قاموس قرآن: أَداء

أَداٰء: در مفردات راغب آمده، اداء يعني دادن حق تمام در يكدفعه، مثل اداء جزيه و ردّ امانت «الأداء دفع الحق دفعة و موفيته» ولي در قاموس مطلق رساندن و قضا كردن آمده است.قرآن مجيد فقط در دادن حق و ردّ امانت بكار برده نه در مطلق دادن چيزي، مثل «إِنَّ اللّٰهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمٰانٰاتِ إِليٰ أَهْلِهٰا» «فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْ‌ءٌ فَاتِّبٰاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَدٰاءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسٰانٍ» آيه در بارۀ ديه (خونبها) است كه در مقابل عفو از قصاص داده ميشود و سبب اصلي آن قتل است در اينجا نيز اداء، اداء حق است.ولي تمام و يكدفعه بودن را كه راغب گفته بطور صريح نميتوان از قرآن استفاده كرد در روايات هست كه خونبهاي قتل عمدي بايد در يك سال ادا شود ولي يكجا دادن قيد نشده است.آنجا كه موسي بفرعون و فرعونيان ميگويد «أَدُّوا إِلَيَّ عِبٰادَ اللّٰهِ» بندگان خدا را بمن بدهيد گويا منظور اين است: آنها را كه بندگان خدايند، بناحق بنده خود خوانده‌ايد و اذيت ميكنيد، آنها را برگردانيد و از آنها دست بكشيد همچنانكه برگرداندن عبد مغصوب بمولاي او برگرداندن حق بصاحب حقّ است همچنين برگرداندن بندگان خدا و دست كشيدن از آنها اداء حقّ خدا است و اللّٰه العالم.

منابع

• قاموس قرآن، قرشی بنابی، علی اکبر، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1307