سریه عبیدة بن حارث
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:1 ربیع الاول |
| سال 2 هجری قمری |
«سریه عبیدة بن حارث بن مطلب» در منطقه‌ای پایین‌تر از «ثنیة المرة»، در سال دوم هجری بعد از غزوه ابواء به وقوع پیوست. هدف از انجام این سریه، دفع شر دسته اى از قریش بود که ممکن بود به اطراف مدینه تجاوز کنند.
تاریخ این سریه
واقدى، آن را در ماه شوال هشتمین ماه هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله به مدینه منوره[۱] و مؤلف کتاب "الاستیعاب"، آن را در ماه ربیع الاول سال دوم هجرى و نخستین سریه اسلامى دانسته اند.[۲] در کتاب المحبر گفته شد که این سریه در نخستین روز ربیع الاول واقع گردید.[۳]
ماجرای سریه عبیده
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله براى تعقیب کاروان هاى قریش و حرکت هاى ایذایى بر ضد مشرکانى که براى جان و مال مسلمانان مکه و پیروان دین اسلام، احترامى قائل نبوده و آنان را از خانه و کاشانه خویش دور ساختند و دارایى‌هایشان را به تاراج بردند، اقدام به رزمایش هاى نظامى و قدرتى نمود.
آن حضرت به قصد یکى از کاروان هاى قریش که میان شام و مکه بازرگانى مى کرد، پسرعمویش عبیدة بن حارث بن عبدالمطلب را در رأس شصت و یا هشتاد رزمنده مسلمان که همگى از گروه مهاجران بودند، اعزام کرد.
عبیدة بن حارث به سوى ساحل "دریاى سرخ" که محل عبور کاروان هاى شام به مکه و بالعکس بود، روان شد و در "رابغ" که در ده میلى "جُحفه" قرار دارد به کاروان قریش رسید. سرپرست کاروان، "ابوسفیان بن حرب" و یا به قول ابن هشام "عکرمة بن ابى‌جهل" و به روایت دیگر "مکرز بن حفص" بود. تعداد کاروانیان به دویست نفر بالغ مى شد.
از میان مسلمانان، "سعد بن ابی وقاص"، تیرى به سوى کاروان قریش رها کرد. روایت شد که وى داراى تیردانى بود که بیست پیکان تیر در آن، جا مى شد و هرگاه هر یک از آن ها را به مقصدى رها مى کرد به هدف اصابت مى کرد و هیچ‌گاه تیرش به هدر نمى رفت. گفته اند این نخستین تیرى بود که بدست مسلمانان به سوى مشرکین پرتاب مى شد. اما به غیر از این مورد میان دو طرف، درگیرى و نزاعى به وقوع نپیوست و هر کدام به شهرهاى خویش برگشتند.
نتایج این سریه
این سفر به منظور سیاسى و یا غرضهاى دیگرى که انجام شده بود براى دو نفر از مسلمانان مکه که نتوانسته بودند خود را به همکیشان مهاجر خود به مدینه برسانند بسیار سودمند بود، زیرا این دو نفر که یکى مقداد بن عمرو بهرانى و دیگرى عتبة بن غزوان مازنى نام داشتند، مدتها بود که مسلمان شده بودند، اما مانند بسیارى از مسلمانان دیگر از ترس سران قریش و نزدیکان مشرک خود نتوانسته بودند از مکه هجرت کنند. همین که دیدند کاروان قریش به سوى شام حرکت مى کند به عنوان حمایت و نگهبانى کاروان همچون دیگر نگهبانان آزادانه از مکه خارج شدند و گویا چشم به راه آمدن مسلمانان و مترصد چنین فرصتى بودند که بتوانند به آنها بپیوندند و همین برخورد سبب شد که آن دو نفر به آسانى بتوانند از میان کاروانیان خارج شده و به مسلمانان بپیوندند.
گرچه در این سریه جنگى میان دو طرف روى نداد، ولیکن دلیرى و جسارت رزمندگان اسلام در تعقیب مشرکان قریش در آن سرزمین دوردست آثار خویش را بر جاى گذاشت و مشرکان مکه را با پدیده تازه اى به نام نظام و حکومت اسلامى روبرو گردانید و رعب و وحشتى در میان آنان برانگیخت. در تاریخ این سریه، اتفاقى میان تاریخ‌نگاران نیست.
پانویس
منابع
- سید تقى واردى، روز شمار تاریخ اسلام، جلد سوم، ماه ربیع الاول.
- هاشم رسولى محلاتى، زندگانى حضرت محمد صلی الله علیه و آله، ص۲۸۳.
- آیتی، محمدابراهیم؛ تاریخ پیامبر اسلام، تجدیدنظر و اضافات و کوشش دکتر ابوالقاسم گرجی، تهران، نشر دانشگاه تهران، چاپ ششم، ۱۳۷۸.
