سید علیخان حویزی

سید علیخان حویزی (۱۰۸۸-۱۰۱۸ ق) فرزند خلف بن عبدالمطلب، از فحول علمای امامیه در قرن یازدهم هجری است. سید علیخان چون پدرش در عین حال که والی حویزه است، از افاضل علما و نویسندگان بزرگ شیعه است.

زندگی‌نامه

به نوشته ضامن بن شدقم، سیدعلی خان در ۱۰۱۸ قمری متولد شد. خاندان این سید به سادات مشعشعی نیز معروفند. وی نخست نزد شیخ عبداللطیف به یادگیری علوم دینی پرداخت. سپس در اصفهان به تحصیل ادامه داد و آنگاه به زادگاهش بازگشت. او همچنین از محضر پدر و اساتید نجف دانشها آموخت و از شیخ علی، نوه شهید ثانی نیز اجازه‌ای داشته است.

سید علیخان سالها در عین خدمت به مردم خوزستان، به تدریس و تألیف اشتغال داشت. وی بیشتر ایام عمر عزیز خود را به اتفاق والدش در حویزه و بلاد آنجا سپری نمود. در خوش رفتاری با مردم و رعایت حقوق خلق خدا مواظبت کامل داشتند و مردم آن بلاد مطیع این اولاد رسول بودند.

می نویسند حویزه به شوشتر نزدیک است و سید علیخان با سید نعمت الله جزائری معاصر بود و زمانیکه سید جزائری خوزستان بود، با یکدیگر رفت و آمد و مکاتبه داشتند. بعضی صاحب تراجم تألیفات متعدد جزائری را مأخوذ یا مقتبس از آثار سید علیخان می دانند و یا سهوا به نام او درج شده است.

سید علیخان مشعشعی حویزی به نقل صاحب الذریعه، در سال ۱۰۸۸ قمری در حویزه وفات نمود.

تألیفات

سیدعلیخان حویزی عالمی فاضل بود و همچون پدرش به تصوف گرایش داشت. از او تألیفات متعددی در زمینه‌های مختلف فقه و حدیث و تفسیر و اثبات خلافت ائمه علیهم السلام به جای ماند، از جمله:

النور المبین، در اثبات نص بر وصایت امام علی(علیه السلام)؛
منتخب التفاسیر، شامل تحلیل آرای تفسیری برخی از مفسران قرآن از شیعه و اهل سنّت از ابتدای قرآن تا سوره الرحمن؛
خیرالمقال، شامل ۶۳۰۰۰ بیت در شرح قصایدی که در مدح پیامبر(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت سروده بود؛
نکت البیان، کشکولی شامل تفسیر آیات قرآن، شرح احادیث مشکل، حکمت‌های انبیا و اولیا و مسائل ادبی.

به گفته افندی اصفهانی، بسیاری از مطالب علمی کتاب‌های سیدنعمت الله جزایری از آثار سیدعلی خان گرفته شده است. او همچنین اهل شعر و ادب بود و در کهولت اشعار بسیاری از حفظ داشت، چنانکه دو دیوان شعر، یکی به عربی به نام «خیر جلیس و نعم انیس» و دیگری به فارسی، به او نسبت داده شده است.