آیه 80 سوره نساء
| <<79 | آیه 80 سوره نساء | 81>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
هر که رسول را اطاعت کند خدا را اطاعت کرده، و هر که مخالفت کند (کیفر مخالفتش با خداست و) ما تو را به نگهبانی آنها نفرستاده‌ایم.
هر که از پیامبر اطاعت کند، در حقیقت از خدا اطاعت کرده و هر که روی برتابد [حسابش با ماست.] ما تو را بر آنان نگهبان [اعمالشان که به طور اجبار از فسق و فجور حفظشان کنی] نفرستادیم.
هر كس از پيامبر فرمان بَرد، در حقيقت، خدا را فرمان برده؛ و هر كس رويگردان شود، ما تو را بر ايشان نگهبان نفرستاده‌ايم.
هر كه از پيامبر اطاعت كند، از خدا اطاعت كرده است. و آنان كه سرباز زنند، پس ما تو را به نگهبانى آنها نفرستاده‌ايم.
کسی که از پیامبر اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده؛ و کسی که سرباز زند، تو را نگهبان (و مراقب) او نفرستادیم (و در برابر او، مسؤول نیستی).
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
حفيظ: نگهبان.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ وَ مَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً «80»
هر كس پيامبر را پيروى كند، بى‌شك خداوند را اطاعت كرده است و هر كه اعراض كند و سرباز زند، ما تو را بر آنان نگهبان نفرستاده‌ايم.
پیام ها
1- سخن ورفتار پيامبر همچون قرآن، حجّت ولازم‌الاجراست. مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ ...
2- اطاعت از اوامر حكومتى پيامبر واجب است. (مراد از اطاعت رسول، فرمان‌هاى حكومتى اوست، وگرنه اطاعت از دستورات الهى كه با بيان رسول ابلاغ مى‌شود، اطاعت از خداست نه رسول.) «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ»
3- انبيا معصومند. «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ»
4- اوامر پيامبر، پرتوى از اوامر الهى ودر طول آن است. «يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ»
«1». تفسير عيّاشى، ج 1، ص 258.
جلد 2 - صفحه 115
5- انسان، مختار است، نه مجبور. مَنْ يُطِعِ ... وَ مَنْ تَوَلَّى
6- وظيفه‌ى پيامبران، تبليغ است، نه تحميل. «وَ مَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ وَ مَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً (80)
بعد از آن، ترغيب عباد مى‌فرمايد به اطاعت رسول:
مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ: هر كه اطاعت كند رسول را، پس به تحقيق اطاعت نموده است خداى را كه در حقيقت مبلغ اوامر ذات مقدس الهى است.
شأن نزول: مروى است كه روزى پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: من احبّنى فقد احبّ اللّه و من اطاعنى فقد اطاع اللّه و من عصانى فقد عصى اللّه.
منافقان گفتند: محمد عيب شرك نمى‌كند و از آن نهى نمى‌نمايد، مگر به جهت آنكه او را خداى خود قرار دهيم مانند نصارى كه عيسى را خداى خود گرفتند؛ آيه آمد به اينكه: هر كس اطاعت رسول كند، اطاعت خدا نموده. «1» وَ مَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً: و هر كه اعراض كند از فرمان تو، پس نفرستاديم تو را بر ايشان، حافظ و نگهبان كه آنها را از ارتكاب معاصى محافظت كنى. چه بر تو همين ابلاغ است، و بر ماست حساب و عقاب. و نزد بعضى از علما اين حكم به آيه سيف منسوخ است. در اين آيه تسليه خاطر
«1» منهج الصادقين، جلد 3، صفحه 74.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 516
مبارك آن حضرت است در اعراض مردمان از او و دلالت بر تعظيم و توقير آن سرور.
چه طاعت او را طاعت خود دانسته، و چگونه نباشد و حال آنكه در ليلة الاسرى به او خطاب فرمود: لولاك لما خلقت الافلاك. و او را مقامى عنايت فرموده كه هيچيك از ملائكه مقربين و روحانيين و كرّوبيين و انبياى مرسلين و غير مرسلين و مقدسين به آن مقام نرسيده، بلكه ممكن از براى هيچ ممكنى نبوده و نيست و نخواهد بود كه به آن مقام برسد. در اين صورت اطاعت چنين كسى، اطاعت خداست.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ وَ مَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً (80)
ترجمه
كسيكه اطاعت كند پيغمبر را پس بتحقيق اطاعت نموده است خدا را و كسيكه روى گرداند پس نفرستاديم تو را بر آنها نگهبان.
تفسير
پيغمبر (ص) واسطه فرمان و مبلّغ امر الهى است و از خود امر و نهى ندارد و آنچه ميفرمايد وحى منزل است پس آمر و ناهى خدا است اگر چه بلسان پيغمبر (ص) باشد و اطاعت او اطاعت خداوند و معصيت او معصيت حق است و همچنين است حال اوصياء
جلد 2 صفحه 89
و ائمه اطهار نسبت به پيغمبر (ص) كه اطاعت آنها اطاعت پيغمبر (ص) و معصيت آنها معصيت آنحضرت است چنانچه در كافى و عياشى از حضرت باقر (ع) نقل نموده كه فرمود رضاى خداوند در اطاعت امام است بعد از معرفت او و اين آيه را تلاوت فرمود و روايت شده است كه پيغمبر (ص) فرمود كسيكه مرا دوست داشته باشد خدا را دوست داشته و كسى كه مرا اطاعت كند خدا را اطاعت نموده منافقان گفتند پيغمبر (ص) مشرك شده است با آنكه نهى از شرك مينمايد ميخواهد ما او را خدا بدانيم چنانچه نصارى عيسى را خدا دانستند پس اين آيه نازل شد و كسيكه پشت باوامر خدا و رسول كند و اعراض از اطاعت نمايد نبايد پيغمبر (ص) زياد ملول و غمگين شود كه چرا آنشخص هدايت نشده است و نبايد مراقب اعمال او باشد كه مبادا تخلف از اوامر نمايد زيرا كه وظيفه پيغمبر (ص) تبليغ احكام و اتمام حجت بر عباد است و اين وظيفه انجام يافته و مراقب و مواظب و محاسب و ضابط و حافظ اعمال عباد خدا است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
مَن يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَد أَطاعَ اللّهَ وَ مَن تَوَلّي فَما أَرسَلناك‌َ عَلَيهِم حَفِيظاً (80)
كسي که اطاعت كند رسول اكرم را پس محققا اطاعت خدا را نموده و كسي که سرپيچي كند از اطاعت رسول و اعراض كند پس ما تو را نفرستاديم که آنها را حفظ كني.
(من يطع الرسول) اطاعت پيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم بحكم عقل واجب است زيرا بعد از آنكه ثابت شد پيغمبري او باقامه معجزه بالاخص معجزه مثل قرآن هر چه پيغام آورده از جانب خدا است و چيزي از پيش خود ندارد وَ ما يَنطِق‌ُ عَن‌ِ الهَوي إِن هُوَ إِلّا وَحي‌ٌ يُوحي و النجم آيه 3 و 4، عقل حكم ميكند بلزوم اطاعت او و اينکه جمله رد كسانيست که امروزه در السنه آنها است که ميگويند ما هر چه که در قرآن است قبول داريم و اما اخبار و احاديث را نمي‌پذيريم با اينكه اينکه كلام را هم دروغ ميگويند، ربا ميخورند، غيبت ميكنند، دروغ ميگويند، خمس و زكاة نميدهند، حج نميروند، شراب ميخورند، زنا ميكنند فحشاء و منكرات را مرتكب ميشوند با اينكه تمام در قرآن است، اصل كلام غلط و باطل است اگر حضرتش فرمايشي فرمود و از ميان دو لب مباركش خارج شد و كسي گفت من قبول ندارم انكار رسالت او را كرده و منكر رسالت كافر است و لو يك حكم جزئي باشد (فَقَد أَطاعَ اللّهَ) عين اطاعة خدا است و همچنين است اطاعت ائمه معصومين
(من اطاعكم فقد اطاع اللّه و من عصاكم فقد عصي اللّه)
و در حكم اطاعة خدا
جلد 5 - صفحه 147
و رسول و ائمه طاهرين است اطاعت مجتهد جامع الشرائط در بيان احكام شرعيه و وظائف دينيه.
(و من تولي) كساني که اعراض ميكنند و اطاعت نميكنند و معصيت تو را ميكنند غمگين نباش تو بوظيفه خود عمل كرده‌اي ديگر مأمور بحفظ و نگاهداري آنها نيستي چنانچه وظيفه علماء و ائمه (ع) و انبياء (ع) و مبلغين و وعاظ فقط ارشاد و هدايت و تبليغ است اگر هدايت شدند مورد مثوبات واقع ميشوند و اگر اعراض كردند گرفتار عقوبات ميگردند.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 80)
سنت پیامبر همچون وحی الهی است
در این آیه موقعیت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله در برابر مردم و «حسنات» و «سیئات» آنان، بیان شده است.
نخست می فرماید: «هر کس اطاعت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله کند اطاعت خدا کرده است» (مَن یطِعِ الرَّسُولَ فَقَد أَطاعَ اللّهَ).
بنابراین اطاعت خدا از اطاعت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله نمی تواند جدا باشد، زیرا پیامبر صلّی اللّه علیه و آله هیچ گامی بر خلاف خواست خداوند برنمیدارد.
سپس می فرماید: «اگر کسانی سرپیچی کنند و با دستورات تو به مخالفت برخیزند مسؤولیتی در برابر اعمال آنها نداری و موظف نیستی که به حکم اجبار آنها را از هر خلافکاری بازداری، وظیفه تو تبلیغ رسالت و امر به معروف و نهی از منکر و راهنمایی افراد گمراه و بی خبر است» (وَ مَن تَوَلّی فَما أَرسَلناکَ عَلَیهِم حَفِیظاً).
باید توجه داشت که این آیه یکی از روشنترین آیات قرآن است که دلیل بر حجیت سنت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و قبول احادیث او می باشد، و هنگامی که می بینیم پیامبر صلّی اللّه علیه و آله طبق حدیث ثقلین، صریحا احادیث اهل بیت علیهم السّلام را سند و حجت شمرده است استفاده می کنیم که اطاعت از فرمان اهل بیت نیز از اطاعت فرمان خدا جدا نیست.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
