خاور میانه: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای جدید حاوی 'آسیای جنوب غربی یا خاور میانه بخش مرکزی جهان اسلام است. خاورميانه محل تقاطع دو د...' ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | آسیای جنوب غربی | + | آسیای جنوب غربی و شمال شرقی آفریقا را بنام '''خاور میانه'''<ref> Middel East.</ref> می شناسند. خاورمیانه محل تقاطع دو دریا و سه قاره بزرگ و زادگاه پیامبران و جنگاوران برجسته از دوران [[باستان شناسی|باستان]] است که همواره طمع جهانگشایان را برانگیخته است. خاور میانه بخش مرکزی جهان [[اسلام]] است. |
| + | [[پرونده:خاورمیانه.jpg|بندانگشتی|]] | ||
| − | + | ==اصطلاح خاورمیانه== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | اولین بار در سال ۱۹۰۲ میلادی افسری آمریکایی، طی مقاله ای از این اصطلاح استفاده کرد و در سال ۱۹۴۸میلادی سازمان ملل متحد آن را پذیرفت.<ref>خاورمیانه، جلداول، کلیات جغرافیائی - دکتر محمدتقی رضویان، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۵۸.</ref> | |
| − | + | ==جغرافیای خاورمیانه== | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | این منطقه از نظر تاریخی و مسائل سیاسی و سوق الجیشی اهمیت ویژه ای دارد. این ناحیه به لحاظ آب و هوایی از تابستانهای بسیار گرم و خشک و زمستانهای نسبتا کوتاه برخوردار است. نواحی شمالی این منطقه را رشته کوههایی فراگرفته که بخش های زیادی از [[ترکیه]]، [[ایران]] و [[افغانستان]] را دربر می گیرد. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | در بخش شرقی این برجستگی ها، زمین های همواری دیده می شود که با رسوبات دجله و [[فرات]] پدید آمده و خاک حاصلخیزی دارند. در جنوب رودهای دجله و فرات که به خلیج فارس می ریزند، غیر از زمین های پست [[بین النهرین]]، [[شبه جزیره عربستان]] قرار دارد که از نظر وسعت بزرگترین شبه جزیره جهان است و با وجود هم مرز بودن با دریا از سه طرف، سرزمین خشک و صحرایی است. در اطراف دریای خزر، دریای سیاه، دریای مدیترانه، دریای سرخ و خلیج فارس زمین های حاصلخیزی قابل مشاهده است. | |
| + | تعداد واحدهای سیاسی این بخش از قاره آسیا به ۱۵ واحد بالغ می گردد که در مجموع ۷ میلیون کیلومتر مربع وسعت دارند. | ||
| + | |||
| + | ==ساکنان خاورمیانه== | ||
| + | |||
| + | در خاورمیانه ۶ نژاد گوناگون در کنار هم زندگی می کنند. با سه زبان اصلی عربی، فارسی و ترکی در قسمتهای مختلف این منطقه تکلم می شود. | ||
| + | |||
| + | تمرکز جمعیت به دلیل شرایط اقلیمی و موقع جغرافیائی در این بخش از آسیا یکسان نیست و اغلب مردم در مناطق ساحلی مرطوب و زمین های حاصلخیز تمرکز یافته اند. سه کشور [[ترکیه]]، [[ایران]] و [[افغانستان]] ۷۵% سکنه این منطقه را تشکیل می دهند. قریب به ۴۰% مردمان این نواحی در کانونهای شهری بسر می برند. از [[عربستان]] که بگذریم، تجانس جمعیت در کشورهای دیگر این منطقه کمتر دیده می شود و اغلب کشروها اقلیت های متفاوتی دارند. | ||
| + | |||
| + | ==دین در خاورمیانه== | ||
| + | |||
| + | این بخش از آسیا منشأ پیدایش سه [[دین]] بزرگ [[اسلام]]، [[مسیحیت]] و [[یهود]] بوده و [[فرهنگ]] در این سرزمین بر اساس معتقدات و معارف اسلامی بنیاد گزارده شده و زبان [[قرآن]] که عربی است در آن گسترش زیادی داشته و در فرهنگ های دیگر تاثیر قابل ملاحظه ای گذاشته است. | ||
| + | |||
| + | وجود [[مکه]]، [[قبله]] گاه مسلمین، و [[فلسطین]] (الهام بخش سه دین بزرگ) به این منطقه اهمیت ویژه ای توام با هاله ای از قداست بخشیده است. | ||
| + | |||
| + | با وقوع انقلاب اسلامی [[ایران]] در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ ش، آسیای جنوب غربی دچار تحولی عظیم گشت که شرق و غرب را در نگرانی شدید و بهت و حیرت فرو برد. پیروزی این انقلاب شکوهمند الهی به رهبری حضرت [[امام خمینی]] و با ایثار و فداکاری امت مسلمان ایران اهمیت تجاری و سوق الجیشی این ناحیه را تحت الشعاع قرار داده و استکبار را از گسترش این نهضت به وحشت انداخته است. | ||
| + | |||
| + | ==تعاملات در خاورمیانه== | ||
| + | |||
| + | قرار گرفتن این ناحیه در میان سه قاره اروپا، آسیا و افریقا و نیز وجود دریاها، رودها و تنگه های استراتژیک و بهره مندی آن از ذخائر عظیم نفت، موجب آن شده تا ابرقدرتها و کشورهای بزرگ صنعتی برای دسترسی و سلطه بر آن با یکدیگر در رقابت سختی باشند و کشمکش ها و بحرانهای زیادی را در آن پدید آورند. موضع گیری دول این منطقه در مقابل دول غربی و تکیه بر ناسیونالیسم، بسیاری از روابط و پیوندهای این منطقه را به تحلیل برده و یگانگی های فرهنگی را ضعیف نموده و با وجود آنکه آئین مشترک و [[قبله]] واحدی دارند، در حالت نزاع و ستیز با یکدیگر بسر می برند. | ||
| + | |||
| + | این رفتارها که توام با تفرقه و تشتت است سبب آن گشته که با توطئه عوامل استکبار بین کشورهای مسلمان سرزمین مذکور، تضادهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی پدید آورده، به نحوی که با وجود دسترسی به منابع عظیم و تسلط بر نواحی سوق الجیشی و مهمتر از آن، بهره مندی از اخوت عقیدتی و بنیانهای مذهبی عمیق، نتوانند در مناسبات جهانی به نحو تعیین کننده ای ابراز وجود کنند و از حل معضلی چون غصب سرزمین [[فلسطین]] توسط گروهی [[اسرائیل|صهیونیست]] غاصب، عاجز باشند. | ||
| + | |||
| + | جبهه گیری های سیاسی این کشورها در موقعیت های گوناگون نیز آنها را وادار به تشکیل سازمانها و نهادهای سیاسی و یا پیوستن به تشکیلات سیاسی غربی نموده است. این سازمانها در حل مشکلات کشورهای مزبور و نیز رفع مسائل و بحرانهای منطقه از خود توانائی آنچنانی نداشته و شکاف بین دول اسلامی را شدت بخشیده است. | ||
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | == منابع == | + | ==منابع== |
| − | *سرزمین اسلام (شناخت اجمالی کشورها و نواحی مسلمان نشین جهان) | + | *غلامرضا گلی زواره، سرزمین اسلام (شناخت اجمالی کشورها و نواحی مسلمان نشین جهان). |
| − | *میترا | + | *میترا سید سجادی و پروین زرین کلانسری، تاریخچه ای از یک پدیده جغرافیایی - سیاسی (خاورمیانه چیست)، روزنامه اعتماد، شماره ۱۴۷۰، ۲۸ مرداد ۱۳۸۶. |
| + | |||
[[رده:جغرافیای تاریخی جهان اسلام]] | [[رده:جغرافیای تاریخی جهان اسلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۴۵
آسیای جنوب غربی و شمال شرقی آفریقا را بنام خاور میانه[۱] می شناسند. خاورمیانه محل تقاطع دو دریا و سه قاره بزرگ و زادگاه پیامبران و جنگاوران برجسته از دوران باستان است که همواره طمع جهانگشایان را برانگیخته است. خاور میانه بخش مرکزی جهان اسلام است.
محتویات
اصطلاح خاورمیانه
اولین بار در سال ۱۹۰۲ میلادی افسری آمریکایی، طی مقاله ای از این اصطلاح استفاده کرد و در سال ۱۹۴۸میلادی سازمان ملل متحد آن را پذیرفت.[۲]
جغرافیای خاورمیانه
این منطقه از نظر تاریخی و مسائل سیاسی و سوق الجیشی اهمیت ویژه ای دارد. این ناحیه به لحاظ آب و هوایی از تابستانهای بسیار گرم و خشک و زمستانهای نسبتا کوتاه برخوردار است. نواحی شمالی این منطقه را رشته کوههایی فراگرفته که بخش های زیادی از ترکیه، ایران و افغانستان را دربر می گیرد.
در بخش شرقی این برجستگی ها، زمین های همواری دیده می شود که با رسوبات دجله و فرات پدید آمده و خاک حاصلخیزی دارند. در جنوب رودهای دجله و فرات که به خلیج فارس می ریزند، غیر از زمین های پست بین النهرین، شبه جزیره عربستان قرار دارد که از نظر وسعت بزرگترین شبه جزیره جهان است و با وجود هم مرز بودن با دریا از سه طرف، سرزمین خشک و صحرایی است. در اطراف دریای خزر، دریای سیاه، دریای مدیترانه، دریای سرخ و خلیج فارس زمین های حاصلخیزی قابل مشاهده است.
تعداد واحدهای سیاسی این بخش از قاره آسیا به ۱۵ واحد بالغ می گردد که در مجموع ۷ میلیون کیلومتر مربع وسعت دارند.
ساکنان خاورمیانه
در خاورمیانه ۶ نژاد گوناگون در کنار هم زندگی می کنند. با سه زبان اصلی عربی، فارسی و ترکی در قسمتهای مختلف این منطقه تکلم می شود.
تمرکز جمعیت به دلیل شرایط اقلیمی و موقع جغرافیائی در این بخش از آسیا یکسان نیست و اغلب مردم در مناطق ساحلی مرطوب و زمین های حاصلخیز تمرکز یافته اند. سه کشور ترکیه، ایران و افغانستان ۷۵% سکنه این منطقه را تشکیل می دهند. قریب به ۴۰% مردمان این نواحی در کانونهای شهری بسر می برند. از عربستان که بگذریم، تجانس جمعیت در کشورهای دیگر این منطقه کمتر دیده می شود و اغلب کشروها اقلیت های متفاوتی دارند.
دین در خاورمیانه
این بخش از آسیا منشأ پیدایش سه دین بزرگ اسلام، مسیحیت و یهود بوده و فرهنگ در این سرزمین بر اساس معتقدات و معارف اسلامی بنیاد گزارده شده و زبان قرآن که عربی است در آن گسترش زیادی داشته و در فرهنگ های دیگر تاثیر قابل ملاحظه ای گذاشته است.
وجود مکه، قبله گاه مسلمین، و فلسطین (الهام بخش سه دین بزرگ) به این منطقه اهمیت ویژه ای توام با هاله ای از قداست بخشیده است.
با وقوع انقلاب اسلامی ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ ش، آسیای جنوب غربی دچار تحولی عظیم گشت که شرق و غرب را در نگرانی شدید و بهت و حیرت فرو برد. پیروزی این انقلاب شکوهمند الهی به رهبری حضرت امام خمینی و با ایثار و فداکاری امت مسلمان ایران اهمیت تجاری و سوق الجیشی این ناحیه را تحت الشعاع قرار داده و استکبار را از گسترش این نهضت به وحشت انداخته است.
تعاملات در خاورمیانه
قرار گرفتن این ناحیه در میان سه قاره اروپا، آسیا و افریقا و نیز وجود دریاها، رودها و تنگه های استراتژیک و بهره مندی آن از ذخائر عظیم نفت، موجب آن شده تا ابرقدرتها و کشورهای بزرگ صنعتی برای دسترسی و سلطه بر آن با یکدیگر در رقابت سختی باشند و کشمکش ها و بحرانهای زیادی را در آن پدید آورند. موضع گیری دول این منطقه در مقابل دول غربی و تکیه بر ناسیونالیسم، بسیاری از روابط و پیوندهای این منطقه را به تحلیل برده و یگانگی های فرهنگی را ضعیف نموده و با وجود آنکه آئین مشترک و قبله واحدی دارند، در حالت نزاع و ستیز با یکدیگر بسر می برند.
این رفتارها که توام با تفرقه و تشتت است سبب آن گشته که با توطئه عوامل استکبار بین کشورهای مسلمان سرزمین مذکور، تضادهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی پدید آورده، به نحوی که با وجود دسترسی به منابع عظیم و تسلط بر نواحی سوق الجیشی و مهمتر از آن، بهره مندی از اخوت عقیدتی و بنیانهای مذهبی عمیق، نتوانند در مناسبات جهانی به نحو تعیین کننده ای ابراز وجود کنند و از حل معضلی چون غصب سرزمین فلسطین توسط گروهی صهیونیست غاصب، عاجز باشند.
جبهه گیری های سیاسی این کشورها در موقعیت های گوناگون نیز آنها را وادار به تشکیل سازمانها و نهادهای سیاسی و یا پیوستن به تشکیلات سیاسی غربی نموده است. این سازمانها در حل مشکلات کشورهای مزبور و نیز رفع مسائل و بحرانهای منطقه از خود توانائی آنچنانی نداشته و شکاف بین دول اسلامی را شدت بخشیده است.
پانویس
منابع
- غلامرضا گلی زواره، سرزمین اسلام (شناخت اجمالی کشورها و نواحی مسلمان نشین جهان).
- میترا سید سجادی و پروین زرین کلانسری، تاریخچه ای از یک پدیده جغرافیایی - سیاسی (خاورمیانه چیست)، روزنامه اعتماد، شماره ۱۴۷۰، ۲۸ مرداد ۱۳۸۶.
