احکام القرآن (شافعی) (کتاب)


نویسنده	محمد بن ادریس شافعی
موضوع	تفسیر فقهی اهل سنت
زبان	عربی
تعداد جلد	ا
تدوین و گردآوری	ابوبكر بيهقى نيشابورى

کتاب «احکام القرآن» از تفاسیر فقهی و قدیمی اهل سنت است که شامل استنادات و استشهادات قرآنی محمد بن ادریس شافعى (م، ۲۰۴ ق) در ابواب مختلف فقه بوده و توسط ابوبکر بیهقى نیشابورى (م، ۴۵۸ ق) صاحب «السنن الکبرى» جمع‌آوری شده است.

محتوای کتاب

کتاب «احکام القرآن» مشتمل است بر آنچه در سخنان محمد بن ادریس شافعى، امام مذهب شافعی، از استنادات و استشهادات قرآنى در ابواب مختلف فقه آمده است. در واقع شافعی ضمن بیان مهمترین پایه‌های اصول فقه از دیدگاه خود، به استنباط احکام آیات فقهی پرداخته است.

ابوبکر احمد بن حسین بیهقى نیشابورى که اقدام به جمع و ترتیب و تبویب آن به صورت کتابی مستقل نموده، می‌گوید: به صحت گفتار شافعی اعتقاد دارم. آنچه از احکام قرآن را که شناخت آن بر ما واجب است، به‌صورت متفرق در کتب مختلفی که در مورد اصول و احکام نگاشته، آورده است. من هم آنها را مشخص کرده و به‌طور مرتب و منظم در این مجموعه جمع‌آوری کرده‌ام تا استفاده از آن برای جویندگان این معارف آسان باشد و در نقل و بیان گفتار وی به طریق اختصار عمل نمودم، و از زیاده روی اجتناب ورزیدم و سخنان وی را در اصول فقه و استشهادات او را از آیات قرآن در نهایت اختصار نقل نمودم.

بیهقی آراء شافعی را در کتب او و کتب شاگردانش مانند مزنی، بویطی و دیگران تتبع و نقل کرده و تاییداتی از کتاب سنن خود نیز به همراه آن آورده است. روش کلی بیهقی در بررسی مباحث به این‌گونه است که سعی نموده بر طبق ابواب فقهی که از طهارت آغاز می‌گردد، مطالب شافعی را بیان کند. در این بین، مباحثی غیر فقهی اصطلاحی که می‌توان از دیدگاه اهل سنت آنها را احکام قرآنی نامید نیز لابلای ترتیب فقهی مطرح شده است.