اسد بن کعب قرظی
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
«اَسَد بن کعْب قُرَظى» از یهودیان تیره بنى‌قریظه بود و همراه برادرش اُسَید اسلام را پذیرفت.[۱] مفسران در ذیل چهار آیه از قرآن کریم و بیان شأن نزول آن، از اَسَد بن کعْب و برادرش اُسَید یاد کرده‌اند.
اسد در شأن نزول آیات
- ۱. بنابر روایتى از عکرمه، اسد همراه برادرش اُسید و جمعى از یهودیان پس از مسلمان شدن از پیامبر صلى الله علیه وآله خواستند همچنان بر اساس تورات عمل کنند و روزهاى شنبه (سَبت) را نیز گرامى بدارند. در نتیجه آیه: «یاأَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ ادْخُلُواْ فِی السِّلْمِ کآفَّةً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیطَانِ إِنَّهُ لَکمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ» (سوره بقره، ۲۰۸) در پاسخ آنان نازل شد و آنان را به تسلیم محض فراخواند و از وساوس شیطان برحذر داشت.[۲] ابن‌کثیر این شأن نزول را گمان عکرمه دانسته است.[۳]
- ۲. بر اساس روایتى از ابن عباس، اسد و برادرش و جمعى دیگر از یهودیان مسلمان شده، به پیامبر صلى الله علیه وآله گفتند: ما به تو، موسى و عُزیر و نیز قرآن و تورات، ایمان داریم؛ اما به پیامبران دیگر و کتاب‌هایشان ایمان نداریم. پیامبر صلى الله علیه وآله آنان را از این نظر بازداشت ولى آنان نپذیرفتند، آنگاه آیه ۱۳۶ سوره نساء نازل شد و خداوند از آنان خواست تا به آنچه بر پیامبر وحى شده، ایمان بیاورند. در این آیه کسانى که به خدا، فرشتگان، پیامبران، کتاب‌هاى آسمانى و روز قیامت کفر ورزیده‌اند، گمراه شمرده شده‌اند:[۴] «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ آمِنُواْ بِاللّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَى رَسُولِهِ وَالْکتَابِ الَّذِی أَنزَلَ مِن قَبْلُ وَمَن یکفُرْ بِاللّهِ وَمَلاَئِکتِهِ وَکتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْیوْمِ الآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاَلاً بَعِیدًا».
- ۳. بنا به روایتى، چون این عده اسلام را پذیرفتند، دیگر یهودیان گفتند: اینان از فرومایگان ما بودند وگرنه آیین خود را رها نمى‌کردند. آیه ۱۱۳ سوره آل عمران در تأیید این دسته از مسلمانان نازل شد و آنان را با دیگر یهودیان غیرقابل مقایسه دانست:[۵] «لَیسُواْ سَوَاء مِّنْ أَهْلِ الْکتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ یتْلُونَ آیاتِ اللّهِ آنَاء اللَّیلِ وَهُمْ یسْجُدُونَ»؛ همه اهل کتاب یکسان نیستند؛ طایفه‌اى از آن‌ها در دل شب به تلاوت آیات خدا و نماز و اطاعت حق مشغول‌اند.
- ۴. «الَّذِینَ آتَینَاهُمُ الْکتَابَ یتْلُونَهُ حَقَّ تِلاَوَتِهِ أُوْلَـئِک یؤْمِنُونَ بِهِ وَمن یکفُرْ بِهِ فَأُوْلَـئِک هُمُ الْخَاسِرُونَ». (سوره بقره، ۱۲۱) بر اساس این آیه فقط یهودیانى که به درستى بر اساس تورات عمل مى‌کنند، به آن ایمان دارند؛ ولى دیگر یهودیان زیان خواهند کرد. بنا به روایتى از ضحاک، آیه درباره یهودیان مسلمان شده چون اسد بن کعب، برادرش و جمعى دیگر نازل شده است.[۶]
پانویس
- ↑ جامع‌البیان، مج ۳، ج ۴، ص ۷۱؛ الاصابه، ج ۱، ص ۲۰۷؛ مجمع‌البیان، ج ۱، ص ۳۷۴.
- ↑ جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۴۴۲؛ تفسیر ماوردى، ج ۱، ص ۲۶۸؛ الدرالمنثور، ج ۱، ص ۵۷۹.
- ↑ تفسیر ابن کثیر، ج ۱، ص ۲۵۵.
- ↑ اسباب النزول، ص ۱۵۲؛ الدرالمنثور، ج ۲، ص ۷۱۶.
- ↑ جامع‌البیان، مج ۳، ج ۴، ص ۷۱؛ الدرالمنثور، ج ۲، ص ۲۹۶.
- ↑ مجمع‌البیان، ج ۱، ص ۳۷۴.
منابع
- دائرة المعارف قرآن کریم، سید محمود سامانی، جلد ۳، صفحه ۱۹۵-۱۹۶.
