فئة

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۸ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۲۸ توسط مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) (ویرایش)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

فئة در لغت به معنای گروه و دسته است. در اقرب الموارد بیان شده: تاء آن بدل از یاء است که در اصل «فأى» بوده. راغب اصفهانی آن را از «فىء» مى داند چه فئة گروهى هستند که به یکدیگر در یارى و مدد رجوع کنند. این کلمه مجموعا ده بار در قرآن کریم آمده است.

فئة در قرآن کریم

«فَلَمَّا فَصَلَ طالُوتُ بِالْجُنُودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلیکمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیسَ مِنِّی وَ مَنْ لَمْ یطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّی إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِیدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلاَّ قَلیلاً مِنْهُمْ فَلَمَّا جاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ قالُوا لا طاقَةَ لَنَا الْیوْمَ بِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ قالَ الَّذینَ یظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا اللَّهِ کمْ مِنْ فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کثیرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرین‏». (بقره/ ۲۴۹)

«قَدْ کانَ لَکمْ آیةٌ فی‏ فِئَتَینِ الْتَقَتا فِئَةٌ تُقاتِلُ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ وَ أُخْرى‏ کافِرَةٌ یرَوْنَهُمْ مِثْلَیهِمْ رَأْی الْعَینِ وَ اللَّهُ یؤَیدُ بِنَصْرِهِ مَنْ یشاءُ إِنَّ فی‏ ذلِک لَعِبْرَةً لِأُولِی الْأَبْصارِ». (آل عمران/ ۱۳)

«فَما لَکمْ فِی الْمُنافِقینَ فِئَتَینِ وَ اللَّهُ أَرْکسَهُمْ بِما کسَبُوا أَ تُریدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَ مَنْ یضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبیلاً». (نساء/ ۸۸)

«وَ لَمْ تَکنْ لَهُ فِئَةٌ ینْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ ما کانَ مُنْتَصِراً». (کهف/ ۴۳)

«وَ مَنْ یوَلِّهِمْ یوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاَّ مُتَحَرِّفاً لِقِتالٍ أَوْ مُتَحَیزاً إِلى‏ فِئَةٍ فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَ مَأْواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصیرُ». (انفال/ ۱۶)

«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا لَقیتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَ اذْکرُوا اللَّهَ کثیراً لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ». (انفال/ ۴۵)

«وَ إِذْ زَینَ لَهُمُ الشَّیطانُ أَعْمالَهُمْ وَ قالَ لا غالِبَ لَکمُ الْیوْمَ مِنَ النَّاسِ وَ إِنِّی جارٌ لَکمْ فَلَمَّا تَراءَتِ الْفِئَتانِ نَکصَ عَلى‏ عَقِبَیهِ وَ قالَ إِنِّی بَری‏ءٌ مِنْکمْ إِنِّی أَرى‏ ما لا تَرَوْنَ إِنِّی أَخافُ اللَّهَ وَ اللَّهُ شَدیدُ الْعِقابِ». (انفال/ ۴۸)

«فَخَسَفْنا بِهِ وَ بِدارِهِ الْأَرْضَ فَما کانَ لَهُ مِنْ فِئَةٍ ینْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ ما کانَ مِنَ المُنْتَصِرینَ». (قصص/ ۸۱)

فئة در احادیث

امیرالمؤمنین (علیه السلام) در مقام بیان فضایل خویش و علم او به حوادثى که در آینده به وقوع مى پیوندد می فرماید:

«والذى نفسى بیده لا تسألونى عن شىء فیما بینکم وبین الساعة ولا عن فئة تهدى مئةً وتضلّ مئةً الاّ انبأتکم بناعقها وقائدها وسائقها...»: سوگند به آن که جانم بدست او است ممکن نیست از آنچه که بین امروز تا قیامت روى مى دهد، ویا در باره گروهى که صد نفر را هدایت وصد نفر را گمراه کنند از من بپرسید جز آن که از دعوت کننده و رهبر و آن کسى که زمام این گروه را بدست دارد... خبر مى دهم.[۱]

پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) به عمّار یاسر فرمود: «ویحک یا ابن سمیة! تقتلک الفئة الباغیة»: واى بر حال تو اى پسر سمیه (نام مادر عمار) گروه متجاوز که علیه امام زمانشان قیام کرده باشند ترا بکشند.[۲]

على (علیه السلام) می فرماید: «القتال قتالان: قتال الفئة الکافرة حتّى یسلموا، وقتال الفئة الباغیة حتى یفیؤوا»: جهاد بر دو قسم است: جهاد با کفار، تا اسلام آورند، و جهاد با سرکشان و خارجان علیه امام وقت، تا به (حق) بازگردند.[۳]

پانویس

  1. علی ( علیه السلام) نهج البلاغه / خطبه ۹۳
  2. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار/ ج۲۲، ص۳۵۴
  3. همان، بحارالانوار/ ج۱۰۰، ص۹

منابع

  • سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ معارف و معاریف.