تحریفات عاشورا
تحریف منحرف كردن چیزی است از مسیر و وضع اصلی خود كه داشته است یا باید داشته باشد. به عبارت دیگر تحریف نوعی تبدیل و تغییر است
علارغم آنکه نهضت عاشورايى امام حسين علیه السلام، خود با انگيزه امر به معروف و نهی از منکر و پیاده سازی اسلام حقیقی و انحرافات و تحریفات در دین بود و در آموزه های دین اسلام هر گونه تغییر و تبدیسل حقیقت به شدت نکوهش شده است لیکن انگیزه های مختلفی موجب شد که تحریفاتی در بیان «شكل» و «محتوا»ی آن یا تحلیل اهدافش صورت گیرد. و در مقابل عده ای تلاش مقدسی انجام دهند تا با این تحریفات مبارزه نموده مردم را نسبت به آن اگاه نمایند.
محتویات
انگیزه های تحریف واقعه عاشورا
تردیدی نیست که انگیزه های سیاسی و اجتماعی فراوانی برای تحریف این واقعه از همان آغاز وجود داشته که از مهم ترین آن ها حاکمیت استبدادی مخوف حزب اموی بر سرزمین های اسلامی آن هم به مدتی نسبتا طولانی بوده است.
علاوه بر این، سایر حکومت های مستبد و مفسد که منش و روش امویان و فرزندان ابوسفیان را پیشه خود ساخته بودند و فرهنگ جهادی و شهید پرور حسین بن علی علیه السلام را در تضاد با منافع خود می دیدند، انگیزه ای نیرومند برای مسخ و تحریف تاریخ و فرهنگ عاشورا داشته اند.
قسمتي از تحريفاتي كه در حادثه‌ی كربلا صورت گرفته نیز معلول حس اسطوره‌سازي و افسانه‌گرائي است.
انگیزه گریاندن مستمعین نیز با استناد غیر معقول به روایات رسیده در فضیلت گریه بر سید الشهداء نیز عامل دیگری بوده است که موجب شده در شکل این واقعه تحریفاتی صورت گیرد یا مطالب ضعيف وغيرمستند و احيانا دروغ بدون تحقیق نقل شود
انواع تحریفات در واقعه عاشورا
- غلوها و مبالغه های غيرعقلى و باور نكردنى در زمینه هائی همچون آمار و ارقام كشته‌ها
- اضافه نمودن برخى حوادثى كه به ظاهر غم انگيز و سوزناك بود بر اصل واقعه
- تحریف انگيزه آن حماسه اجتماعى و خونين نيز که گاهى تا حد «كشته شدن براى شفاعت از گنهكاران امت» تنزل يافت. حتى خصومت ديرين امويان با اساس دين و وحى و نبوت، به دشمنى شخصى حسين علیه السلام و يزيد تبديل شد.
- نوع برخوردهاى امام حسين علیه السلام، زينب و امام سجاد علیه السلام و كودكان و اهل بيت، گاهى به صورت عجز و لابه و ذلت و حقارت در برابر فاسقانى چون يزيد و عمر سعد و ابن زياد و شمر و... درآمد و خواسته بزرگ امام در اين ميدان حماسه كه رد بيعت با حكومت جور بود، به درخواست جرعه‌اى آب براى لب عطشان خويش يا گلوى خشك على اصغر در آمد.
- در روضه‌هايى كه خوانده مى‌شد و تعزيه‌هايى كه برپا مى‌گشت و شعرها و نوحه‌هايى كه سروده و اجرا مى‌شد، از زينب و امام سجاد و مسلم بن عقيل و سكينه و... چهره‌هايى ارائه گشت كه با روح بلند و عزتمند و بزرگوار آن خاندان شرف و كرامت، ناسازگار بود.
راهمبارزه با این انحراف ها
اعتقاد به شفاعت سيدالشهدا و نيز ثواب هاى فراوان براى اشك ريختن بر آن حضرت و همچنين نتايج ارزشمند محبت و ولايت اهل بيت علیهم السلام، همه صحيح است اما اين مسائل به گونه‌اى يك جانبه طرح شد كه بسيارى از علاقه‌مندان اهل بيت، تعارضى ميان گريستن بر حسين علیه السلام و ارتكاب فسق و فجور و زير پا نهادن حق الناس و ترك وظايف ندانند و اميدشان به حسين علیه السلام باشد، هر چند كه غرق گناه باشند!
امام سجاد علیه السلام كه همان روح‌حسينى و شجاعت علوى را داشت و در عاشورا به مصلحت الهى بيمار بود و توان جنگيدن نداشت، در پى همين تلقينات تحريف شده به «امام بيمار» شهرت يافت و دراذهان عموم به صورت مردى لاغر، رنگ پريده، بى‌حال و زرد چهره و عصا به دست جلوه كرد.
آنچه وظيفه آگاهان و دست‌اندركاران است، هم تبيين صحيح قيام حسينى، هم ارائه مقتل و روضه صحيح و مستند، هم جلوگيرى از خواندن مرثيه‌هاى دروغ و مرثيه‌خوانان ناصالح و مداحان كاسب و واعظان بيسواد و بى‌مطالعه است.
مقابله ها با تحریفات واقعه عاشورا
در يكى دو دهه اخير، هم كتاب هاى ارزشمندى در تحليل ماهيت و اهداف قيام حسينى تاليف شده، هم اشعار بامحتوا و منطبق با روح عاشورا سروده شده است و هم برخى از اين تحريفهاى لفظى و محتوايى بازگو و معرفى شده است.[۱]
الهامى كه در انقلاب اسلامى ايران و در جبهه‌هاى دفاع مقدس، از عاشورا و كربلا گرفته شد، بهترين استفاده از چهره تحريف نشده عاشوراست و اگر شيعه بتواند «مكتب عاشورا» را آن گونه كه هست و بوده به جهانيان معرفى كند، بى‌شك منبع الهام همه آزاديخواهان مبارزى خواهد شد كه در پى الگوى راستين براى انقلاب و مبارزه با ستم‌اند.
پانویس
- ↑ مطالعه كتاب سودمند حماسه حسينى (3 جلد) از شهيد مطهرى در اين زمينه‌ها توصيه مى‌شود. همچنين موارد متعددى از نقل هاى دروغ و حوادث بى‌اساس را كه در زبان مرثيه‌خوانان و در شعر و نثر مرثيه درباره حوادث كربلاست، در كتاب «لؤلؤ و مرجان» و در فصل لزوم پرهيز از دروغ و رعايت صدق در سخن، تاليف «محدث نورى» مى‌توان خواند. همچنين كتاب «ستودگان و ستايشگران» كه مجموعه‌اى از ارشادهاى آيت الله خامنه‌اى درباره بايدها و نبايدها در امر مداحان و مرثيه‌خوانان است، خواندنى است. نشر «حوزه هنرى». نيز، ر.ك: «التنزيه لاعمال الشيعه»، سيد محسن امين، (خلاصه‌اى از آن در «اعيان الشيعه»، ج 10، ص 373 به بعد آمده است)، «اكسير السعادة فى اسرارالشهادة»، سيد عبدالحسين لارى، «الايات البينات فى قمع البدع والضلالات»، كاشف الغطاء، مقاله «امام خمينى، احياء و اصلاح شعائر حسينى»، سيد جواد ورعى،(ويژه‌نامه روزنامه جمهورى اسلامى با نام «عاشورا و امام خمينى»، خرداد74).
منابع
فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، نشر معروف.
حماسه حسینی، شهید مطهری
تحریف ها و انحراف ها در تاریخ نگاری عاشورا، محمدجواد صاحبی ، مجله کوثر: اردیبهشت 1377، شماره14
