بحر در کوزه ( کتاب )

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بحر در کوزه.jpg
نویسنده عبدالحسین زرین‌کوب
موضوع شعر فارسی
زبان فارسی
تعداد جلد 1

«بحر در کوزه»، تألیف عبدالحسین زرین‌کوب (م، ۱۳۷۸ ش) مولوی پژوه، عرفان پژوه، تاریخ نگار و منتقد ادبی در قرن معاصر است. این کتاب، نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات کتاب «مثنوی معنوی» اثر جلال‌الدین محمد مولوی است.

محتوای کتاب

نام کتاب «بحر در کوزه» از بیت بیستم «مثنوی معنوی» که تبدیل به یک ضرب‌المثل در بین مردم شده، گرفته شده است: «گر بریزی بحر را در کوزه‌ای * چند گنجد قسمت یک روزه‌ای».

این کتاب بر تمثیلات و داستان‌های یکی از گنجینه‌های ادبیات ایران، یعنی «مثنوی معنوی» دست گذاشته است. زرین‌کوب با اشراف کامل بر این اثر برجسته‌ی مولانا، داستان‌های آورده شده در مثنوی را در پانزده فصل نقد و تفسیر می‌کند. نویسنده پیام های عرفانی مولانا را به شیوه ی دریافت آسان و در عین حال عمیق بیان می‌كند.

او در مقدمه‌ی کتاب از قصه‌های مثنوی این‌طور می‌گوید: «در مثنوی، قصه‌هایی هست پیمانه‌ی معنی و نقد حال ماست و به هر صورت که در تقریر می‌آید، همواره متضمن رمزی است که لبّ معنی و سرّ باطن آن محسوب است و آشکار است که بدون تعمق در این رمزها تمام آن چه را در این قصه‌ها هست در نمی‌توان یافت…».

«مثنوی و مولانا در قصه‌ها»، «داستان‌های انبیا»، «سیمای خاتم رسولان»، «صحابه و مشایخ در قصه‌ها»، «حکایات امثال»، «تمثیلات در مثنوی»، «سئوال و جواب، و زبان حال»، «قصه‌های تمثیلی»، «داستان‌های امثال»، «داستان‌هایی از تفسیرها»، «قصه‌های نوادر»، «جد و هزل در لطایف»، «لطیفه‌ها و طنزها»، «هزل یا تعلیم» و «قصه و نقد حال» عناوین فصل‌های این کتاب هستند.

منابع