الأربعون حدیثا: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(برداشتن لینک غیر فعال) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | " | + | '''"الأربعون حدیثا"''' یا '''"چهل حدیث"''' عنوان عامی است برای دسته‌ای از کتابهای حدیثی که در آنها ۴۰ [[حدیث]] از احادیث [[معصوم|معصومین]] (علیهم‌السلام) در موضوعات مختلف اعتقادی و اخلاقی گردآوری شده و گاهی مورد شرح و توضیح قرار گرفته است. |
| − | == | + | ==خاستگاه اربعین‌نویسی== |
| − | نگارش | + | نگارش اربعین حدیث، پیشینه ای بس دراز دارد و سنت اربعین نویسی، از قرنهای نخستین [[تاریخ اسلام]] آغاز شده است. این سنت، برخاسته از فرمایش [[پیامبر اسلام]] صلی الله علیه وآله است که فرمود: «مَنْ حَفِظَ مِنْ أُمَّتِی أَرْبَعِینَ حَدِیثاً مِمَّا یَحْتَاجُونَ إِلَیْهِ مِنْ أَمْرِ دِینِهِمْ بَعَثَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَقِیهاً عَالِما»؛<ref>ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص ۱۳۴؛ وسائل الشیعة، ج ۲۷، ص ۹۴.</ref> هر کس از امت من چهل حدیث حفظ کند که در کار دین بدان نیازمندند، خداوند در روز قیامت او را فقیه و دانشمند مبعوث می‌کند. |
| − | علامه مجلسی بر این عقیده است که حدیث اربعین، به طور مستفیض از طریق خاصه و عامه نقل گردیده و حتی به حد تواتر معنوی هم رسیده است.<ref>نادعلی | + | [[علامه مجلسی]] بر این عقیده است که حدیث اربعین، به طور [[حدیث مستفیض|مستفیض]] از طریق [[شیعه|خاصه]] و [[عامه]] نقل گردیده و حتی به حد [[تواتر]] معنوی هم رسیده است.<ref>نادعلی عاشوری، چهل حدیث نویسی و حدیث الاربعین، فصلنامه علوم حدیث، صص ۱۳۹-۱۵۴. </ref> روایت مزبور، شامل مصداق مشخصی نیست، بلکه هر حدیثی را که یادگیری و عمل به معارف آن برای انسان در دنیا و [[آخرت]] سودمند است، شامل می شود. |
| − | + | حدیث‌شناسان براى واژه «حفظ» در حدیث فوق، معانى ظاهرى و باطنى قائل شده‌اند. معانى ظاهرى این واژه عبارت‌اند از: به حافظه سپردن، نگارش، انتقال، کتابت، حفاظت از تغییر و تحریف، تدریس و تصحیح و [[تحمل حدیث]]؛<ref>رجوع کنید به محمد بن حسین شیخ‌بهائى، الأربعون حدیثآ، قم ۱۴۱۵؛صفدی، ص ۶۵ـ۶۶.</ref> و معانى باطنى آن را تفکر و تعمق در احادیث، استنباط احکام و معارف و عمل به مضامین احادیث دانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۲، ص۱۵۷.</ref> | |
| − | |||
| − | حدیث‌شناسان براى واژه «حفظ» در | ||
==کتابهای چهل حدیث== | ==کتابهای چهل حدیث== | ||
| − | از کتابهای مشهور چهل حدیث می توان موارد زیر را نام برد: | + | از جمله کتابهای مشهور چهل حدیث می توان موارد زیر را نام برد: |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | *[[الأربعون حدیثا عن أربعین شیخا (کتاب)|الأربعون حدیثا عن أربعین شیخا]] ([[شیخ منتجب الدین رازی]]) | |
| + | *الأربعون حدیثا (ابن أبی الفوارس) | ||
| + | *[[الأربعون حدیثا (شهید اول) (کتاب)|الأربعون حدیثا]] ([[شهید اول]]) | ||
| + | *الأربعون حدیثا (ظهیرالدین الراوندی) | ||
| + | *[[اربعین شیخ بهائی (کتاب)|الأربعون حدیثا]] ([[شیخ بهایی|شیخ بهائی]]) | ||
| + | *[[الأربعون حدیثا (علامه مجلسی) (کتاب)|الأربعون حدیثا]] ([[علامه مجلسى|علامه مجلسی]]) | ||
| − | + | برخی کتب چهل حدیث نیز با موضوع خاص تألیف شده اند، مانند: | |
| − | |||
| + | *[[الأربعون حدیثا فی إمامة أمیرالمؤمنین (کتاب)|الأربعون حدیثا فی إمامة أمیرالمؤمنین]] ([[شیخ سلیمان بحرانی|سلیمان بن عبدالله بحرانی]]) | ||
| + | *[[الأربعون حدیثا فی حقوق الإخوان (کتاب)|الأربعون حدیثا فی حقوق الإخوان]] (محی‌الدین محمد بن عبدالله حلبی) | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | *[[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، مدخل "چهل حدیث" از سید مصطفى احمدزاده. |
| − | * | + | *"چهل‌حدیث‌نویسی و حدیث الاربعین"، نادعلی عاشوری، فصلنامه علوم حدیث، شماره ۱۴، زمستان ۱۳۷۸. |
| − | + | *[https://www.islamquest.net/fa/archive/fa18650 "آیا روایت حفظ چهل حدیث از پیامبر (ص) صحیح است؟"، اسلام کوئست]. | |
{{حدیث}} | {{حدیث}} | ||
[[رده:عناوین عام منابع حدیثی]] | [[رده:عناوین عام منابع حدیثی]] | ||
نسخهٔ ۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۳۷
"الأربعون حدیثا" یا "چهل حدیث" عنوان عامی است برای دسته‌ای از کتابهای حدیثی که در آنها ۴۰ حدیث از احادیث معصومین (علیهم‌السلام) در موضوعات مختلف اعتقادی و اخلاقی گردآوری شده و گاهی مورد شرح و توضیح قرار گرفته است.
خاستگاه اربعین‌نویسی
نگارش اربعین حدیث، پیشینه ای بس دراز دارد و سنت اربعین نویسی، از قرنهای نخستین تاریخ اسلام آغاز شده است. این سنت، برخاسته از فرمایش پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله است که فرمود: «مَنْ حَفِظَ مِنْ أُمَّتِی أَرْبَعِینَ حَدِیثاً مِمَّا یَحْتَاجُونَ إِلَیْهِ مِنْ أَمْرِ دِینِهِمْ بَعَثَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَقِیهاً عَالِما»؛[۱] هر کس از امت من چهل حدیث حفظ کند که در کار دین بدان نیازمندند، خداوند در روز قیامت او را فقیه و دانشمند مبعوث می‌کند.
علامه مجلسی بر این عقیده است که حدیث اربعین، به طور مستفیض از طریق خاصه و عامه نقل گردیده و حتی به حد تواتر معنوی هم رسیده است.[۲] روایت مزبور، شامل مصداق مشخصی نیست، بلکه هر حدیثی را که یادگیری و عمل به معارف آن برای انسان در دنیا و آخرت سودمند است، شامل می شود.
حدیث‌شناسان براى واژه «حفظ» در حدیث فوق، معانى ظاهرى و باطنى قائل شده‌اند. معانى ظاهرى این واژه عبارت‌اند از: به حافظه سپردن، نگارش، انتقال، کتابت، حفاظت از تغییر و تحریف، تدریس و تصحیح و تحمل حدیث؛[۳] و معانى باطنى آن را تفکر و تعمق در احادیث، استنباط احکام و معارف و عمل به مضامین احادیث دانسته‌اند.[۴]
کتابهای چهل حدیث
از جمله کتابهای مشهور چهل حدیث می توان موارد زیر را نام برد:
- الأربعون حدیثا عن أربعین شیخا (شیخ منتجب الدین رازی)
- الأربعون حدیثا (ابن أبی الفوارس)
- الأربعون حدیثا (شهید اول)
- الأربعون حدیثا (ظهیرالدین الراوندی)
- الأربعون حدیثا (شیخ بهائی)
- الأربعون حدیثا (علامه مجلسی)
برخی کتب چهل حدیث نیز با موضوع خاص تألیف شده اند، مانند:
- الأربعون حدیثا فی إمامة أمیرالمؤمنین (سلیمان بن عبدالله بحرانی)
- الأربعون حدیثا فی حقوق الإخوان (محی‌الدین محمد بن عبدالله حلبی)
پانویس
منابع
- دانشنامه جهان اسلام، مدخل "چهل حدیث" از سید مصطفى احمدزاده.
- "چهل‌حدیث‌نویسی و حدیث الاربعین"، نادعلی عاشوری، فصلنامه علوم حدیث، شماره ۱۴، زمستان ۱۳۷۸.
- "آیا روایت حفظ چهل حدیث از پیامبر (ص) صحیح است؟"، اسلام کوئست.
