محمد بن جعفر بن نما حلی
اِبْنِ نَما، عنوان افراد خاندانی امامی از عالمان و فقیهان حله که در سده‌های ۶- ۸ ق. می‌زیسته‌اند. نیای بزرگ آنان نما پسر علی بن حمدون رَبَعی بود که با ابوعلی طوسی معاصر بوده است (خوانساری، ۲ / ۱۸۰؛ امین، ۴ / ۱۵۶). نام‌آورترین افراد اینخاندان اینانند: ابو ابراهیم (یا ابوجعفر) محمد بن جعفر بن محمد (هبة اللـه) ابن‌نما
ملقب به نجیب‌الدین (د ذیحجۀ ۶۴۵ / آوریل ۱۲۴۸). از جزئیات زندگی و تحصیل او آگاهی دقیقی در دست نیست. تنها از آن‌رو که سن وی را در هنگام مرگ ۸۰ سال ذکر کرده‌اند (نک : امین، ۹ / ۲۰۳)، احتمالاً حدود ۵۶۵ ق متولد شده است. از اسناد برخی روایات نیز برمی‌آید که وی از افرادی چون ابوالفرج علی بن سعید راوندی (ابن‌طاووس، علی، فتح الابواب، ۱۳۱، ۱۳۴)، ابن ادریس حلی (ابن‌طاووس، عبدالکریم، ۴۸، ۷۲، ۸۷)، محمد بن جعفر مشهدی (همو، ۱۱۲)، عبدالرؤساء هبةاللـه بن حامد، برهان‌الدین محمد قزوینی و نیز از پدر خود جعفر بن نما (مجلسی، ۱۰۷ / ۴۷، ۵۲؛ نوری، ۳ / ۴۷۷) روایت کرده است.
از شاگردان و راویان نجیب‌الدین می‌توان علی ابن‌طاووس که به گفتۀ خود ( الدروع الواقیة، ۷۵) از نجیب‌الدین اجازۀ روایت داشته و نزد او فقه آموخته است، همچنین احمد ابن طاووس، ابن علقمی وزیر، محقق حلی، سدیدالدین یوسف بن علی حلی، یحیی بن سعید حلی و نیز فرزندش جعفر را نام برد (ابن‌طاووس، عبدالکریم، ۴۸؛ ابن‌فوطی، ۴(۱) / ۳۳۲-۳۳۳؛ حرعاملی، ۲ / ۳۱۰؛ مجلسی، ۱۰۵ / ۴۴، ۱۰۶ / ۲۱).
گرچه در منابع گفته شده که وی دارای تألیفاتی بوده است (نک : حرعاملی، همانجا)، اما حتی نام این تألیفات نیز در دست نیست. نجیب‌الدین بنا به قول امین (همانجا) در حله درگذشت و در کربلا به خاک سپرده شد. همو اضافه کرده که ابن‌علقمی وزیر به رثای او پرداخت.
منابع
