سید جواد فقیه سبزواری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(تولد و تحصیلات)
جز
 
(۷ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
== تولد و تحصیلات ==
+
'''آیةالله سید جواد فقیه سبزواری''' (۱۳۸۴-۱۳۰۹ ش) فرزند آیةالله [[میرزا حسین فقیه سبزواری|میرزا حسین فقیه سبزواری]]، از فقها و مدرسان نامدار [[شیعه]] معاصر در حوزه علمیه [[مشهد]] بود. حوزه تدریس ایشان در [[مسجد گوهرشاد]]، بهترین حوزه به شمار می آمد.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل = سید محمدجواد فقیه سبزواری
 +
||تصویر=[[پرونده:Javad sabzevari.jpg|270px|center]]
 +
|زادروز =  ۱۳۰۹ شمسی
 +
|زادگاه =  [[مشهد]]
 +
|وفات =    ۱۳۸۴ شمسی
 +
|مدفن =  مشهد، [[حرم امام رضا علیه السلام|حرم امام رضا]]
 +
|اساتید =  [[میرزا حسین فقیه سبزواری]]، [[سید محمدهادی میلانی]]، شیخ هاشم قزوینی، میرزا احمـد مدرس،...
 +
|شاگردان =  محمد حسن پاکدامن، احمد نجمی پور، عباس فرازی نیا، علی نصیری گیلانی،...
 +
|آثار =
 +
}}
 +
==ولادت==
 +
سید محمدجواد فقیه سبزواری متولد روز جمعه ۲۷ [[ماه ربیع الاول|ربیع الاول]] سال ۱۳۴۹ قمری (برابر با ۱۳۰۹ شمسی) در [[مشهد]] مقدس می باشد. پدرش آیةالله [[میرزا حسین فقیه سبزواری|میرزا حسین فقیه سبزواری]] فرزند آیت‌الله [[میرزا موسی سبزواری]]، از [[فقیه|فقها]] و [[مرجعیت|مراجع]] برجسته [[شیعه]] در قرن ۱۴ هجری و از شاگردان [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] و [[سید ابوالحسن اصفهانی]] بود.
  
مرحوم حضرت '''آیة  الله سید جواد فقیه سبزواری''' (ره) فرزند [['''حضرت آیة  الله العظمی حاج سید میـرزا حسین فقیه سبزواری''']] متولد روز جمعه بیست و هفتم ربـیع الاول سال هـزار و سیـصد و چهل و نه هجری قمری برابر با جمعه ۳۱ مرداد سال ۱۳۰۹ هجری شمسی در مشهد مقدس می باشد.
+
==تحصیل و اساتید==
 +
سید جواد فقیه سبزواری پس از گذراندن دوره خردسالی، دروس [[قرآن]] را فرا گرفته و پس از سن شش سالگی وارد یکی از مدارس آن زمان به نام مدرسه محمّدیّه سعادت شد و مدت شش سال تمام به تحصیل دروس متداول آن زمان پرداخت.
  
ایشـان پس از گذراندن دوره خردسالی ، دروس قـران را فرا گرفته و پس از سن شـش سالگی وارد یکی از مدارس آن زمان به نام مدرسه محمّدیّـه سعادت شدند و مـدت شش سال تمام به تحصیل دروس متداول آن زمان پرداختند .
+
در آن زمان خفقان بسیار شدیدی بر کشور حاکم بود و علمای دینی، منتظر فرصتی برای احیای [[حوزه علمیه|حوزه های علمیه]] و بازسازی مدارس علمیه متروکه و مخروبه بودند. سال ۱۳۶۱ قمری با وارد شدن قوای متفقین به خاک [[ایران]]، این فرصت مناسب ایجاد شد و علما، تمامی مدارس علمیه را بازسازی کرده و طلاب علوم دینیه را از اطراف [[مشهد]] مقدس فرا خوانده و حوزه را بازگشایی کردند.
 +
آیة الله سید جواد فقیه سبزواری نیز در ردیف طلاب علوم دینی قرار گرفت و مدت پنج سال در مدرسه نواب آن زمان، به تحصیل [[ادبیات عرب]] پرداخته و [[جامع المقدمات (کتاب)|جامع المقدمات]] و سیوطی و مغنی و مطوّل و دروس سایر کتب ادبیّات را به خوبی آموختند.
  
خفقان بسیار شدیدی بر کشور حاکم بود و علمای آن زمان ، منتظر فرصتی برای احیای حوزه های علمیه و بازسازی مدارس علمیه متروکه و مخروبه بودند .
+
به این دلیل که شلوغی مدرسه نواب، مانع درس خواندن مرحوم فقیه سبزواری می شد، به مدرسه بالاسر [[امام رضا|حضرت رضا]] علیه السلام به اتاقی مجاور حرم حضرت که در حال حاضر به صورت رواقی در آمده است نقل مکان کرد و به همان مکان خلوتی که مدتها آرزوی آن را داشت رسید و به توفیق تحصیل علوم و [[عبادت]] خدا و [[زیارت|زیارت]] پیوسته حضرت ثامن الحجج (ع)، در نزدیک ترین فاصله حجره با مضجع شریف حضرت رضا علیه السلام دست یافت.
  
سال هزار و سیصد و شصت و یک هجری قمری با وارد شدن قوای متفقین به خاک ایران ، این فرصت مناسب ایجاد شد و علما ، تمامی مدارس علمیه را بازسازی کرده و طلاب علوم دینیه را از اطراف مشهد مقدس فرا خوانده و حوزه را بازگشایی کردند .
+
سید جواد فقیه سبزواری، شاگرد اساتید شهیر و بزرگواری بود. ادبیات عرب را نزد مرحوم شیخ محمدتقی ادیب نیشابوری (ادیب دوم)، [[شرح لمعه]]، [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین]] و [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم الأصول]] را نزد آیة  الله حـاج میرزا احمـد مدرس، علوم معـقول از [[علم کلام|علم کلام]] و [[اخلاق]] را نزد مرحوم آیة الله حاج شیـخ کاظم دامغـانی و آیة  الله [[میرزا مهدی آشتیانی|شیخ مهدی آشتیانی]]، [[الحاشیه علی تهذیب المنطق (کتاب)|حاشیه ملاعبدالله]] را نزد مرحـوم حـاج شیخ محمد استاد و حاج محمد رئیسی قوچانی و منظومه [[حاج ملاهادی سبزواری|حاج ملا هادی سبزواری]] را نزد پدر بزرگوارشان مرحوم آیة الله [[میرزا حسین فقیه سبزواری|میرزا حسین فقیه سبزواری]] فرا گرفت.
مرحوم حضرت آیة الله حاج سیـد جواد فقیه سبزواری نیز در ردیف طلاب علوم دینی قرار گرفت و مدت پنج سال در مدرسه نواب آن زمان ، به تحصیل ادبیات عرب پرداخته و جامع المـقدمات و سیوطی و مغنی و مطـوّل و دروس سایر کتب ادبیّـات را به خوبی آموختند .
 
  
به این دلیل که شلوغی مدرسه نواب ، مانع درس خواندن مرحوم فقیه سبزواری می شد ، به مدرسه مبارکه  بالا سر حضرت رضا علیه السلام به اتاقی مجـاور حرم حضرت که در حال حاضـر به صورت رواقی در آمـده است نقل مـکان کردند و به همان مـکان خلوتـی که مـدتها آرزوی آن را داشتنـد رسیدند و به توفیق تحصیل علوم و عبادت خدا و زیارت پیوسته حضرت ثامن الحجج ( ع ) ، در نزدیک ترین فاصله حجره با مضجع شریف حضرت رضا علیه السلام دست یافتند .
+
رویّه آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری این بود که هر درسی از دروس ادبیات را دوبار در محضر استاد حاضر می شد و فرا می گرفت تا هیچ نکته مبهمی از ادبیات عرب که زیربنا و پایه دروس [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[علم کلام|کلام]] و [[حکمت]] است باقی نماند. ضمن این که تمام دروس را تقریر و تحریر می کرد تا برای استفاده دیگران و انتقال اندوخته های بزرگان گذشته به آیندگان، چاپ و منتشر کند.
  
== اساتید ==
+
همچنین در سال ۱۳۶۹ قمری، به دروس [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه]] و [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] و نیز درس [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] مرحوم حاج شیخ هاشم قزوینی و والد محترمشان مرحوم میرزا حسین فقیه سبـزواری می رفت.
  
مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری ،اساتید شهیر و بزرگواری را شاگردی کردند . ادبیات عرب را نزد مرحوم شیخ محمد تقـی ادیب نیشـابوری ( ادیب دوم )، شرح لمعه ، قوانیـن و معالم الأصول را نزد حضـرت آیة الله حـاج میرزا احمـد مدرس ، علوم معـقول از علم کـلام و اخلاق را نزد مرحـوم آیة الله حاج شیـخ کاظم دامغـانی  و حضرت آیة  الله حاج شیخ مهدی آشتیانی ، حاشیه ملا عبدالله را نزد مرحـوم حـاج شیخ محمد استاد و حاج محمد رئیسی قوچانی و منظومه حاج ملا هادی سبزواری را نزد پدر بزرگوارشان مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری فرا گرفتند.
+
بعد از وفات مرحوم مدرس قزوینـی در تاریخ ۱۳۸۱ قـمری، دروس و تحصیلات علمی سید جواد فقیه سبزواری تقریبا منحصر شد به درس خارج فقه و اصول پدر ارجمندشان سید میرزا حسین فقیه سبـزواری و درس خارج فقه میرزا احمد کفایی (فرزند [[آخوند خراسانی]]) و درس خارج فقه مرحوم [[سید محمدهادی میلانی|آیة الله میلانی]] و از این بزرگان منافع سرشـاری برد و از پدرش اجازه [[اجتهاد]] گرفت.
  
رویّه مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری این بود که هر درسی از دروس ادبیات را دوبار در محضر استاد حاضر می شدند و فرا می گرفتند تا هیچ نکته مبهمی از ادبیات عرب که زیربنا و پایه دروس فقه و اصول و تفسیر و کلام و حکمت است باقی نماند ضمن این که تمام دروس را تقریر و تحریر می کردند تا برای استفاده دیگران و انتقال اندوخته های بزرگان گذشته به آیندگان ، چاپ و منتشر کنند .
+
==تدریس و شاگردان==
 +
بعد از وفات پدر سید جواد فقیه سبزواری -مرحوم [[سید حسین فقیه سبزواری|سید حسین فقیه سبـزواری]]- در تاریخ ۲۵ ماه شوال ۱۳۸۶ قمری، عده ای از طلاب و اهل علم از ایشان تقاضا نمودند که شروع به تدریس کنند.
  
این رویه تا سال هزارو سیصدو شصت ونه هجری قمری ادامه داشت تا اینکه از آن تاریخ به بعد ، صبح به دروس جلدین کفایه و مکاسب  ؛ و طرف بعد از ظهر ، به درس رسائل مرحوم حاج شیخ هاشم قزوینــی و شب ها بعد از نماز مغرب و عشا ، به درس کفایه والد محترمشان مرحوم حضرت آیة الله حـاج سید میرزا حسین فقیه سبـزواری می رفتند .  
+
ایشان صبح ها چهـار درس و بعد از ظهر یک درس و شب بعد از نماز مغرب و عشاء یک درس در محـل باغ رضوان که ساخته دست مرحوم پدر بزرگوارشان بود مداومت داشتند که تقریبا وقت ایشان کاملا در تدریس می گذشت و این سیره همین طور ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی بیمار و مبتلا به عارضه درد کمر شدند و مباحـثات ایشان قدری کاهش پیدا کرد. به دلیل اجرای طرح توسعه [[حرم امام رضا علیه السلام|حرم رضوی]]، باغ رضوان در محدوده حرم رضوی قرار گرفت و ایشان مجبور شدند بعد از خرابی باغ رضوان به [[مسجد گوهرشاد]] بروند و در همان شبستان که بنام پدر بزرگوارشان به شبستان سبزواری معروف است و در همان محلی که مرحوم والد محترمشان تدریس می فرمود مشغول به تدریس گشتند.  
  
سال هزار و سیصد و هفـتاد و شش  هجـری قمری ، طلاب درخواست کردند که مرحوم مدرس قزوینــی یک درس خارج اصول شـروع نمایند وبنا به تقاضـای آن ها شـروع نمودند وتا اندازه ای ادامه دادند اما متأسفانه ، در تاریخ بیست ربیع الثـانی هزار وسیصدوهشتادو یک هجری قـمری  ایشان بدرود حیات گفتند و حوزه علمیه مشهد مقدس غرق در ماتم و عزا گردید .
+
گرچه سیاق و مشی دیرپای مرحوم سبزواری، تدریس خارج فقه بر اساس متن "[[جواهر الکلام (کتاب)|جواهر الکلام]]" محقق نجفی بود، اما از بین تمام درس‌ها، بیشتر، به دلیل وابستگی و ارادت به "شهیدین"، [[الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه‌ (کتاب)|شرح لمعه]] را در طول همه سال‌های نشستن بر کرسی تدریس، تبیین می‌فرمود و به همین دلیل، در حوزه‌ها و بین فضلا، خاصه در حوزه علمیه مشهد، معروف به بهترین مدرّس شرح لمعه بود.
  
از آن زمان ، دروس و تحصیلات علمی مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری تقریبا منحصر شد به درس خارج فقه و اصول پدر ارجمندشان مرحوم حضـرت آیة الله حـاج سید میرزا حسین فقیه سبـزواری و درس خارج مرحوم حضرت آیة الله خـراسانی و درس خارج فقه مرحوم آیة الله میلانی که ایشان کسب فیض می کردند و از این بزرگان منافع سرشـاری بردند و این سیره  ادامه داشت  تا تاریخ بیست و پنجم ماه شوال هزارو سیصدو هشتادو شش هجری قمری که والد ماجد ایشان  حضرت آیة الله حاج سید میرزا حسین فقیه سبـزواری دار فانی را وداع گفتند . این حادثه اسفناک موجب شد که بعد از برگزاری مجالس تعزیه و فاتحـه ،عده ای ازطلاب و اهل علم از ایشان تقاضا نمودند که شروع به تدریس کنند .
+
او بیش از چهل سال، دوره سطح و خارج فقه و اصول را، با بیانی شیرین و با دقت و ذوق و نکته سنجی و ژرف گرایی خاصی، تدریس و طلاب فرهیخته بسیاری را در حوزه فقه و اصول تربیت کرد. برخی از شاگردان برجسته ایشان عبارتند از:
  
 +
*محمد حسن پاکدامن (پ‍ژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی [[آستان قدس رضوی]])
 +
*احمد نجمی پور (امام جمعه شهر سرایان)
 +
*دکتر عباس فرازی نیا (مدیر ارتباطات حوزوی و امور فرهنگی آستان قدس رضوی و عضو اتاق فکر تبلیغ خراسان)
 +
*دکتر علی نصیری گیلانی (استاد دانشگاه و مدیر مؤسسه معارف وحی و خرد، پژوهشگر و مؤلّف دهها اثر)
 +
*علی بیاتی (فعال عرصه تبلیغ و وعظ در آستان قدس رضوی، عضو شورای راهبردی معاونت تبلیغ دفتر تبلیغات)
 +
*دکتر رضا رمضانی گیلانی ([[امام جمعه]] سابق کرج، عضو مجلس خبرگان رهبری، مدیر و امام کنونی مرکز اسلامی هامبورگ در آلمان؛ محقق و استاد حوزه و دانشگاه)
 +
*دکتر محمدمهدی فقیه بحرالعلوم جلالی (پژوهشگر فعال در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، کارشناس نسب شناسی، پژوهشگر آثار تاریخی و امامزادگان علیهم‌السلام)
 +
*رسول سعیدی زاده (پژوهشگر فعال و نویسنده دهها مقاله و کتاب تحقیقی)
 +
*دکتر سعید جازاری معمویی (مؤسس حوزه علمیه ثامن الائمه تهران، مدیریت برخی مدارس علمیه تهران، استاد دانشگاه کاتولیک فرانسه، عضو لابراتوار مرکز مطالعات دین و اسلام پاریس و عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم)
 +
*سید علی خاتمی خوانساری (مدرّس حوزه و دانشگاه، مربّی مبلغین و مبلغات دینی، کارشناس برنامه‌های مذهبی صدا و سیما و شبکه‌های ماهواره ای شیعی، محقق و مؤلّف)
 +
*علی شفیعی (عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق، همکار علمی و اجرایی رادیو معارف و مدرّس).
  
== استاد و مدرّس پرکار ==
+
==فعالیتهای اجتماعی==
  
 +
آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری در طول عمر با برکت خود منشأ خدمات فراوانی برای [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] و عمـوم مردم  بودند. درِ منزل ایشـان بر روی تمامی آحاد مردم در تمامی ساعات شبانه روز باز و مشکل گشای  کارهای مردم که به ایشان مراجعه می کردند بود. خلق خوش و [[تواضع]] او زبانزد همگان و دارای طلاقـت [[صبر]] و صبـاحت وجه بود.
  
از آن زمان ، ایشان صبح ها چهـار درس و بعد از ظهر یک درس وشب بعد از نماز مغرب و عشاء یک درس در محـل باغ رضوان که ساخته دست مرحوم پدر بزرگوارشان بود مداومت داشتندکه تقریبا وقت ایشان کاملا در تدریس می گذشت واین سیره همین طور ادامه داشت تا اینکه در سال 1348 هجری شمسی بیمار و مبتلا به عارضه درد کمر شدند و به دستور آقایان پزشکان معالج ، ایشان از تدریس زیاد منع شدند وبرای معالجه به تهران رفتند و پس از برگشـت از تهران مباحـثات ایشان قدری کاهش پیدا کرد. و بنا به دستور آقایان پزشکان معـالج فقط طرف صبـح را ایشان تدریـس می کردند لذا از صبح تا ظـهر چهار درس را  می گفتند و بعد از ظهر تعطیل بودند .
+
مرحوم فقیه سبزواری، از سال ۱۳۲۸ شمسـی [[امام جماعت‌|امام جماعت]] مسجد حاج حکیم در خیابان طبرسی [[مشهد]] را تا زمان فوت به عهده داشتند.  سالهای متمادی صبح و ظهر و شب به اقامه جماعت می پرداختند و بعدها به علت کسالت جسمی با دو وعده نماز ظهر و شب ادامه دادند.  
  
به دلیل اجرای طرح توسعه حرم رضوی ،باغ رضوان درمحدوده حرم رضوی قرارگرفت وایشان مجبورشدندبعدازخرابی باغ رضوان به مسجد گوهرشاد بروند ودرهمان شبستان که بنام پدر بزرگوارشان به شبستان سبزواری معروف است و در همان محلی که مرحوم والد محترمشان تدریس می فرمودند مشغول به تدریس گشتند و به علت عمـل جراحی که در کمر داشتند فقط در طرف صبح چهار درس را می گفتند.
+
==وفات==
  
اساتید دیگر این دوره ، یکی پس از دیگـری دار فانی را وداع گفتند . حضرت آیة الله کفـائی اول فوت نمودند و بعد از ایشان ، حضرت آیة الله میلانی در تاریخ آخر رجب  هزار و سیصد و هشتاد و پنج هجـری قمری به رحمت خدا رفتـند و باز حوزه علمیه به سـوگ آن عالـم  جلیل عزا دار گردید .
+
مرحوم سید جواد فقیه سبزواری سرانجام در اول آذر ماه ۱۳۸۴ شمسی (شوّال ۱۴۲۶ ق) در [[مشهد]]، دار فانی را وداع گفت و پیکر مطهرش در جوار ملکوتی [[امام رضا علیه السلام|حضرت رضا]] علیه السّـلام در صحن آزادی به خاک سپرده شد.
 +
==منابع==
  
تاسال هزار و سیصد و هشتاد هجری شمسی این رویه تدریس در مسجد گوهرشاد چهار درس در صبـح ادامه  داشـت در این سـال ایشان بیمار گشتند (بیماری قلبی) و پــس از بسـتری شدن در بیمارسـتان به مدت چنـد روز و منع دکتر از تدریس زیاد ، مجبور شدند  این چند سال آخر را فقط یک درس بگویند.
+
*کتاب عمری پر افتخار.
 
+
*[http://wiki.ahlolbait.com/index.php/%D9%81%D9%82%D9%8A%D9%87_%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C فقیه سبزواری].
== خدمات مرحوم فقیه سبزواری ==
+
*پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
 
 
حضرت آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری در طول عمر با برکت خود منشأ خدمات فراوانی برای حوزه علمیه و عمـوم مردم  بودند و شاگردان فاضل بسیاری تربیت کردند که هر کدام ، خدمتگزاری صدیق به اسلام و مسلمین هستند .
 
 
 
مرحوم فقیه ، از سال هزار و سیصـد و بیست و هشت هجری شمسـی امام جماعت مسجد حاج حکیم در خیابان طبرسی مشهد را تا زمان فوت به عهده داشتند  سالهای متمادی صبح و ظهر و شب به اقامه جماعت می پرداختند و بعدها به علت کسالت  جسمی بادو وعده نماز ظهر و شب ادامه دادند.
 
 
 
== رحلت ==
 
 
 
افسـوس که دست اجل این بـزرگ مرد علم و عمل و اخلاق را از مسـلمین گرفت  و در تـاریخ اول آذر ماه هزار و سیصد و هشتاد و چهار هجری شمسی سـاعت دو بعد از  ظهر جامعه مسلمین به فراق ایشان مبتلا گشـت و در جوار ملکوتی حضرت رضا علیه السّـلام  در صحن آزادی آرمیدند .
 
 
 
مرحوم پدر بزرگوارشان ، حضـرت آیة الله حاج سیّد میرزا حسین فقیه سبـزواری در روز جمـعه شهادت حضرت صادق علیه السلام فـوت نمودند و فرزنـد ایشـان حضرت آیة الله حاج سیّد میرزا جواد فقیه سبزواری نیز پس از سالها ، شهادت حضرت صادق علیه السلام  ، هفتم فوت ایشان  بود.
 
 
 
مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری ، از مردان با حقیقت ، بی ریا و از دانشوران و مجتهدان و مدرسین فاضل ، قناعت پیشه ، متّقی ، با وفا و باصفا  بود . خلـق خوش و تواضع او زبانزد همگان ودارای طلاقـت صبر و صبـاحت وجه بود . در اخـلاق و آداب  بی نظیر بود و حوزه تدریـس ایشان در مسجد گوهر شاد، بهـترین حوزه به شمار می آمد .این گفته تمام شاگردان ایشان و دوستان و آشنایان که با ایشان  مراودت و رفت و آمد داشتند می باشد .  درِ منزل ایشـان بر روی تمامی آحاد مردم در تمامی ساعات شبانه روز باز و مشکل گشای  کارهای مردم که به ایشان مراجعه می کردند بود .
 
 
 
خـداوند ایشان و پدر بزرگـوارشان را با اجـداد طاهرینش محـشور گرداند  .
 
 
 
 
 
== منابع ==
 
 
 
* کتاب عمری پر افتخار
 
 
 
* [[فقیه سبزواری]]
 
 
 
* [http://wiki.ahlolbait.com/index.php/%D9%81%D9%82%D9%8A%D9%87_%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C فقیه سبزواری]
 
  
 
[[رده : عالمان]]
 
[[رده : عالمان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۴۶

آیةالله سید جواد فقیه سبزواری (۱۳۸۴-۱۳۰۹ ش) فرزند آیةالله میرزا حسین فقیه سبزواری، از فقها و مدرسان نامدار شیعه معاصر در حوزه علمیه مشهد بود. حوزه تدریس ایشان در مسجد گوهرشاد، بهترین حوزه به شمار می آمد.

Javad sabzevari.jpg
نام کامل سید محمدجواد فقیه سبزواری
زادروز ۱۳۰۹ شمسی
زادگاه مشهد
وفات ۱۳۸۴ شمسی
مدفن مشهد، حرم امام رضا

Line.png

اساتید

میرزا حسین فقیه سبزواری، سید محمدهادی میلانی، شیخ هاشم قزوینی، میرزا احمـد مدرس،...

شاگردان

محمد حسن پاکدامن، احمد نجمی پور، عباس فرازی نیا، علی نصیری گیلانی،...


ولادت

سید محمدجواد فقیه سبزواری متولد روز جمعه ۲۷ ربیع الاول سال ۱۳۴۹ قمری (برابر با ۱۳۰۹ شمسی) در مشهد مقدس می باشد. پدرش آیةالله میرزا حسین فقیه سبزواری فرزند آیت‌الله میرزا موسی سبزواری، از فقها و مراجع برجسته شیعه در قرن ۱۴ هجری و از شاگردان میرزای نائینی و سید ابوالحسن اصفهانی بود.

تحصیل و اساتید

سید جواد فقیه سبزواری پس از گذراندن دوره خردسالی، دروس قرآن را فرا گرفته و پس از سن شش سالگی وارد یکی از مدارس آن زمان به نام مدرسه محمّدیّه سعادت شد و مدت شش سال تمام به تحصیل دروس متداول آن زمان پرداخت.

در آن زمان خفقان بسیار شدیدی بر کشور حاکم بود و علمای دینی، منتظر فرصتی برای احیای حوزه های علمیه و بازسازی مدارس علمیه متروکه و مخروبه بودند. سال ۱۳۶۱ قمری با وارد شدن قوای متفقین به خاک ایران، این فرصت مناسب ایجاد شد و علما، تمامی مدارس علمیه را بازسازی کرده و طلاب علوم دینیه را از اطراف مشهد مقدس فرا خوانده و حوزه را بازگشایی کردند. آیة الله سید جواد فقیه سبزواری نیز در ردیف طلاب علوم دینی قرار گرفت و مدت پنج سال در مدرسه نواب آن زمان، به تحصیل ادبیات عرب پرداخته و جامع المقدمات و سیوطی و مغنی و مطوّل و دروس سایر کتب ادبیّات را به خوبی آموختند.

به این دلیل که شلوغی مدرسه نواب، مانع درس خواندن مرحوم فقیه سبزواری می شد، به مدرسه بالاسر حضرت رضا علیه السلام به اتاقی مجاور حرم حضرت که در حال حاضر به صورت رواقی در آمده است نقل مکان کرد و به همان مکان خلوتی که مدتها آرزوی آن را داشت رسید و به توفیق تحصیل علوم و عبادت خدا و زیارت پیوسته حضرت ثامن الحجج (ع)، در نزدیک ترین فاصله حجره با مضجع شریف حضرت رضا علیه السلام دست یافت.

سید جواد فقیه سبزواری، شاگرد اساتید شهیر و بزرگواری بود. ادبیات عرب را نزد مرحوم شیخ محمدتقی ادیب نیشابوری (ادیب دوم)، شرح لمعه، قوانین و معالم الأصول را نزد آیة الله حـاج میرزا احمـد مدرس، علوم معـقول از علم کلام و اخلاق را نزد مرحوم آیة الله حاج شیـخ کاظم دامغـانی و آیة الله شیخ مهدی آشتیانی، حاشیه ملاعبدالله را نزد مرحـوم حـاج شیخ محمد استاد و حاج محمد رئیسی قوچانی و منظومه حاج ملا هادی سبزواری را نزد پدر بزرگوارشان مرحوم آیة الله میرزا حسین فقیه سبزواری فرا گرفت.

رویّه آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری این بود که هر درسی از دروس ادبیات را دوبار در محضر استاد حاضر می شد و فرا می گرفت تا هیچ نکته مبهمی از ادبیات عرب که زیربنا و پایه دروس فقه و اصول و تفسیر و کلام و حکمت است باقی نماند. ضمن این که تمام دروس را تقریر و تحریر می کرد تا برای استفاده دیگران و انتقال اندوخته های بزرگان گذشته به آیندگان، چاپ و منتشر کند.

همچنین در سال ۱۳۶۹ قمری، به دروس کفایه و مکاسب و نیز درس رسائل مرحوم حاج شیخ هاشم قزوینی و والد محترمشان مرحوم میرزا حسین فقیه سبـزواری می رفت.

بعد از وفات مرحوم مدرس قزوینـی در تاریخ ۱۳۸۱ قـمری، دروس و تحصیلات علمی سید جواد فقیه سبزواری تقریبا منحصر شد به درس خارج فقه و اصول پدر ارجمندشان سید میرزا حسین فقیه سبـزواری و درس خارج فقه میرزا احمد کفایی (فرزند آخوند خراسانی) و درس خارج فقه مرحوم آیة الله میلانی و از این بزرگان منافع سرشـاری برد و از پدرش اجازه اجتهاد گرفت.

تدریس و شاگردان

بعد از وفات پدر سید جواد فقیه سبزواری -مرحوم سید حسین فقیه سبـزواری- در تاریخ ۲۵ ماه شوال ۱۳۸۶ قمری، عده ای از طلاب و اهل علم از ایشان تقاضا نمودند که شروع به تدریس کنند.

ایشان صبح ها چهـار درس و بعد از ظهر یک درس و شب بعد از نماز مغرب و عشاء یک درس در محـل باغ رضوان که ساخته دست مرحوم پدر بزرگوارشان بود مداومت داشتند که تقریبا وقت ایشان کاملا در تدریس می گذشت و این سیره همین طور ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی بیمار و مبتلا به عارضه درد کمر شدند و مباحـثات ایشان قدری کاهش پیدا کرد. به دلیل اجرای طرح توسعه حرم رضوی، باغ رضوان در محدوده حرم رضوی قرار گرفت و ایشان مجبور شدند بعد از خرابی باغ رضوان به مسجد گوهرشاد بروند و در همان شبستان که بنام پدر بزرگوارشان به شبستان سبزواری معروف است و در همان محلی که مرحوم والد محترمشان تدریس می فرمود مشغول به تدریس گشتند.

گرچه سیاق و مشی دیرپای مرحوم سبزواری، تدریس خارج فقه بر اساس متن "جواهر الکلام" محقق نجفی بود، اما از بین تمام درس‌ها، بیشتر، به دلیل وابستگی و ارادت به "شهیدین"، شرح لمعه را در طول همه سال‌های نشستن بر کرسی تدریس، تبیین می‌فرمود و به همین دلیل، در حوزه‌ها و بین فضلا، خاصه در حوزه علمیه مشهد، معروف به بهترین مدرّس شرح لمعه بود.

او بیش از چهل سال، دوره سطح و خارج فقه و اصول را، با بیانی شیرین و با دقت و ذوق و نکته سنجی و ژرف گرایی خاصی، تدریس و طلاب فرهیخته بسیاری را در حوزه فقه و اصول تربیت کرد. برخی از شاگردان برجسته ایشان عبارتند از:

  • محمد حسن پاکدامن (پ‍ژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی)
  • احمد نجمی پور (امام جمعه شهر سرایان)
  • دکتر عباس فرازی نیا (مدیر ارتباطات حوزوی و امور فرهنگی آستان قدس رضوی و عضو اتاق فکر تبلیغ خراسان)
  • دکتر علی نصیری گیلانی (استاد دانشگاه و مدیر مؤسسه معارف وحی و خرد، پژوهشگر و مؤلّف دهها اثر)
  • علی بیاتی (فعال عرصه تبلیغ و وعظ در آستان قدس رضوی، عضو شورای راهبردی معاونت تبلیغ دفتر تبلیغات)
  • دکتر رضا رمضانی گیلانی (امام جمعه سابق کرج، عضو مجلس خبرگان رهبری، مدیر و امام کنونی مرکز اسلامی هامبورگ در آلمان؛ محقق و استاد حوزه و دانشگاه)
  • دکتر محمدمهدی فقیه بحرالعلوم جلالی (پژوهشگر فعال در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، کارشناس نسب شناسی، پژوهشگر آثار تاریخی و امامزادگان علیهم‌السلام)
  • رسول سعیدی زاده (پژوهشگر فعال و نویسنده دهها مقاله و کتاب تحقیقی)
  • دکتر سعید جازاری معمویی (مؤسس حوزه علمیه ثامن الائمه تهران، مدیریت برخی مدارس علمیه تهران، استاد دانشگاه کاتولیک فرانسه، عضو لابراتوار مرکز مطالعات دین و اسلام پاریس و عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم)
  • سید علی خاتمی خوانساری (مدرّس حوزه و دانشگاه، مربّی مبلغین و مبلغات دینی، کارشناس برنامه‌های مذهبی صدا و سیما و شبکه‌های ماهواره ای شیعی، محقق و مؤلّف)
  • علی شفیعی (عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق، همکار علمی و اجرایی رادیو معارف و مدرّس).

فعالیتهای اجتماعی

آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری در طول عمر با برکت خود منشأ خدمات فراوانی برای حوزه علمیه و عمـوم مردم بودند. درِ منزل ایشـان بر روی تمامی آحاد مردم در تمامی ساعات شبانه روز باز و مشکل گشای کارهای مردم که به ایشان مراجعه می کردند بود. خلق خوش و تواضع او زبانزد همگان و دارای طلاقـت صبر و صبـاحت وجه بود.

مرحوم فقیه سبزواری، از سال ۱۳۲۸ شمسـی امام جماعت مسجد حاج حکیم در خیابان طبرسی مشهد را تا زمان فوت به عهده داشتند. سالهای متمادی صبح و ظهر و شب به اقامه جماعت می پرداختند و بعدها به علت کسالت جسمی با دو وعده نماز ظهر و شب ادامه دادند.

وفات

مرحوم سید جواد فقیه سبزواری سرانجام در اول آذر ماه ۱۳۸۴ شمسی (شوّال ۱۴۲۶ ق) در مشهد، دار فانی را وداع گفت و پیکر مطهرش در جوار ملکوتی حضرت رضا علیه السّـلام در صحن آزادی به خاک سپرده شد.

منابع