها و مجتهدین بزرگ شیعه در قرن ۶ هجری است. او از شاگردان سید ابوالمکارم بن زهره، عمادالدین طبری و ابن شهرآشوب مازندرانى، بوده و خود از اساتید محمد بن جعفر بن نما حلی، فخار بن معد موسوی،
ابن ادریس به استفاده فراوان از دلایل عقلی در استنباط احکام و شکستن سنت تقلید از آرای شیخ طوسی و احیای باب اجتهاد در فقه مشهور است.
کتاب «السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی» او از مهم‌ترین منابع فقهی شیعه است. برخی دیگر از آثار او عبارتند از: المنتخب من تفسیر القرآن، مستطرفات السرائر، رسالة فی معنی الناصب، خلاصة الاستدلال فی المواسعة و المضایقة، حاشیة الصحیفة السجادیة.
معرفی کتاب
کتاب «السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی» ابن ادریس حلی یک دوره کامل از کتاب‌های فقهی و احکام مربوط به مسائل هر باب را از طهارت تا حدود، با روش ابتکارى و سرشار از اندیشه هاى نو و مطالب تازه است. مؤلف در لابلای فتواهای خود، به مطالب غیر فقهی مثل حدیث، تاریخ، رجال، عقاید شیعه و اصول فقه نیز پرداخته است. از این رو السرائر، افزون بر ارزش فقهى، ارزش حدیثى قابل توجهى نیز دارد.
ابن ادریس این کتاب را در زمان حیات خود بارها تدریس کرد و شاگرد مبرّز وی سید فخار بن معدّ موسوی آن را استنساخ و روایت کرده است.
در کتاب السرائر، غالبا نظریات شیخ صدوق (م ۳۸۱ ق)، سید مرتضى (م ۴۳۶ ق)، شیخ طوسى (م ۴۶۰ ق) و در مواردى سلّار دیلمی (م ۴۶۳ ق)، مطرح و مورد بررسى و تحلیل واقع شده‌اند.
کتاب «السرائر» به عنوان کتابی در تقابل با کتاب «المبسوط» شیخ طوسی تلقی شده و گاهى تعبیر به تجاوز از حد و سنت شکنى شده است. ابن ادریس حلی، بدان جهت که با نگارش کتاب «السرائر»، سد حدود یک قرن رکود اجتهاد را، با جسارت علمی خویش شکست و بار دیگر باب اجتهاد را گشود، جایگاهی والا در فقه شیعه دارد. مؤلف در مقدمه کتاب، از نبودن اجتهاد زنده در عصرش و کوتاهى بعضى از علماء در این زمینه انتقاد نموده و آنان را ترغیب به تألیف کتابهاى محققانه نموده است.
کتاب او دارای ویژگی هایی است، از جمله: عمل نکردن به اخبار آحاد، بسیار به آیات قرآن نظر داشتن، بر اجماع تکیه کردن، بسیار به آرای شیخ طوسی پرداختن، نظرات دیگر فقها را به همراه نقد و بررسی بیان کردن، اجتناب تام از تقلید، پرداختن به نظرات اهل سنت و بررسی برخی از مسائل فقهی بگونه تطبیقی.
این کتاب به علت تحقیقات گرانقدر و اجتهاد زنده و سبک نو در استنباط مسائل فقهى از ادله شرعى، که در آن نکات لغوى و رجالى در کنار فقه الحدیث و نظریات فقهى مطرح شده است، همواره مورد توجه و بررسى فقهاى بزرگ بوده است و تقریبا در تمام موسوعه‌هاى فقهى همچون آثار محقق حلّى (م ۶۷۶ ق)، کتابهاى قواعد الاحکام و مختلف الشیعه علامه حلّى (م ۷۲۶ ق)، آثار شهید اوّل (م ۷۸۶ ق)، جامع المقاصد محقق کرکى (م ۹۴۰ ق)، حدائق الناظره شیخ یوسف بحرانى (م ۱۱۸۶ ق)، مفتاح الکرامة سید جواد عاملى (م ۱۲۲۶ ق)، ریاض المسائل سید على طباطبائى (م ۱۲۳۱ ق)، مستند الشیعه ملا احمد نراقی (م ۱۲۴۵ ق)، جواهر الکلام شیخ محمدحسن نجفى (م ۱۲۶۶ ق) و کتابهاى شیخ انصارى، به آن استناد شده است.
ابن ادریس حلی در پایان کتابش یک دوره کامل از کتابشناسی و شخصیت‌شناسی مطالب خودش را به عنوان «مُستطرفات» آورده است. او در این باب از کتاب، به سلسله سند روایت‌ها، بررسی اعتبار کتاب‌های دست اول حدیثی، تاریخی و فقهی مثل المحاسن برقی، النوادر اشعری، جامع بزنطی و غیر آن پرداخته و احادیث مهم از آنها را نقل نموده است. این باب از کتاب نیز به عنوان یک کتاب رجالی با نام «مستطرفات السرائر» به طور مستقل چاپ شده و مورد توجه دانشمندان این دانش قرار گرفته است.
منابع
- نرم افزار جامع فقه اهل البیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- "معرفی کتاب السرائر"، آیین رحمت - دفتر آیت‌لله مکارم شیرازی.
- کتابشناسی تفصيلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضميری.
- "ابن ادریس حلی و کتاب السرائر"، علیرضا هدایی، مقالات و بررسی‌ها، ۱۳۷۵.
| فقه | ||
| کلیات: | تاریخ فقه، ابواب فقه، احکام، اجتهاد، منابع اجتهاد در فقه شیعه، تقلید، اصول فقه، قواعد فقهی | |
| منابع: | عروة الوثقى، شرایع الاسلام، علل الشرائع، لمعه، جواهرالكلام، المكاسب المحرمه، مدارک الاحکام و ... | |
| ↓ رده ها ↓ | ||
| فقه: | فقیهان، منابع فقهی، اصطلاحات فقهی، آیات الاحکام، منابع اجتهاد در فقه شیعه، قواعد فقه | |
| اصول فقه: | اصول فقه، اصولیون، منابع اصول فقه، اصطلاحات اصول فقه | |
| احکام: | احکام، احکام عبادی، احکام اقتصادی، احکام خانواده، احکام روابط اجتماعی، احکام قضایی و جزایی، احکام اطعمه و اشربه، اصطلاحات احكام | |
