عمره مفرده: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای جدید حاوی 'عمره مُفرده: از اقسام عمره. عمره مفرده عبارت است از مناسكى ويژه در ميقات و مكّه ...' ایجاد کرد) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | عمره | + | {{الگو:نیازمند ویرایش فنی}} |
| + | عمره مفرده از اقسام عمره عبارت است از مناسکی ویژه در میقات و مکّه و چون مستقل است و ارتباطی به حج ندارد، مفرده نامیده شده است( عمره). | ||
| − | عمره مفرده | + | از عمره مفرده به عمره مبتوله و عمره افراد یا قران نیز یاد کرده‌اند. علّت نام گذاری به مبتوله (بریده و قطع شده) بریده و جدا بودن آن از حج است؛<ref>المعتمد فی شرح المناسک 3/ 198</ref> چنان که علّت نام گذاری آن به اِفراد یا قِران، وجوب آن بر کسی است که حج قِران(حج قران) یا اِفراد(حج افراد) بر او واجب است.<ref>الوسیلة/ 195؛ مستمسک العروة 11/ 139</ref> |
| − | + | == حکم عمره مفرده == | |
| − | + | حکم تکلیفی:عمره مفرده یا واجب است و یا مستحب. | |
| − | |||
| − | + | واجب دو گونه است:واجب اصلی و واجب عارضی. | |
| + | عمره مفرده واجبِ اصلی وظیفه کسانی است که حج واجب آنان، افراد یا قران است. عمره مفرده بر این افراد در طول عمر، با دارا بودن شرایطی که برای وجوب حج گفته شده، تنها یک بار در عمر واجب می‌شود. | ||
| − | + | به قول مشهور، این عمره بر خلاف عمره تمتع( عمره تمتع) ارتباطی به حج ندارد و وجوب آن استقلالی است. بنابر این، چنانچه تنها برای عمره استطاعت داشته باشد باید فوری آن را به جا آورد؛ چنان که در صورت حصول استطاعت برای حج افراد یا قران نیز وجوب حج فوری است و وجوب عمره یا حج مشروط به استطاعت برای دیگری نیست؛<ref>مستند الشیعة 11/ 159؛ المعتمد فی شرح المناسک 3/ 198 199</ref> لیکن برخی، وجوب عمره مفرده را مشروط به وجوب حج دانسته و گفته‌اند:با حصول استطاعت برای عمره، عمره واجب نمی‌شود، مگر آنکه برای حج نیز مستطیع شود.<ref>الدروس الشرعیة 1/ 338</ref> | |
| − | واجب | + | بنابر قول مشهور، عمره مفرده بر کسی که وظیفه‌اش حج تمتع است واجب نیست.<ref>مسالک الافهام 2/ 497 498؛ رسائل آل طوق 2/ 171؛ جواهر الکلام 20/ 449 450 </ref> برخی در صورت استطاعت پیدا کردن برای عمره مفرده به تنهایی، قائل به وجوب آن شده‌اند.<ref> کتاب الحج (شاهرودی) 2/ 147 151 </ref> |
| − | احرام بستن به قصد عمره | + | |
| + | واجب عارضی، عمره‌ای است که به سبب نذر، عهد، قسم، اجیر شدن برای گزاردن آن و شرط ضمن عقد، واجب می‌شود؛ چنان که با فاسد شدن عمره، به جا آوردن عمره‌ای دیگر واجب می‌گردد؛ هرچند عمره نخست مستحب باشد، و نیز در صورتی که پس از احرام برای حج به سبب درک نکردن وقوف عرفه و مشعر، حج فوت شود، برای بیرون آمدن از احرام، عمره مفرده واجب می‌شود که به عمره فوات و تحلّل نیز تعبیر می‌گردد. | ||
| + | احرام بستن به قصد عمره برای دخول در مکّه، بلکه ورود در حرم( حرم) به قصد دخول در مکّه نیز واجب است. وجوب احرام در صورتی است که دخول در مکّه نیز واجب باشد. در غیر این صورت، وجوب احرام شرطی خواهد بود، مانند وجوب وضو برای نماز مستحب؛ به معنای مشروط بودن دخول به احرام. | ||
| + | |||
| + | وجوب عمره برای دخول مکه تخییری است؛ بدین معنا که در ایام حج، حاجی برای دخول مکّه بین گزاردن عمره و حج مخیّر است. البته این افراد از حکم یاد شده استثنا شده‌اند:معذور، کسی که به اقتضای شغلش مکرر از مکه به خارج آن تردد دارد و کسی که از احرام عمره قبلی اش یک ماه نگذشته است.<ref>جواهر الکلام 20/ 448 449؛ مستمسک العروة 11/ 140 141</ref> | ||
| + | |||
| + | عمره مفرده در موارد عدم وجوب آن مستحب است؛ چنان که تکرار آن نیز استحباب دارد؛ لیکن در لزوم فاصله زمانی بین دو عمره و عدم آن و بنابر قول نخست در مدت فاصله، اختلاف است. بنابر قول به لزوم فاصله، برخی هر ده روز، برخی دیگر در هر ماه و بعضی در هر سال یک عمره را جایز و مستحب دانسته‌اند.<ref> کشف الغطاء 4/ 461؛ الحدائق الناضرة 16/ 318 319؛ جواهر الکلام 20/ 462 466 </ref> قول دوم به مشهور نسبت داده شده است.<ref>معتمد العروة (الحج) 2/ 177 و 202</ref> | ||
| + | |||
| + | بنابر قول به جواز عمره در هر ماه، آیا رعایت فاصله به مدت یک ماه قمری لازم است یا صرف وقوع دو عمره در دو ماه کفایت می‌کند؛ هر چند یکی در آخر ماه و دیگری در اول ماه بعد واقع شود؟ مسئله اختلافی است.<ref>مناسک حج (مراجع)/ 96 م 173 و102 م 187</ref> | ||
| + | |||
| + | بنابر قول به رعایت فاصله، آیا این حکم به موردی اختصاص دارد که عمره گزار بخواهد هر دو عمره را برای خود بگزارد یا شامل موردی که بخواهد دومی را برای دیگری بگزارد نیز می‌شود؟ اختلاف است.<ref>معتمد العروة (الحج) 2/ 202 204</ref> چنان که بنابر این قول، در اینکه رعایت فاصله اختصاص به دو عمره مفرده دارد یا اینکه رعایت فاصله بین عمره مفرده و عمره تمتع نیز واجب است، اختلاف می‌باشد.<ref>204 205؛ مناسک حج (مراجع)/ 96 م173</ref> | ||
| + | |||
| + | == اعمال عمره مفرده == | ||
| + | |||
| + | عمره مفرده از هفت جزء بدین ترتیب تشکیل یافته است:احرام بستن از میقات(میقات) یا بیرون حرم( ادنی الحلّ)؛ طواف؛ دو رکعت نماز طواف؛ سعی؛ تقصیر یا حلق؛ طواف نسا و دو رکعت نماز طواف نسا.<ref>ارشاد الاذهان 1/ 337 338؛ مستند الشیعة 13 / 119</ref> برخی قدما بر اساس آنچه از آنان نقل شده است طواف نسا و نماز آن را از اعمال عمره نشمرده‌اند.<ref>مختلف الشیعة 4 / 365</ref> | ||
| + | |||
| + | == تفاوت عمره مفرده با عمره تمتع == | ||
| + | |||
| + | #عمره مفرده بنابر قول مشهور تنها وظیفه کسانی است که در مکّه اقامت دارند؛ برخلاف عمره تمتع که وظیفه غیرآنان است. | ||
| + | #در عمره مفرده، عمره گزار مخیّر بین حلق و تقصیر است؛ لیکن در عمره تمتع تقصیر متعین است. | ||
| + | #درعمره مفرده طواف نسا واجب است؛ بر خلاف عمره تمتّع که طواف نسا ندارد. | ||
| + | #میقات عمره مفرده یکی از میقاتهای معروف یا ادنی الحلّ است؛ لیکن میقات عمره تمتع تنها یکی از میقاتهای پنج گانه است. | ||
| + | #به جا آوردن عمره مفرده در طول سال صحیح است؛ لیکن عمره تمتع تنها در ماههای حج( ماههای حج) گزارده می‌شود.<ref>تذکرة الفقهاء 8/ 438؛ مناسک حج (مراجع)/ 97 98 م 176</ref> | ||
| + | |||
| + | == افساد عمره == | ||
| + | |||
| + | اگر کسی پس از احرام عمره و پیش از سعی از روی علم و عمد با همسرش آمیزش کند، عمره‌اش فاسد و کفّاره بر او واجب می‌شود و در مکّه می‌ماند تا آنکه در ماه آینده عمره مفرده دیگری به جا آورد. کفّاره ارتکاب این عمل قربانی کردن یک شتر است.<ref>المبسوط 1/ 337؛ المهذب 1/ 222؛ مختلف الشیعة 4/ 155؛ جواهرالکلام 20/ 380</ref> | ||
| + | |||
| + | در اینکه ماندن در مکّه تا ماه آینده و گزاردن عمره در آن ماه، واجب است یا افضل، اختلاف است.<ref>کشف اللثام 6/ 452؛ الحدائق الناضرة 15 / 392؛ جواهر الکلام 20/385</ref> | ||
| + | |||
| + | آیا واجب است عمره فاسد شده را به اتمام برساند یا نه؟ اکثر فقها متعرض مسئله نشده‌اند؛ لیکن کسانی که متعرض شده‌اند، در وجوب اتمام آن اختلاف نظر دارند.<ref>کشف اللثام 6/ 451؛ الحدائق الناضرة 15/ 390؛ مستند الشیعة 13/ 263؛ جواهر الکلام 20/ 384</ref> ارتکاب عمل یاد شده بعد از سعی، موجب افساد عمره نمی‌شود؛ هرچند کفّاره واجب می‌گردد.<ref>جواهر الکلام 20/ 384</ref> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | == تبدیل عمره مفرده به عمره تمتع == | ||
| + | |||
| + | کسی که در ماههای حج با احرام عمره مفرده وارد مکه شده، می‌تواند نیّت عمره تمتع کند و حج تمتع به جا آورد.<ref>تذکرة الفقهاء 8 / 439؛ مسالک الافهام 2/ 498؛ جواهر الکلام 20/ 459 460</ref> | ||
| + | |||
| + | احصار و صدّ در عمره:کسی که بر اثر بیماری محصور شده، به قول مشهور وظیفه او برای خروج از احرام فرستادن حیوانی به مکّه برای قربانی کردن آن در زمان تعیین شده است. در موعد مقرر، با تقصیر از احرام خارج و همه محرمات بر او حلال می‌شود، جز زن که آن نیز پس از رفع حصر و گزاردن عمره مفرده حلال می گردد<ref>الحدائق الناضرة 16/ 39</ref>( احصار). | ||
| + | در صورت عروض صَدّ برای عمره گزار در عمره مفرده، با قربانی کردن از احرام خارج می‌شود<ref>مسالک الافهام 2/ 388</ref>( صدّ). | ||
| + | |||
| + | دیگر احکام:بر عمره گزار مستحب است تلبیه( تلبیه) را تکرار کند. دیدگاهها در زمان قطع تلبیه مختلف است؛ هنگام دخول حرم(حرم)؛ هنگام مشاهده کعبه؛ تفصیل بین کسی که خارج حرم محرم شده و کسی که برای احرام از حرم بیرون رفته است که برای نفر اول، هنگام دخول حرم و برای نفر دوم، زمان مشاهده کعبه و مخیّر بودن میان قطع هنگام دخول حرم و زمان مشاهده کعبه. مشهور قول سوم است.<ref>کشف اللثام 5/ 285 286؛ مستند الشیعة 11/ 322 326.</ref> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
| + | {{پانویس}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| − | فرهنگ فقه | + | فرهنگ فقه فارسی، ج 5، صص 483-479. |
| − | |||
| − | |||
[[رده:حج]] | [[رده:حج]] | ||
نسخهٔ ۱۰ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۰:۳۹
عمره مفرده از اقسام عمره عبارت است از مناسکی ویژه در میقات و مکّه و چون مستقل است و ارتباطی به حج ندارد، مفرده نامیده شده است( عمره).
از عمره مفرده به عمره مبتوله و عمره افراد یا قران نیز یاد کرده‌اند. علّت نام گذاری به مبتوله (بریده و قطع شده) بریده و جدا بودن آن از حج است؛[۱] چنان که علّت نام گذاری آن به اِفراد یا قِران، وجوب آن بر کسی است که حج قِران(حج قران) یا اِفراد(حج افراد) بر او واجب است.[۲]
محتویات
حکم عمره مفرده
حکم تکلیفی:عمره مفرده یا واجب است و یا مستحب.
واجب دو گونه است:واجب اصلی و واجب عارضی. عمره مفرده واجبِ اصلی وظیفه کسانی است که حج واجب آنان، افراد یا قران است. عمره مفرده بر این افراد در طول عمر، با دارا بودن شرایطی که برای وجوب حج گفته شده، تنها یک بار در عمر واجب می‌شود.
به قول مشهور، این عمره بر خلاف عمره تمتع( عمره تمتع) ارتباطی به حج ندارد و وجوب آن استقلالی است. بنابر این، چنانچه تنها برای عمره استطاعت داشته باشد باید فوری آن را به جا آورد؛ چنان که در صورت حصول استطاعت برای حج افراد یا قران نیز وجوب حج فوری است و وجوب عمره یا حج مشروط به استطاعت برای دیگری نیست؛[۳] لیکن برخی، وجوب عمره مفرده را مشروط به وجوب حج دانسته و گفته‌اند:با حصول استطاعت برای عمره، عمره واجب نمی‌شود، مگر آنکه برای حج نیز مستطیع شود.[۴]
بنابر قول مشهور، عمره مفرده بر کسی که وظیفه‌اش حج تمتع است واجب نیست.[۵] برخی در صورت استطاعت پیدا کردن برای عمره مفرده به تنهایی، قائل به وجوب آن شده‌اند.[۶]
واجب عارضی، عمره‌ای است که به سبب نذر، عهد، قسم، اجیر شدن برای گزاردن آن و شرط ضمن عقد، واجب می‌شود؛ چنان که با فاسد شدن عمره، به جا آوردن عمره‌ای دیگر واجب می‌گردد؛ هرچند عمره نخست مستحب باشد، و نیز در صورتی که پس از احرام برای حج به سبب درک نکردن وقوف عرفه و مشعر، حج فوت شود، برای بیرون آمدن از احرام، عمره مفرده واجب می‌شود که به عمره فوات و تحلّل نیز تعبیر می‌گردد. احرام بستن به قصد عمره برای دخول در مکّه، بلکه ورود در حرم( حرم) به قصد دخول در مکّه نیز واجب است. وجوب احرام در صورتی است که دخول در مکّه نیز واجب باشد. در غیر این صورت، وجوب احرام شرطی خواهد بود، مانند وجوب وضو برای نماز مستحب؛ به معنای مشروط بودن دخول به احرام.
وجوب عمره برای دخول مکه تخییری است؛ بدین معنا که در ایام حج، حاجی برای دخول مکّه بین گزاردن عمره و حج مخیّر است. البته این افراد از حکم یاد شده استثنا شده‌اند:معذور، کسی که به اقتضای شغلش مکرر از مکه به خارج آن تردد دارد و کسی که از احرام عمره قبلی اش یک ماه نگذشته است.[۷]
عمره مفرده در موارد عدم وجوب آن مستحب است؛ چنان که تکرار آن نیز استحباب دارد؛ لیکن در لزوم فاصله زمانی بین دو عمره و عدم آن و بنابر قول نخست در مدت فاصله، اختلاف است. بنابر قول به لزوم فاصله، برخی هر ده روز، برخی دیگر در هر ماه و بعضی در هر سال یک عمره را جایز و مستحب دانسته‌اند.[۸] قول دوم به مشهور نسبت داده شده است.[۹]
بنابر قول به جواز عمره در هر ماه، آیا رعایت فاصله به مدت یک ماه قمری لازم است یا صرف وقوع دو عمره در دو ماه کفایت می‌کند؛ هر چند یکی در آخر ماه و دیگری در اول ماه بعد واقع شود؟ مسئله اختلافی است.[۱۰]
بنابر قول به رعایت فاصله، آیا این حکم به موردی اختصاص دارد که عمره گزار بخواهد هر دو عمره را برای خود بگزارد یا شامل موردی که بخواهد دومی را برای دیگری بگزارد نیز می‌شود؟ اختلاف است.[۱۱] چنان که بنابر این قول، در اینکه رعایت فاصله اختصاص به دو عمره مفرده دارد یا اینکه رعایت فاصله بین عمره مفرده و عمره تمتع نیز واجب است، اختلاف می‌باشد.[۱۲]
اعمال عمره مفرده
عمره مفرده از هفت جزء بدین ترتیب تشکیل یافته است:احرام بستن از میقات(میقات) یا بیرون حرم( ادنی الحلّ)؛ طواف؛ دو رکعت نماز طواف؛ سعی؛ تقصیر یا حلق؛ طواف نسا و دو رکعت نماز طواف نسا.[۱۳] برخی قدما بر اساس آنچه از آنان نقل شده است طواف نسا و نماز آن را از اعمال عمره نشمرده‌اند.[۱۴]
تفاوت عمره مفرده با عمره تمتع
- عمره مفرده بنابر قول مشهور تنها وظیفه کسانی است که در مکّه اقامت دارند؛ برخلاف عمره تمتع که وظیفه غیرآنان است.
- در عمره مفرده، عمره گزار مخیّر بین حلق و تقصیر است؛ لیکن در عمره تمتع تقصیر متعین است.
- درعمره مفرده طواف نسا واجب است؛ بر خلاف عمره تمتّع که طواف نسا ندارد.
- میقات عمره مفرده یکی از میقاتهای معروف یا ادنی الحلّ است؛ لیکن میقات عمره تمتع تنها یکی از میقاتهای پنج گانه است.
- به جا آوردن عمره مفرده در طول سال صحیح است؛ لیکن عمره تمتع تنها در ماههای حج( ماههای حج) گزارده می‌شود.[۱۵]
افساد عمره
اگر کسی پس از احرام عمره و پیش از سعی از روی علم و عمد با همسرش آمیزش کند، عمره‌اش فاسد و کفّاره بر او واجب می‌شود و در مکّه می‌ماند تا آنکه در ماه آینده عمره مفرده دیگری به جا آورد. کفّاره ارتکاب این عمل قربانی کردن یک شتر است.[۱۶]
در اینکه ماندن در مکّه تا ماه آینده و گزاردن عمره در آن ماه، واجب است یا افضل، اختلاف است.[۱۷]
آیا واجب است عمره فاسد شده را به اتمام برساند یا نه؟ اکثر فقها متعرض مسئله نشده‌اند؛ لیکن کسانی که متعرض شده‌اند، در وجوب اتمام آن اختلاف نظر دارند.[۱۸] ارتکاب عمل یاد شده بعد از سعی، موجب افساد عمره نمی‌شود؛ هرچند کفّاره واجب می‌گردد.[۱۹]
تبدیل عمره مفرده به عمره تمتع
کسی که در ماههای حج با احرام عمره مفرده وارد مکه شده، می‌تواند نیّت عمره تمتع کند و حج تمتع به جا آورد.[۲۰]
احصار و صدّ در عمره:کسی که بر اثر بیماری محصور شده، به قول مشهور وظیفه او برای خروج از احرام فرستادن حیوانی به مکّه برای قربانی کردن آن در زمان تعیین شده است. در موعد مقرر، با تقصیر از احرام خارج و همه محرمات بر او حلال می‌شود، جز زن که آن نیز پس از رفع حصر و گزاردن عمره مفرده حلال می گردد[۲۱]( احصار). در صورت عروض صَدّ برای عمره گزار در عمره مفرده، با قربانی کردن از احرام خارج می‌شود[۲۲]( صدّ).
دیگر احکام:بر عمره گزار مستحب است تلبیه( تلبیه) را تکرار کند. دیدگاهها در زمان قطع تلبیه مختلف است؛ هنگام دخول حرم(حرم)؛ هنگام مشاهده کعبه؛ تفصیل بین کسی که خارج حرم محرم شده و کسی که برای احرام از حرم بیرون رفته است که برای نفر اول، هنگام دخول حرم و برای نفر دوم، زمان مشاهده کعبه و مخیّر بودن میان قطع هنگام دخول حرم و زمان مشاهده کعبه. مشهور قول سوم است.[۲۳]
پانویس
- ↑ المعتمد فی شرح المناسک 3/ 198
- ↑ الوسیلة/ 195؛ مستمسک العروة 11/ 139
- ↑ مستند الشیعة 11/ 159؛ المعتمد فی شرح المناسک 3/ 198 199
- ↑ الدروس الشرعیة 1/ 338
- ↑ مسالک الافهام 2/ 497 498؛ رسائل آل طوق 2/ 171؛ جواهر الکلام 20/ 449 450
- ↑ کتاب الحج (شاهرودی) 2/ 147 151
- ↑ جواهر الکلام 20/ 448 449؛ مستمسک العروة 11/ 140 141
- ↑ کشف الغطاء 4/ 461؛ الحدائق الناضرة 16/ 318 319؛ جواهر الکلام 20/ 462 466
- ↑ معتمد العروة (الحج) 2/ 177 و 202
- ↑ مناسک حج (مراجع)/ 96 م 173 و102 م 187
- ↑ معتمد العروة (الحج) 2/ 202 204
- ↑ 204 205؛ مناسک حج (مراجع)/ 96 م173
- ↑ ارشاد الاذهان 1/ 337 338؛ مستند الشیعة 13 / 119
- ↑ مختلف الشیعة 4 / 365
- ↑ تذکرة الفقهاء 8/ 438؛ مناسک حج (مراجع)/ 97 98 م 176
- ↑ المبسوط 1/ 337؛ المهذب 1/ 222؛ مختلف الشیعة 4/ 155؛ جواهرالکلام 20/ 380
- ↑ کشف اللثام 6/ 452؛ الحدائق الناضرة 15 / 392؛ جواهر الکلام 20/385
- ↑ کشف اللثام 6/ 451؛ الحدائق الناضرة 15/ 390؛ مستند الشیعة 13/ 263؛ جواهر الکلام 20/ 384
- ↑ جواهر الکلام 20/ 384
- ↑ تذکرة الفقهاء 8 / 439؛ مسالک الافهام 2/ 498؛ جواهر الکلام 20/ 459 460
- ↑ الحدائق الناضرة 16/ 39
- ↑ مسالک الافهام 2/ 388
- ↑ کشف اللثام 5/ 285 286؛ مستند الشیعة 11/ 322 326.
منابع
فرهنگ فقه فارسی، ج 5، صص 483-479.
